110 HİSSE SENETLERİ 100.000 656 MENKUL KIY SAT ZARARI 20

102 BANKALAR 120.000 B) _____________ / ___________ 110 HİSSE SENETLERİ 100.000 102 BANKALAR 100.000 C) _____________ / ___________ 110 HİSSE SENETLERİ 100.000 780 FİNANSMAN GİDERLERİ 20.000 102 BANKALAR 120.000 D) ____________ / ___________ 110 HİSSE SENETLERİ 100.000 653 KOMİSYON GİD. 20.000 102 BANKALAR 120.000 E) ____________ / ___________ 110 HİSSE SENETLERİ 120.000 102 BANKALAR 120.000 _____________ / ___________

Çıkarılmış bono ve senetler hesabı isminden de anlaşıla- cağı üzere işletme tarafından ihraç edilmiş bir menkul kıymettir. İşletme ihraç etmiş ise bu bono ve senetler karşılığında işletme borçlanmıştır. Oysa Menkul Kıymetler Hesap Grubu varlık hesap grubudur. İşletmenin borçları bilanço pasifinde yer alır. Ve Çıkarılmış Bonolar ve Senet- ler Hesabı mali borçlardandır. (CEVAP B)

Her nevi senetlerle, bono ve tahvillerin üzerinde yazılı olan değere itibarî (nominal) değer denir (VUK mad. 266)

(CEVAP B)

Yevmiye maddesi incelendiğinde Hisse senetleri hesabı alacaklanmış, o halde hisse senedi çıkmış elimizden. Ayrı- ca bir gelir hesabı olan Menkul Satış Kârı Hesabı da alacak- lı. Kasa hesabı borçlanmış, demek ki kasaya para girişi olmuş.

Bu bilgilerle kesin olarak söyleyebileceğimiz cevap, hisse senetlerinin karlı satışı olur. (CEVAP B)

Tahviller hangi tarihte ihraç edilmiş soruda belirtilmediği için ihraç tarihiyle satın alınmış gibi muhasebe kayıtlarını yap- mamız gerekir.

_________________ / ___________

111 ÖZEL KESİM TAH. SENET BONO 100.000

102 BANKALAR 100.000

_________________ / ___________

(CEVAP A)

Tahsil edilebilir olması menkul kıymetler hesap grubundan ziyade Hazır değerler Hesap grubunun özelliğidir. Bu ne- denle Diğer Hazır Değerler hesabına alınır. (CEVAP C)

108

15. Takasbank nezdindeki hisse senetlerinin 26.780 ₺ kar payı Takasbank tarafından işletmenin hesabı olan İş Bankası he- sabına aktarılmıştır. Yapılacak yevmiye kaydı ile ilgili aşağı- dakilerden hangisi doğrudur?

A) Bankalar hesabı 26.780 ₺ - alacaklı B) Faiz Gelirleri hesabı 26.780 ₺ - alacaklı

C) İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı 26.780 ₺ - borçlu D) Bankalar hesabı 26.780 ₺ - borçlu

E) Menkul Kıymet Satış Karı 26.780 ₺ – alacaklı

16. İşletme faiz dönemi 01.01.2018 – 31.12.2018 olan ve 01 Kasım 2018 günü 120.000 TL’ye alınan %20 faizli 100.000 TL nominal değerli elinde bulundurduğu tahviller izleyen yılın sonunda itfa edilecektir. (1 yıl 360 gündür)

Yukarıdaki bilgilere göre tahvilin satın alınmasından tekrar itfa edilmesine kadar yapılacak kayıtlarla ilgili kullanılacak hesaplar ve durumları hakkındaki bilgilerden hangisi yanlış- tır?

A) 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hesabı 16.00 ₺ - alacaklı B) 198 Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar Hesabı 16.00 ₺ - borçlu C) 111 Özel Kesim Tahvil senet ve Bonoları 104.000 ₺ - borçlu D) 111 Özel Kesim Tahvil senet ve Bono 100.000 ₺ - Alacaklı E) 102 Bankalar Hesabı 100.000 ₺ - alacaklı

17. İşletme, sürekli çalıştığı İş Bankası Atatürk cad. şubesin- deki kredi limitini artırmak için yeni teminatlar olarak kısa süreli yatırım amacıyla satın aldığı Pınar A.Ş.’e ait hisse se- netleri veriyor. Pınar A.Ş.’e ait hisse senetleri muhasebe kayıtlarımızda 200.000 ₺ dir. Buna göre yapılacak yevmiye kaydı ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

A) Nazım Hesaplarda hem borç hem alacak olarak izlenir. B) Hisse senetleri hesabı 200.000 ₺ - alacaklı

C) Hisse senetleri hesabı 200.000 ₺ - borçlu

D) Diğer Menkul Kıymetler hesabı 200.000 ₺ Alacaklı E) Diğer Menkul Kıymetler hesabı 200.000 ₺ borçlu Hisse senetleri alış değeri ile kayıtlara alındığı için 120.000

₺ Hisse senetleri Hesabı’nın borcuna kaydedilecektir. Soruda özellikle nakit ödenmiştir gibi bir cümle olmadığı sürece ödeme banka hesabından yapılır. Çünkü menkul kıymet alım ve satım işlemlerinde bir aracı kurum olarak genellikle bankalar kullanılır. Menkul kıymetler de kaydi ( fiziksel olarak basılmayan kayıtlarda görünen) usul ile işlem gördüğünden menkul kıymet alımında aracı banka Takasbank A.Ş. ‘e parayı yatırır. Menkul Kıymet ile paranın kaydi sistemde transferini Takasbank yapar. Kaydi sistem- de kayıtları ise Merkezi Kayıt Kuruluşu A.Ş. tutar.

(CEVAP E)

Sermaye şirketlerinin genel kurulları, ana sözleşme hü- kümlerini ve eğer ki halka açık anonim şirket ise Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu konudaki düzenlemelerini de göz önünde tutarak, dönem karının dağıtılacak miktarı ve ödeme tarihi ilan edilir. Hisse senedinin alım satım amaçlı olması durumunda temettü kupon bedelinin tahsilinde kâr yazılır. Takas ve Saklama Bankası ( Takasbank) hisse senetlerinin kupon bedellerini işletmenin banka hesabına yatırır. İşletmede tutulan hisse senetlerinde ise kar payı önce 108 Diğer Hazır değerler hesabına alınır sonra tahsil edildiğinde banka hesabına aktarılır.

_________________ / ___________ 102 BANKALAR 26.780 640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ 26.780 _________________ / ___________ (CEVAP D)

Hisse senetleri alış değeri ile kayıtlara alındığı için 120.000 Tahvilin başlangıç tarihi 01.01.2018 olduğundan satın alındığında Eylül 2018 tarihine kadar işlemiş olan faiz şu şekilde hesaplanmalıdır;

Vadesinden önce hak edilmiş faiz; 198 Diğer Çeşitli Dö- nen Varlıklar Hesabının borcuna kaydedilir;

Faiz Geliri = Anapara x Faiz Oranı x Vade = 120.000 x 0,20 x 8/12 = 16.000 TL

_________________ / ___________

111 ÖZEL KESİM TAH. SENET BONO 104.000 198 DİĞER ÇEŞİTLİ DÖN. VARLIKLAR 16.000

102 BANKALAR 120.000

_________________ / ___________

Yılsonunda faiz tahsil edileceğine göre yıllık faizin hesap- lanması gerekir;

Faiz Geliri = Anapara x Faiz Oranı x Vade = 100.000 x 0,20 x 1

= 20.000 TL

_________________ / ___________

102 BANKALAR HESABI 20.000

198 DİĞER ÇEŞİTLİ DÖN. VAR 16.000 111 ÖZEL KESİM TAH. SENET VE BONO 4.000

_________________ / ___________

İzleyen Yılda tahvil bedeli (anapara tutarı) tahsil edildiğin- de;

_________________ / ___________

102 BANKALAR HESABI 100.000

111 ÖZEL KESİM TAH. SENET BONO 100.000

_________________ / ___________

(CEVAP E)

Hisse senetleri teminat verilebilirler. Teminat işlemi Takasbank ve Merkezi Kayıt Kuruluşu nezdinde yapılıyor. Teminat olarak verildikleri zaman, işletmenin mülkiyetin- de olmasına karşılık bunların paraya çevrilmeleri üzerin- deki rehinin kaldırılması şartına bağlıdır. Bu özelliği ile işletme portföyündeki diğer hisse senetlerinden farklıdır- lar ve nazım hesaplarda izlenmeleri gerekir.

_________________ / ___________

920 KIYMETLERİMİZ TEMİNATA ALANLAR 200.000 921 TEMİNATTAKİ KIYMETLERİMİZ 200.000

_________________ / ___________

18. İşletmenin portföyünde 01.09.2017 tarihinde her birini 100 ₺ den satın aldığı 200 adet hisse senedi vardır. Bu hisse senetlerinin yılsonundaki borsa değerlerinin 95 ₺/adet oldu- ğu görülmüştür. 05.02.2018 tarihinde bu hisse senetleri 97 ₺/adet den satılmıştır.

Bu bilgilere göre aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A) Karşılık giderleri hesabı 1.000 ₺ - borç

B) Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı 400 ₺ - alacak C) Hisse senetleri hesabı 20.000 ₺ - alacak

D) Kasalar Hesabı 19.400 ₺ - borç

E) Menkul Kıymet değer Düşüklüğü Karşılığı 600 ₺ - borç

19. Nuh işletmesi, 2.6.2018 tarihinde piyasada işlem gören (borsada kote edilmiş) Hun A.Ş’e ait 400 adet hisse senedini, satışa hazır amaçlı ve hisse başına 75 TL ödemek koşulu ile satın almıştır. Bu işlem karşılığında aracı kuruma ödeyeceği 3.000 TL komisyon ücretini ve hisse senedi bedelini banka havalesi ile ödemiştir.

Muhasebe standartlarına göre kayıt yapan işletmenin yapa- cağı yevmiye maddesinde aşağıdaki hesaplarla ilgili verilen bilgilerden hangisi doğrudur?

A) Hisse senetleri hesabı 30.000 ₺ - borç B) Hisse senetleri hesabı 33.000 ₺ - borç C) Komisyon Giderleri Hesabı 3.000 ₺ - borç D) Hisse senetleri hesabı 33.000 ₺ - borç E) Hisse senetleri hesabı 33.000 ₺ - Alacaklı

20. Aşağıdakilerden hangisi Menkul Kıymetler kapsamında değildir? A) Tahviller B) Hisse senetleri C) Hazine Bonoları D) Finansman bonoları E) Alınan çekler İşletme hisse senetlerini satın aldığında;

______________ / ___________

110 HİİSE SENETLERİ 20.000

100 KASA 20.000

______________ / ___________

Dönem sonunda değeri 95 ₺/adet olduğunda (değeri düştüğünde) ihtiyatlılık kavramı gereği karşılık ayırmak gerekir.

100 ₺ alış değeri – 95 ₺ borsa değeri = 5 ₺ / adet değer düşüklüğü mevcut. Ancak henüz satış yapılmadığı için doğrudan zarar diyemiyoruz ve ihtiyatlılık kavramı gereği karşılık ayırıyoruz. 5 x 200 adet = 1.000 ₺

______________ / ___________

654 KARŞILIK GİDERLERİ 1.000 119 MENKUL KIYMET

DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 1.000

______________ / ___________

05.02.2018 tarihinde satıldığında ise;

97 ₺/ adet olarak satıldığından daha önceden zarar ihti- mali ile ayırdığımız karşılığın bir kısmı gerçekleşmedi o kısmını geçen dönem karşılık gideri hesabı ile gider gös- termiştir. Bu dönem zarar olarak gerçekleşmeyen kısmını gelir göstermeliyiz.

95 ₺/adet borsa değerinde iken şimdi ise 97 ₺ / adet satış ile birim başına 2 ₺ kâr gerçekleşmiştir. Aslında daha ön- ceden gider olarak gösterdiğimiz kısımdan mahsup etmek için gelir göstermiş oluyoruz. 2 ₺ x 200 adet = 400 ₺ Konu- su Kalmayan Karşılıklar hesabı ile gelir tablosuna gelir olarak kaydediyoruz.

97 ₺ x 200 adet = 19.400 ₺ alınan para

20.000 ₺ ye alınan – 19.400 ₺ ye satıldığında = 600 ₺ zarar edilmiştir. Daha önceden karşılık ayrılırken 1.000 ₺ olarak ayrılmıştı. 400 ₺ si gelir gösterildiğinde 600 ₺ zarara dü- şürmüş olacağız.

119 Nolu hesap tamamen kapatılması gerekir. Çünkü karşılık ayrılan menkul kıymet satıldığında onunla ilgi olan hesaplarında kapanması gerekecektir.

______________ / ___________ 100 KASA 19.400 119 MENKUL KIYMET DEĞER DÜŞÜKLÜĞÜ KARŞILIĞI 1.000 110 HİSSE SENETLERİ 20.000 644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR 400 ______________ / ___________ (CEVAP E)

Türkiye Muhasebe Standartlarına göre kayıt tutan bir işletme, borsada işlem gören menkul kıymetlerde

(Menkul kıymetleri satışa hazır amaçlı ya da vadeye ka-

dar elde tutma amaçlı olarak sınıflandırması durumunda

aracıya alım esnasında ödenen komisyon, ilgili menkul

kıymetin gerçeğe uygun değerine eklemeli ve menkul

kıymeti toplam tutar üzerinden işletme kayıtlarına almalı- dır.) (75 TL x 400 adet = 30.000 TL + 3.000 komisyon) _________________ / ___________ 110 HİSSE SENETLERİ 33.000 102 BANKALAR 33.000 _________________ / ___________

Soruda, Muhasebe standartlarına göre alım satım amaçlı veya TMS değil de mevcut VUK’a göre yapılacak kayıt isteniyor olsaydı aşağıdaki gibi kayıt yapılırdı;

_________________ / ___________