Kaçakçılık Suçlarında Sonuçlarına Göre Suç Türleri

Yukarıda da değinildiği üzere kaçakçılık suçu 11 ayrı şekilde işlenebilmekte ve üç farklı ceza öngörülmektedir. Her bir suçun sonuca göre türlerinin önemi ceza dava zamanaşımının başlangıç tarihi açısından önem kazanmaktadır. Konumuz ile ilgili olarak ceza dava zamanaşımı açsından tamamlanmış (ani), kesintisiz (mütemadi) ve zincirleme (müteselsil) suç türlerini açıklamak gerekecektir.

Ani (tamamlanmış) Suçlar: İhmal ve icra hareketlerinin meydana getirdiği sonucun devam etmeden hemen sonra son bulması halinde suç ani bir suçtur. Ani suçları, yalnız sonucu harekete bitişik suçlar şeklinde anlamamak gerekir. Sonucu hareketten ayrılabilen suçlar da ani suç sayılabilirler. Çünkü bir suça ani suç niteliğinin verilmesindeki esas, sonucun icra hareketleri tamamlanır tamamlanmaz meydana gelmesi olmayıp, icra hareketlerinin tamamlanmasından bir süre sonra meydana gelse bile, zaman içinde devam edip gitmemesidir. Ani suç deyimi, yalnız,

icra hareketleri bir anda tamamlanan suç anlamına da gelmez. Çünkü biraz önce söylediğimiz gibi, bir suçun ani sayılması için bakılan şey hareketin değil, sonucun devam edip etmemesidir82_.

Mütemadi Suçlar: Sonucun birden sona ermeyip zaman içinde devam etmesi halinde mütemadi suçun varlığından söz edilir. Bir suça mütemadi suç diyebilmemiz için, yasadaki tanımda gösterilen sonucun her an yeniden husule gelmesi, devam etmesi lazımdır. Bununla birlikte, mütemadi suçun meydana gelebilmesi için sonucun bir süre devam etmesi yetmez. Hukuka aykırı durumun devam etmekte oluşunu failin iradi bir davranışına bağlayabilmek imkanının da varlığı gereklidir. Bu nedenle sonucun devamında faile yüklenebilecek bir kusur yoksa o kimse tarafından işlenmiş olan bir mütemadi suç da yoktur. Bundan başka, fail temadiye son vermek imkanına, böyle bir hukuki güce sahip olmalıdır83_.

Müteselsil (Zincirleme) Suç : Mülga 765 sayılı Türk Ceza Kanunun 80’inci maddesine göre, bir suç işleme kararını yerine getirme amacıyla, kanunun aynı hükmünün, değişik zamanlarda ihlali tek suç sayılır. Ancak ceza altıda birden yarıya kadar artırılır. Meri Türk Ceza Kanunu’nda ise zincirleme suç 43’üncü maddede düzenlenmiştir. Buna göre bir suç işleme kararının icrası kapsamında, değişik zamanlarda bir kişiye karşı aynı suçun birden fazla işlenmesi durumunda, bir cezaya hükmedilir. Ancak bu hükme göre ceza, dörtte birinden dörtte üçüne kadar artırılarak uygulanacaktır. Suçun mağduru maliye olacağından suçun bir kişiye karşı işlenme şartı kaçakçılık cezasında sağlanmış olacaktır.

A grubuna giren kaçakçılık suçları açısından zamanaşımı süresinin başlayacağı tarihler:

1. Defter ve kayıtlarda hesap ve muhasebe hileleri yapma fiili defter ve kayıtlara geçtiği anda suç işlenmiş olmakla birlikte defter ve belgelerin beyana esas alındığı anda fiil hukuki sonuç doğuracaktır. Zira beyana esas alınmadan önce muhasebe usullerine göre yapılan düzeltme hileyi ortadan kaldıracağından suç da hukuki sonuç doğurmayacaktır. Bu suç kesintisiz bir suçtur. Örneğin 2005 yılına ilişkin kayıtlarda

82 _{ALACAKAPTAN, a.g.e., s.51.} 83 _{ALACAKAPTAN, a.g.e., s.52.}

yapılan hile nedeniyle şirket zarar beyan etmiş ise bu zarar mali zarar olarak vergilendirilebilecek kardan indirildiği ana kadar suç oluşmamış olacaktır. Diğer taraftan aynı zarar birden fazla yılda indirime konu edildiği anda suç aynı zamanda zincirleme hale gelecektir. Böyle bir olayda zamanaşımı, zararın en son indirildiği beyannamenin verildiği tarihten itibaren başlayacaktır.

2. Gerçek olmayan veya kayda konu işlemlerle ilgisi bulunmayan kişiler adına hesap açmak, eylem yapıldığı anda sonuç ifade edecek ve hesabın açılığı anda suç tamamlanmış olacaktır.

3. Defterlere kaydı gereken hesap ve işlemleri vergi matrahının azalması sonucunu doğuracak şekilde tamamen veya kısmen başka defter, belge veya diğer kayıt ortamlarına kaydetme fiili de mütemadi bir suçtur. Zira çift defter tutulsa bile yasal süresi içerisinde yasal kayıtların düzeltilmesi suçun unsurunu ortadan kaldıracaktır. Bu durumda suç yasal defterlere kayıt edilmesi gerektiği son süre itibariyle hukuki sonuç doğuracak ve suç tamamlanmış olacaktır. 4. Defter, kayıt ve belgeleri tahrif etmek , yapılan eylem yapıldığı anda

sonuç doğuracak ve eylemin gerçekleştiği anda hukuki sonuç da tekemmül edecektir.

5. Defter, kayıt ve belgeleri gizlemek, buradaki suç vergi incelemesinin engellenmesine yöneliktir. Suç inceleme tamamlanıncaya kadar hukuki sonuç doğurmaz, mükellef kendi iradesi ile sonuç doğmadan inceleme tamamlanmadan eylemine son vererek suçun oluşumuna engel olabilir. VUK’un 257’nci maddesi gereğince bilgi ve ibraz ödevinin yerine getirilmesiyle ilgili olarak yapılacak tebliğlerde bilginin verilmesi için tayin olunan sürede cevap verilmemesi, eksik veya yanıltıcı bilgi verilmesi veya defter ve belge ibrazı için tayin olunan süre ile defter ve belgelerin süresinde ibraz edilmemesi durumunda haklarında kanunun ceza hükümlerinin uygulanması cihetine gidileceğinin ilgililere yazılı olarak bildirilmesi şarttır. Bu durumda suçun oluşabilmesi için vergi inceleme elemanınca defter kayıt ve belgelerin yazılı olarak istenmesi ve yazıda eylemin hukuki sonuçlarına yer verilmesi gerekmektedir. Ödevin yerine getirilmesi ile ilgili olarak özel bir düzenleme yapılmadığı takdirde süre VUK’un 14’üncü maddesi gereğince en az 15 gün olarak belirlenmelidir. Bu

durumda suç usulüne uygun yazılı bildirimin mükellefe tebliğ edildiği tarihten itibaren en erken 15’inci günün sonunda tamamlanmış olacaktır.

6. Muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlemek veya bu belgeleri kullanmak, fiilleri düzenleyen açısından, belgenin üzerinde yazılı düzenleme tarihinde, kullanan açısından ise kayda alındığı tarihte suç işlenmiş olacaktır. Ceza yargılamasında aynı takvim yılı içerisinde birden fazla muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge bulunması müteselsil suç olarak kabul edilirken, farklı takvim yıllarında düzenlenen belgeler her yıl için ayrı suçun konusunu oluşturmaktadır. Bu durumda her yıl için ayrı dava açılacağı için zamanaşımı her yıl için ayrı ayrı değerlendirilecektir. Bir yıl içerisinde teselsülün sona erdiği en son fatura tarihi veya kayıt tarihi zamanaşımının başlangıç tarihi olacaktır B grubuna giren kaçakçılık suçları açısından zamanaşımı süresinin başlayacağı tarihler:

1. Defter, kayıt ve belgeleri yok etmek fiillerinin ne zaman yapıldığını tespit etmek güçtür. Ancak defter, kayıt ve belgelerin yok olması yangın, sel, su basması vb gibi sebeplerden ileri geliyor ise bu olaylara ilişkin resmi tutanaklarda tespit edilen tarihler suçun işlendiği tarih olarak kabul edilmelidir. Eğer yok olmaya ilişkin muteber bir tespit yok ise bu durumda fiili defter ve belgeleri gizleme suçu olarak değerlendirmek gerekecektir. Suçun oluşması için belli bir döneme, güne ait belge ve defterlerin yok edilmesi yeterlidir. Yok edilen yaprakların yerine başka yaprak konulması veya konulmamasında suçun oluşumu bakımından bir fark yoktur. Suçun manevi unsuru suçlunun iradi olarak vergi matrahına ulaşılmasını engellemeye yönelik kastıdır. Kastı kaldıran bir neden veya mücbir sebep bulunduğu kanıtlanmadıkça karine olarak suçlunun defter ve belgeleri yok etme kastının bulunduğunun kabulü gerekir84_.

2. Defter sahifelerini yok ederek yerine başka yapraklar koymak veya hiç yaprak koymama fiillerinin ne zaman yapıldığına ilişkin fiili bir

tespit yapma imkanı bulunmamaktadır. Bu suçların incelemede tespitin yapılmasından hemen önce gerçekleştiğinin kabulü gerekmektedir.

3. Belgelerin asıl veya suretlerini tamamen veya kısmen sahte olarak düzenlemek veya bu belgeleri kullanmak ile ilgili olarak A grubunun 6’ncı maddesindeki açıklamalar geçerli olacaktır.

C grubuna giren kaçakçılık suçları açısından zamanaşımı süresinin başlayacağı tarihler:

1. VUK hükümlerine göre ancak Maliye Bakanlığı ile anlaşması bulunan kişilerin basabileceği belgeleri, Bakanlık ile anlaşması olmadığı halde basma suçunda, basıma başlanması suçun işlenmeye ve hukuki sonuç doğurur. Örneğin 1 sayfa bile olsa bir faturanın basılması suçun oluşumu için yeterlidir. Matbaa makinesinde faturaların basımının tamamlanarak cilt haline getirilmemiş olması önem taşımayacaktır.

2. Bu belgeleri bilerek kullanmak fiilini ikiye ayırmak gerekir. Birincisi bu belgenin yasal olmadığını bildiği halde yasal belge olarak düzenlenmesi ikinci ise bu belgelerin kayıtlara intikal ettirilmesi, burada da suç, belgenin basım amacına uygun olarak doldurulması veya kayıtlara alarak kullanılması anında oluşacaktır. Bu şekilde basılmış belgenin yasal belge olduğu bilinmesine karşın örneğin not defteri olarak kullanılması suç teşkil etmeyecektir.