İş tatmininin sonuçları

İş tatmininin; çalışanın fiziksel ve ruhsal sağlığını iyileştirdiği, yaşam tatminini, bireysel ve örgütsel performansı, verimliliği ve kârlılığı arttırdığı, çalışan devir hızı ve iş kazalarını azalttığı ileri sürülmektedir (Tekingündüz vd., 2014:58; Akşit, 2010:44; Karakuş, 2011:48; Aşan ve Erenler, 2008:213). Dolayısıyla iş tatmininin iş ve özel yaşamda olumlu yansımalara sebep olduğunu söylemek mümkündür. İş tatmini ayrıca çalışan bağlılığına da önemli katkılar sağlar. Bağlılığı yüksek çalışanların, yüksek performans gösterdiği, daha etkin iş sonuçları elde ettiği ve müşteri memnuniyetini arttırdığı çeşitli araştırmalarda bulunmuştur. Bu sebeple iş tatmininin pozitif sonuçları; verimlik ve performans, örgütsel vatandaşlık ve müşteri memnuniyeti alt başlıkları ile aşağıda kısaca açıklanmıştır.

5.5.1.1. Verimlilik ve performans artışı

81

çıktı miktarına göre kullanılan girdi miktarıdır. Örgütlerde verimliliği etkileyen birçok değişkenden bahsetmek mümkündür. En temel değişkenin insan, teknoloji ve sistem olduğunu söylemek mümkündür (Mirze, 2010:276). Bu temel değişkenlerden öne çıkan ve diğerlerini geliştiren değişken insandır. Çünkü diğer iki temel değişken ancak insanın varlığı ile hayat bulmaktadır. Bu sebeple verimlilikte anahtar rolü insan unsuru üstlenmektedir. Verimli insanın en başta fiziksel ve ruhsal olarak sağlıklı bir insan olması gerektiğini söylemek mümkündür. Çünkü sağlık, insanın hayatını sürdürmesi için en temel şarttır. İşinden tatmin olmuş bir bireyin, sağlık problemlerinin daha az olması ve buna bağlı daha az devamsızlık yapması, işe ve örgüte bağlanması, işten ayrılmama eğiliminde olması, yetenek ve potansiyelini ortaya koyması, daha kolay motive olması gibi durumlar örgütlerde verimliliğin artmasına katkılar sağlamaktadır (Akıncı, 2002:6-7). Bu sebeple iş tatmininin verimlilik artışını tetiklediğini söylemek mümkündür.

Belirlenen hedef ve standartlara göre amaca ulaşma düzeyi olarak tanımlanan performans, örgütte birçok değişkenin bir araya gelmesi ile oluşan bir durumdur. Performansın en temel ögesi olan insan unsurunun, potansiyelini ortaya çıkarmak için işinden tatmin olması en temel şarttır. İş tatmini ve performans ilişkisini inceleyen birçok çalışmada tatmin ve performans arasında yüksek düzeyde bir korelasyon olduğunu ve iş tatmininin performansı ve örgütsel etkinliği arttırdığı bulunmuştur (Altaş ve Çekmecelioğlu, 2007,51). Gül ve Oktay’ın 2009’da yaptıkları çalışmada iş tatmini ve performans arasında pozitif bir ilişki olduğu bulunmuştur (Gül ve Oktay, 2009:236). İşinden tatmin olan bir çalışanın örgüte katabileceklerinin sınırı yoktur. Çünkü tatmin olmuş bir birey, motive bir şekilde kendini her anlamda işine verebilmekte ve örgütsel amaçları benimseyerek bunlara ulaşmak için elinden gelen bütün gayreti göstermektedir.

Benimseyerek, severek ve isteyerek örgütsel amaçlar doğrultusunda çalışmak, doğal olarak performansı artırmaktadır. Performans düzeyinin yükselmesi örgütsel kaynakların etkin bir şekilde kullanılmasını gerektirir. Kaynakların doğru ve etkin kullanımı verimliliğin artmasını sağlayacağından, performansın verimliliği de arttırdığı söylenebilir. Özetle iş tatmininin en önemli bireysel ve örgütsel sonucunun verimlilik ve performans artışı olduğunu söylemek mümkündür.

82

5.5.1.2. Örgütsel vatandaşlık davranışının gösterilmesi

Çalışanların iş tanımında belirtilen görev ve sorumluluklarının haricinde kuruma katkı sağlayan ek faaliyet ve davranışların gönülden, isteyerek yapılması olarak ifade edilen örgütsel vatandaşlık, iş tatmini neticesinde artan bir husustur. Yapılan araştırmalar iş tatmini yüksek çalışanların örgütsel vatandaşlık bilinçlerinin de yüksek olduğunu ortaya koymuştur. Örgütsel vatandaşlık davranışının satış ve performans arttırmada önemli bir etkiye sahip olduğu da çeşitli araştırmalarda bulunmuştur (Altaş ve Çekmecelioğlu, 2007:48-49). İşinden, çalışma şartlarından, yönetim anlayışından ve arkadaşlarından memnun olan bir çalışanın iş tatmini doğal olarak yüksek olmakta ve örgüte gönülden bağlanma davranışını göstermektedir. Böyle bir çalışan örgütü kendi örgütü gibi görüp sahiplenmekte ve elindeki imkânları kaçırmamak için gereken çabayı göstermektedir.

Gayret ve sahiplenme, çalışanın örgütsel vatandaşlık davranışı göstererek örgüt amaçları doğrultusunda daha verimli çalışmasını sağlamaktadır. Çalışanın memnuniyet düzeyi arttıkça örgütü sahiplenme ve vatandaşlık davranışı gösterme eğilimi artmaktadır. Bu sebeple iş tatmini, örgütsel vatandaşlık davranışının oluşmasındaki en önemli faktörlerden birisi olarak nitelendirilebilir.

5.5.1.3. Müşteri memnuniyetinin artması

Günümüzde işletmelerin temel amaçlarından olan müşteri memnuniyetini sağlamak, örgüte bağlı ve iş tatmini yüksek olan çalışanların önemli katkılar sağladığı bir kavramdır. Örgüt kaynaklarının verimli bir şekilde kullanılmasında, örgüt amaçlarına ulaşılmasında ve müşteri memnuniyetinin artmasında işinden tatmin olan bir çalışanın rolü büyüktür. Çalışanları mutlu bir örgüt, sunduğu hizmetlerde varlık sebebi olan müşterilerini mutlu etmek ve beklentilerini karşılamak için daha çok çaba sarf etmektedir. Özellikle emeğin yoğun olduğu sektörlerde, müşteri memnuniyeti çoğunlukla çalışanlara bağlı unsurları ihtiva etmektedir. Örneğin emeğin yoğun olduğu turizm ve konaklama sektöründe, işinden tatmin olan çalışanın sunduğu hizmet, tatmin olmayanın sunduğu hizmetten daha iyi olmaktadır (Kaya, 2010:224). Bu açıdan müşteri tatmininin sağlanması için çalışan tatmininin sağlanması öncelikli şarttır. Çünkü müşteriye sunulan bütün ürün ve hizmetlerin temelinde çalışanların faaliyetleri ve emeği vardır. Ürün ve hizmetlerin üretiminden nihai tüketiciye ulaştırılmasına kadar bütün süreçlerde insan gücü ve emeği kendini hissettirir. Müşteri

83

nezdinde oluşan memnuniyetin kaynağı kalite, fonksiyonellik gibi faktörler olmasına rağmen temel sebep ve kaynak insan kaynağıdır.