İngiltere

Büyük Britanya’daki tüketiciler, gıda ışınlama konusunda fazla bilgi sahibi değildir ve çok azı ışınlanmış gıdaları satın almaya ilgi duymaktadır. Çernobil kazasından sonra 1986-1988 yılları arasında 198 markette yapılan röportajlarda tüketicilerin % 12’si ışınlanmış gıdaları satın alabileceklerini belirtirken, % 70’i satın almayacaklarını bildirmiştir. 25 yaşın altındakiler ve kadınlar teknolojiye karşı oldukça negatiftir. Kanseri de içine alan sağlık riskleri konusundaki endişe, ışınlanmış gıdaları satın almaya karşı duyulan isteksizliğin en geçerli sebebidir. Besin değeri hakkındaki kaygılar ve proses hakkındaki bilgi eksikliği de nedenler arasında sayılabilir.

1987’nin sonlarında 1640 kişi ile gerçekleştirilen bir anket çalışmasında, ankete katılanlara gıda ışınlama prosesinin kullanılabilirliği, gıdaların radyoaktif hale gelmediği ve bu prosesin yasal olduğu konusunda kısa bir bilgi verilmiştir. Daha sonra ışınlanmış gıdaları tercih edip etmedikleri sorulduğunda; % 3’ ü ışınlanmış gıdaları, % 61’i ışınlanmamış gıdaları tercih edeceğini belirtmiştir. Katılımcıların % 28’i bu prosesten rahatsız olmadıklarını, % 8’i de ne yapacaklarını bilmediklerini söylemiştir [2].

1989 yılında yaklaşık 2000 kişi ile gerçekleştirilen bir anket çalışmasında ankete katılanların yarısının gıda ışınlamadan haberdar olmadığı tespit edilmiştir. 1/5’inden daha azı ise gıda ışınlamanın gıda zehirlenmelerini engelleyeceğini bildirmiştir. Tüketiciler ışınlanmış etiketli gıda istediklerini söylemiş ve gıda ışınlama teknolojisinden ziyade geleneksel gıda koruma metotlarını tercih ettiklerini belirtmişlerdir.

Büyük Britanya’da gerçekleştirilen araştırmaların bir özeti, ışınlama prosesi hakkında halkın bilgisinin 1986’dan 1988’e kadar geçen sürede değiştiğini göstermektedir [3].

10.3.12. İtalya

1976’da Bologna, Milan ve Roma’da ışınlanmış patatesler market denemelerine tabi tutulmuştur. ‘Çimlenmeyi engellemek amacıyla ışınlanmıştır’ şeklinde etiketlenen ve 10 ile 20 kg’lık paketlerde satışa sunulan patatesler, tüketici tarafından kabul görmüştür [3].

10 3.13. Japonya

Japonya’da 1974 yılından beri her yıl yaklaşık olarak 16.000 ton patates ışınlanarak yerel marketlere dağıtılmaktadır.

1996 yılından beri radyasyon prosesi ile ilgili fuarlarda yürütülen anket çalışmalarında 16 yaşın altındaki ve 16 yaşın üstündeki bireyler için ayrı ayrı formlar hazırlanmıştır. Katılımcı sayısı 1996 yılında 1415, 1997 yılında 823, 1998 yılında 951, 1999 yılında 920, 2000 yılında 542, 2001 yılında 799 ve 2002 yılında 935 olmuştur. 1996 yılında yapılan ankette; katılımcıların % 60’ı bu fuara gelmeden önce ışınlanmış patatesler hakkında hiçbir fikri olmadığını belirtmiştir. 2000 yılında yapılan ankette ise bu oran, % 40’dan daha azdır. 2002 yılında gerçekleştirilen ankette katılımcıların yaklaşık % 25’i ışınlanmış patatesleri satın alacağını bildirmiştir. Yaklaşık % 35’i ise bu teknolojinin güvenilir olduğuna inanmaktadır. Bununla birlikte katılımcıların % 30’u ışınlama prosesi ile ilgili olarak endişe taşımaktadır. Yaklaşık % 5’i ise bu teknolojiyi kabul etmemektedir.

Bu fuarlarda ışınlanmış baharat ile ilgili çalışmalar da yapılmıştır. Işınlanmış karabiberler, aromatik açıdan ısı ile muamele edilmiş baharattan daha kaliteli bulunmuştur [34].

10.3.14. Kanada

Kanada’da 1984’de özel bir firma tarafından ışınlanmış balık ve deniz ürünleri için yapılan bir ankette, ışınlanmış gıdaları satın alma eğiliminin pozitif yönde olduğu (3:1) tespit edilmiştir. 1990’da yine Kanada’da yapılan bir çalışma, Kanadalıların % 27’sinin ışınlama teknolojisi ile oldukça ilgili olduğunu, % 58’inin ise kısmen ilgilendiğini göstermektedir [2,3].

10.3.15. Kore

Kore’de yapılan çalışmalardan elde edilen sonuçlar, tüketicinin ışınlanmış gıdaya bakış açısının pozitif olduğu yönündedir. Işınlama teknolojisi hakkında bilgi eksikliği olmasına rağmen tüketiciler, bu teknolojiyi kimyasal yolla korunmuş olan gıdalara tercih etmektedir. Araştırmacılar, eğer gıda ışınlamanın güvenilirliği ve yararları açıklanırsa halkın bu prosesi daha fazla kabul edeceğini vurgulamaktadır [3].

1997 yılı verilerine göre Kore’de ışınlanmış gıda miktarı 2.000 tona ulaşmıştır. Bunun içerisinde 900 ton baharat, 500 ton kurutulmuş sebze, 170 ton kurutulmuş balık, 160 ton mantar, 70 ton nişasta, 35 ton kurutulmuş et gibi ürünler önemli yer tutmaktadır [35].

10.3.16. Malezya

Malezya’da gıda endüstrisi, gıda ışınlama teknolojisine giderek daha fazla ilgi duymaktadır. Bununla birlikte tüketicilerin kararsızlığı ve yasal düzenlemelerdeki eksiklikler nedeniyle ticari uygulamalar gecikmiş durumdadır. 1999 yılında 1029 tüketici ile gerçekleştirilen anket sonucu; tüketicilerin yaklaşık 2/3’ünün gıda ışınlamayı bilmediği, % 2’den daha azının ise proses hakkında bilgi sahibi olduğu belirlenmiştir. Bu konuda bilgi sahibi olanların % 80’inin bu bilgiyi televizyon yayınlarından, % 20’sinin ise radyo, seminer ve sergilerden elde ettiği tespit edilmiştir. Daha eğitimli ve nükleer enerjinin kullanıldığı işletmelere yakın yerlerde ikamet edenler gıda ışınlama teknolojisi hakkında daha bilinçlidir. Katılımcıların % 52’si bu prosesi tehlikeli, % 10’u güvenilir bulduğunu belirtmiştir. % 38’i ise görüş bildirmemiştir [36].

Diğer bir anket çalışmasında da başlangıçta tüketicilerin % 65’i, ışınlanmış gıdaların yenmesi halinde sağlıkları açısından endişe duyduklarını belirtmiştir. % 15’i ise ışınlanmış gıdaları yiyebileceklerini bildirmiştir. Işınlamanın, Sağlık Bakanlığı tarafından güvenilir bir teknoloji olarak onaylandığını duyduktan sonra % 54’ü ışınlanmış gıdayı yiyeceklerini, % 36’sı hala şüphelerinin olduğunu, % 10’u ise hala korktuklarını belirtmiştir [3].

10.3.17. Mısır

22 Ekim 1997’de düzenlenen yasa ile baharat, şifalı otlar, kuru soğan ve sarımsak gibi kuru gıdaların maksimum 10 kGy’de ışınlanmasına izin verilmiştir. Bu düzenlemeler doğrultusunda Aralık 1997’den Ocak 1998’in sonuna kadar ışınlanmış gıdaların tüketici tarafından kabulünü belirlemeye yönelik market denemeleri gerçekleştirilmiştir. 50 kg karabiber 10 kGy’de, 250 kg kuru fasulye 2 kGy’de ışınlanmış; karabiber 100 gramlık, fasulyeler 500 gramlık plastik ambalajlara konulmuştur. Ambalajlar ‘Fumigant yerine iyonlaştırıcı ışınlar uygulanmıştır’ şeklinde etiketlenmiştir. Işınlanmış ürünler 6 tane süpermarkette ışınlanmamış ürünlerle birlikte satışa sunulmuştur. Işınlanmış karabiber ışınlanmamış olanlara kıyasla % 10, fasulyeler ise % 5 daha pahalı fiyatlandırılmıştır. Ayrıca müşterilere ICGFI (International Consultative Group on Food Irradiation) tarafından yayınlanan nükleer enerjinin barışçıl amaçlarla kullanımı ve gıda ışınlama teknolojisi ile ilgili temel bilgileri içeren bir broşür temin edilmiştir. Işınlanmış ürünleri satın alan tüketicilere bir anket formu dağıtılarak ışınlanmış karabiber ve fasulyeleri kullandıktan sonra değerlendirmeleri istenmiştir.

Elde edilen sonuçlara göre değerlendirmeye katılan tüketicilerin % 62.2’si ışınlanmış karabiberi satın alacağını, % 14.6’sı satın almayacağını, % 23.2’si ise kararsız olduğunu belirtmiştir. Satın almak istemeyenler veya kararsız olanlar bu teknolojinin güvenilirliği hakkında emin olamadıklarını söylemişlerdir. Bu durum, ışınlama prosesi hakkındaki bilgi eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Işınlanmış karabiberlerin tüketilmesinden sonra tüketicilerin % 64.9’u bu ürünlerin mükemmel kalitede olduğunu, % 30.2’si iyi kalitede olduğunu, geriye kalan % 4.9’u ise ışınlanmış biberlerin kalitesini beğenmediğini bildirmiştir.

2 kGy’de ışınlanan fasulyeler için de genel görüş pozitif yöndedir. 160 tüketicinin % 68.8’si bu ürünleri tekrar satın alacağını belirtirken, % 25.6’sı satın almayacağını söylemiştir. Katılımcıların % 5.6’sı kararsız kalmıştır [37].

10.3.18. Pakistan

1984-1990 yılları arasında ışınlanmış patates, soğan ve kurutulmuş meyveler değişik yerlerde farklı zamanlarda satışa sunulmuştur. Tüketiciler bu ürünleri ışınlanmamış olan ürünlere kıyasla daha kabul edilebilir bulmuştur [3].

1996 yılında değişik gıda türleri için Gıda Işınlama Yönetmeliği’nin onaylanması üzerine gıdaların ticari anlamda ışınlanması gerçekleşmiştir. 1996-98 yılları arasında 10 tondan fazla baharat (özellikle biber) ışınlanmıştır [38].

10.3.19. Polonya

Işınlanmış soğan ve patatesler market testlerinde oldukça iyi bir satış grafiği göstermiştir. 4 ton soğan ve 3 ton patates satılmadan önce kontrolsüz şartlarda 9 ay süreyle depolanmış ve daha sonra tüketici beğenisine sunulmuştur. Tüketicilerin % 97’si ürün hakkındaki görüşlerini pozitif olarak ifade etmiş ve bu ürünleri tekrar satın almak istediklerini belirtmişlerdir [2,3].

10.3.20. Sri Lanka

Sri Lanka’da ışınlama için uygun ihracat ürünleri baharat, hindistan cevizi ve karides; iç tüketimde ise soğan, biber ve kurutulmuş balık ürünleridir. Ancak mevcut ışınlama tesislerinin yetersizliği, ışınlama teknolojisinin ticari kullanımını sınırlamaktadır.

1997 yılında ışınlanmış biberlerle ilgili olarak küçük bir tüketici topluluğu ile gerçekleştirilen anket çalışmasında; katılımcıların sadece % 16.6’sı ışınlanmış baharatı almak istediğini belirtmiştir [39].

10.3.21. Tayland

1986’da 5 markette ışınlanmış soğanlar satışa sunulmuştur. Ekonomik analizler, ışınlanmış soğanlar için market oluşturmanın kârlı bir iş olacağını göstermiştir. Bunu takip eden yıl içerisinde 14 ayrı markette günde 4-10 ton arasında değişmek üzere toplam 160 ton ışınlanmış soğan satılmıştır. Fiyatı ışınlanmamış soğanlara kıyasla biraz daha yüksek olmasına rağmen tüketici, ışınlanmış soğanları tercih etmiştir [3].

0.5 kGy’de ışınlanarak etiketlenen 4 ton pirinç, Bangkok’ta satışa sunulmuştur. Markette ışınlanmış pirinçten daha pahalı ve daha ucuz olan ışınlanmamış pirinçler de yer almıştır. Satış süresince tüketicilere eğitici broşürler dağıtılmıştır. Basit bir anket sonucunda tüketicilerin % 72’sinin görünüş açısından kaliteli buldukları için ışınlanmış pirinçleri satın aldıkları, % 28’inin de yeni ürünü denemek istedikleri tespit edilmiştir. Çoğu tüketici, fumigasyon işlemi yapılmış pirinçlerden ziyade ışınlanmış pirinçleri tercih etmiştir. Bununla birlikte bir çok tüketici, ışınlanmış pirinçlerin pişme kalitesinin kötü olması durumunda bu ürünü tekrar satın alma konusunda emin olmadıklarını söylemiştir [40].

1994 yılında 33 ton olan ışınlanmış baharat miktarı 1995’te 53 tona, 1996 yılının ilk 9 ayı için de 101 tona ulaşmıştır [3].

10.3.22. Türkiye

Türkiye’de 2002 yılından itibaren ticari olarak gıda ışınlama teknolojisi uygulanmaktadır. Yıllık olarak ışınlanan ürün miktarı 3.000 tonu bulmaktadır. Marketlerde ‘Sağlık ve tazelik için ışınlanmıştır’ şeklinde etiketlenerek satışa sunulan çok çeşitli baharat türleri yer almaktadır (Şekil 10.2).

Şekil 10.2. Marketlerde satılan baharat paketlerinin

üzerinde yer alan ışınlama logosu

Türkiye’de ışınlanmış gıdaların tüketici tarafından kabulü konusunda değişik kesimlerden katılan 444 kişi ile gerçekleştirilen bir anket çalışmasında tüketicilerin gıda ışınlama teknolojisi hakkındaki bilgilerinin gelişmiş ülkelerle kıyasladığında oldukça düşük olduğu (% 29) tespit edilmiştir. Tüketicilerin % 80’i ışınlanmış gıdaların güvenilirliği konusunda endişelidir. Katılımcıların sadece % 11’i ışınlanmış gıdaları güvenilir bulduğunu belirtmiştir. Gıda ışınlamanın kırmızı et ve tavuk etindeki patojenleri elimine edebileceğini duyduktan sonra ışınlanmış gıdaları tercih edenlerin oranı % 62’ye yükselmiştir. Işınlanmış ürünlerin fiyatları ile ilgili elde edilen sonuçlara göre katılımcıların % 44’ü ışınlanmamış ürünlerle aynı fiyatta olduğu zaman ışınlanmış ürünleri tercih edeceğini söylemiştir. Bununla birlikte % 23’ü ışınlanmış gıdalar için % 5 daha fazla para ödeyebileceklerini belirtmiştir.

Elde edilen tüm sonuçlara göre; Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerde tüketicilerin gıda ışınlama teknolojisi hakkında bilgi düzeyleri oldukça sınırlıdır ve bu teknoloji hakkında bilimsel ve güvenilir bilgilerle desteklenmeleri gerekmektedir. Işınlanmış gıdaların marketlerde yerini bulabilmesi için böyle bir eğitime ihtiyaç vardır. Bu eğitim; okullar, medya, konferanslar ve eğitim fuarları aracılığıyla gerçekleştirilebilir [41].

10.3.23. Vietnam

Işınlama teknolojisi, 1991 yılından beri tütünlerde böceklenmenin önlenmesi, geleneksel şifalı otlarda ise küf kontrolü amacıyla ticari olarak kullanılmaktadır. Yıllık olarak yaklaşık 30 ton tütün, 25 ton da şifalı ot ışınlanmaktadır.

1992-1998 yılları arasında ışınlanmış pirinç, soğan ve mantar ile ilgili olarak pilot ölçekli market denemeleri gerçekleştirilmiştir. Işınlanmış ürünlere ışınlama ve ulaşım maliyetleri eklenmemiş ve ışınlanmamış ürünlerle aynı fiyatta satılmıştır. Fiyat aynı olduğunda tüketiciler ışınlanmış ürünleri tercih etmektedir. Çünkü Vietnam’da tüketiciler her zaman ilk olarak ürünün fiyatına bakmaktadır [42].

KAYNAKLAR

1 Loaharanu, P., 1999. Consumer Acceptance of Irradiated Food, A Global Study, Gıda Işınlama Yönetmeliği ve Ticareti Semineri, 16-18 Şubat 1999, İzmir.

2 Ladomery, L.G., 1992. Acceptance of Irradiated Food by the Consumer-Dissemination of Public Information and Consumer Trials, FAO/IAEA Regional Training Course on the Regulatory Control of Food Irradiation, 8-26 June 1992, Budapest, Hungary.

3 ICGFI 1999. Consumer Attitudes and Market Response to Irradiated Food, International Consultative Group on Food Irradiation, Vienna.

4 Weaver, V.M., Marcotte, M.L., 1988. Food Irradiation and Consumer Education—The Role of Food and Health Professionals, International Journal of Radiation Applications and Instrumentation, Part C., Radiation Physics and Chemistry, 31(1-3): 229-234.

5 Henson, S., 1995. Demand-Side Constraints on The Introduction of New Food Technologies: The Case of Food Irradiation, Food Policy, 20(2): 111-127.

6 Bruhn, C.M., 1998. Consumer Acceptance of Irradiated Food: Theory and Reality, Radiation Physics and Chemistry, 54(1): 129-133.

7 Frenzen, P.D., DeBess, E.E., Hechemy, K.E., Kassenborg,H., Kennedy, M., McCombs, K., McNees, A., Foodnet Working Group, 2001. Consumer Acceptance of Irradiated Meat and Poultry in the United States. Journal of Food Protection. Vol. 64 (12): 2020-2026.

8 Johnson, A.M., 2003. Consumer-Based Optimization of Electron-Beam Irradiated Ready-to- Eat Poultry Products and Consumer Attitudes Toward Irradiation, Master Thesis under the Direction of Anna V. A. Resurreccion, University of Georgia, p.365.

9 Resurreccion, A.V.A., Galvez, F.C.F., 1999. Will Consumer Buy Irradiated Beef? Food Technology, 53(3): 52-55.

10 Bruhn, C. M. Schutz, H.G., 1989. Consumer Awareness and Outlook Acceptance of Food Irradiation, Food Technol., 43(7): 93-97.

11 Cottee, J., Kunstadt, P., Fraser, F., 1995. Consumer Acceptance of Irradiated Chicken and Produce in the U.S.A., Radiation Physics and Chemistry, 46(4-6):673-676.

12 De Ruiter, F.E., Dwyer, J., 2002. Consumer Acceptance of Irradiated Foods: Dawn of a New Era?, Food Service Technology, 2(2): 47.

13 Goss, D.M., Ebro, L.L., Warde, W.D., Leong, J.K., 1995. Consumer Attitudes on Food Irradiation. Journal of the American Dietetic Association, 95(9), Supplement 1, p:A79.

14 Hashim, I.B., Resurreccion, A.V.A., McWatters, K.H., 1996. Consumer Attitudes Toward Irradiated Poultry, Food Technology, March 1996, 77-80.

15 Hunter, C., 2000. Changing Attitudes to Irradiation Throughout the Food Chain, Radiation Physics and Chemistry, 57(3-6): 239-243.

16 Matin, M.A., 2001. Global Trends of Acceptance and Trade in Irradiated Foods, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA- TECDOC-1219.

17 Molins, R.A., 2001. Global Status of Food Irradiation in 2000, In R.A. Molins (Ed.), Food Irradiation: Principles and Applications, Chapter:17, p:443-455. John Wiley&Sons, Inc., Canada. 18 Cardello, A.V., 2003. Consumer Concerns and Expectations About Novel Food Processing Technologies: Effects on Product Liking, Appetite, 40(3): 217-233.

19 Urbain, W.M., 1986. Food Irradiation, Food Science and Technology, a Series of Monographs, p: 351, Academic Press, Orlando, Florida.

20 Xu, Z., Feng, Z., Jiang, P., 2001. Test Marketing and Consumer Acceptance of Irradiated Meat Products, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia

and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21– 25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.

21 Bruhn, C.M., 2001. United States Consumer Choice of Irradiated Food, in Irradiation for Food Safety and Quality, Loaharanu, P. and Thomas, P. (eds), Technomic Publishing Company, Pennsylvania, 169-173.

22 Frenzen, P.D., Majchrowicz, A., Buzby, J.C., Imhoff, B., Foodnet Working Group, 2000. Consumer Acceptance of Irradiated Meat and Poultry Products, Agriculture Information Bulletin No:757, August 2000.

23 NCBA 2002. Consumer Acceptance of Irradiated Ground Beef is Growing-, National Cattlemen’s Beef Association, February 12, 2002, Denver.

24 Hashim, I.B., McWatters, K.H., Rimal, A.P., Fletcher, S.M., 2001. Consumer Purchase Behaviour of Irradiated Beef Products: A Simulated Supermarket Setting, International Journal of Consumer Studies, 25, 1, March 2001, 53-61.

25 Hashim, I.B., Resurreccion, A.V.A., Mc Watters, K.H., 1995. Consumer Acceptance of Irradiated Poultry, Poultry Science, 74:1287-1294.

26 Resurreccion, A.V.A., Galvez, F.C.F. , Fletcher, S.M., Mısra, S.K., 1995. Consumer Attitudes Toward Irradiated Food: Results of a New Study, Journal of Food Protection, Vol.58:193-196. 27 Hunter, C., 2001. Florida: A Case Study in Marketing Irradiated Poultry, in Irradiation for Food Safety and Quality, Loaharanu, P. and Thomas, P. (eds), Technomic Publishing Company, Pennsylvania, p:174-177.

28 Nayga, R.M., Aiew, W., Nichols, J.P., 2005. Information Effects on Consumers' Willingness to Purchase Irradiated Food Products, Review of Agricultural Economics, 27(1), p.37.

29 Eiss, M.I., 2001. Growing Impact of Irradiation on Global Production of and Trade in Spices, in Irradiation for Food Safety and Quality, Loaharanu, P. and Thomas, P. (eds), Technomic Publishing Company, Pennsylvania, p:178-187.

30 ANZFA 2002. Irradiation of Tropical Fruits Breadfruit, Carambola, Custard Apple, Litchi, Longan, Mango, Mangosteen, Papaya and Rambutan, Australia New Zealand Food Authority, Draft Assessment Report, 26 June 2002.

31 Karim, A., 2001. Public Acceptance, Market Development and Commercialization of Food Irradiation Technology in Bangladesh, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.

32 Lin, P.S.Y., 2001. Consumer Acceptance, Market Test and Market Development of Irradiated Rice, Dehydrated Vegetables and Spices, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.

33 Lustre, A.O., Vito, F.R., Manalastas, Z.I., 2001. Facilitating Trade in Irradiated Onions in the Philippines, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint

FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21– 25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.

34 Furuta, M., 2004. Current Status of Information Transfer Activity on Food Irradiation and Consumer Attitudes in Japan, Radiation Physics and Chemistry, 71(1-2): 501-504.

35 Byun, M., Yook, H., Lee, J., 2001. Food Irradiation in the Republic of Korea, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA- TECDOC-1219.

36 Othman, Z., 2001. Consumer and Food Industries Education on Food Irradiation, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.

37 El-Fouly, M.E.Z., Karem,H.A., El-Din, N.S., Farag, D.E., El-Khatib, M., Mageed, M.A., 2002. Commercial Feasibility and Evaluation of Consumer Acceptance for Certain Irradiated Food Products in Egypt, in Study of the Impact of Food Irradiation on Preventing Losses: Experience in Africa Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Held in Pretoria, South Africa, 20–24 September 1999, IAEA-TECDOC-1291.

38 Khan, I., 2001. Commercialization of Irradiated Foods in Pakistan, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA- TECDOC-1219.

39 Wijeratnam, R.S.W., Sivakumar, D., 2001. Public Acceptance and Trade Development of Irradiated Food in Sri Lanka with Special Reference to Spices and Onions, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA- TECDOC-1219.

40 Ungsunantwiwat, A., Sophonsa, S., 2001. Market Testing and Consumer Acceptance of Irradiated Rice (Oryza sativa indica Linn.), in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co-ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.

41 Güneş, G., Tekin, M.D., 2006. Consumer Awareness and Acceptance of Irradiated Foods: Results of a Survey Conducted on Turkish Consumers, Food Science and Technology, 39(4): 444-448.

42 Duc, H.M., 2001. Market Testing of Irradiated Food, in Consumer Acceptance and Market Development of Irradiated Food in Asia and the Pacific, Proceedings of a Final Research Co- ordination Meeting Organized by the Joint FAO/IAEA Division of Nuclear Techniques in Food and Agriculture, Bangkok, Thailand, 21–25 September 1998, IAEA-TECDOC-1219.