İneli Köyü: Tamamen Müslüman Romanların yaşadığı bir köydür

Köyde yaşayan Türkler 1950’li yıllarda Türkiye’ye göç etmiştir. 2011 nüfus sayımına göre köyün nüfusu 141 kişidir. Köyde mevcut ilkokul göçten sonra kullanılmadığı için tamamen yıkılmıştır. İnelli’de yaşayan Müslüman Romanların çocukları köydeki Rum ilkokuluna gitmektedir. Köy halkı son yıllarda bir cami inşa etme girişiminde bulunmuştur. Ancak İskeçe tayinli Müftüsü Mehmet Emin Şinikoğlu ile caminin inşaatını üstlenen müteahhitin para konusunda bazı suistimalleri ortaya çıkınca cami inşaatı yarıda kalmıştır. Halen köy halkı kendi imkanları ile bu camiyi tamamlamaya çalışmaktadır. Köyde mezarlık mevcuttur. Ancak, cami olmadığı için köy halkı Cuma ve Bayram namazları için komşu köylere gitmektedir. İnelli’de Çingene Konut Kredisinden yararlanan olmamıştır.

7-Elmalı Çiftliği Köyü: Müslüman Romanların ve Hıristiyan Yunanlıların yaşadığı bir köydür. 2011 nüfus sayımına göre köyün nüfusu 359 kişidir. Bunların yaklaşık olarak 12 ailesi Müslüman Romanlar, geri kalanı Ortodoks Hıristiyanlardır.

Köyde Türk İlkokulu olmadığı için Müslüman Romanların çocukları Rum ilkokuluna devam etmektedir. Keza köyde cami bulunmadığı için Cuma ve Bayram namazlarını komşu köy camilerinde kılmaktadırlar. Elmalı Çiftliği köyünde Müslüman mezarlığı da bulunmamaktadır. Bu nedenle ölülerini yakın köy olan Yelkenciler köyü mezarlığına

defnetmektedirler. Köyde yaşayan Müslüman Romanlar Çingene Konut Kredisinden yararlanmamıştır.

Evros İli

1- Dedeağaç Merkez Avandos Mahallesi: Tamamen Müslüman Romanların yaşadığı bir mahalledir. Mahallede yaklaşık olarak 800 aile -3500 nüfus bulunmaktadır.

Dedeağaç merkezde yaşamakta olan Türk soylu Azınlık mensupları yıllar içinde kenti terk ederek Türkiye’ye göç etmişlerdir. Araştırmacı Ekrem Hakkı Ayverdi²⁵⁹ Dedeağaç kentinde 4 cami, bir mescit ve bir okuldan bahsetmektedir. Bunlar 1- Dedeağaç Camii ve yanı başında bir mektep, 2- Hamidiye Mahallesi Camii, 3- Hükümet Camii, 4- Mahmudiye Camii ve mescididir. Bugün Dedeağaç kentinde yalnızca bir cami bulunmaktadır. Halen ibadete açık ve Dedeağaçlı Türklerin namaz kıldığı “Dedeağaç Camii”. Ayrıca, Müslüman Roman çocukların devam ettiği ve cami ile aynı avluda bulunan Dedeağaç Azınlık İlkokulu bulunmaktadır. Dedeağaç camii kitabesindeki kayda göre 1906 yılında yapılmıştır. Cami Balkan Savaşı sırasında Bulgarlar tarafından, içindeki insanları ile birlikte yakılmıştır. Daha sonra 1921 yılında Yunan Hükümeti camiyi onararak ibadete açmıştır. Ancak, aynı cami 13 Mart 1993 tarihinde meçhul kişiler tarafından bir kez daha yakılmış ve yine Yunan Hükümeti tarafından tamir edilmiştir. Dedeağaç kentinde yaşayan Müslüman Romanların büyük bölümü Osmanlı döneminden bu yana burada yaşayan soydaşlarımızdır. Son yıllarda mahalle Dimetoka, Kumçiftliği, Ferecik ve İskeçe’den de büyük göç almıştır. Mahallenin yerlilerinin gelenek, görenek ve sosyal etkinlikleri Batı Trakya’da yaşayan diğer halktan farksızdır. Mahalle sakinleri Cuma ve Bayram namazlarını bu tarihi camide, vakit namazlarını ise genellikle Avantos Mahallesinde sonradan açılmış olan Mescitte kılmaktadırlar. Müslüman Roman öğrencilerin büyük bölümü Azınlık İlkokuluna devam etmektedir. Ancak, mahalleye sonradan yerleşen Müslüman Romanların

259 Ekrem Hakkı Ayverdi, Avrupa’da Osmanlı Mimari Eserleri: Bulgaristan, Yunanistan, Arnavutluk, İstanbul, 4. Cilt, İstanbul 1982

çocuklarının büyük bölümü Devlet okullarına devam etmektedir. Halen üniversite ve yüksek okullarda okuyan 10-15 öğrenci bulunmaktadır. Yunan yönetimi buradaki halkı azınlık bünyesinden uzaklaştırmak için çeşitli yollara başvurmaktadır. Avantos Mahallesine kurulmuş olan Çocuk Yuvasında çocuklara tamamen Yunanca eğitim verilmektedir. Ayrıca, mahallede, biri erkeklere, diğeri kadınlara yönelik iki dernek kurulmuştur. Özellikle kadınlara ait derneğin tüzüğü 31.05.2006 tarihinde İskeçe’nin Drosero Mahallesinde kurulmuş olan derneğin tüzüğü ile aynıdır. Gerek maddelerin sayısı bakımından, gerek içerik bakımından iki tüzük tamamen aynı kalemden çıkmış gibidir. Bu iki derneğin başkanları yönetim tarafından zaman zaman uluslararası toplantılara gönderilmekte ve Batı Trakya’da başka bir unsur varmış gibi gösterilmeye çalışılmaktadır. Dedeağaç’ta yaşayan Müslüman Romanlardan Çingene Konut Kredisinden yararlanmak üzere 21 kişi başvurmuş, bunlardan yalnızca 17’sine kredi verilmiştir. Kredi alanların tümü başka yörelerden gelip Dedeğaç’a yerleşen Müslüman Romanlardır.

2- Dimetoka: Dimetoka Sultan Murat Hüdavendigar tarafından 1300’lü yıllarda Osmanlı topraklarına katılmıştır. 17. yüzyılda Dimetoka’yı gezen Evliya Çelebi, burada gördüğü yapıları şöyle sıralamaktadır: 1- Çelebi Sultan Mehmet Camii (Ulucami), Nasuhbey Mescidi, Kurtbey Mescidi, Pazarlı Bey Mescidi, Alaca Mescit, Paşa Mescidi, Horacı Mescidi, Zincirli Mescidi, Abdal Cündi Mescidi, Gazi Ferhat Bey Mescidi, Beyazid Han Medresesi, Oruç Paşa Medresesi. Ayrıca Edirne Defterdarı Bâdi Efendi de Dimetoka’daki şu eserlerden bahsetmektedir: Çelebi Sultan Mehmet Camii, Hacı Osman Camii, İmaret Camii, Kum Mahallesi Camii, Köprübaşı Camii, Hacı Ferhat Camii, Fahrettin Baba Mescidi, Kınalı Mescidi, Gazi Ferhat Mescidi ve Feridun Bey Hamamı. Bunların dışında bölgede bir sürü imaret, han ve hamam bulunduğu belirtilmektedir. Bir zamanlar Türklerin yoğun olarak yaşadığı Dimetoka’da bugün yalnızca 400 hane Müslüman Roman yaşamaktadır. Türkler zaman içinde Türkiye’ye göç etmiştir. Dimetoka’da yaşayan Müslüman Romanların çocuklarının büyük bölümü kasaba içindeki Dimetoka Azınlık İlkokuluna devam etmektedir. Ancak, Devlet Rum

ilkokullarına devam eden pek çok Azınlık çocuğu da vardır. Kasabada ayrıca Türk çocukları için açılmış Çocuk Yuvaları ve Anaokulu da mevcuttur. Büyük çoğunluğu tarihi kale kalıntıları arasında yaşamını sürdüren Müslüman Romanları, Dimetoka Belediyesi Çingene Konut Kredisinden yararlanarak almış olduğu kredilerle inşa etmiş olduğu 50 adet modern konutlara yerleştirmiştir.

3- Kumçiftliği Kasabası: Osmanlı döneminde mevcut olmayan ve yeni