Harf Alt Testi 1 Geçerlik

Harf alt testinde çocukların harf kavram gelişimlerini ölçmeye yönelik 15 madde bulunmaktadır. Çocukların bu testten elde ettikleri puanların geçerliği için yapı geçerliği bağlamında özellikleri bilinen gruplar arası karşılaştırmalar yapılmıştır. Harf alt test puanlarının geçerliği, teste ve öğretmen gözlemlerine göre değerlendirilmiştir. Her yaş düzeyinde:

a) Harf alt testi toplam puanlarına göre oluşturulan alt % 27 ve üst % 27’lik grupların ortalama puanları arasındaki farklar ile

b) Öğretmenlerin sınıf içi gözlemlerine göre kavram gelişimleri iyi ve zayıf olarak belirlenen çocukların ortalama puanları arasındaki farklar karşılaştırılarak incelenmiş ve analiz sonuçları Tablo 12’de verilmiştir.

Tablo 12. Harf Alt Testi Puanları Gruplar Arası Karşılaştırma

Düzey Gruplar n _X S Sd t P Alt % 27 27 .15 .36 52 2.50 .016 Top.Test puanına göre Üst % 27 27 2.15 4.13 Zayıf 32 .25 .76 60 2.51 .015

3yaş _{Öğretmen gözlemlerine} göre İyi 30 2.03 3.94 Alt % 27 29 .48 .87 56 4.86 .000 Top.Test puanına göre Üst % 27 29 4.90 4.80 Zayıf 19 .47 .96 54 3.05 .003

4yaş _{Öğretmen gözlemlerine} göre İyi 37 3.78 4.65 Alt % 27 24 1.04 1.54 46 3.97 .000 Top.Test puanına göre _{Üst % 27 24 5.25 4.94} Zayıf 13 1.62 1.93 61 1.79 .077

5yaş Öğretmen gözlemlerine

göre _{İyi 50 3.84 4.33}

Tablo 12 incelendiğinde, üç, dört ve beş yaş düzeylerinde gözleme göre iyi olan çocukların harf alt testi puan ortalamalarının sırasıyla ( X = 2.03, X = 3.78, X = 3.84), zayıf olan çocukların aynı değerlerinden ( X = .25, X = 4.90, X = 5.25) anlamlı bir şekilde yüksek olduğu, yine her yaş düzeyinde teste göre üst % 27’lik grupta yer alan çocukların harf alt test puan ortalamalarının ( X = 2.15, X = 4.90, X = 5.25) alt % 27’lik grupta yer alan çocukları aynı değerlerinden ( X = .15, X = .48, X =1.54) anlamlı bir şekilde yüksek olduğu görülmektedir (t (52) = 2.00, p<.05). Aynı zamanda üç, dört ve beş yaş düzeylerinde teste göre alt % 27’lik grupta yer alan çocukların harf alt test ortalama puanları ile öğretmen gözlemlerine göre kavram gelişimleri zayıf olarak değerlendirilen çocukların ortalama puanları benzerlik göstermektedir. Bu benzerlik teste göre üst % 27’lik grupta yer alan çocukların ortalama puanları ile kavram gelişimleri iyi olarak değerlendirilen çocukların harf alt test ortalama puanları arasında da görülmektedir.

Harf alt testinin geçerlik analizlerinden özellikleri bilinen gruplar arası karşılaştırma sonuçları, her yaş düzeyinde harf alt testini cevaplayan çocuk sayısının düşük olduğu görülmektedir. Ülkemizde okul öncesi eğitimde harf eğitimine yer verilmemesinin sonuçlar üzerinde etkili olduğu düşünülmektedir. Tüm bu verilere rağmen sonuçlar, kavram gelişimleri bakımından özellikleri bilinen iki grubun karşılaştırılmasına dayalı olarak harf alt test puanlarının geçerli olduğuna ve harf alt testinin ayırt edicilik geçerliğinin yüksek olduğuna da işaret etmektedir.

Harf alt testi puanlarının geçerliği için bir başka uygulama da test puanlarının

yaş gruplarına göre karşılaştırılmasının yapılmasıdır. Test puanlarının yaş arttıkça yükselmesi beklenmektedir. Buna ilişkin tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) sonuçları Tablo 13’de verilmiştir.

Tablo 13. Harf Alt Testi Puanlarının Yaşa Göre ANOVA Sonuçları

Düzey n X S Min Max sd F p

3 101 1.06 2.61 0 15

4 109 1.82 3.25 0 15

5 90 2.76 3.61 0 15

2. 297 6.81 .001

Tablo 13 incelendiğinde, çocukların harf alt testi yaşa göre sırası ile (3 yaş X = 1.06, 4 yaş X =1.82, 5 yaş X = 2.76) puan ortalamaları arasında anlamlı fark olduğu görülmektedir, F (2, 297) = 6.81, p<.001. Grup ortalama puanları arasında yapılan Scheffe testi sonuçlarına göre, 3 yaş grubu harf alt test puan ortalaması 5 yaş grubundan daha düşük ve iki grubun arasındaki fark anlamlı bulunmuştur.

Bu sonuçlara göre harf alt testi üç, dört ve beş yaş gruplarında geçerli bir test gibi görünmekle birlikte ortalamalara ve test maddelerinin cevap analizlerine bakıldığında (Ek1), teste her yaş düzeyinden doğru cevap veren çocukların sayılarının azlığı dikkat çekicidir. İstatistiksel sonuçlara göre, yaş arttıkça harf alt test puanlarının arttığı ifade edilebilir. Ancak ülkemizde okul öncesi eğitimde harf eğitimine MEB (2004) Okul Öncesi Eğitim Programında hiç yer verilmemiş, MEB (2006) Okul Öncesi Eğitim Programında ise sadece ünlü harflare yer verilmiştir (MEB, 2006). Harf alt testine cevap veren çocukların harf kavramını; ailelerinden veya yazılı materyallerle karşılaşma sıklığından (hikaye kitapları, gazete ve dergiler vb.), tv. programları ve bilgisayar kullanımı gibi aktiviteler ile kendiliklerinden öğrenmelerinin, araştırma sonucunda etkili olduğu ifade edilebilir.

Bracken’nın Amerika’da yapmış olduğu kapsam ve ölçüt geçerliği çalışmalarında harf alt test geçerliği yüksek bulunmuştur (Bracken, 1998, s.68-74). Bu sonuca Amerika’da uygulanan okul öncesi eğitim programların da harf ve okuma yazma eğitimine yer veriliyor olmasının neden olduğu söylenebilir.

3.2. Güvenirlik

Harf alt testi puanlarının güvenilirliği bir iç tutarlık kat sayısı olan Kuder Richardson formülü kullanılarak incelenmiştir. Ek olarak ölçmenin standart hatası hesaplanmıştır. Buna ilişkin analiz sonuçları Tablo 14’te verilmiştir.

Tablo 14. Harf Alt Testi KR-20 ve Ölçmenin Standart Hatası

Düzey KR-20 Ölçmenin Standart Hatası

3 yaş .93 .69

4 yaş .92 .91

5 yaş .92 1.02

Toplam .92 .91

Tablo 14 incelendiğinde harf alt testi puanlarının KR-20 güvenirliği, toplam için .92, 3 yaş için .93, 4 yaş için .92 ve 5 yaş için .92’dir.

Bütün Ayhan’ın (2005), 6 yaş gruplarına yaptığı güvenirlik çalışmasında harf alt test KR-20 güvenirliği .81 olarak bulunmuştur. Araştırmalar karşılaştırıldığında üç, dört ve beş yaş grubu harf alt test KR-20 güvenirliğinin .92 ile daha yüksek olduğu ifade edilebilir. Ayrıca Bracken’nın Amerika’da yapmış olduğu güvenirlik çalışmalarında Sperman-Brown korelasyon kat sayısı ve test-tekrar test güvenirliğinde harf alt testi güvenirliği yüksek bulunmuştur (Bracken, 1998, s.64- 65). Konu ile ilgili çalışmalar ve elde edilen sonuçlar, üç, dört ve beş yaş grupları için yapılan harf alt test güvenirlik çalışmalarını desteklemektedir. Sonuç olarak harf alt testinin araştırmaya alınan yaş düzeylerindeki çocukların harf bilgisini ölçmede güvenilir bir araç olduğu söylenebilir.

3.3. Madde Analizi

Çocukların harf alt testinde yer alan maddelere verdikleri cevapların dağılımı Ek 1’de verilmiştir. Çocukların verdikleri cevaplara göre maddelere ait güçlük düzeyleri ve ayırıcılık değerleri Tablo 15’te verilmiştir.

Tablo 15. Harf Alt Testi Madde Güçlük ve Ayırıcılık Değerleri Madde P D 1. A harfi .44 .90 2. S harfi .25 .72 3. V harfi .19 .60 4. H harfi .14 .50 5. K harfi .11 .39 6. O harfi .13 .48 7. D harfi .12 .44 8. z harfi .09 .33 9. m harfi .10 .35 10. i harfi .08 .28 11. b harfi .05 .18 12. e harfi .05 .17 13. t harfi .04 .14 14. g harfi .03 .12 15. j harfi .03 .12

Tablo 15 incelendiğinde, bu testte yer alan maddelerin güçlük düzeylerinin .03 ile .44 arasında değiştiği görülmektedir. Madde ayırıcılığı değerleri ise beş madde için .12 ile .18 arasında, diğer maddeler için ise .28 ile .90 arasında değişmektedir.

Bu sonuçlara göre, test maddelerinin tüm grup dikkate alındığında görece zor maddelerden oluştuğu ifade edilebilir. Ülkemizde okul öncesi eğitim programlarında harf eğitimine yer verilmediğinden, çocukların harf alt test maddelerine cevap veremedikleri görülmektedir. Madde cevapları dağılım tablosu incelendiğinde “A” harfinin her yaş düzeyinde en çok bilinen harf olduğu ve bunu “S ve V” harflerinin takip ettiği görülmektedir. (Bkz. Ek 1). İlk dört maddeden sonra bazı test maddelerine, testin uygulanma teknikleri nedeni ile ulaşılamaması nedeni ile madde ayırıcılığının düşük olduğu izlenimi yarattığı görülmüştür. BTKÖ iki yaş altı ay ile yedi yaş onbir ay aralığındaki çocuklara uygulanabildiğinden, testin beş yaş grubu üzerindeki çocuklarla yapılacak uygulamalarda madde güçlüğü ve ayırıcılığının daha yüksek bulunulabileceği düşünülmektedir.

4. Sayılar/Sayma Alt Testi