ġirket genel kurulları olağan ve olağanüstü toplanabilmektedir (YTTK m.409). Ayrıca imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal edecek nitelikte kararların alınması söz konusu olduğunda toplanması gereken imtiyazlı pay sahipleri genel kuruluna iliĢkin açıklamalarımız aĢağıda yer almaktadır.
5.1. Olağan Toplantı
Olağan genel kurul toplantısı her faaliyet döneminin sonundan itibaren üç ay içinde yapılır (YTTK m.409). Bu düzenleme TTK‟da yer alan düzenlemeden farklı değildir. Faaliyet dönemi genellikle takvim yılıdır ve 01 Ocak günü baĢlayıp 31 Aralık günü sona erer83. Bu nedenle uygulamada genel kurullar genellikle takvim yılının sona ermesini takiben üçüncü ayda yani mart ayında yapılmaktadır. Ancak Maliye Bakanlığı, vergi tahsilatına iliĢkin sebeplerle bazı Ģirketler için özel hesap dönemleri belirleyebilmektedir. Belirlenen özel hesap dönemleri bir aylık da olsa söz konusu Ģirketler için yıllık hesap dönemi sayılmakta ve Ģirket yıllık hesap dönemi sonunda yerine getirmesi gereken yükümlülüklerini bu dönem sonunda yerine getirmektedir. Bu durumda Maliye Bakanlığı‟nca kendilerine özel hesap dönemi belirlenen Ģirketler, özel hesap dönemlerinin sonundan itibaren üç ay içinde olağan genel kurul toplantılarını yapmak durumundadırlar84
.
Olağan genel kurul toplantısının üç aylık sürenin bitiminden sonra toplanması, o genel kurulda alınan kararların geçerliliğini etkilemez85. Dolayısıyla bu üç aylık sürenin hak düĢürücü değil zorlayıcı bir süre olduğu söylenebilir. Olağan genel kurul toplantısı, öngörülen sürede toplantı yeter sayısının elde edilememesi nedeniyle toplanamamıĢ veya toplanıp da azlığın talebi üzerine ertelenmiĢse, yapılacak olan ikinci toplantının niteliği değiĢmeyecektir. Bu durumlar üzerine yapılan ikinci genel kurul toplantıları da olağan genel kurul toplantılarıdır86
.
83Ali Abdullah Doğan, Sermaye ġirketleri KuruluĢ ve Genel Kurul Rehberi, 1. Basım, Ankara: Turhan Yayınevi,
1997, s.119.
84
Doğan, s.119.
85
Moroğlu, Hükümsüzlük, s.170.
86 Oğuz Ġmregün, Kara Ticareti Hukuku Dersleri (Genel Hükümler-Ortaklıklar-Kıymetli Evrak). 13. Basım.
48
TTK‟nın 364 üncü maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “Yılda birkaç kere kazançlarını dağıtan anonim Ģirketlerde her dağıtma için, umumi heyeti toplantıya davet lazımdır.” hükmü YTTK‟nın ilgili 409 uncu maddesinden çıkarılmıĢtır. Bu değiĢikliğin nedeni gerekçede açıklandığı Ģekliyle söz konusu hükmün yorum güçlüklerine yol açması, uygulamasının bulunmaması ve kar payı avansı karĢısında anlamını yitirmiĢ olmasıdır. Temettü avansı da denilen kar payı avansı, Ģirketlerin hesap dönemi içerisinde veya hesap dönemi sona ermiĢ olsa bile kar dağıtım kararı alınmaksızın kar dağıtımı yapabilmelerine olanak veren düzenlemedir. Bu Ģekilde dağıtılan kar payı avansı, ileride yapılacak kar dağıtımında pay sahibinin sahip olduğu paya karĢılık ödenecek kar payı miktarından mahsup edilmekte ve avans olarak ödenmektedir. Halka açık Ģirketler açısından kar payı avansına iliĢkin düzenleme, SPKn‟nun 15 inci maddesinin 4 üncü fıkrasında yer almaktadır. Halka açık olmayan sermaye Ģirketleri açısından ise TTK‟da herhangi bir hüküm bulunmamaktayken YTTK‟nın 509 uncu maddesinin üçüncü fıkrasına konulan hükümle SPKn‟na tabi olmayan Ģirketlerde kar payı avansı uygulamasına iliĢkin olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı‟na87
tebliğ çıkarma yetkisi tanınmıĢtır.
Olağan genel kurul toplantılarında müzakere edilecek konular Ģirket organlarının seçimi, finansal tablolar, yönetim kurulu yıllık faaliyet raporu, karın kullanım Ģekli, dağıtılacak kar ve kazanç paylarının oranlarının belirlenmesi, yönetim kurulu üyelerinin ibrası ile faaliyet dönemini ilgilendiren ve gerekli görülen diğer konular olarak belirlenmiĢtir (YTTK m.409, f.1).
5.2. Olağanüstü Toplantı
Olağanüstü genel kurul toplantısı, olağan genel kuruldan farklı olarak, toplantının yapılabilmesi için belli bir zamanı olmayan ivedi ve mecburi sebepler çıktığı takdirde veya lüzumu halinde yapılan, bununla birlikte gündemini toplantının yapılmasını gerektiren sebeplerin oluĢturduğu genel kurul toplantısıdır. Esas itibariyle olağan genel kurul toplantıları dıĢında kalan genel kurullar olağanüstü genel kurul toplantısı adını alır88. YTTK‟nın 409 uncu maddesi uyarınca olağanüstü genel kurul
87 Gümrük ve Ticaret Bakanlığı olarak anlaĢılması gerektiği hakkında bkz. 37 no.lu dipnot. 88
49
gerekli olduğu takdirde toplanır. Olağanüstü genel kurul toplantılarında gündemi, toplanmayı gerektiren konular oluĢturur. Ancak bu konular da olağan genel kurul toplantılarında olduğu gibi toplantıdan önce gündem maddesi haline getirilmelidir89
. Olağanüstü genel kurullarda alınan kararlar ile olağan genel kurul kararları arasında etki ve geçerlilik bakımından fark bulunmamaktadır90
. 5.3. Ġmtiyazlı Pay Sahipleri Toplantısı
ġirket esas sözleĢmesinde düzenlenmek kaydıyla paylara imtiyaz tanınması mümkündür (YTTK m.478). Kar payı, tasfiye payı, rüçhan hakkı ve oy hakkı gibi haklara iliĢkin olarak paylara imtiyaz tanınabileceği kanunda düzenlenmiĢ ancak imtiyaz tanınabilecek haklar açısından bir kısıtlama getirilmemiĢtir. Hatta kanunda açıkça kanunda öngörülmeyen haklarda da paylara imtiyaz tanınabileceği belirtilmiĢtir (YTTK m.478). Ayrıca imtiyazın kiĢiye değil paya tanınabileceği hususu da maddede “...bazı paylara imtiyaz tanınabilir.” denmek suretiyle hükme bağlanmıĢtır. Ayrıca madde gerekçesinde imtiyazın paya değil ancak kiĢiye tanınabileceği açıklanmaktadır.
Genel kurulda Ģirket esas sözleĢmesinde yapılacak değiĢiklikler imtiyazlı pay sahiplerinin haklarını ihlal ettiği takdirde imtiyazlı pay sahiplerinin bir karar alarak söz konusu değiĢiklikleri onaylaması gerekmektedir. TTK‟nın 389 uncu maddesinde yer alan imtiyazlı pay sahipleri genel kurulu, YTTK m.454 hükmünde, uygulamada karĢılaĢılan güçlükleri ve yorum farklılıklarını gidermeye yönelik ve açık hükümler Ģeklinde kaleme alınmıĢtır. Bu yönüyle YTTK hükmü çok daha detaylı bir düzenlemedir. TTK uyarınca imtiyazlı pay sahipleri genel kurullarında uygulanacak toplantı ve karar nisabının esas sözleĢme değiĢikliklerinde uygulanan nisaplar olduğu düzenlenmiĢti (TTK m.389). YTTK‟da ise imtiyazlı pay sahipleri özel kurulunun imtiyazlı payları temsil eden sermayenin yüzde altmıĢının çoğunluğuyla toplanacağı ve toplantıda mevcut payların çoğunluğuyla karar alacağı düzenlenmektedir (YTTK m.454, f.3).
YTTK ile getirilen bir baĢka yenilik ise imtiyazlı pay sahipleri toplantısında, genel kurul kararı ile imtiyazlı pay sahiplerinin haklarının ihlal edildiğine karar verildiği
89 Poroy, s.382. 90
50
takdirde bu kararın gerekçeli bir tutanağa aktarılmasıdır. Madde gerekçesinde açıklandığı üzere bu düzenlemenin amacı; maddenin son fıkrasında öngörülen, yönetim kurulunun açtığı imtiyazlı pay sahipleri kararının iptali ve genel kurul kararının tescili talepli davada mahkemelerin yapacağı denetimi kolaylaĢtırmaktır.
YTTK md.454, f.2 uyarınca imtiyazlı pay sahipleri, yönetim kurulu tarafından ve genel kurul kararının ilanından itibaren bir ay içinde toplantıya çağırılmalıdır. TTK‟da denetçilere de bu görev verilmiĢ olmakla beraber YTTK‟da artık Ģirket organı olmayan denetçilerin bu yetkisi kaldırılmıĢ bulunmaktadır. Yönetim kurulu imtiyazlı pay sahiplerini toplantıya çağırmadığı takdirde imtiyazlı pay sahiplerinden her birinin çağrı yapılmasını mahkemeden isteme hakkı vardır. Çağrı yapılmasına rağmen imtiyazlı pay sahipleri, nisabın oluĢmaması gibi sebeplerle toplanamadığı takdirde genel kurul kararı onaylanmıĢ sayılır. Bu düzenlemenin amacı, genel kurul kararının askıda kalması ve uygulanamaması sebebiyle zarara uğrayabilecek olan Ģirketi korumaktır91. Maddenin altıncı fıkrasında imtiyazlı pay sahipleri toplantısında Bakanlık Temsilcisinin hazır bulunacağı ve tutanağı imzalayacağı açıkça düzenlenmiĢtir.