Hz Hüseyin ve Kerbela Olayı

İslam Tarihinde yaşanan en önemli olaylardan birisi de Kerbela hadisesidir. İslam dünyası için hala derin izler taşıyan bu olaya tarih ders kitapları içinde de yer verildiği görülmektedir.

Türk Tarihinin Ana Hatları Tarih 2 (1931): Bu dönem için “Yezit’’in halifeliği Iraklılar ve

Hicazlılar tarafından onaylanmak istenmedi. Kûfeliler Medine’de bulunan Ali’nin diğer oğlu Hüseyin’i kendisine boyun eğmek üzere Kûfe’ye davet ettiler. Hüseyin, aile fertleri ve taraftarlarıyla Irak’a hareket etti. Bundan haberdar olan Yezit, Ubeydeullah komutasında Irak’a önemli bir kuvvet gönderdi. Kerbela civarında Hüseyin’e rastladı ve onu derhal kuşattılar. Hüseyin haklarından vazgeçtiğini bildirerek serbestçe dönmek için izin verilmesi ricasında bulunda. Fakat Yezit askerleri bunu kabul etmediler. Hüseyin maiyetiyle beraber bütün bir gün direndi. Akşamüzeri yorgun bir halde su içmek için Fırat kenarına ilerlediği sırada üzerine saldırarak öldürüldü (10 Muharrem). Kerbela olayı İslam âleminde hala devam etmekte olan büyük bir anlaşmazlığa sebep oldu.10 muharrem günü Ali taraftarları için matem günü kabul edildi.” İfadelerinde Kerbela hadisesi

ve tartışmalara sebep olduğu bilgisi verilmiş ve bu günün Ali taraftarlarının matem günü olduğu aktarılmıştı. Ayrıca Kerbela hadisesinin hala devam etmekte olan bir anlaşmazlık

olduğu vurgulanmıştır. Hz. Hüseyin‟in yanında bulunanların ve ailesinin yaşadıklarına dair bir bilgi verilmemiştir.

Ortaokul İçin Tarih 2 (1940);Hz. Hasan‟ın Hilafetten feragat etmesi üzerine Iraklılar ve Hicazlıların Yezit‟in halifeliğini tanımadıkları bilgisi verilmiştir. Hz. Ali‟nin Medine‟de bulunan oğlu Hz. Hüseyin‟i kendisine biat etmek üzere Irak‟a çağırdıkları, bunu haber alan Yezit‟in Hz. Hüseyin‟in üzerine karşı bir kuvvet gönderdiği ve Hz. Hüseyin‟i öldürdükleri şu cümlelerle aktarılmıştır. “ Hüseyin çok yorulmuş ve susamıştı. Akşamüstü su içmek için

Fırat kenarına ilerlediği bir sırada Emeviler hücum ederek Hüseyin’i öldürdüler. Bu vak’a 10Muharremde olmuştur. Buna Kerbela Vak’ası denir. Kerbela Vak’ası İslam aleminde hala devam eden büyük bir tefrikaya sebep oldu. On Muharrem günü Alinin taraftarları için matem günü sayılır. ”Hz. Hüseyin‟i öldüren grup “Emeviler” olarak adlandırılmıştır.

Hz. Hüseyin‟in su bile içemeden öldürüldüğü detayı da öğrencinin durumun trajedisini algılayabilmesi için verildiği düşünülmektedir. Hz. Hüseyin ile birlikte Irak‟a gelen ailesine ne olduğuna dair burada da bilgi verilmemiştir. Kerbela hadisesinin İslam dünyasındaki mevcut problemlerin altında yatan sebeplerden biri olduğu da ifade edilmiştir.

Ortaçağ Tarihi (1942); Kerbela hadisesine ait olay ders kitabında şu ifadelerle yer bulmuştur. “Yezit hükümdar olduğu zaman bunu çok kimse hoş görmedi. Ali’nin oğlu

Hüseyin Yezid’i tanımadı. Kûfelilerin çağrısı üzerine Irak’a giderken Kerbela’da Yezid’in askerleri tarafından öldürüldü. Bu olayın tarihi olan 10 Muharrem, Ali’yi sevenler için matem günü sayılmıştır” Kerbela hadisesinin sebeplerinden bahsedilmiş fakat İslam

dünyasında oluşturduğu travmadan ve tefrikadan bahsedilmemiştir. Çok fazla ayrıntıya yer verilmeden yüzeysel olarak aktarılmıştır.

Ortaçağ Tarihi (1952);Kerbela olayı “Kûfeliler Hz. Ali’nin oğlu Hz.Hüseyini şehirlerine

davet ederek ona biat edeceklerini söylediler. Hüseyin bu davet üzerine kadın ve çocukların da bulunduğu, akrabasından olan yetmiş dört kişi ile yola çıktı. Kûfe mevkiine Kûfe valisinin gönderdiği ordu ile karşılaştı. Hüseyin’den kayıtsız şartsız teslim olmasını istediler. Nisbetsiz iki taraf arasında yapılan savaşta Hz. Hüseyin tarafları öldürüldüğü gibi kendisinin de başı kesildi” ifadeleriyle olayın vahameti tasvir edilerek gözler önüne

öğrencilerin yaş düzeyi olduğu düşünülebilir. “Yalnız Hüseyin’in küçük oğlu Zeynel Abidin

hastalığı sebebiyle savaşa katılmadığı için sağ kaldı ve kadınlarla birlikte Şam’a götürüldü. Hicri 10 Muharrem ayında yaşanan bu olaya Kerbela Vak’ası denir. Hz. Ali taraftarı olan Şiiler her 10 muharremde Hüseyin’in matem ayinini yaparlar.” Bu bilgiye

yer verilmesinin sebebi Hz. Hüseyin‟in biri hariç tüm evlatlarının katledildiği bilgisini vermek olmalıdır fakat bu açıkça anlatılamamıştır. Yaşanan bu hadisenin İslam dünyasında etkilerinin hala sürdüğü aktarılmıştır.

Ortaokullar İçin Tarih 2 (1954): Kerbela hadisesi anlatılırken, “Medineliler Ali’nin küçük

oğlu Hüseyin’i Halife yaptılar. Yezid Hüseyin’i öldürmeye karar verdi. Bundan korkan Hüseyin Kûfe’ye gitmek istedi fakat Fırat kenarında Kerbela mevkiinde Yezid’in gönderdiği ordunun baskınına uğradı. Yapılan savaşta yanındakilerin çoğu öldürüldü. Kendisinin de başı kesildi. 10 Muharrem’e rastlayan o gün yas günü oldu. Bugün dahi Şiiler 10 Muharremde yas tutarlar.” Hz. Hüseyin‟in Irak‟a öldürülme korkusu yüzünden

gittiği ifadesine yer verilmiş ancak gerekçesi anlaşılamamıştır. Yaşanan vahşetin detaylarına da yer verilmiş ve bu hadisenin İslam dünyasında hala etkisinin sürdüğü belirtilmiştir.

Tarih Ortaokul 2 (1958):Kerbela olayı anlatılırken “Kûfeliler Hüseyin’i Halife ilan etmek

için Mekke’den Kûfe’ye davet ettiler. Hüseyin yanındakilerle beraber Kûfe’ye giderken Yezit’in askerleri tarafından çevrildi. Kerbela denilen yerde arkadaşlarıyla beraber şehit edildi. Kerbela olayı, İslam âleminde kapanmaz bir yara açmış, Şiiler ve Emeviler birbirinden büsbütün uzaklaşmıştır. Şiiler 10 muharrem gününü matem kabul etmişlerdir.”

İfadelerine yer verilmiş Hz. Hüseyin‟in Mekke‟den yola çıktığı bilgisi aktarılmıştır. Geçmiş yıllara ait kitaplarda bu bilgi Medine‟den yola çıkıldığı şeklindedir. Ayrıca Yaşanan elim hadisenin İslam dünyasında oluşturduğu olumsuz etkinin halen devam ettiği bildirilmiştir.

Ortaokullar İçin Tarih 2 (1961): Yaşanan kerbela hadisesi ders kitabında şu şekilde aktarılmıştır. “Yezid değerli bir insan değildi. Alinin küçük oğlu Hüseyin onun halifeliğini

tanımadı. Halife olmak için Kûfelilerin daveti üzerine Mekke’den Irak’a gitmek için yola çıktı. Fakat Yezit kuvvetleri Fırat nehri kenarında Kerbela denilen yerde şehit ettiler. Şiiler her sene 10 muharremde matem tutarlar. Peygamberin torununun öldürülmesi düşmanlığı ziyade artırdı. Araplar arasında yeniden iç savaşlar çıktı. Çok kan döküldü.”Kerbela

olduğu aktarılmıştır. Bu hadisenin hala etkisinin sürdüğü ve Şiilerin on muharrem gününü matem günü olarak andığı belirtilmiştir.Testli ve Atlaslı Tarih Ortaokul 2 (1966):“Hüseyin

Kûfe’ye gelirken, Kerbela’da Yezid kuvvetleri tarafından çevrildi ve burada ailesi, akrabaları ile birlikte kılıçtan geçirildi. Peygamber ailesine karşı yapılan bu hareket büyük bir nefret uyandırdı. Ali taraftarlarınca 10 Muharrem günü yas günü ilan edildi. Yezit adı

da İslamlar arasında fena, kan dökücü bir deyim olarak kullanılmağa başladı.”Kerbela hadisesinin Müslümanlar üzerinde büyük bir tesir bıraktığı belirtilmiş, Hz. Hüseyin‟i katletme emrini veren Yezit‟in İslam dünyasında lanetlenen bir kişi haline geldiği bildirilmiştir.

Tarih Lise 2 (1969):“Kûfelilerin çağrısı üzerine Hüseyin 72 kişilik maiyetiyle yola çıktı.

Fırat kıyısında Kerbela denilen yere geldikleri zaman Yezit’in ordusu yollarını kesti. Emeviler Hüseyin’in küçük ordusuna saldırdılar. Yanında bulunan maiyeti ve akrabaları birer birer şehit düştüler. Hüseyin’i yanındaki kadın ve çocukları susuz bıraktılar. Son olarak Hüseyin’i de yaraladılar. Şemmer isminde birisi onun başını vücudundan ayırdı. Kafası Şam’a gönderildi.”Kerbela hadisesi detaylarıyla öğrenciye aktarılmıştır. Hz.

Hüseyin‟in yanında bulunanların da katledildiği, kadın ve çocukların dahi susuz bırakıldığı anlatılarak olayın trajedik boyutu gözler önüne serilmiştir.

“Hz. Ali evlatlarının yok olmasına yol açan bu felaketten yalnızca çocuk yaşta bulunan Zeynel Abidin ile kadınlar kurtuldular. İslam tarihinde bu faciaya Kerbela derler. Kerbela olayı İslam tarihinde çok büyük sonuçlar meydana getirmiştir. İslamlık bu olaydan sonra Şiiler ve Sünniler olarak ikiye ayrılmıştır. Şiilik siyasal bir mezhep haline gelmiştir.”

Kerbela hadisesinin İslam tarihindeki siyasal ayrışmalara ve mezhepleşmeye yol açtığından bahsedilmiştir.

Tarih Lise 2 (1977): Kerbela hadisesi şu cümlelerle aktarılmıştır; “Hüseyin peygamber

ailesinden kadın ve çocukların bulunduğu bir kafile ile yola çıktı. Kerbela denilen yere geldikleri zaman Emevi ordusu yollarını kesip teslim olmalarını istedi. Yezid’in adamları onları susuz bıraktılar. Sonra hemen hepsini öldürdüler. Hüseyin’in de başını keserek Şam’a gönderdiler” Yaşanan hadisenin vahşet boyutları ortaya konulmuştur. Kerbela

hadisesinin sonuçları açısından şu değerlendirmeye yer verilmiştir. “Bu olay İslam

âleminde geniş yankılara sebep oldu. Müslümanlar bu vak’adan sonra Sünniler ve Şiiler olmak üzere ikiye ayrıldı. Şiilik gittikçe siyasi niteliği olan bir mezhep haline geldi.”

Sonuç olarak, incelenen tarih ders kitaplarının tümünde Kerbela hadisesine yer verilmiştir. Tarih ders kitaplarında ortaokul ders kitaplarına göre konu daha tafsilatlı anlatılmıştır. Yaşanan hadisenin trajik boyutlarının tüm detaylarıyla aktarılmasının öğrenci psikolojisi üzerindeki etkisi de ayrı bir tartışma konusu olmalıdır. Hz. Peygamberin ailesinin katledildiği böyle bir hadise yalnızca bir grubun ve mezhebin değil tüm İslam dünyasının hala kanamakta olan bir yarasıdır. Ayrıca ders kitapları, yaşanan bu hadisenin İslam dünyasını ikiye bölen Sünni ve Şii olarak kesin şekilde ayıran hadise olduğunu aktarmış ve etkilerinin sürdüğünden bahsedilmiştir.