İlgili alan yazınında, üretim işletmelerinde (Valadbigi, 2014; Kanten ve Ülker, 2014; Yalçın ve Koyuncu, 2014; Shantz vd., 2012; Adya, 2008; Yang vd., 2001) ve hizmet işletmelerinde (Kaya ve Serçeoğlu, 2013; Ceylan ve Sulu, 2010; Dipietro ve Pizam, 2008; Ramaswami, 1993) çalışanların, işe yabancılaşmaları ve etkileşimde olduğu çeşitli kavramlar ile ilgili çalışmalar yapıldığı görülmektedir.
Hizmet sektöründe, sağlık çalışanları (Taştan, İşçi ve Arslan, 2014; Tummers ve Dulk, 2013; Natsawang, Intaraprasong ve Pattarachachai, 2011; Sulu vd., 2010; Pearlin, 1962), yaşlı bakım hizmeti verenler (Efraty, 1991), otel işletmeleri çalışanları (Tuna ve Yeşiltaş, 2014; Develioğlı ve Tekin, 2013; Kaya ve Serçeoğlı, 2013), restaurant çalışanları (Dipietro ve Pizam, 2008), il özel idaresi ve bakanlık gibi devlet dairesi çalışanları (Öge vd., 2014; Sookoo, 2014), üniversite idari personeli (Taamneh ve AL-Gharaibeh, 2014; Turan ve Parsak, 2011) ve öğretmenlerin (Shehada ve Khafaje, 2015; Erdem, 2014; Kesik ve Cömert, 2014; Temel, Mirzeoğlu ve Mirzeoğlu, 2013; Yıldız vd., 2013; Mendoza ve Lara, 2008) işe yabancılaşmalarının incelendiğine ilgili yazın taraması sonucunda ulaşılmıştır. Bu doğrultuda, hizmet üreten eğitim örgütlerinde yapılan çalışmaların çoğunluğunun öğretmenler üzerinde olduğu tespit edilmiştir. Yükseköğretimde eğitim ve öğretim veren aynı zamanda bilimsel ürünleriyle gelişime katkı sağlayan akademisyenlerin, yabancılaşmaları ilgili çalışmaların nispeten az ama son yıllara doğru artışa geçtiği gözlemlenmiştir. Bu başlık altında akademisyenlerin işe yabancılaşmalarının ölçümlendiği çalışmalara yer verilmektedir.
Öğretim elemanlarının işe yabancılaşmasının etik liderlik ve demografik değişkenler açısından incelenmesi: Uygulamalı bir çalışma Kesen 2016 201 öğretim elemanı İşe yabancılaşma (anlamsızlaşma, güçsüzleşme, kendine yabancılaşma), etik liderlik, demografik özellikler
Etik liderliğin, işe yabancılaşmanın güçsüzleşme ve anlamsızlaşma boyutlarını olumsuz yönde etkilediği, kendine yabancılaşmayı etkilemediği tespit edilmiştir. Demografik değişkenlerden unvanın işe yabancılaşma düzeyini etkilediği sonucuna ulaşılmıştır.
The effect of regulations and instructions on the work alienation of faculty members- Jordian Universities AL-Zou’bi 2012 289 akademisyen Üniversite türü, akademik unvan, mevzuat ve yönerge, güçsüzlük, anlamsızlık, kendine yabancılaşma, normsuzluk ve sosyal izolasyon
Mevzuat ve yönergelerin uygunluğu ile işe yabancılaşma rasında ters yönlü bir ilişki bulunmuştur. Akademik unvan ve üniversite türüne göre işe yabancılaşma düzeyleri farklılık göstermektedir. Akademisyenlerde mesleğe yabancılaşma ölçeği geçerlilik ve güvenilirlik çalışması Otrar ve Halaçoğlu 2011 345 öğretim elemanı Ölçek geliştime çalışması yapılmıştır
Beş boyutlu yabancılaşma ölçeği geliştirilmiştir.
Öğretim elemanlarının maruz kaldıkları yıldırma davranışlarının işe yabancılaşmaları üzerine etkisi Aksu ve Güneri 2011 346 öğretim elemanı Kişiliğe yönelik saldırılar, işe yönelik saldırılar, itibara yönelik saldırılar, güçsüzlük, anlamsızlık, yalıtılmışlık, birime yabancılaşma
İşe yabancılaşmanın alt boyutları güçsüzlük, anlamsızlaşma ve yalıtılmışlık ile bireyin kişiliğine ve işine yönelik saldırılar arasında olumlu ve orta düzeyde anlamlılık; itibara yönelik saldırılar arasında olumlu ve düşük düzeyde anlamlılık sounucu elde edilmiştir.
Kesen (2016), Kardeniz Bölgesi’nde hizmet veren 8 farklı devlet üniversitesinde görev yapan araştırma görevlilerinin, öğretim görevlilerinin ve okutmanların işe yabancılaşmasını etkik liderlik ve demografik değişkenler açısından irdelemiştir. Araştırmada, etik liderliğin güçsüzleşme ve anlamsızlaşma alt boyutlarını olumsuz yönde etkilediği ve öğretim elemanlarının kendine yabancılaşmaları üzerinde etkisi olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Öğretim görevlilerinin demografik özelliklerinin işe yabancılaşmaya etkisinin araştırıldığı çalışmada yaş, cinsiyet, eğitim seviyesi ve tecrübenin işe yabancılaşmayı etkilemediği, öğretim elemanları arasından araştırma görevlilerinin en yüksek işe yabancılaşmaya sahip olduğu bulgulanmıştır.
AL-Zou’bi (2012), ikisi kamu, üçü özel üniversite olmak üzere beş Jordan Üniversitesi’nde yapılan çalışmada, üniversite türü, akademik unvan, mevzuat ve yönergelerin uygunluğu ve uygulanmasına bağlılığı ile işe yabancılaşma arasındaki ilişki araştırılmıştır. 289 öğretim elemanı üzerinde yapılan çalışmaya göre; mevzuat ve talimatlar ile işe yabancılaşma arasında ters yönlü bir ilişki olduğu ve öğretim elemanları işlerini düzenleyen mevzuat ve yönergelerin ihtiyaçlar doğrultusunda düzenlenmesi ve yönetimin bunları uygulamada bağlılık göstermesi gerektiğine inanmakta olduğu tespit edilmiştir. Bu ilişki, üniversitenin yapısı, liderlik tarzı, yönetim politikası, iletişim sistemi, dış çevre gibi faktörler ile açıklanabilmektedir. Bu doğrultuda, üniversitelerdeki mevzuat ve talimatların uygun olmadığı ve işe yabancılaşmaya neden olacağı beliritlmektedir. Çalışmaya göre, Doçent doktorların, diğer akademik unvanlardan daha fazla, kamu üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanlarının özel üniversitelere göre nispeten daha fazla işlerinde yabancılaşma yaşadıkları sonucuna ulaşılmıştır.
Aksu ve Güneri (2011) tarafından, Akdeniz Üniversitesi bünyesinde yer alan çeşitli fakülte, yüksekokul ve meslek yüksekokullarında görev yapan öğretim elemanlarının maruz kaldıkları yıldırma davranışları ile işe yabancılaşmaları arasındaki ilişki araştırılmıştır. 346 öğretim elemanı üzerinde uygulanan araştırmaya göre; işe yabancılaşmanın güçsüzlük, anlamsızlaşma ve yalıtılmışlık alt boyutları ile
kişiliğe ve işe yönelik saldırılar arasında olumlu ve orta düzeyde, itibara yönelik saldırılar arasında olumlu ve düşük düzeyde ilişki olduğu saptanmıştır. Çalışmanın sonucunda; Akdeniz Üniversitesi’ndeki öğretim elemanlarının düşük düzeyde yıldırma davranışına maruz kaldığı buna bağlı olarak düşük işe yabancılaşmanın oluğu tespit edilmiştir. Buna göre, öğretim elemanlarının maruz kaldıkları saldırılar onların işe yabancılaşmalarını artırmaktadır.
Otrar ve Halaçoğlu (2011), İstanbul İli’nde kamu ve özel üniversitelerde görev yapan öğretim elemanlarının mesleki yabancılaşma düzeylerini belirlemek için bir ölçek geliştirmeye çalışmışlardır. 378 öğretim elemanına ulaşılan çalışmada, güçsüzlük, yabancılaşma, yalıtılmışlık, kendine yabancılaşma ve normsuzluk olmak üzere beş boyuttan oluşan yabancılaşma ölçeğinin geçerli ve güvenli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
Akademisyenlerin işe yabancılaşmalarını inceleyen çalışmaların sayısının oldukça az olduğu dikkati çekmektedir. Kaliteli bir yükseköğretim sisteminin ve bilimsel alana katkı sağlayacak yayınların önemli olduğu düşünüldüğünde akademisyenlerin işe yabancılaşmaları bir sorun olarak belirmektedir. Bu nedenle ilgili alanda yapılacak araştırmaların sayısının artırılmasınin gerekliliğinden söz edilebilir.