Giriş Bloğu

Yapının ana girişi niteliğinde olan giriş bloğunun dışarıdakilerin, iç kurguya dair bir izlenim edinmesini güçleştirecek şekilde tasarlandığı dikkat çekmektedir. Bu nedenle katılımcıların, yapının iç kurgusuna aniden dahil olmasına sebebiyet vermektedir. Bu noktada giriş bloğu, prototipik bir karşılaşmayı mümkün kılan, başka bir deyişle, girişimsel olarak başlayan ve deneyimde bir uyanıklık halini canlandıran karakteriyle ön plana çıkmaktadır. Katılımcıları ifadelerine bakıldığında, birinci katılımcının (K1), bahsi geçen uyanıklığı açıkça dile getirdiği göze çarpmaktadır. Aynı zamanda bu uyanıklığı, koku üzerinden hisseden katılımcıların çoğunlukta olduğu gözlemlenmektedir (Şekil 4.14).

Bazı katılımcıların giriş bloğunda hissettikleri uyanıklığı ve kokuyu dile getiren ifadeleri.

Mikroskobik olarak baktığımızda, K4’ün mekâna dair ilk algısı olan çam kokusunu “çok güzel” sıfatıyla dile getirmesi, K4’ün hoşnut olduğu bir halin içine dahil olduğuna işaret etmektedir. Ardından, merdiven, renk gibi görünür durumların farkındalığı yükselirken, “huzurlu” bir ruh haline büründüğünü dile getirmektedir. Benzer şekilde K5, “ilk hissettiklerim” vurgusuyla, “güzel bir ahşap kokusuna” değinirken, onu takip eden farkındalık hali, ona tarihi bir hali anımsatmaktadır. K12 ise koku duyusuyla eşleşen görsel deneyimini, “nezih” şeklinde ifade etmektedir. Bu durum “nezih bir kokuyu” tanıtan, ahşabın sinestetik karakteriyle ilişkilendirebilir ve cümleyi başlatan “tabi” vurgusunun “nezih kokunun” etkileyiciliğini görünür kıldığı söylenebilir. K14’ün ise, ahşap kokusunun etkisiyle büründüğü “rahatlama” hissine değindiği göze çarpmaktadır.

Böhme’nin koku ile ilgili açılımlarını hatırlayacak olursak (Böhme, 2017b), katılımcıların birincil olarak algıladığı kokunun, giriş bloğunun atmosferine büyük ölçüde katkıda bulunduğu söylenebilir. Ahşap kokusu etrafı çevrelerken, katılımcıların hem yeri tanımlayabilmelerini hem de kendilerini yere dahil olmuş bir şekilde tanımlayabilmelerini sağlamaktadır. Dolayısıyla hissedilen ahşap kokusunu, giriş bloğunun atmosferine katkıda bulunan bir atmosfer jenaratörü olarak yorumlamak mümkün gözükmektedir. Bu noktada, “çok güzel”, “güzel”, “ferah”, “rahatlatıcı” sıfatlarıyla eşleşen betimlemeler, ahşap kokusu jeneratörünü tanıtmaktadır (Şekil 4.14).

Bununla beraber, sinestetik niteliklere yönelen bir ifade olan “sıcağın” ahşap dokuyla birlikte sıkça dile getirildiği göze çarpmaktadır (Şekil 4.15)(Şekil 4.18).

K21’in ifadeleri, Böhme’nin vurguladığı bir durum olan, atmosfer ve hava terimlerinin günlük konuşmalara yerleşmiş olması durumunun bir örneğini sunmaktadır. “Sıcak bir atmosfer, bir hava…doğal bir ortam” vurguları, sıcaklıkla eşleşen ahşap dokuya ve yeşillik ile eşleşen doğallığa dikkat çekmektedir. K21’e benzer şekilde birçok katılımcının özellikle “sıcak” sıfatı etrafında ahşap dokuyu dile getirdiği görülmektedir. Bu noktada, ahşap doku giriş bloğunun bir diğer jeneratörü olarak ele alınmaktadır (Şekil 4.16)(Şekil 4.18).

Bazı katılımcıların ahşap dokuya ilişkin ifadeleri.

Bir başka etkileyici mimari düzenleme olan ahşap döner merdiven, kurduğu ilişkilerle beraber ahşap döner merdiven jeneratörünü tanıtmaktadır. Bu jeneratörün hem hoşnut hem de hoşnut olmayan ruh hallerini tetiklediği görülmektedir (Şekil 4.17 & 4.18).

Bazı katılımcıların ahşap döner merdivene ilişkin ifadeleri.

Döner merdivenin, geçirgen bir yüzeyden oluşan ahşap dilimli çatının izdüşümünde konumlandığı görülmektedir. Bu çatıdan süzülen ışık, giriş bloğunun tamamına yayılırken birçok katılımcının dikkatini çekmektedir. “Aydınlatıcı”, “doğal”, “hoş”, “sıkıntıyı alan”, “dengeli”, “güzel” gibi sıfatlarla ifade edilirken, en çok tekrarlanan sıfatın “ferahlık” olduğu görülmektedir. Öte yandan, bazı katılımcılar tarafından galeri katının altında kalan alanların ışık değeri, olumsuz sıfatlarla anılmaktadır. Bu noktada, olumlu ve olumsuz sıfatlarla dile getirilen, ahşap dilimli çatı, geçirgen yüzey ve ışık, giriş bloğunun atmosfer jeneratörlerine dahil edilmektedir (Şekil 4.19 & 4.22).

Giriş bloğu kısmında elde edilen ahşap kokusu; ahşap doku ve ahşap döner merdiven jeneratörleri (Bahar Gökçen Kumsar, 2020).

Bazı katılımcıların ahşap dilimli çatı ve ışığa ilişkin ifadeleri (Bahar Gökçen Kumsar, 2020).

Bir başka jeneratör olan çokgen form, “samimi”, “canlı”, “hoş”, “basık”, “rahatsız etmeyen” gibi sıfatlarla dile getirilirken, aralarındaki en ilgi çekici sıfatın “analitik” olduğu söylenebilir (Şekil 4.20)(Şekil 4.22).

Bazı katılımcıların çokgen form ile ilişkili ifadeleri.

Son olarak katılımcıların, malzemeleri ve malzemeler arasındaki uyumu dile getirdiği görülmektedir. Traverten zemin, merdivenin altında konumlanan mozaik figür, çelik birleşim detayları ve çıplak gazbeton duvar dokusu, özellikle “güzel” sıfatıyla birlikte katılımcılar tarafından sıkça vurgulanmaktadır. Bu durum, traverten zemin, mozaik figür, çelik birleşim detayları ve çıplak gazbeton duvar dokusu jeneratörünü tanıtmaktadır (Şekil 4.21)(Şekil 4.22).

Bazı katılımcıların traverten zemin, mozaik figür ve çelik birleşim detaylarına ilişkin ifadeleri.

Dolayısıyla, giriş bloğu bağlamında, “ferah”, “rahatlatıcı”, “doğal”, “huzur verici”, “bütüncül”, “sıcak”, “ilgi çekici”, “estetik”, “iç açıcı”, “basık”, “engelleyici”, “hareketli”, “nezih”, “dengeli”, “samimi”, “analitik”, “harika”, “uyumlu”, “hoş”, “güzel” gibi sıfatlar takip edildiğinde karşımıza çıkan mimari betimlemeler, ahşap kokusu; ahşap doku; ahşap döner merdiven; ahşap dilimli çatı, geçirgen yüzey ve ışık; çokgen form; traverten zemin, mozaik figür, çelik birleşim detayları ve çıplak gazbeton duvar dokusu jeneratörlerini tanıtmaktadır (EK B).

Öte yandan, kurgulanan affekt seti bağlamında, üçüncü aşamada yapılan eşleştirmeler doğrusunda elde edilen ruh halleri, en yoğun olandan daha az yoğun olana doğru sıralandığında, sakin, keyifli, şaşırmış, güvenli ruh hallerine ulaşılmaktadır. Bahsi geçen ruh hallerini kapsayan hoşnut grubun ise baskın geldiği görülmektedir. Aynı zamanda oldukça az bir oranda olsa da hoşnut grubu, hoşnut olmayan gruba dahil olan korku, üzüntü, gerginlik ve bitkinlik ruh halleri takip etmektedir. Enerjik-sakin doğrultusunda ise neredeyse bir eşitlik söz konusudur. Bu durum, enerjik ve sakin arasında yakalan dengeye işaret etmektedir. Enerjik hali yükselten durumların, iç ile ilk karşılaşmada kurulan uyanıklık hissi etrafında tetiklendiği düşünülürse, bu uyanıklığın keyif ve şaşkınlık gruplarıyla ilişkilendiği söylenebilir. Giriş bloğunda en yoğun hissedilen ruh hali olan sakinliğin ise enerjik hali dengelediği görülmektedir. Böylece giriş bloğunda hoşnut grubun baskın olduğu görülmektedir (Şekil 4.23).

Giriş bloğu kısmında elde edilen ahşap dilimli çatı, geçirgen yüzey ve ışık; çokgen form; traverten zemin, mozaik figür, çelik birleşim detayları ve çıplak

gazbeton duvar dokusu jeneratörleri (Bahar Gökçen Kumsar, 2020).

Özetle, giriş bloğunda, “rahatlatıcı”, “ferah”, “sıcak”, “hoş”, “güzel” gibi sıfatları takiben ön plana çıkan, ahşap kokusu; ahşap doku; ahşap döner merdiven; ahşap dilimli çatı, geçirgen yüzey ve ışık; çokgen form; traverten zemin, mozaik figür, çelik birleşim detayları ve çıplak gazbeton duvar dokusu jeneratörlerinin sakin bir atmosfere katkıda bulunduğu söylenebilir. Bununla beraber, betimlemelerin en çok ahşap doku jeneratörünün etrafında yoğunlaştığı göze çarpmaktadır. Bu noktada, bu jeneratörün sakinlik durumuna yoğun bir etkisi olduğundan bahsedilebilir. “Evet sakin, bir sakinlik var” (K10). “Engelleyici”, “rahatsız edici”, “basık”, “ürkütücü”, “kapalı” gibi olumsuz sıfatlarla eşleşen betimlemeler ise ahşap döner merdivenin konumu ve hacmiyle ilgili durumlar; galeri katının altında kalan, nispeten daha karanlık alanlarla

ilişkilenmektedir. Bu durumların ise hoşnut olmayan grubun içinde, en yoğun hissedilen ruh hali olan korkunun etkisini büyüttüğü söylenebilir.

Giriş bloğu kısmının affekt seti bağlamında değerlendirilmesi (Bahar Gökçen Kumsar, 2020).