4. BULGULAR VE YORUMLAR
4.1. Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile İlgili Yapılan Görüşmelerden Elde Edilen
4.1.3. Katılımcı 3 ’ün Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile İlgili Görüşleri
Katılımcı 3 ’ün Kimyasal Reaksiyonlar Konusu ile ilgili görüşleri
Özet
Hedef Kavramlar 1
1.2 Elementlerin birleşmesi. Bileşiklerin birleşmesi parçalanması olabilir. Bağların kopup yeni bağların oluşması. 1.2.2 Bağ oluşumu, bağ kopması diyebilirdik, yanma diyebilirdik ama bir sürü isim vermiş olurduk. Bunların hepsini kapsıyor.
1.3 Kimyasal olduğu zaman tamamen madde farklılaşıyor. Demirin paslanmasını düşünüyorum şu an. Oksijenle bileşik oluşturuyor. Direk demir olmuyor artık, değişime uğruyor.
1.4 Gaz çıkışı, renk değişimi, kokusunda, tadında farklılık olabilir.
1.5 Bileşikleri yazıyoruz. (+) ve (→) koyuyoruz. Girenler ve ürünler…
1.6 H2O+H2O↔H3O++OH- proton alıp veriyor. Böyle bir reaksiyon yok da işte…
1.7 Mol sayılarını, nelerin oluştuğunu gösterir. Yok sadece matematiksel değil. Maddeler hakkında da bilgi verdiği için sadece matematik boyutunda kalmıyor. Bağ sayılarını bulabilirim. Elementlerin bileşiklerini, asitlik,
Bağların kopup yeni bağların oluşması.
Kimyasal değişmede madde tamamen farklılaşıyor.
Gaz çıkışı, renk değişimi, koku.
Girenler → Ürünler.
Kimyasal eşitlik mol sayılarını, ürünü, bağ sayılarını verir.
45
bazlık görebiliyorum ben burada.
Hedef Kavramlar 2
2.1.1 Ekzotermik. Isı veriyor. 2.1.2 Bitkiler dışarıdan ışık enerjisi alıyorlar. Endotermik.
2.2 Bağ kırılıp bağ kopması durumunda.
2.3 Ekzotermikte (-), kendiliğinden oluyor. Endotermikte (+).
2.4.1 Ölçemeyiz, enerji değişimini ölçeriz. 2.4.2 Alınan verilen enerji farkı.
2.5 Mesela yediğimiz yiyeceklerden aldığımız enerjiyi ölçebiliyoruz. Yaklaşık olarak harcadığımız enerjiyi ölçebiliyoruz. Sindirdiğim zamanki açığa çıkanı mı ölçüyoruz acaba. Bilemiyorum.
2.6 Bağın oluşması ya da kopması için gerekli enerji.
2.7.1 Yok herhalde hesaplayamayız. 2.7.3 Kkal veya kj/mol.
2.8 Enerji veriyoruz. Aktivasyon enerjisi. Mevcut bağların kopup yeni bağların oluşması için.
2.9.1 Hayır. 2.9.2 Bağ oluşma enerjisine mi acaba, bilmiyorum.
Hedef Kavramlar 3
Ekzotermik, endotermik.
Ekzotermik kendiliğinden oluyor, negatif, endotermik pozitif.
Mutlak enerji ölçülemez. Enerji farkı ölçülür.
Bağın oluşması ya da kopması için gereken enerji.
3.1 Birim zamanda aldığım yol.
3.2.1 Mevcut bağların kopup yeni bağların oluşma süresi olabilir. 3.2.2 Birim zamanda oluşan madde.
3.3 Sıcaklık, basınç, o maddeden biraz daha içine koyuyorduk.
3.4
3.5
Yanlış yaptığımı düşünüyorum. Ama değiştirmem.
3.6.1 Işık ısı enerjisi de oluşturuyor ya. Endotermikse etki edebilir. Dışarıdan ısı alması gerekiyorsa etki eder. Işık çok az da olsa ısı veriyor. Ampul olarak düşünüyorum hem ışık hem ısı yayıyor. Sıcaklık etki ediyor ama onun ısı yaydığını varsayarsak etki edebilir. Işık etki eder mi bilmiyorum eder sanırım. Ekzotermik ya da endotermik
Mevcut bağların kopup yeni bağların oluşma süresi. Birim zamanda oluşan madde.
Sıcaklık, basınç, derişim.
Işık reaksiyon hızına değil de belki reaksiyon olmasına etki ediyordur.
47
olmasına bağlı sanırım ama ben ısı olarak düşünüyorum ışık olarak düşünmüyorum. Işık enerjisi olarak hiç düşünmedim. Fotosentezde ışıklı ortamda gerçekleşen tepkimeler var. Karanlıkta gerçekleşenler var, ışıkta gerçekleşenler var. Hızına değil de belki reaksiyon olmasına etki ediyordur. Hızına etki eder. 3.6.2 Arttırır…(Çekingen)
3.7.1 Hızlandırıyor. 3.7.2 Aktivasyon enerjisini düşürüyor.
3.8.1 Bir de k hız sabiti vardır. 3.8.2 Basınca bağlı. K hız sabitinin nerden geldiğini bilmiyorum. Derişimlerin çarpımı çarpı k sabiti diyoruz ama o “k sabiti” ne bilmiyorum.
Hedef Kavramlar 4
4.1 Enerjileriyle alakalı bir şey mi? Enerjileri artar. Hareketleri artar, çarpışma artıyor.
4.2.1 Hayır. 4.2.2 Enerjileri ve liseden kalma bir bilgi; doğru açsal olarak yönelme.
4.3.1 Kinetik enerjileri artıyor. Aktivasyon enerjisini aşması gerekiyor. 4.3.2 Doğru çarpışmaya uygun yönelmeye.
Katalizör reaksiyon hızını arttırır. Aktivasyon enerjisini düşürür.
K sabiti nerden gelir bilmiyorum.
Reaksiyona girmeden önce taneciklerin kinetik enerjileri artar, çarpışma artar.
Reaksiyon olması için doğru açısal yönelme olması gerekir.
4.4
Hedef Kavramlar 5 5.1 Hayır.
5.2.2 Ürünler oluşuyor, öyle bir an geliyor ki ürünlerin oluşumuyla girenlere dönüşüm aynı oluyor. Madde miktarı değişmiyor. Derişim değişmiyor dengeye geldiği zaman. 5.2.3 Hayır benzetemiyorum. 5.2.4 Hayır değil.
5.3 Sürekli devam ediyor.
5.4 Neyin eşitlendiğini bilemiyorum. Bozunmayla oluşma hızı eşitleniyor.
5.5 Değişmiyor.
5.6.1 Sağa kayar. 5.6.2 Bozulur. 5.6.4 Sonra tekrar dengeye gelir. 5.6.5 Hidrojen eklediğimiz için arttı bir kere HI de oluştuğu için artıyor. 5.6.6 Değişmez herhalde.
5.7.1 Sola kayar. 5.7.2 Reaktantların artması
Reaktantların %100 ürüne dönüşmesi mümkün değildir.
Kimyasal dengede derişim değişmiyor.
Kimyasal denge sürekli devam eder.
Kimyasal dengede eşit olan bozunma ve oluşma hızıdır.
Kimyasal dengeye ulaştığı andan itibaren reaktant ve ürünlerin derişimleri değişmez.
Tepkime sağa kayar, reaksiyon hızları bozulur, sonra tekrar dengeye gelir, H2 ve HI derişimleri artar, oranları değişmez.
49
beklenir.
5.8.1 Etkilemesi gerekiyordu. Etkiler. 5.8.3 PV=nRT Basınç artarsa reaksiyon değişmiyor…
5.9.1 Sağa kayar. 5.9.2 Dört mole iki mol. Basınç artarsa azaltmaya çalışacak.
5.10 Molleri aynı olduğu için... Ürünlere doğru gider sanırım. Mol sayıları aynı o zaman etki etmez mi burada.
Hedef Kavramlar 6
6.1.1 Eşleşmemiş elektron çifti var. 6.1.3 Bağlar iyonik olmasa zaten elektriği iletmez. Değildir ya bilmiyorum. Kaynama noktası H bağından dolayı yüksek. 6.1.5 Saf suyun elektrik iletkenliği vardır.
6.2.1 Polarlar polarları çözer. 6.2.2 Tuzu çözüyor.
6.3.1 İyonlaşma. Çözünme aslında iyonlaşma değil. Şeker moleküler halde çözünüyor.
6.4.2
6.4.1 Su bunları hapsediyor bence yoksa
ısıtırsak reaksiyon sola kayar, reaktanların artması beklenir.
Basınç kimyasal dengeyi etkiler.
Basınç artınca sistem daha az molün olduğu yöne kayar.
Reaktant ve ürünlerin mol sayıları aynıysa etkilemez.
Su molekülünde bağlar iyonik olmasa zaten elektriği iletmez.
Polarlar polarları çözer. Su tuzu çözüyor.
Çözünme iyonlaşma değil, şeker moleküler halde çözünüyor.
bunlar geri birleşir. Resmedemedim.
6.4.3 6 falan mı? Yok 12 miydi ya? Altıydı galiba. 6.4.4 Anorganik dersinden hatırlıyorum öyle bir şeyler şekil olarak, enerji olarak mıydı?.. Hatırlamıyorum.
6.5 Yabancı madde giriyor içine.
6.6 Olabilir. Vardır. Bakterilerin artması kirlenmesine sebep olur.
İçine yabancı madde girince su kirlenir.
Bakterilerin artması suyun kirlenmesine sebep olur.
Kimyasal Reaksiyonlar konusu ile ilgili Görüşme Formundan elde edilen veriler Katılımcı 3 ’de aşağıdaki görüşlerin olduğu sunucunu ortaya çıkarmıştır:
Kimyasal reaksiyonun bağların kopup yeni bağların oluşması olması, Kimyasal değişimde maddenin tamamen farklılaşması,
Kimyasal reaksiyon olduğunu gaz çıkışı, renk değişimi koku olmasından anlaması,
Kimyasal değişmelerin Girenler→Ürünler şeklinde gösterildiği.,
Denkleştirilmiş bir kimyasal eşitlikten bileşikleri, mol sayıları, ürünü, bağ sayılarını, asitlik ve bazlığı bulabileceği,
Kömürün yanmasının ekzotermik, fotosentez olayının endotermik olduğu, Enerji değişimini bağ kırılıp bağ kopması durumunda entalpi olarak ifade
edeceği,
Entalpinin işaretinin kömürün yanmasında, ekzotermikte kendiliğinden olduğundan negatif, fotosentez olayında ise pozitif olmasını beklediği,
Mutlak enerjinin ölçülemeyeceği, enerji farkının ölçülebileceği,
Bağ enerjisinin bağın oluşması ya da kopması için gereken enerji olduğu, Bir molekülün bağ enerjisinin ölçülemeyeceği.
Reaksiyonun başlaması için aktivasyon enerjisine ihtiyaç olduğu, Her madde için aktivasyon enerjisinin aynı olmadığı,
51
Kimyasal reaksiyonun hızı mevcut bağların kopup yeni bağların oluşma süresi olduğu,
Kimyasal reaksiyonun hızının birim zamanda oluşan madde ile ölçülebileceği. Reaksiyon hızını sıcaklık, basınç ve derişimin etkilediği,
Işığı ısı olarak düşündüğü, ışığın reaksiyon hızına değil de belki reaksiyonun olmasına etki edebileceği.
Katalizörün reaksiyonun hızını arttırdığı ve aktivasyon enerjisini düşürdüğü, Hızın sadece derişime değil, k sabitine de bağlı olduğu, fakat k sabitinin nerden
geldiğini bilmediği,
Tanecilerde reaksiyona girecekleri zaman kinetik enerjilerinin ve çarpışmalarının artmasını beklediği,
Tanecikler ya da moleküller arası gerçekleşen her çarpışmada reaksiyonun gerçekleşmediği, doğru açısal yönelmeye ihtiyaç olduğu,
Reaktantların %100 ürüne dönüşmesinin mümkün olmadığı, Kimyasal dengede derişimin değişmediği,
Kimyasal dengenin sürekli devam ettiği,
Kimyasal dengede bozunma ve oluşma hızının eşit olduğu,
Reaksiyonun kimyasal dengeye ulaştığı andan itibaren reaktant ve ürünlerin derişimlerinin değişmediği,
H2+I2↔2HI reaksiyonu dengedeyken H2 eklediğimizde dengenin bozulacağı, reaksiyonun sağa doğru kayacağı, sonra tekrar dengeye ulaşacağı, H2 ve HI derişimin artacağı, oranlarının değişmeyeceği,
İleri reaksiyon ekzotermikse ve ısıtırsak reaksiyonun sola kaydığı, reaktanların artmasını beklediği,
Basıncın kimyasal dengeyi etkilediği, basınç artarsa sistemin daha az molün olduğu yöne doğru kayacağı
Basınç arttırılırsa ve reaksiyonun her iki tarafındaki mol sayıları eşitse basıncın etkisinin olmadığı,
Su molekülünde bağlar iyonik olmasa zaten elektriği iletemeyeceği, H bağının olduğu, bu nedenle çekimin fazla, kaynama noktasının yüksek olduğu,
Polar maddelerin polarları çözdüğü, benzerin benzeri çözdüğü, tuzu çözdüğüne göre iyonik katıları çözdüğü,
Çözünme deyince aklına iyonlaşmanın gelmesi, fakat çözünmenin iyonlaşma olmadığı çünkü şekerin moleküler halde çözündüğü.
İçine yabancı madde girince suyun kirlendiği,
Bakterilerin artmasının suyun kirlenmesine sebep olduğu.