Havzadaki planlama ve yönetim çalıĢmaları

Son yıllarda ilgili kurum ve kuruluĢlarca BG sulak alanının sürdürülebilir kullanımı amacıyla çeĢitli üst ölçekli plan çalıĢmaları yapılmıĢtır. Ġdari ve teknik süreçlerde yaĢanan aksaklıklar nedeniyle yıllarca uygulamaya geçirilememiĢ çalıĢmaların da içinde olduğu havzaya iliĢkin planlama ve yönetim faaliyetleri aĢağıda verilmektedir:

Konya-Isparta Planlama Bölgesi 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı:

ÇOB tarafından 19.07.2007 tarihinde onaylanmıĢtır.

BG Yüzey Su Toplama Havzası Yönetim Planı: BGH‘ nin korunmasına dönük

olarak T.C. CumhurbaĢkanlığı‘nın direktifi ile Konya Valiliği ve BeyĢehir Kaymakamlığı‘nın ön çalıĢmalarını yaptıkları yönetim planı TüstaĢ (Türkiye Sınai Tesisler A.ġ.) tarafından 2000 yılında hazırlanmıĢtır. Ancak diğer kuruluĢların plan amaçlarını kendi amaçlarına uygun bulmamalarından veya istedikleri değiĢikliklerin yapılmaması sebebi ile görüĢ bildirmediklerinden henüz yürürlüğe girmemiĢtir. Havza Yönetim Planı‘nın onaylanması aĢamasında ÇOB kendi görev alanına girmediği gerekçesiyle yönetim planını onaylamamıĢtır.

BG ve Kızıldağ Milli Parkı Uzun Devreli Gelişme Planları: 2001 yılında

hazırlatılan BG Milli Parkı Uzun Devreli GeliĢme Planı, ilgili kuruluĢların görüĢ bildirilmemelerinden dolayı yıllarca yürürlüğe girememiĢtir. 2007 yılında ÇOB Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü teknik elemanlarınca Uzun Devreli GeliĢme Planı‘ nın (2001) yeniden hazırlanması çalıĢmaları baĢlatılmıĢ, 2008 yılında tamamlanan plan ilgili kurumların görüĢüne gönderilmiĢtir. Kurumlardan gelen görüĢlerle tamamlanan plan, 23.09.2008 tarihinde onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir. Kızıldağ Milli Parkı Uzun Devreli GeliĢme Planı ise 16.06.2008 tarihinde ÇOB tarafından onaylanarak yürürlüğe girmiĢtir (Anonim, 2009c; Anonim, 2009d).

Kıyı Kenar Çizgisi Tespiti: Kıyı Kanunu‘na göre kıyı kenar çizgisi, Bayındırlık

Müdürlüğü‘nün kuracağı bir komisyon tarafından valiliğin talebi üzerine üç ay içinde belirlenmektedir. Fakat BG‘nin kıyı kenar çizgisi 2007 yılına kadar tespit ettirilememiĢtir. Göl kenarında bulunan yerleĢim yerlerinin bir kısmı ile binlerce dekar tarım alanının bu sınır içinde kalmaları gerekçeleri ile yıllarca yapıl(a)mayan kıyı kenar tespiti, dolaylı olarak göl havzasında yaĢanan çevresel tahribatta etken olmuĢtur.

BG Sulak Alanı su kotu ile ilgili yıllar süren çalıĢmalar neticesinde, Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ve Ġl Çevre Müdürlüğü personellerinin katılımı ile 21.08.2007 tarihinde Konya Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kurulunda yapılan toplantıda alınan karar ile; Konya Ġli BeyĢehir Ġlçesi, I. Derece Doğal Sit Alanı olan BG su alma kotunun 1.122,40 m. olmasına, bu kotun altında su alınmamasına, ancak BG‘den sulama amaçlı olarak su alınması nedeniyle yöre halkının sosyo-ekonomik durumu göze alınarak söz konusu kota kademeli olarak geçilmesine, buna bağlı olarak 2008 yılında su alma kotunun 1.121,80 m., 2009 yılında 1.122,10 m., 2010 yılında ise 1122,40 m. Ģeklinde uygulanmasına karar verilmiĢtir (Tunçez ve Candan, 2009).

Isparta Tarım Master Planı: Gölün su miktarı ve kalitesinin korunmasını

dikkate alan, geleneksel tarım ürünlerine ve tekniklerine alternatif bir tarımsal üretim çalıĢması baĢlatılmamıĢtır. 2003 yılında Isparta Tarım Ġl Müdürlüğü tarafından hazırlanan Isparta Tarım Master Planı kapsamında Isparta ilinin tarımsal analizi yapılmıĢ; zayıf yönleri sıralanırken, ihracat, bilinçsiz tarımsal ilaç kullanımı ve orman muhafaza uygulamaları esas alınmıĢtır. Ancak planın varlığına rağmen tarımsal uygulamaların yayılı kirletici olmalarının önüne geçilemediği gibi, yoğun su tüketme durumlarında da olumlu yönde bir değiĢim söz konusu olmamıĢtır.

Coğrafi Bilgi Sistemleri, Jeoistatistik ve Uydu Görüntüleri Kullanılarak BG Su Kalitesinin Dağılımının Belirlenmesi Projesi: 2004–2006 yıllarında Y.Doç.Dr.

Bilgehan NAS (Selçuk Üniversitesi) yürütücülüğünde gerçekleĢtirilen proje ile CBS ve uzaktan algılama teknikleri kullanılarak BG ve BG yüzey su toplama havzasında yer alan yüzey sularının su kalitesi, kirliliği ve kirlenme potansiyeli belirlenmiĢtir. ÇalıĢmada elde edilen veriler havzadaki güncel sorunlara iĢaret etmesi yönü ile önemlidir.

Beyşehir Gölü Koruma Eylem Planı: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Jeoistatistik ve

tamamlanmasının ardından, ÇOB Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü tarafından BeyĢehir Gölü Koruma Eylem Planı çalıĢmasının bu veriler ıĢığında hazırlanması istenilmiĢtir. 2008 yılında tamamlanan BG Koruma Eylem Planı kapsamında havza içerisinde yer alan yerleĢim birimlerinden kaynaklanan atıksuların arıtımına yönelik 3 alternatif çözüm üretilmiĢtir. BGH‘de katı atıkların toplanarak, bir düzenli katı atık deponi sahasında bertarafı için halen fizibilitesi yapılmıĢ 2 projenin (GEYAġA ve Hüyük) ve yer seçimi süreci devam eden BeyĢehir katı atık deponi sahasının yaklaĢık ilk yatırım maliyetleri belirlenmiĢtir.

BG Sulak Alan Koruma Bölgeleri Tespiti: SAKY çerçevesinde BG Sulak Alan

koruma Bölgeleri Ulusal Sulak Alan Komisyonu‘nda görüĢülerek karara bağlanmıĢtır (Tunçez ve Candan, 2009).

İçme ve Kullanma Suyu Kaynağı Olarak BG’nin Korunması ve Özel Hüküm Belirlenmesi Projesi: BG‘deki mevcut kullanım durumunun uzun yıllar devam

ettirilebilmesi ve mevcut kalitenin korunabilmesi için havzanın özelliklerine göre iyi bir koruma planı ve programına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çerçevede, ÇOB Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü BG koruma eylem planının tamamlanmasıyla Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği‘nin 16. maddesinde sözü edilen ―Her kaynak için özel hükümler belirlenmesi‖ çalıĢmasını baĢlatmıĢtır (Anonim, 2009e). Teknik Ģartnamesi 2009 yılında hazırlatılan ―Ġçme ve Kullanma Suyu Kaynağı Olarak BG‘nin Korunması ve Özel Hüküm Belirlenmesi‖ isimli projenin 24 ayda tamamlanması öngörülmektedir. Projede BG‘deki kirlenme durumunun tespiti, havzasındaki yerleĢimler ve diğer faaliyetler sonucu oluĢabilecek kirlenme ve bozulmaların önlenmesi, su kalitesinin belirlenmesi, izlenmesi ve koruma tedbirlerinin alınmasını sağlamak amacıyla yapılan çalıĢmaların sonucuna göre özel hükümlerin belirlenmesi amaçlanmaktadır.

Gembos Derivasyon Projesi: Diğer taraftan, DSĠ tarafından yapımı 2008 yılında

tamamlanan Prof.Dr.Yılmaz Muslu Barajı ve Gembos Derivasyon kanalı ile BG‘ye devamlı olarak su takviyesinin yapılarak yılda ortalama olarak 130 milyon m³ su iletimi planlanmaktadır. Böylece göldeki su seviyesinin istenilen seviyede tutulması beklenmektedir. Ayrıca, DSĠ tarafından devam etmekte olan BeyĢehir Suğla Ağa kanalının tamamlanması ile uzun zamandır Konya Ovası‘nda yaĢanan zirai sulama suyu ihtiyacının karĢılanacağı öngörülmektedir (Anonim, 2008b).