Sınıf: 5
Ünite: Allah İnancı. Konu: Allah (c.c.) Yaradandır”, “Allah (c.c.) Rahman ve Rahimdir”.
Kazanımlar: 5.1.2. Allah’ın (c.c.) her şeyin yaratıcısı olduğunu fark eder. 5.1.3. Allah’ın (c.c.) Rahmân ve Rahîm isimlerinin yansımalarına örnekler verir.
Materyal Türü: Bulmaca
Etkinlik: Bu etkinlikte öğrencilerden, Yûnus Emre’nin beyitlerinde yer alan Allah’ın İsimleriyle yapraklarda yazan anlamlarını eşleştirilmesi istenir. Daha sonra ise Yüce Allah’ın bu isimlerinin yansımalarına örnekler vermeleri istenir.
1- “Kün'i bir kezin söyledün her nesneyi var eyledün (Ol diye bir kez söyledin bütün her şeyi var eyledin)
2- “Degül Yûnus'a bes yâ Rahmeti çok (Sadece Yûnus’a değil merhametin) Kamu günâhlulara rahmetün var” (Bütün günahkârlara merhametin var) 3- “Rahîm durur senün adun, Rahîm'lıgun bize didün”
(Senin adın Râhim/ Sen râhimliğini bana dedin) 4- “Sensin Kerîm sensin Rahîm, Allâh sana sundum elüm”
(Allah’ım! Sensin kerem sahibi [cömert, ulu] olan, sensin kullarına acıyan, Allah’ım ellerimi sana sundum (açtım)
CEVAPLAR 1- Her şeyi yaratan. 2- Rahman: Dünyadaki bütün yaratılmışlara rahmet, merhamet eden.
3. Rahim: Esirgeyen, bağışlayan, geçici olan dünya hayatında kendisine iman edip emirlerini yerine getirenleri sonsuz ahirette sonsuz nimetlerle mükafatlandıracak olan. 4- Kerim: Keremi, lütuf ve ihsânı bol, karşılıksız veren, çok ikram eden.
Sınıf: 5
Ünite: Allah İnancı. Konular: Allah (c.c.) Vardır ve Birdir”, “Allah (c.c.) Yaradandır”,
“Allah (c.c.) Rahman ve Rahimdir”, “Allah (c.c.) Görür ve İşitir”, “Allah’ın (c.c.) Her Şeye Gücü Yeter, Bir Sure Tanıyorum: İhlâs Suresi ve Anlamı.
Kazanımlar: 5.1.4. Allah’ın (c.c.) her şeyi yarattığının, işittiğinin, bildiğinin, gördüğünün ve her şeye gücünün yettiğinin farkında olur. 5.1.8. İhlas Suresi hakkında bilgi sahibi olur.
Materyal Türü: Bulmaca
Etkinlik: Öğrenciden aşağıda yer alan bulmacada Yûnus Emre’nin beyitlerinden ve sözlerinden yola çıkarak sorulan soruların cevaplarını bulması ve gerekli yerlere yazması istenir.
1) İslam dininde Allah’a imanın temelini ne oluşturur?. Yûnus Emrenin şu sözleri bize bu konuda yol gösterebilir: “Tevhîd imiş cümle ‘âlem tevhîdi bilendür Âdem”. (Bütün alem tevhidden ibarettir, Olgun İnsan tevhid’i bilen kişidir).
2) Allah’a eş koşmak Allah’tan başka herhangi bir şeye ilahi nitelikler yüklemek anlamına gelen kavram hangisidir?. Yûnus Emre’nin ““Birligünden öte hîç şerîkün yok” (Birliğinden öte hiç ortağın yok) ve “Lâ-şerîkden okursın sonra şerîk katarsın”, (Allah’ın ortağı olmadığını söylersin sonra ona ortak koşarsın) sözleri bu soru çözmemizde bize yardımcı olabilir.
3) “Lâ ilahe illallah Muhammedün resûlullah” sözünden ibaret olan ve “Allah’tan başka ilah yoktur,
“Allah’tan başka tanrı yoktur, Muhammed Allah’ın elçisidir” anlamına gelen kavram hangisidir?
Yûnus Emre’nin şu sözleri bize bu konuda yol gösterebilir: “Ezelîden dilümde uş Tanrı birdür Hak’dur Resûl”. (Ezelden dilim söyler işte Tanrı birdir Hak'tır Resul)
4) Allahın varlığından, birliğinden söz eden ve onun eşi benzeri bulunmadığı konusunda bilgiler veren Kur’an-ı Kerim suresi hangisidir? Yûnus Emre’nin “Bu cihâna gelmedin ma‘şûkıla bir idüm, Kul huva’llâh sıfatlu bir bî-nişân nûr idüm” (Bu dünyaya gelmeden hak ile birlikte idim, Allah’ın bir ve tek olduğunu bilen bir nur idim) beyitleri bu soruyu bulmada size yardımcı olabilir.
5) Yûnus Emre’nin “Dile rızkını Hak'dan nahnu kesemnâ pinhân” (Rızkının Hak’tan olduğunu bil.
Hak Teâlâ: ‘Onu biz aranızda paylaştırdık’ dedi ama bu gizlidir) ve “Ol cömerttir rızkın virür kaygu yimek nendür senün” (O cömert olandır rızkını verir, neden kaygı duyarsın) dizelerinde Allah’ın 99 isminden hangisi kastedilmektedir?.
6) Yûnus Emre’nin“Senündür pâdişâhlık kudretün var, Yaratdun yiri gögi heybetün var” (Hükümranlık senindir gücün var, Yeri ve göğü sen yarattın azametin var) dizeleriyle ifade etmeye çalıştığı ve
"Mülkün, kainatın sahibi, mülk ve saltanatı devamlı olan” anlamına gelen Allah’ın ismi hangisidir?
CEVAPLAR: 1- Tevhid. 2- Şirk. 3- Kelimei Tevhid. 4- İhlas. 5- Rezzak. 6- El Melik.
Sınıf: 7
Ünite: Melek ve Ahiret İnancı. Konu: Ahiret hayatının aşamaları.
Kazanımlar: 7.1.4. Ahiret hayatının aşamalarını açıklar.
Materyal Türü: Bulmaca
Etkinlik: Bu etkinlikte öğretmen, öğrencilerden ahiret hayatının aşamaları ile ilgili öğretim programında yer alan “Ahiret, kıyamet, diriliş, mahşer, hesap, mizan, cennet ve cehennem”
gibi kavramları bulmalarını ve açıklamarını isteyebilir. Bu arada öğrencilerin konuya dikkatini çekmek için Yûnus Emre’nin ahiret hayatıyla ilgili aşağıdaki şiirlerinden istifade edebilir.
Andan İsrâfîl Sûr ura ölenler yirinden tura,
(Ondan İsrâfil sûr borusunu çalar. Tüm ölenler mezarlarından kalkıp doğrulurlar) Mizân terâzû kurıla hükmini ide zü'l-Celâl”
(Mizan terazisi kurulur azamet sahibi Allah hükmünü verir)
“İsrâfîl sûrın urıcak cümle mahlûk uyanıcak, Sorı hisâb sorılıcak”
(İsrâfil sûr borusunu çalacak bütün varlıklar uyanacak, sorgu hesap sorulacak) Yidi yir yidi gök tağları denizleri, Uçmağ-ıla tamuyı cümle vücûdda bulduk
(Yedi kat yerleri, yedi kat gökleri, dağları, denizleri, cennet ile cehennemi Cümlesini [Hepsini], vücûdda [Allah’ın varlığında] bulduk) Anup kıyâmet günini ağlaşalum ol gün içün, Ol gün melâmet günidür ağlaşalum ol gün içün (Kıyamet gününü anıp, o gün için ağlaşalım. O gün kınanmışlık, günüdür. O gün için ağlaşalım).
Ahiret İnancı İle İlgili Kavram Bulmacası
Cevap Anahtarı
Sınıf: 7
Ünite: Melek ve Ahiret İnancı. Konu: Melekler ve Özellikleri.
Kazanımlar: 7.1.2. Melekleri özellikleri ve görevlerine göre sınıflandırır.
Materyal Türü: Bulmaca
Etkinlik: Bu etkinlikte öğretmen, Yûnus Emre’nin şiirlerinden örnekler vererek öğrencilerden ilgili meleğin görevinin ne olduğunu işaretlemesini ister.
1- “Ölüm haberi gelmedin ecel yakamuz almadın Azrâil hamle kılmadın gel dosta gidelüm gönül”
(Ölüm haberi gelmeden, ecel yakamızı toplamadan, Azrail son darbeyi vurmadan, gel, dosta gidelim gönül) 2- “İsrâfil sûrın urıcak mahlûkât turu gelicek
Senün ününden artuk kulagum işitmeye
(İsrafil surunu üfleyince, bütün mahlûkat dirilecek Benimse senin sesinden başka sesi kulağım işitmez) 3- “Muhammed'e bir gice Çalap'dan indi Burâk Cebrâîl eydür hâcem Mi'râc'a kıgurdı Hak”
(Hz. Muhammed’e Tanrı’dan burak adlı binek geldi Cebrail ey peygamber Hak Teâlâ seni miraca çağırdı dedi) 4- “Ol ferişteler adı Kirâmen Kâtibîndür
Yazmakdan usanmazlar armazlar yaz u kışda”
“Birisi sağ omzunda birisi sol omzunda Birisi hayrun yazar birisi şer cünbişde”
(O meleklerin adı Kirâmen Kâtibîndir Yaz kış yazmaktan usanmazlar
Birisi sevaplarını yazar birisi günahlarını) 5- “Yûnus kabre vardukda Münker-Nekir geldükde Bana su’âl sordukda dilüm döne mi yâ Rab”
(Yûnus kabre vardığında Münker-Nekir geldiğinde Bana soru sorduğudanda dilim döner mi ya Rab) 6- “Bakan benem gören benem alan benem viren benem Ne Cebrâîl ne Mikâîl İsrâfîl'i kılan benem”
(Bakan benim, gören benim, alan benim, veren benim, Ne Cebrail, ne Mikail, İsrafil'i kılan benim)
Yukarıdaki beyitte adı geçen Mikail adlı meleğin görevi nedir?
Sınıf: 6
Ünite: 6. Peygamber ve İlahi Kitap İnancı. Konu: İlahi Kitaplar.
Kazanımlar: 6.1.5. İlahi kitapları ve gönderildiği peygamberleri eşleştirir.
Materyal Türü: Bulmaca
Etkinlik Bu etkinlikte öğretmen, öğrencilerden ilahi kitapların hangileri olduğunu ve hangi peygambere gönderildiğini aşağıda bulunan materyali kullanarak eşleştirmelerini ister. İpucu olarak. Yûnus Emre’nin şu beyitlerini kullanabilir.
“Tevrât'ıla İncîl'i Zebûr'ıla Furkân'ı Bunlardagı beyânı cümle vücûdda bulduk”
(Tevrât ile İncili, Kur’ân-ı Kerim ile Zebûr’u
ve bunlardaki tüm açıklamaları hep vücûdda/Allah’ın varlığında bulduk) Mûsâ Peygamber ile bin bir kelime kıldım
İsâ Peygamber ile göklere çıkan benem
(Mûsâ Peygamber tur dağında Hak ile konuşurken, bende onunla idim.
İsâ Peygamber ile de, göklere çıkan benim)
“Hulkun olmayınca Muhammed gibi Hak dîdârın sana göstermeye”
(Hz. Muhammed gibi ahlakın olmayınca Hak (Allah) sana yüzünü göstermez)
Aşağıdaki tabloda yer alan kutsal kitapların hangi peygambere gönderildiğini yazınız.
CEVAPLAR
TEVRAT-Hz. MUSA/ ZEBUR- Hz. DAVUT/ İNCİL-Hz. İSA/ KUR’AN¬-I KERİM-Hz. MUHAMMED
Sınıf: 6
Ünite: Peygamber ve İlahi Kitap İnancı. Konu: Bir Peygamber Tanıyorum: Hz. Âdem Kazanımlar: 6.1.6. Hz. Âdem’in (a.s.) hayatını ana hatlarıyla özetler.
Materyal Türü: Şiir
Etkinlik Bu etkinlikte öğretmen, Yûnus Emre’nin kendi ifadeleriyle ortaya koyduğu Hz.
Âdem ile ilgili aşağıdaki beyitleri okuyarak veya tahtaya yansıtarak, öğrencilerin Hz. Âdem İle ilgili neler bildiklerini ve bu şiirlerden ne anladıklarını söylemlerini ister.
“Evvel Âdem yaratdı sonra peygamberleri/ Önce Hz. Âdemi yarattı sonra diğer peygamberleri “Tevhîd imiş cümle ‘âlem tevhîdi bilendür Âdem” (Bütün âlem tevhidden ibarettir, Olgun
İnsan tevhid’i bilen kişidir)
“Miskîn Âdem yanıldı Uçmak'da bugday yidi/ Aciz âdem yanıldı cennette buğday yedi.
İşi Hak'dan bilenler şeytandan tutmayalar” / İşi Allah’tan bilenler, şeytandan bilmesinler.
“Âdem olup turmadın nefsüm boynın burmadın/ Âdem olup durmadım nefsine yenik düştüm.
Yanıldum bugday yidüm Uçmak'dan sürlüp geldüm”/ Hata ettim buğday yedim cennetten kovuldum.
“Togmadın didün ‘âsî Âdem diyü” /Daha ben doğmadan, Âdemoğlu isyankârdır dedin.
“Dün geldi sâfî Âdem dünyâya basdı kadem/ Dün saf Âdem dünyaya ayakbastı.
İblîs aldadı ol dem Uçmak'da gezer iken” / Şeytan onu cennette gezerken aldattı.
“Buyrugın tutmazısan Âdem'leyin, Üç yüz yılda yaşunı dindürmeye”
Hz. Âdem gibi Allah’ın emrine uymazsan, üç yüz yıl gözünün yaşı dinmez.
Bu şiirden sonra aşağıdaki soruları yöneltilebilir:
1- Şiire göre ilk yaratılan insan ve peygamber hangisidir?
2- Yûnus’a göre Hz. Adem Cennette (Uçmak) hangi bitkiyi yedi?
3- Nefsine yenik düşen Hz. Adem’e ne oldu?
4- Yûnus’a göre rabbine verdiği sözü tutamayıp asi olan Hz. Adem ne kadar süre üzülüp tevbe etmiştir?
5- Son olarak öğrencilere bu şiiri Bakara Suresi (35-36) “Dedik ki: "Ey Adem! Sen ve eşin cennete yerleşin. Orada dilediğiniz gibi bol bol yiyin, ama şu ağaca yaklaşmayın, yoksa zalimlerden olursunuz." Derken, şeytan ayaklarını oradan kaydırdı. Onları içinde bulundukları konumdan çıkardı. Bunun üzerine biz de, "Birbirinize düşman olarak inin.
Sizin için yeryüzünde belli bir süre barınak ve yararlanma vardır" dedik”. ayetleri ile ilintili olup olmadığı sorulup dinin temel kaynaklarından bu konu değerlendirilebilir.
Sınıf: 6
Ünite: Peygamber ve İlahi Kitap İnancı. Konular: “Allah’ın (c.c.) Elçileri: Peygamberler”,
“Peygamberlerin Özellikleri ve Görevleri.
Kazanımlar: 6.1.1. Peygamber ve peygamberlik kavramlarını tanımlar.
6.1.2. Peygamberlerin özelliklerini ve görevlerini açıklar.
Materyal Türü: Bulmaca
Etkinlik- Yûnus Emre şiirlerinde peygamberlerden bahsederken “enbiya, nebi, canlar, haslar”
şeklinde söz etmektedir. Bu konun daha iyi anlaşılması için aşağıda boşluk doldurma şeklinde bir etkinlik bulunmaktadır. Öğrencilerden Yûnus’un şiirlerinde verdiği bilgilerden hareketle aşağıda kutucuklar içinde isimleri bulunan peygamberlerin hangileri olduğunu beyitlerdeki boşluklara yazmaları istenir. Böylece öğrenciler Kur’an’da adı geçen peygamberlere örnekler verebilir.
Yüce kitabımız Kur’an’da da isimleri yer alan peygamberlerin hangileri olduğunu aşağıdaki beyitlerden hareketle boş olan yerlere yazınız.
1- “Bin yıl cefa çekmeyince ……….gibi/ Bin yıl sıkıntı çekmeyince…….gibi Tufanında gemiye Bindürmeye”/ Tufanda gemiye bindirmez.
2- “Kurbân olmayınca………..gibi
Kimse İçin gökten koç İndürmeye” / Kimse için gökten koç indirmez.
3- “Çobanlık İtmeyince ………’layın / Çobanlık yapmayınca………..gibi Kelim’üm diyüp tûr göndermeye” / Kendisi ile konuşmaya Tur dağına göndermez.
4- “Hulkun Olmayınca ……… gibi / Hz. …….. gibi ahlakın olmayınca Hak didârın sana göstermeye”/ Hak (Allah) sana yüzünü göstermez.
CEVAPLAR
1) Hz. Nuh. 2) Hz. İsmail. 3) Hz. Musa. 4) Hz. Muhammed.
Sınıf: 8
Ünite: Kader İnancı. Konu: Kaderle İlgili Kavramlar.
Kazanımlar: 8.1.3. Kaza ve kader ile ilgili kavramları analiz eder.
Materyal Türü: Kavram Haritası
Etkinlik: Kader ile ilgili ecel, ömür, rızık, tevekkül, başarı, başarısızlık, sağlık ve hastalık ile kavramlar, kaderle ilişkilendirilerek ele alınır. Yûnus’un konu ile ilgili şiirlerinden yararlanılır. Öğrencilerin bu konudaki düşüncelerini öğrenmek için beyin fırtınası yapılır.