Görüşülen işçilere göre; 2017 grup toplu iş sözleşmeleri işçiler açısından heyecan verici geçmiştir. Bunun nedeni ise; işçilerin istedikleri zamlara ulaşmaları konusundaki
143 bekleyişleridir. Sendikanın tekrar 2015 yılını yaşamak, işverenin de mağdur olmak istemeyeceğini belirten işçiler; bu sözleşmenin başarılı geçeceğini düşünmüşlerdir. Nitekim bu sözleşme işçilerin çoğunluğunun çalışmaya başladığı dönemden bugüne kadar görmedikleri zammı almalarını sağlamıştır.
Ahmet;
“…Eylem 2017 toplu iş sözleşmesini etkiledi. Geriye dönük çok sağlam bir örnek oldu. Başkanımız da çıktı defalarca TV’lerde ve meydanlarda konuşmalar yaptı. Zamanında yapılan eylem sayesinde iyi bir sözleşme imzalandı. İyi bir sonuç aldık. Sözleşme bu yıl bizi tatmin etti. Kıdem zammı vardı, direkt saat ücretine o gerçekleşti şu an da. Yeni işçi ile kıdemli işçi arasında sene bazında fark oldu. En önemli adım buydu. Sıkıntı yok. Onun üzerine gerekli iyileştirmeler yapıldı. Sözleşmeden memnunum. Ücretim mutlu edecek kadar değişti. Benim 470 TL’lik kredim vardı, bu aldığım zammı hiç almamış gibi direkt o kredimi ödeyebiliyorum.”
Mehmet;
“Ben 3 tane sözleşme gördüm, biz bu zamları görmedim. Benim dönemimde böyle zamlar hiç olmadı. Bu sözleşmenin bu kadar yüksek olmasının nedeni örnek oldu. Bu eylemlerin olması da bu sözleşmeyi ateşledi.”
Birkan;
“2017 Toplu iş Sözleşmesi’nde yapılan eylemlerin katkısı var. MESS ve Türk Metal Sendikası bu mesajı aldı. Sendika bu sayede güzel bir sözleşmeye imza attı. Ancak sözleşme sonucu kötü olsaydı neler olabileceğini pek kestiremiyorum. Şu an sözleşmeden memnunum, Neden memnunum?
Sözleşme öncesi 10.54 TL olan saatlik ücretim 13.94 TL’ye daha sonra enflasyon farkı ile 14.54 TL oldu. Yeni yapılan sözleşme ile yaklaşık 600-700 TL zam aldım.”
Gürol;
144
“2017 toplu sözleşmesini eylemler doğrudan etkiledi. Artık işverende sendikada biliyordu, bu sözleşme geçmeseydi fabrikada 5 yıl üzeri kıdemi olan kimse kalmazdı. Fabrikaya zarar verilebilirdi. Ancak önemli olan iyi bir sözleşme imzalandı ve memnunum.”
Hüseyin;
“Sendika zaten 2017 sözleşmesinde bunu göze alamazdı. Bu sözleşmede güzel zam alınmasaydı büyük olaylar patlayacak sert bir direniş olacaktı.
Şimdilik herkes memnun kaldı. Herkesin memnun kalacağı bir sözleşmeye imza attılar.”
Erol;
“Eylemler yaşanmasaydı 2017 zamları asla alınamazdı. Zaten sendika bu zamları alamasaydı, eylemlerin daha büyüğü yaşanırdı. Öyle bir noktaya geldim ki, güzel bir zam olmasaydı ben işten ayrılacaktım. 200-300 TL zam olsaydı bırakacaktım.”
Görüşmecilerin tümü eğer bu sözleşmeden iyi bir sonuç çıkmasaydı, sert bir işçi eyleminin kapıda olduğunu, kıdemli işçilerin işlerini bırakacağını dile getirmişlerdir.
İşçiler yıllardır aynı zamları almaktan yorulmuş ve hayat pahalılığından bıktıklarını evlerine bakmakta zorlandıklarını dile getirmişlerdir.
Zeki;
“Zaten yapılan sözleşme de oldukça iyi geçmişe göre. Şunu açıkça söylemek gerekiyor, 2015 eylemleri olmasa bu sözleşme olamazdı. Olur diyen yalan söyler. Ücretlerimiz 500 ile 1200 TL arasında oynadı. Yeni başlayan ile kıdemli arasında fark oldu. Son sözleşme herkesi memnun etti.”
Önder;
“Bu eylemler sayesinde 2017’de güzel bir sözleşme imzalandı. Güzelliği şurada %26 zam aldık. Eğer eylemler olmasa imkânı yok bu zamlar alınamazdı, şu an ki sözleşmeden memnunum ancak hal Bosch sözleşmesine
145 yetişemedik. Sendikanın, işverenin hükümeti aklı başına geldi. Aslına bakarsan 3 senelik kaybımız var. Bu zamlar 2014 yılında da alınabilirdi. Bu 2017 sözleşmesinden önce bu kadar güzel sözleşme imzalanmamıştı.
Tofaş’ta hala işçinin hakkı tam olarak verilmedi bana göre, 2015 yılından önce 2 bin liranın altında ücret alıyorduk. Şu an 2700-2900’ler civarında.
3000’i bulmadı.”
İşçilerin büyük çoğunluğu 3 yıllık toplu iş sözleşmesinin 1 yılını kayıp olarak görmektedir. Bunun nedeni ise; işçilerin 6 yılda 3 defa zam alabilecekken 3 yıllık sözleşme ile 2 defa zam alabilmeleridir. Bu yüzden sözleşmelerin 2 yıllık imzalanmasını istemektedirler.
Veysel;
“İşçilerin ortak talebi emeğinin karşılığını almak bunu herkes bilir. Ancak 2015 eylemleri yaşanmasaydı, 2017 sözleşmesin %26 değil, %7-%8 zam alırdık. Bu sözleşme başaralı olmasaydı içerde yine huzursuzluklar olacaktı.
Tam barış ortamı da var olduğu söylenemez ancak ortam yine karışacaktı.
Hakkımızı aldık, yeni işe girenle benim aramda ücret farkı oluştu. Kıdemler ilk defa gerçekten işe yaradı. Yeni işe başlayanda Renault asgari ücretin üzerinde bir paraya çalışıyor. Büyük çoğunluk sözleşmeden memnun.”
Görüşülen işçiler 2017 sözleşmesi ile zamlar alınmasına rağmen hala Renault işçisinin ücreti BOSCH işçinin altında olduğunu dile getirmişlerdir. Aslına bakıldığında sözleşme sayesinde iyi zam alınsa da metal işçileri ne Bosch işçisinin aldığı ücreti yakalayabilmiş ne de Renault işçileri kadar şanslı olmuştur. Zira Renault’ta işçi çıkarımları eylemlerden sonra düşük seyrederken, diğer fabrikalarda deyim yerindeyse tasfiye olmuştur.
Bahadır;
“%26 zam alındı, hepimiz önceki sözleşmelere göre; mutluyuz. Ancak işçi hakkını hala alamadı. Bosch işçilerini hala yakalayamadık. Herkese 500-600 TL zam geldi.”
146 Yunus;
“Bana bu sözleşme ile 600 TL zam geldi. 14 senede ben bu parayı hiç görmedim. %26’ları hiç görmedim. En fazla %10 küsur zam alıyorduk. Bu sendika belki eskiden almıştır. 100 TL, 120 TL zam alıyorduk. Bu zamları hiç görmedim. Enflasyon zammı geldi, yani toplamda 720 TL zam geldi.”
Murat;
“Eylemlerin etkisi ile bu zam alındı. Biz 4-5 asgari ücret farkını kaçırdık bunun da etkisi oldu. Eylem olmasa 500 asla alamazdık, 200-300 TL alırdık.
Bu eylemlerden dersini çıkardı sendika. Bu toplu sözleşme ile iyi zam alsak da şu anda aldığımız zammın hiçbir zammı yok. Asgari ücretin 2000 TL ve üzeri olması lazım ki bizim paramızda yükselsin. Ben şuan 3500 TL alıyorum, sözleşmeden önce 3000 TL alıyorduk.”
Kemal;
“Bugüne kadar yapılan en iyi sözleşme. Ama yeterli değil. Bosch sözleşmesine yine yaklaşamadık. Ben yaklaşık 3000 ücret alıyorum, 3650 TL para geçiyor artık. Bu direniş olmasaydı, bu sözleşme olmazdı. Bu eylem sadece bizim değil asgari ücreti bile yükseltti. Sadece bu sendika değil tüm sendikalar aynı zammı aldı. Bütün sendikalar bunu aldı. Sendikasız firmalarda baya bu eylemden olumlu etkilendi.”
Kıdem farklılıklarına göre ücretlendirme işçiler için büyük bir sorun oluşturmuş, 2017 sözleşmesiyle bu sorun nispeten çözülmüştür. İşe yeni giren işçi ile kıdemli işçiler arasında ücret farkı oluşmuştur. İşçiler bu sözleşmenin telâfi edici ancak yetersiz olduğunu dile getirmişlerdir. Bazı işçilere göre bunun nedeni olarak geçmiş dönemlerde düşük zam oranlarının bulunduğu sözleşmelere imza atılmasını göstermişlerdir.
Zeki;
147
“Zaten yapılan sözleşme de oldukça iyi geçmişe göre. Şunu açıkça söylemek gerekiyor, 2015 eylemleri olmasa bu sözleşme olamazdı. Olur diyen yalan söyler. Ücretlerimiz 500 ile 1200 TL arasında oynadı. Yeni başlayan ile kıdemli arasında fark oldu. Son sözleşme herkesi memnun etti.”
İşçiler 2017 sözleşmesi ile son on yılda alamadıkları zamları aldıklarını ifade etmiştir.
Görüşmeciler Metal Eylemi’nin sonucunun bu sözleşme olduğunu dile getirmiştir. İşçilerin uzun süre biriken ekonomik sorunları çözümlenmiştir. Kıdeme göre ücretlendirme sorunu nispeten çözülmüş, yaklaşık %25-%26 zam alınmıştır.
İşçiler bu sözleşmenin telâfi edici ancak yetersiz olduğunu dile getirmişlerdir. Bazı işçilere göre; bunun nedeni olarak geçmiş dönemlerde düşük zam oranlarının bulunduğu sözleşmelere imza atılmasıdır.