7. Genel Kurul Kararlarının Tanımı ve Hukuki Niteliği
7.3 Genel Kurul Kararlarının Geçersizliği
TTK‟da, anonim Ģirket genel kurul kararlarının iptal sebeplerine değinilmiĢ (TTK m. 381) buna karĢı genel kurul kararlarının yokluk veya butlan halleri konusunda düzenleme yapılmamıĢtır. YTTK‟da ise 447 nci madde de genel kurul kararlarının iptalinin yanısıra butlanı için de özel bir madde öngörülmüĢtür.
7.3.1 Ġptal Sebepleri
Genel kurul kararları hukuki muamele niteliğindedir. YTTK‟da genel kurul kararlarının iptali konusunda TTK‟dan farklı bir düzenleme yapılmamıĢtır. Buna göre kanun veya esas sözleĢme hükümlerine ve özellikle dürüstlük kuralına aykırı olan genel
249 YTTK‟nın 423 üncü maddesi TTK‟nın 379 uncu maddesinin tekrarı niteliğindedir. 250
118
kurul kararları aleyhine, karar tarihinden itibaren üç ay içinde, Ģirket merkezinin bulunduğu yerdeki asliye ticaret mahkemesinde iptal davası açılabilir. YTTK‟nın bu düzenlemesinde eski düzenlemedeki belirsizliğin aksine iptal davasının açılabileceği yetkili mahkemenin yanı sıra görevli mahkemede asliye ticaret mahkemesi olarak belirlenmiĢtir. Buradaki kanuna aykırılıktan yokluk veya butlan halleri dıĢındaki hükümlere aykırılığı anlamak gerekir. Diğer bir anlatımla batıl veya iptal edilebilir kararlar arasındaki sınır o kararın emredici veya yorumlayıcı bir kanun hükmüne aykırı bulunmasıyla çizilmektedir. Kanuna aykırılıktan sadece anonim ortaklılara veya YTTK hükümlerine değil yürürlükteki bütün kanunların hükümlerine aykırılığın anlaĢılması gerekir251.
Esas sözleĢemeye aykırılık esas mukavelenin çeĢitli açılardan her türlü hükmüne aykırılık olarak anlaĢılmalıdır. Dürüstlük kuralı ise Medeni Kanun‟un 2 nci maddesindeki dürüstlük kuralıdır. Bu nedenle bir genel kurul kararı kanun ve sözleĢme hükümlerine uygun olsa dahi objektif iyi niyet kurallarına aykırı düĢtüğü takdirde iptal edilebilecektir. Bu nedenle objektif iyi niyet kurallarına aykırılığın genel bir iptal sebebi olduğu söylenebilir.
7.3.2 Ġptal Davası Açabilecekler
Genel kurul kararlarının iptali için kimlerin dava açabileceği YTTK‟da ayrı bir madde olarak düzenlenmiĢtir. YTTK‟nın 446 ncı maddesine göre iptal davası açabilecek kiĢiler,
a) Toplantıda hazır bulunup da karara olumsuz oy veren ve bu muhalefetini tutanağa geçirten,
b) Toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmıĢ olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kiĢilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri,
251
119 c) Yönetim kurulu,
d) Kararların yerine getirilmesi, kiĢisel sorumluluğuna sebep olacaksa yönetim kurulu üyelerinden her biri,
iptal davası açabilir.
Pay sahiplerinin iptal davası açma haklarını ikiye ayırmak mümkündür. Birincisi sadece toplantıya katılan pay sahipleri tarafından kullanılabilir. Toplantıda hazır bulunan pay sahiplerinin genel kurul kararları aleyhine iptal davası açabilmeleri için genel kurul kararına olumsuz oy vermiĢ olmaları ve muhalefetlerini toplantı tutanağına geçirtmeleri zorunludur. Yoksa toplantıda hazır bulunmak tek baĢına iptal davası açma hakkı vermemektedir. Ġptal davası açmanın ikicisi ise genel kurul toplantısına katılsın veya katılmasın bütün pay sahiplerine tanınmıĢtır. Buna göre toplantıda hazır bulunsun veya bulunmasın, olumsuz oy kullanmıĢ olsun ya da olmasın; çağrının usulüne göre yapılmadığını, gündemin gereği gibi ilan edilmediğini, genel kurula katılma yetkisi bulunmayan kiĢilerin veya temsilcilerinin toplantıya katılıp oy kullandıklarını, genel kurula katılmasına ve oy kullanmasına haksız olarak izin verilmediğini ve yukarıda sayılan aykırılıkların genel kurul kararının alınmasında etkili olduğunu ileri süren pay sahipleri, iptal davası açabilirler.
7.3.3 Butlan
Genel kurul kararlarının butlanı YTTK‟da düzenlenen hususlardan biridir. Anonim Ģirket genel kurul kararları ile ilgili hükümsüzlük halleri için TTK‟da yalnızca iptal edilebilirlik düzenlenmekle beraber, baĢtan itibaren geçersiz olan yani yok hükmünde olan, daha net bir anlatımla baĢtan itibaren hukuk aleminde muteber bir Ģekilde doğmamıĢ olan hukuki iĢlemler için Türk Borçlar Kanununun 26 ve 27 nci maddeler gereğince, yokluk ve butlan durumları söz konusu olmuĢtur252. YTTK‟da ise genel kurulun özellikle;
252 Butlan ve yokluk müesseselerinin genel kurul kararı için uygulanması hususunda bkz: Moroğlu, Hükümsüzlük,
120
a) Pay sahibinin, genel kurula katılma, asgari oy, dava ve kanundan kaynaklanan vazgeçilemez nitelikteki haklarını sınırlandıran veya ortadan kaldıran,
b) Pay sahibinin bilgi alma, inceleme ve denetleme haklarını, kanunen izin verilen ölçü dıĢında sınırlandıran,
c) Anonim Ģirketin temel yapısını bozan veya sermayenin korunması hükümlerine aykırı olan,
kararların batıl olduğu açıkça hükme bağlanmıĢtır. Ġsviçre Borçlar Kanunu‟nun 706 b hükmünden aynen aktarılan YTTK‟nın bu hükmünde öngörülen batıl genel kurul kararları bakımından sınırlı sayı ilkesi geçerli değildir. Zira maddede “özellikle” denilmek suretiyle anılan kararların sınırlı olarak sayılmadığı açıkça vurgulanmıĢtır. Genel kurul kararlarının butlanı hakkında özel bir hüküm ihdas edilmiĢ olması olumlu olmakla birlikte iĢlem güvenliği yönünden oluĢabilecek sakıncaların önlenmesini teminen butlanın ileri sürülmesinin belirli bir süreyle sınırlandırılmaması isabetsiz olmuĢtur253
.
253
121