Teşekkül Mali ve Finans Yönetimi Dairesi Başkanlığının 31.12.2010 tarih, 6846 sayılı teklifinde belirtilen esaslar dahilinde, TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 2011 Yılı Konsolide Program İşletme Bütçesi TEDAŞ Yönetim Kurulunun 31.12.2010 tarih ve 42-383 sayılı kararı ile kabul edilmiştir. Belirtilen yönetim kurulunun kararında;
“1- 12.10.2010 tarih 2010/967 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereğince 23.10.2010 tarih ve 27738 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, 2011 Yılı Genel Yatırım ve Finansman Programı doğrultusunda Hazine Müsteşarlığınca hazırlanarak 27.10.2010 tarih, 50739 sayılı yazı ile Teşekkülümüze gönderilen ve 10.11.2010 tarih ve 36-346 sayılı yönetim kurulu kararıyla bilgi alınan Yatırım Finansman Programı doğrultusunda hazırlanmış olan Teşekkülümüz 2011 yılı konsolide işletme bütçe büyüklüklerinin onaylanması,
2- 2011 Yılı Programında, Dışardan Sağlanan Fayda ve Hizmetler grubunda bulunan ilgili daire başkanlıklarının sorumluluğunda olan hizmet alımı ödeneklerinin bloke edilmesi ve ödeneğin kullanımında Genel Müdürlük Makamının yetkili kılınması,
3- 2011 Yılı Programında 313.500,00 TL tutarında Beden Terbiye ve Spor ödeneğinin ve 1.635.000,00 TL tutarında Misafir Ağırlama ödeneğinin bloke edilmesi ve serbest bırakılması ve Genel Müdürlük Makamının yetkili kılınması,
Hususlarında gerekli işlemlerin Genel Müdürlükçe ikmaline oy birliği ile karar verildi.” Denilmiştir.
TEDAŞ yönetim kurulu, 31.12.2010 tarih ve 42-384 sayılı kararı ile Genel Müdürlüğün, 31.12.2010 tarih ve 42-385 sayılı kararından başlayarak 42-395 sayılı kararı dahil toplam 11 dağıtım şirketinin, Ana Sözleşmesi ve Hazine Müsteşarlığınca yayımlanan 2011 Yılı Yatırım ve Finansman Programı Usul ve Esasları doğrultusunda hazırlandığından bahisle, Şirketlerin kendi yönetim kurullarının kararı ile kabul edilen 2011 Yılı Program İşletme Bütçeleri büyüklükleri hakkında bilgi alındığı, hususlarına da yer verilmiştir.
İşletme Bütçesinin uygulamasında özellikle yılın sonlarına doğru önemli sapmaların çıktığı anlaşıldığından, TEDAŞ Yönetim Kurulunun 30.12.2011 tarih ve 35-348 sayılı kararı ile konsolide bütçe revize edilmiştir.
48 İlk bütçede olduğu gibi revize bütçede de, Şirketlerin kendi yönetim kurullarının kararı ile kabul edilen 2011 Yılı Revize Program İşletme Bütçeleri büyüklükleri hakkında TEDAŞ Genel Müdürlüğü yönetim kurulunun 30.12.2011 tarihli toplantısında (35/359-369 sayılı kararlarda) bilgi alındığı, hususlarına yer verilmiştir.
Yılın sonunda revize edilen bütçenin uygulamasında, bazı ödeneklerde fazla veya noksan olarak önemli sapmaların olduğu görülmüştür. Ödenekten fazla harcamayı önlemek amacıyla, ek ödenek tahsisi ve bazı gider veya sarfiyat ödenekleri arasında ödenek düzeltmelerinin yılı geçtikten sonra yapıldığı, ek ödenek tahsisi veya ödenek düzeltmelerinin/aktarmalarının muhasebe tablolarına yansıtıldığı görülmüştür.
Ek ödeneğin ve hesaplar arasındaki ödenek aktarmalarının, TEDAŞ Genel Müdürlüğünün 10.05.2012 tarih ve 11-123 sayılı yönetim kurulu kararında
“…sarfiyatlarda meydana gelen ödenek aşımının hesaplar arasında münakale ve ek ödenek yoluyla karşılanmasına” denilerek gerekli işlemlerin Genel Müdürlükçe ikmali için yetki verilmiştir.
Diğer taraftan, genellikle 2012/Mart Ayında her şirketin ayrı ayrı kendi yönetim kurullarınca ek ödenek tahsisi ve bazı gider veya sarfiyat ödenekleri arasında ödenek düzeltmelerinin yapıldığı, yapılan tüm bu işlemlerin TEDAŞ Genel Müdürlüğü yönetim kurulunun 10.05.2012 tarihli toplantısında almış olduğu 11/122 sayılı (Trakya EDAŞ için) ve 11/124-133 sayılı (Diğer 10 Şirket için) “…A.Ş.’nin sarfiyatlarda meydana gelen ödenek aşımlarının hesaplar arasında münakale ve ek ödenek yoluyla karşılanmasına” denilerek, bu husustaki gerekli işlemlerin Genel Müdürlükçe ikmali için yetki verildiği tespit edilmiştir.
Gerek şirketlerde, gerekse TEDAŞ Genel Müdürlüğünde, ek ödenek tahsisi ve ödenek aktarmalarının 2012 yılında karara bağlanarak 2011 yılına taşındığı görülmektedir.
Revize Bütçenin Şirket Yönetim Kurulunca kabul edildiği tarih göz önüne alındığında; işletme bütçesinin revize ihtiyacının, bütçenin yapılmasına ilişkin mevcut mali ve diğer imkanlar ile ticari, iktisadi hedefler arasındaki ilişkinin sağlanması, yapılması amaçlanan işlerin organizasyonunu oluşturan diğer işletme unsurlarının öngörülen hedeflere yöneltilmesi ve bütün bu hususların genel başarı ölçüsünün değerlendirilmesine dayalı ihtiyaçlar yerine, bütçede yer alan rakamsal öngörülerin gerçekleşme rakamlarına yaklaştırılmak üzere yapıldığını, yılı geçtikten sonra gerçekleşmelerin kesinleştiği bir zamanda ek ödenek alma ve ödenek aktarma işlemlerinin de yine ödeneklerin gerçekleşmelere göre uyarlanma işlemi olduğunu ifade etmektedir.
49 Bütçelerinin işletme gereklerine ve amacına uygun hazırlanması, işlemlerin bütçe disiplini içinde yürütülmesi ile harcamalar titizlikle takip edilerek ödeneksiz harcamaların önlenmesi için ek ödenek alma ve ödenek aktarma işlemlerinin zamanında ve yılı içinde yapılması gerekmektedir.
Fonksiyonel bütçe kalemlerine ilişkin detaylı değerlendirmeler raporun ilgili bölümlerinde yapılmıştır.
TEDAŞ ve bağlı şirketlerinin bazı faaliyetlerini kapsayan konsolide bilgiler, program bütçe değerleri ile birlikte aşağıdaki çizelgede gösterilmiştir.
50
2010 2011
Bütçeye Bütçe Bütçeye
göre sapma göre sapma
Bütçeye ilişkin başlıca bilgiler Ölçü Gerçekleşme (ilk durum) İlk durum Son durum Gerçekleşme (ilk durum)
% %
1-Personel sayısı Kişi 14.373 - - - 11.077 -
2-Personel giderleri Bin TL 629.192 12,5 194.560 581.841 581.841 199,1
3-Tüm alımlar tutarı Bin TL 17.215.252 (0,3) 4.379.424 13.028.106 13.028.106 197,5
4-Enerji alımları:
-Enerji miktarı GWh 94.999 (15,7) 30.297 88.950 87.076 187,4
-Enerji tutarı Bin TL 13.902.473 (18,8) 4.194.215 12.324.112 12.324.112 193,8 5-Faaliyet giderleri toplamı Bin TL 2.126.928 37,7 553.211 1.815.489 1.730.147 212,7
6-Enerji satışları:
-Enerji miktarı GWh 75.671 (22,5) 24.238 70.892 65.226 169,1
-Enerji tutarı Bin TL 12.772.148 (21,6) 4.275.328 10.068.259 9.683.540 126,5 7-Net satış tutarı Bin TL 15.032.147 (19,6) 4.992.328 14.196.642 14.232.544 185,1
8-Kayıp ve kaçak enerji:
-Enerji miktarı GWh 19.328 28,9 6.059 18.057 21.850 260,6
-Enerji tutarı Bin TL 3.865.476 35,0 1.248.095 3.616.234 4.767.716 282,0
9-Yatırımlar (nakdi harcama) Bin TL 572.973 4,2 - - 458.785 -
10-Finansman ihtiyacı Bin TL 226.970 - 10.000 1.500 992 (90,1)
11-Dönem kar ya da zararı Bin TL (1.839.529) (339,1) 224.663 (307.600) (305.560) (236,0)
51 Trakya EDAŞ alıcısına 30.11.2011 tarihinde devredildiğinden, bu şirketle ilgili değerlendirmeler yukarıdaki konsolide rakamlarına dahil edilmemiştir.
Çizelgeden de görüleceği üzere ilk program verileri ile gerçekleşen değerler arasında aşırı sapmalar olmuştur. Yılın son günlerinde ortaya çıkan fiili gerçekleşmeler dikkate alınarak bütçe revize edilmiş, hatta gerçekleşmeler kesinleştikten sonra ek ödenek alınarak veya ödenek aktarmaları yapılarak sapmalar en aza indirilmiştir.
Yukarıdaki çizelgede yer alan toplu bilgiler hakkında, hem TEDAŞ Genel Müdürlüğünün hem de Şirketlerin raporlarında ayrıntılı inceleme yapıldığından burada tekrar edilmemiştir.