Greve Kat lmayan çiler

ST SK m. 39/8 hükmü uyar nca, grev sonunda yap lan toplu i sözle mesinden, 65.

maddeye göre zorunlu olarak çal anlar d nda i yerinde çal olanlar aksine hüküm

bulunmad kça yararlanamayacaklard r. ST SK m. 65/1 hükmü ise hangi i çilerin kanuni bir

grev ve lokavt esnas nda çal mas n zorunlu oldu unu belirlemi tir. An lan hükme göre,

“Hiçbir surette üretim veya sat a yönelik olmamak kayd yla niteli i bak ndan sürekli

olmas nda teknik zorunluluk bulunan i lerde faaliyetin devaml veya i yeri güvenli i- ni, makine ve demirba e yalar n, gereçlerinin, hammadde, yar mamul ve mamul madde- lerin bozulmamas ya da hayvan ve bitkilerin korunmas sa layacak say da i çi, kanuni grev ve lokavt s ras nda çal mak, i veren de bunlar çal rmak zorundad r”.

ST SK m. 65/1 hükmüne ek olarak m. 67/2 hükmünde, i verenin grev ve lokavt ne- deniyle i sözle meleri ask da kalan i çilerin grev veya lokavt n ba lamas ndan önce i le-

yen ücretlerini ve eklerini ola an ödeme gününde ödemek zorunda oldu u, dolay yla

ödemeyi yapacak personelin de grev esnas nda çal makla yükümlü oldu u belirtilmi tir.

93

Grev esnas nda çal malar zorunlu tutulan bu i çilere, grev d nda kalan i çilerin ücretle-

rini, ücretlerden yap lacak sigorta primleri ile vergi kesintilerini ve taksitlerini hesaplamak ve ödemekle yükümlü baz i çiler de eklenebilir276.

Yukar da belirtti imiz ve grev esnas nda çal mas zorunlu bulunan bu i çiler, grev sonras nda imzalanan toplu i sözle mesinden kanun hükmü gere ince yararlanabilecekler- dir. Bununla birlikte, kanuni bir greve kat lmayan ya da ba lang çta greve kat p daha son- ra kat lmaktan vazgeçen i çiler ba tlanan toplu i sözle mesinden yararlanamayacaklar- r277. çinin greve kat ld ktan sonra vazgeçmesi fakat i veren taraf ndan i yerinde çal - lmamas durumu da söz konusu olabilir. Bu durumda, greve kat lmaktan vazgeçen i çinin yerinde çal mas engellendi i için yap lacak toplu i sözle mesinden yararlanabilece ini söyleyebiliriz. Çünkü önemli olan grev esnas nda i yerinde çal mam olmakt r, çal ma-

man n sebebi ise önem ta mamaktad r278. Hemen belirtelim ki, greve ba lang çta kat p

daha sonra vazgeçen bir i çinin tekrardan greve kat lmas ise art k mümkün de ildir279.

Burada dikkat edilmesi gereken husus, ST SK’nda yasal bir greve kat lmayan i çile-

rin toplu i sözle mesinden yararlanamayacaklar n düzenlenmi olmas r. Bu sebeple,

yasad bir grevin uygulanmas ve bu grevin ard ndan bir ekilde toplu i sözle mesi imza-

lanmas durumunda, yasad greve kat lmayan i çilerin bu toplu i sözle mesi hükümlerin-

den yararlanmalar n engellenmesinin söz konusu olmad aç kt r280.

ST SK m. 39/8 hükmü grev yap lan i yerinde çal an, sendikal -sendikas z ayr

yap lmaks n tüm i çileri kapsayan bir hükümdür. Dolay yla, grev esnas nda i yerinde

çal an i çilerin taraf i çi sendikas na üye olmas , ba ka bir sendikaya üye olmas ya da hiçbir sendikaya üye olmamas önem ta mamaktad r. Bu i çiler, grev sona erdikten sonra

275 _{Canbolat, “ çiler”, s. 24.}

276 _{Kandemir, “T S’in Uygulanma Alan ”, s. 195; Murat Kandemir, “Yasal Greve Kat lmak stemeyen çiler}

ve verenin Çal rma Serbestisi ve S rlar ”, AÜHFD, C. 54, S. 4, (2005), Ayr Bas , Ankara Üniversi- tesi Bas mevi, Ankara 2006, s. 196.

277 _{Narmanl lu, Hukuku II, s. 708.} 278

Ekmekçi, s. 176.

279 _{Kandemir, “T S’in Uygulanma Alan ”, s. 195; Kandemir, “Yasal Greve Kat lmak stemeyen çiler”, s.}

188.

94

imzalanan toplu i sözle mesinden dayan ma aidat ödemek suretiyle dahi yararlanamaya-

caklard r281. Fakat ST SK m. 39/8 hükmünde yer alan “aksine hüküm bulunmad kça” ifade-

sinden yola ç karak, toplu i sözle mesi taraflar n sözle meye koyacaklar bir hükümle bu

ki ilerin de yararlanmalar mümkün k labileceklerini söyleyebiliriz282. Ancak, taraflar sözle meye koyacaklar bu hükümle grev esnas nda i yerinde çal an i çilerin imzalanan

toplu i sözle mesinden yararlanmalar taraf i çi sendikas na üye olmalar na ya da yapt k-

lar i in türüne göre belirleyerek i çiler aras nda ayr m yapamazlar. Yine, taraf i çi sendika-

na üye olmayan ve grev esnas nda çal an i çiler i verenin onay na gerek olmaks n taraf

çi sendikas n yaz iznini almak suretiyle de bu sözle meden yararlanabileceklerdir283.

ST SK m. 39/8 hükmünün aç kça grev esnas nda i yerinde çal an i çilerle ilgili ol-

du u, dolay yla greve kat lma iradesi ta mamas na ra men i yerinde hastal k ya da izin

gibi sebeplerle çal mayan i çilerin sözle meden yararlanabilmelerinin mümkün oldu unu

söyleyebiliriz. Ayn ekilde, greve kat lmayarak i yerinde çal mak isteyen fakat i veren

taraf ndan çal lmayan ki ilerin de imzalanacak toplu i sözle mesinden yararland lma-

lar gerekmektedir284.

De inilmesi gereken bir ba ka nokta da ödünç verilen i çilerin durumudur. Ödünç i ili kisi kapsam nda bir ba ka i verenin yan na ödünç olarak gönderilen i çiler i sözle me-

leri do rultusunda kendilerini ödünç veren i verene ba rlar. Ödünç i çiler, ödünç alan

verenin i yerinde çal makla asl nda ödünç veren i verene olan i görme edimlerini yerine

getirmi olurlar. Dolay yla, ödünç verilen i çiler aç ndan iki ihtimal gündeme gelebilir.

Bunlardan ilki, ödünç veren i verenin i yerinde grev uygulanmas halidir. Böyle bir du- rumda, ödünç verilen i çilerin de bu greve kat lmalar mümkündür. Bu greve kat lmayarak çal malar durumunda ise grev sonucunda ba tlanan toplu i sözle mesinden yararlanma- lar mümkün de ildir. kinci ihtimal ise ödünç alan i verenin i yerinde greve gidilmesi du-

281 _{O uzman, “Yararlanmaya li kin Sorunlar”, s. 54, 59; ahlanan, S, s. 151; Ekmekçi, s. 175;}

Aktay/Ar /Kaplan, s. 557; Kandemir, “T S’in Uygulanma Alan ”, s. 196; Canbolat, “ çiler”, s. 26; Ak ,

Yararlanma, s. 88.

282 _{O uzman, “Yararlanmaya li kin Sorunlar”, s. 54; Narmanl lu, Hukuku II, s. 708; Ekmekçi, s. 176;}

Tuncay/Sava , s. 258; ahlanan, S, s. 151-152; Aktay/Ar /Kaplan, s. 557; Ak , Yararlanma, s. 88-89.

95

rumudur. E er ödünç verilen i çi grev esnas nda çal mas zorunlu i çilerden de ilse bu durumda i çinin ödünç alan i verenin i yerinde çal mas mümkün olmay p, ödünç veren

verenin i çisini kendi i yerinde çal rma mecburiyeti do acakt r285.

Son olarak unu da belirtelim ki, hukukumuzda ST SK m. 61 hükmüyle i yerinde

çal an i çilere grev uygulamas grev oylamas yapmak suretiyle engelleme yetkisi de

verilmi tir. Çal i yerinde grev uygulanmas istemeyen, bu sebeple grev oylamas

yap lmas isteyen, oylama esnas nda grev yap lmamas na ili kin oy kullanan i çiler de

oylama sonucunda grev karar al nmas durumunda o i yerinde çal mam larsa daha sonra ba tlanan toplu i sözle mesinden yararlanabilirler. Çünkü kanunda aç kça belirtildi i üze- re, sözle meden yararlanmay engelleyen durum grev esnas nda i yerinde çal mak olup, grev oylamas isteme ya da oylama esnas nda grev yap lmamas na yönelik oy kullanman n yararlanma üzerinde herhangi bir engelleyici etkisi bulunmamaktad r286.

E. Yararlanma Ko ullar n Gerçekle memesine Ra men çinin Sözle meden