Bu oturumda, Türkiye ve yurt dışından örneklerle akademisyenler ve tasarımcılar, yaşanabilirliği bağlamında kamusal mekanların tasarımı-na dair öneri ve tecrübelerini paylaşmıştır. Enformel mekanlar ve tasarım arasındaki ilişki, herkese uygun kamusal mekan tasarlama, kamusal me-kanların çevresiyle olan ilişkisi konuları ele alınmıştır.
Katılımcılar ve konuşmalar:
• Moderatör: Melis Oğuz Medyascope Mekan ve İnsan programının koordinatörü ve sunucusu
• Mark Eley & Wakoko Kishimoto Eley Kishimoto Kurucuları
• Ayşe Sema Kubat Prof. Dr., İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi
“Transformation of a Public Square From a Political Center to a Transportation Hub: Taksim & Gezi Park, İstanbul”
QR
112
• Mahyar Arefi Prof. Dr., Texas Üniversitesi Öğretim Üyesi
“Informal Urban Design: An Oxymoron or a Paradigm Shift?”
http://quq.la/bBYiF
Çözüm önerileri
Çözüm Önerisi 1: Kamusal mekan oluşumuna dair karar alma süre-cinde katılımcı yaklaşım benimsenmelidir.
Çözüm Önerisi 2: Herkesin yararlanabileceği kamusal mekanlar ta-sarlamak için mekan kullanıcılarının ve farklı disiplinlerden gelen uzmanların görüşleri dikkate alınmalıdır.
Çözüm Önerisi 3: Kamusal alanların çevreleriyle olan ilişkilerini güç-lendirmeye yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
Çözüm Önerisi 4: Çevresel adaleti geliştirmek ve kontrol altına almak için yeşil alan standartları belirlenmelidir. Kamusal alanlar demokratik alanlar olması sebebiyle herkesin eşit erişebileceği ve kullanabileceği alanlar olmalıdır.
Çözüm Önerisi 5: Savunmasız ve kırılgan gruplar göz ardı edilmeden farklı grupların ihtiyaçları doğrultusunda park tipolojiler oluşturulmalı ve eri-şilebilir kamusal yeşil alanlar yaratılmalıdır.
Çözüm Önerisi 6: Kamusal mekan tasarımları yapılırken ve bu saha-daki sorunların çözümüne dair ilerlenen yolda aşağısaha-daki maddeler benim-senmelidir:
• Analizler çerçevesinde belirlenmeli,
• Kamusal mekanların kalite ölçümü yapılmalı,
• Yasal kararlar bağlayıcı olmalı ve kararlar korunmalı,
• Kamusal mekanın yasal sınırları çizilmeli,
• Yerel ve merkezi yönetimler eşgüdüm içinde olmalı,
• Kamusal mekanlar sistematik bir şekilde planlanmalı,
• Kamusal mekana katılımda açıklık, erişim, paylaşım ilkeleri benimsenmeli
• Yerel yönetimler kendi potansiyellerini görebilmeli,
• Tasarım rehberleri hazırlanmalı,
• Yerel yönetimler yere özgü gelişmeleri teşvik etmeli,
• Zaman ve ekonomik kayıpların olmaması adına sorumluluk paylaşımı bu sahadaki sorunların çözümüne yönelik atılacak adımlardan olma-lıdır.
QR
ARI BAĞLAMINDA OTURUM RAPORLARI VE ÇÖZÜM ÖNERİLER
Çözüm Önerisi 7: Kentte şahsi otomobillerin hak olduğu algısı yerine toplu taşıma araçlarına erişim ve kullanımının hak olduğu anlayışı bireylere aktarılmalıdır.
Çözüm Önerisi 8: Parkların büyüklüğü ve standartları kullanıcı grup-larına göre belirlenmelidir.
Not edilenler ve tema değerlendirmesi
— Bu temanın oturumlarında, kamusal mekanın anlaşılması ve tasar-lanmasına dair bilimsel ve uygulamalı çalışmalar ön plana çıkmıştır.
Bu çalışmalar, toplumsal ilişkileri canlandıran, kenti etkin kullanmayı sağlayan kamusal mekanlar için yaratıcı kentsel tasarımın önemini ortaya koymuştur.
— Büyük kentsel yeşil alanlar tüm şehre hizmet ettikleri için, halk tara-fından görece daha adaletli bir şekilde kullanılmaktadır. Buna karşılık küçük yeşil alanlar, genelde kent içinde adil olarak dağılmamıştır ve daha ayrıcalıklı küçük bir kesime hitap eder. Çevresel adalet için, küçük kentsel yeşil alanların da kentte adil bir şekilde düzenlenmesi gerekir.
— Geleneksel kamusal alanların (kapalı spor alanları, parklar vb.) ötesine geçip, katılımlı kamusal mekanlar yaratılmalıdır.
— “Tasarım demokratikleştirilerek” kamusal mekan katılımcı hale getiri-lebilir. Tasarım ile birlikte herkesin katılımına açık olmayan mekanlar açık ve erişilebilir hale getirilebilir. Bunun, çok büyük bütçeler olmadan da yapılabilecek yolları mevcuttur.
— Kamusallık deneyimleri çeşitlilik gösterebilir, bu yüzden kamusal me-kan kullanımı belirli aktivitelere indirgenerek ele alınmamalıdır.
3.6.
TEMA 5: KENT AĞLARI
Kentler; üretim, tüketim, ticaret ve finans, politik ve sosyal ilişkiler, kül-tür ve sanat, inovasyon ve yeniden üretimin mekanlarıdır. Ulusal hükümetler ve uluslararası organizasyonların etkin olduğu alanlarda kentlerin de önemli birer aktör olarak yer aldıkları kuşku götürmez bir gerçektir. Diğer taraftan kentler, ulus ve uluslar üstü organizasyonların sebep olduğu veya çözüm üre-temediği sorunlar konusunda belirgin işlevler üstlenebilecek aktörler olarak yeniden sahne alma eğilimindedirler.
114
İçinde bulunduğumuz dönemin “kentler çağı” olduğu vurgulanmakta-dır. Kentler, ürettikleri değer ve sermaye hareketlerine yön verme potansiyel-leri ile birbirpotansiyel-leriyle yarıştıkları gibi ait oldukları ülkelere de uluslararası yarışta önemli fırsat kapıları açmaktadır. Bununla birlikte, politik sebeplerle uluslara-rası düzeyde yaşanan gerginlikler, dışlama, ayırımcılık, yabancı düşmanlığı gibi durumların ortadan kaldırılması ya da etkilerinin azaltılması noktasında kent diplomasisi etkili bir araç olarak öne çıkmaktadır. Bu bağlamda, belediye baş-kanlarının ve kentlerin diplomasi aktörleri olarak daha etkin rol almalarının çözüm yolundaki öncelikli adımlardan biri olduğu giderek kabul görmektedir.
Kentler hakkında teknoloji ve inovasyonun da etkisiyle oluşan veri yığı-nının anlamlı setlere dönüştürülerek analiz edilebilir ve karşılaştırılabilir bir ya-pıya kavuşturulması, bu yapının birlikte çalışmaya ve çözüm üretmeye olanak sağlayacak şekilde sistematize edilmesi önemlidir. Öte yandan kentlere dair çok sayıda mukayese sisteminin halen işler halde olduğu görülmekte ancak bu sistemlerin yeni bilgi, yaklaşım ve politikalarla güncellenmesi, bunun yanın-da yanın-da yeni ihtiyaçlara uygun veri tabanlarının oluşturulması gerekmektedir.
MARUF kapsamında “Kent Ağları” teması altında, kentsel mekanın üretim ve sermaye döngüsü ile ilişkisinin yanı sıra kente ilişkin karşılaştırı-labilir verilere dayalı değerlendirme sistemleri, kent diplomasisinin küresel sorunlara çözüm üretme potansiyeli, ulusal ve uluslararası düzeydeki ilişkiler dikkate alınarak tartışılmıştır.
Temanın Anahtar Kelimeleri
Özel sektör girişimleri, kent ağlarının küresel organizasyonu, enformel kent ağları, küreselleşmenin etkilerini adil paylaşmak, akıllı şehir teknolojileri ve dayanıklılık