Katılımcı 8 ’in Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile İlgili Görüşleri

Katılımcı 8 ’in Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile ilgili görüşleri

Özet

Hedef Kavramlar 1

1.2.1 Bir maddenin tepkimeye girmesi. 1.2.2 Şu anda aklıma bir şey gelmiyor.

1.3 Değişme deyince daha çok fiziksel özelliklerdeki değişme aklıma geliyor. Kimyasal değişmede de kimyasal özelliklerinin değişmesi.

1.4 Maddenin içyapısı; atomlarında, çekirdeğinde bir değişiklik olması. Renk değişimi, sıcaklık değişimi olabilir.

1.5 Kimyasal eşitlik diyebiliriz. 1.6

Reaksiyon bir maddenin tepkimeye girmesidir.

Kimyasal değişme maddenin kimyasal özelliklerinin değişmesi.

Renk ve sıcaklık değişimi.

1.7 Hangi maddeleri kullandığımızı, maddelerin miktarlarını, mol sayılarını, bağ sayılarını da buluruz.

Hedef Kavramlar 2

2.1.1 Ekzotermiktir. 2.1.2 O da dışarıya enerji veriyor o da ekzotermiktir.

2.2 Enerji değişimi entalpidir, hangi durumda şu an aklıma gelmiyor.

2.3 Eksi, artı.

2.4.1 ∆H enerji farkı ölçülebilir. 2.4.2 Ölçülemez. 2.4.3 Enerji farkını ölçüyoruz.

2.5 Onu bilemiyorum.

2.6 2 element arasındaki etkileşimin enerjisidir. 2 Molekül de olabilir.

2.7.1 Ölçebiliriz 2.7.2 Bir molünkini, evet ölçeriz. 2.7.3 joule, şu an tam olarak hatırlıyorum ama...

2.8 Enerjiye ihtiyaç vardır. Adı aklıma gelmiyor.

2.9.1 Yok farklıdır. 2.9.2 Moleküllerin yapısına bağlı olarak değişir mesela. Mol oranına göre de değişebilir.

Hedef Kavramlar 3

Denkleştirilmiş bir kimyasal eşitlik maddeler, madde miktarları, mol sayıları ve bağ sayılarını verir.

Ekzotermik, Ekzotermik.

Enerji değişimi entalpidir.

Eksi, artı.

Mutlak enerji ölçülemez, ölçülen enerji farkıdır.

Enerji farkının nasıl ölçüldüğünü bilmiyorum.

Bağ enerjisi iki element arasındaki etkileşimin enerjisidir.

Bir molekülün ve bir molün bağ enerjisini ölçebiliriz. Enerjinin birimi joule dür.

Kimyasal reaksiyonun başlaması için enerjiye ihtiyaç vardır.

Reaksiyonun başlaması için gereken enerji moleküllerin yapısına ve mol oranına göre değişebilir.

85

3.1 Mesela bir kimyasal tepkimenin gerçekleştiği süre diyebilirim.

3.2 Kimyasal reaksiyonun hızı için de bunu söylerim.

3.3 Derişim olabilir mesela, bir reaksiyonun kademeli olması, ilk seferde değil de iki kademede gerçekleşmesi hızı etkileyebilir.

3.4 Mesela tanecikler hızlanır, birbirine daha çok çarpar, etkileşimleri fazla olur yani. Her yöne ok yaparsam daha hızlı hareket ettiklerini gösterebilirim mesela.

3.5 Hacim aynıdır kaplar aynı olduğu için, molleri değişir. 1M da daha fazla ürün oluşur.

3.6.1 Mesela fotosentez olayında ışığa ihtiyaç vardır, hıza etki eder. 3.6.2 Işığın

Kimyasal reaksiyonun hızı bir kimyasal tepkimenin gerçekleştiği süredir.

Hızı derişim, reaksiyonun kademeli olması etkiler.

Kabı ısıtırsak taneciklerin hızlanmalarını ve birbirlerine daha çok çarpmalarını beklerim.

Molaritesi fazla olan çözeltide daha fazla ürün oluşur.

Işık reaksiyon hızına etki eder. Her reaksiyona etki eder. Işığın şiddeti

şiddeti fazlaysa reaksiyon hızını arttırır. 3.6.3 Başka reaksiyonlarda reaksiyon hızını azalta da bilir. O zaman her reaksiyonu etkiler. Karasızım şu an.

3.7.1 Katalizör daha kısa sürede gerçekleşmesini sağlar reaksiyonun. 3.7.2 Eşik enerjisini düşürür, o başlangıç enerjisini düşürür.

3.8 Derişime bağlı sadece ben onu hatırlıyorum.

Hedef Kavramlar 4

4.1 Birbirine yaklaştığını, hızlarının arttığını, aralarında bir etkileşim olduğunu gözlemlemek isterim.

4.2.1 Yok hayır. 4.2.2 Uygun bir geometriye, yönelmeye. Eşik enerjisi yoksa reaksiyona girmeleri için reaksiyon gerçekleşmez.

4.3.1 Hayır. 4.3.2 Yine uygun yönelme gerekir ve eşik enerjisi gerekir.

4.4

Hedef Kavramlar 5 5.1 Hayır.

fazlaysa reaksiyon hızını arttır. Bazı reaksiyonlarda reaksiyon hızını düşürebilir.

Katalizör reaksiyon hızını arttır. Eşik enerjisini düşürür.

Reaksiyon hızı derişime bağlı sadece.

Taneciklerde reaksiyona girecekleri zaman birbirlerine yaklaşmalarını, hızlarının artmasını ve aralarında etkileşim olmasını beklerim.

Her çarpışmada reaksiyonla sonuçlanmaz. Enerjiye ve uygun yönelime ihtiyaç vardır.

87

5.2.1 Günlük hayatta su ve yağı bir kaba koyduğumuzda oluşan ince çizgi vardır ya, mesela o dengededir. 5.2.2 Mesela kimyasal dengede derişimlerin sabitlendiği an dengedir. 5.2.3 Yok kütlenin eşit dağıtılması gibi değildir.

5.3 Sürekli devam eder, durağan değildir.

5.4 Hızları eşittir mesela. Ürünlerle reaktantların hızları eşittir.

5.5 Sabittir, değişmez.

5.6.2 Reaksiyon hızı bozulur. 5.6.3 Ürünler tarafına kayar. 5.6.4 Yine dengeye gelir. 5.6.5 H2 ve HI derişimleri artar. 5.6.6 H2 ve HI ’nın oranları aynı olur ama I2 oranı daha az olur.

5.7.1 Reaktantlara doğru kayar. 5.7.2 Reaktantların artmasını beklerim.

5.8.1 Etkiler. 5.8.2 Basınç hacmi etkiler, derişimlere bağlı olduğu için kimyasal tepkimenin dengesi, hacim de derişimleri etkiler.

5.9.1 Ürünlere. 5.9.2 Basınç artmıştı değil

reaktantların %100 ürüne dönüşmesi mümkün değildir.

Denge deyince aklıma bir kaptaki su ve yağın arasında oluşan çizgi gelir. Kimyasal denge derişimlerin sabitlendiği andır.

Kimyasal denge durağan değildir.

Kimyasal dengede eşit olan hızdır.

Reaksiyon dengeye ulaştığı andan itibaren reaktant ve ürünlerin derişimleri değişmez.

Reaksiyonun hızı bozulur, sağa kayar, sonra tekrar dengeye ulaşır, H2 ve HI derişimleri artar, H2 ve HI ’nın oranları aynı olur ama I2 oranı daha az olur.

İleri reaksiyon ekzotermikse ve ısıtırsak reaksiyon sola kayar, reaktantlar artar.

Basınç kimyasal dengeyi etkiler. Basınç hacmi etkiler, hacim de derişimleri etkiler, kimyasal denge de derişimlere bağlı olduğundan etkilenir.

mi, o zaman hacim azalır, derişim artar, o zaman da ürünlere kayar.

5.10 Yine ürünler yönüne kayar. Aynı düşünüyorum.

Hedef Kavramlar 6

6.1.1 2 Hidrojen ve 1 Oksijenden oluşan molekül. 6.1.3 Bağlar kovalenttir. 6.1.4 Polar. 6.1.5 Elektrik iletkenliği var mıdır bilmiyorum. 6.1.6 Suyun kaynama noktasının yüksek olmasının sebebi oksijen ve hidrojen arasındaki kovalent bağlardan kaynaklanabilir.

6.2.1 Mesela su polar çözücüdür. Polar maddeleri çözer. 6.2.2 Yanlış hatırlamıyorsam NaCl iyonik yapılıydı. O zaman çözüyor.

6.3 Bağların kopması aklıma geliyor.

6.4.1 Artıyla eksi arasında bir etkileşim olmasını beklerim. Su molekülü içinde NaCl çözünecek.

6.4.2

6.4.3 Çok fazla su molekülü tarafından

reaksiyon ürünlere kayar.

Su molekülünün bağları polar, kovalenttir. Suyun elektriği iletip iletmediğini bilmediği, kaynama noktasının yüksek olmasının sebebi oksijen ve hidrojenler arasındaki kovalent bağlardandır.

Su polar bir çözücüdür. Polar maddeleri çözer. İyonik yapılı katıları çözer.

Çözünme deyince bağların kopması aklıma geliyor.

Su molekülü ile iyonların artı ve eksileri arasında etkileşim olmasını beklerim. İyonun kaç su molekülü tarafından sarılacağı suya attığımız tuzun miktarına bağlıdır. Çok tuz atarsak daha az su molekülü tarafından sarılabilir.

89

sarılır ama hani tam olarak bilmiyorum. 6.4.4 Miktarına bağlı olabilir. Fazla tuz atsak daha az su molekülü tarafından sarılabilir.

6.5 Yapısında bir değişiklik olabilir. Mesela topraktaki mineraller suyun yapısını değiştiriyor olabilir. Mesela musluktan klorlu akar derler ya hani bulanık, o su mesela benim için kirlenmiştir.

6.6 Olabilir. Kirlete de bilirler, temizleye de bilirler. Emin değilim yani, bakterilerin yararlı olanları da var zararlı olanları da var.

Musluktan akan klorlu, bulanık su benim için kirlenmiştir. Topraktaki mineraller suyun yapısını değiştiriyorsa su kirlenir.

Emin değilim, bakterileri suyu kirletebilir de temizleyebilir de.

Kimyasal Reaksiyonlar konusu ile ilgili Görüşme Formundan elde edilen veriler Katılımcı 8 ’de aşağıdaki görüşlerin olduğu sunucunu ortaya çıkarmıştır:

 Kimyasal reaksiyonun bir maddenin tepkimeye girmesi olduğu,

 Kimyasal değişimin maddenin kimyasal özelliklerinin değişmesi olduğu,  Kimyasal reaksiyon olduğunu renk ve sıcaklık değişiminden anlaması,  Kimyasal değişmelerin kimyasal eşitliklerle gösterildiği,

 Denkleştirilmiş bir kimyasal eşitliğin maddeleri, madde miktarlarını, mol sayıları ve bağ sayılarını vereceği,

 Kömürün yanmasının ekzotermik, fotosentez olayının da ekzotermik olduğu,  Enerji değişiminin her durumda entalpi olduğu,

 Entalpinin işaretinin kömürün yanmasında eksi, endotermik reaksiyonda ise artı olmasını beklediği,

 Mutlak enerjinin ölçülemeyeceği, ölçülenin enerji farkı olduğu, enerji farkının da nasıl ölçüldüğünü bilmediği,

 Bağ enerjisinin iki element arasındaki etkileşimin enerjisi olduğu,

 Bir molekülün ve bir molün bağ enerjisinin ölçülebileceği, enerjinin biriminin joule olduğu,

 Her reaksiyonun başlaması için gereken enerjinin aynı olmadığı, bu gereken enerji moleküllerin yapısına ve mol oranına göre değişebileceği,

 Kimyasal reaksiyonun hızının bir kimyasal tepkimenin gerçekleştiği süre olduğu,

 Reaksiyon hızını derişimin ve reaksiyonun kademeli olmasının etkilediği,

 H2 dolu bir kap ısıtılırsa taneciklerin hızlanmalarını ve birbirlerine daha çok çarpmalarını beklediği,

 Molaritesi fazla olan çözeltide daha fazla ürün oluşacağı,

 Işığın reaksiyon hızına etki ettiği, ışığın şiddeti fazlaysa reaksiyon hızını arttırdığı, bazı reaksiyonlarda reaksiyon hızını düşürebildiği, her reaksiyona etki edeceği, ışığın reaksiyon hızını arttırdığı reaksiyonlara ne dendiğini bilmediği,  Katalizörün reaksiyonun hızını arttırdığı, bunu eşik enerjisini düşürerek yaptığı,  Kimyasal reaksiyonlarda hızın sadece oluşan ürünün derişimine bağlı olduğu,  Tanecilerde reaksiyona girecekleri zaman birbirlerine yaklaşmalarını, hızlarının

artmasını ve aralarında etkileşim olmasını beklediği,

 Tanecikler ya da moleküller arası gerçekleşen her çarpışmada, sıcaklığı arttırsak da, reaksiyonun gerçekleşmediği, yeterli enerjiye ve uygun yönelime ihtiyaç olduğu,

 Reaktantların %100 ürüne dönüşmesinin mümkün olmadığı,  Kimyasal dengenin derişimlerin sabitlendiği an olduğu,

 Denge deyince aklına bir kaptaki su ve yağın arasında oluşan çizgi geldiği,  Kimyasal dengede eşit olanın hız olduğu,

 Kimyasal dengenin durağan olmadığı,

 Reaksiyon dengeye ulaştığı andan itibaren reaktant ve ürünlerin derişimlerinin değişmeyeceği,

 H2+I2↔2HI reaksiyonu dengedeyken H2 eklediğimizde reaksiyon hızının bozulacağı, reaksiyonun sağa doğru kayacağı, sonra tekrar dengeye ulaşacağı, H2 ve HI derişimin artacağı, H2 ve HI ’nın oranları aynı olur ama I2 oranı daha az olacağı,

 İleri reaksiyon ekzotermikse ve ısıtırsak reaksiyonun sola kayacağı, reaktanların artmasını beklediği,

 Basıncın kimyasal dengeyi etkilediği, basınç hacmi etkileyeceği, hacmin de derişimleri etkileyeceği ve kimyasal dengenin de derişimlere bağlı olduğundan etkileneceği,

91

 Basıncın artarsa hacim azalacağı, derişim artacağı ve reaksiyonun ürünlere kayacağı,

 Suyun polar kovalent bağlı bir molekül olduğu, elektriği iletip iletmediğini bilmediği, kaynama noktasının yüksek olmasının sebebinin oksijen ve hidrojenler arasındaki kovalent bağlardan olduğu,

 Suyun polar bir çözücü olduğu, polar maddeleri ve iyonik yapılı katıları çözeceği.

 Çözünme deyince aklına bağların kopması gelmesi,

 NaCl suya atınca su molekülü ile iyonların artı ve eksileri arasında etkileşim olmasını beklediği, iyonun kaç su molekülü tarafından sarılacağının suya attığımız tuzun miktarına bağlı olduğu, çok tuz atarsak daha az su molekülü tarafından sarılabileceği.

 Musluktan akan klorlu, bulanık suyun onun için kirlenmiş olduğu, topraktaki minerallerin suyun yapısını değiştiriyorsa suyun kirlendiği,

 Bakterilerin suyu kirletebilir de temizleyebilir de olduğu, bu konuda emin olmadığı.

Belgede Kimya öğretmen adaylarının kimyasal reaksiyonlar konusunda zihinsel modellerinin belirlenmesi (sayfa 93-101)