III- KOŞULLARI
1- Genel Olarak
Neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçlar bir temel suç tipi bir de daha ağır ya da başka neticeden oluşur. Suç ve cezada kanunilik ilkesinin bir gereği olarak, hangi temel suçun işlenmesi sonucunda meydana gelen hangi daha ağır ya da başka
64 Common law’da insan öldürme suçları genel itibariyle bu şablonda düzenlenmekle birlikte eyaletler, bu suçun kapsamı, türleri ve koşulları ile ilgili olarak farklı esaslara yer verebilmektedir. 65 COOK-MARCUS, s.452. Birinci bölümde de ifade ettiğimiz üzere Amerikan ceza hukuku uygulamasında bir kişinin “ciddi bir vücut yaralaması meydana getirmek için veya bir cürüm işlemek için ya da aşırı dikkatsizlikle hareket etmesi halinde, cinayet suçunun (murder) oluşması için varlığı gereken “kin ve nefretle öldürmeyi isteme (malice)” unsurunun hukuken var olduğu kabul edilmektedir. Diğer bir anlatımla common law’da cinayet suçunun (murder) unsurları şunlardır: 1) sanık tarafından yapılan icrai ya da ihmali nitelikte bir hareket, 2) Bu harekete sanığın kin ve nefretle öldürme isteğinin (malice) eklenmesi (kasten öldürme niyetinin veya ciddi vücut yaralaması meydana getirme niyetinin veya bir cürüm işleme niyetinin ya da aşırı umursamazlığının (depraved murder) varlığı), 3) failin hareketi ile mağdurun ölümü arasında en yakın nedensellik bağının (proximate cause) varlığı(LAFAVE, C:II, s.427).
66
Bu hukuktaki uygulamada failin bir suç işleme kastıyla hareket ederken ölüm neticesinin meydana gelmesine sebebiyet verdiği hallerde; biri işlemeyi kastettiği suç, diğeri de insan öldürme suçu olmak üzere iki ayrı suçun varlığı söz konusudur. Failin sorumluluğu, ihlal edilen her suç tipi bakımından, söz konusu suçların yasal tanımlarında yer alan unsurların oluşup oluşmadığı tespit edilmek suretiyle her iki suçtan da ayrı ayrı olmaktadır. Örneğin cinsel saldırı fiili esnasında mağdurun hayatını kaybetmesi halinde fail, hem ölüm neticesinin bir suçun işlenmesi sonucunda meydana gelmesi nedeniyle cinayet suçundan (felony-murder) hem de cinsel saldırı suçundan ayrı ayrı sorumlu tutulmaktadır.
neticenin bu suç tipi kapsamında cezalandırılacağının neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde gösterilmesi gerekmekte olup67
bunların her somut olaya göre mahkeme tarafından ya da kıyas yoluyla belirlenebilmesi mümkün değildir68
.
a- Türk Ceza Hukuku
Türk ceza hukukunda yer verilen neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipleri incelendiğinde yasa koyucunun, söz konusu suç tiplerinin içerisinde temel suça ve ağırlaşmış neticeye ilişkin unsurlara yer verdiği görülmektedir (m.87/4, m.102/6, m.95/4 gibi).
b- Amerikan Ceza Hukuku
Amerikan ceza hukukunda ise “temel suça” ilişkin bu belirlemeyi, bazı eyaletlerde yasa koyucu yapmaktayken bazı eyaletlerde ise mahkemeler yapmaktadır. Bu nedenle de aşağıda, öncelikle bu hukukta yer alan neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipleri tanımlandıktan sonra, söz konusu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tiplerinde temel suçun ve ağır neticenin ne şekilde belirlendiği ele alınacaktır.
aa- Cürüm – Cinayet Suçu (Felony-Murder): Bir cürüm (felony)69 işleme kastıyla hareket eden failin, bu cürmün işlenmesi, işlenmesine teşebbüs edilmesi veya olay yerinden kaçma esnasında meydana gelen ölüm neticesinden, kusurluluğun herhangi bir türünün varlığı aranmaksızın cinayet suçundan sorumlu tutulacağını
67 KOCA-ÜZÜLMEZ, Genel, s.233. 68
Öğretide ÖNDER’e göre de neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde ilk gerçekleşen suç ile ikinci gerçekleşen suçun unsurlarıyla belirtilmiş olması gerekmektedir (bkz. ÖNDER, s.177-178).
69 “Korkunç doktrin” olarak ifade edilen (STEPHEN, James Fitzjames, A History of the Criminal law of England, C:3, 3.bs, Macmillan and Co., London 1883, s.75) bu doktrinin ilk ortaya konduğu zamanlarda şu örnek verilmiştir: Eğer bir kişi, yabani bir ördeği öldürmek isterken yanlışlıkla bir insanı vurursa, bu mazur görülebilir, zira bu kişinin hareketi hukukidir. Ancak bir kişi, bir başka kişiye ait bir horozu öldürmek isterken kazayla bir başkasını vurursa bu cinayettir (murder), zira adamın hareketi hukuka aykırıdır (STEPHEN, James Fitzjames, A History of the Criminal law of England, C: 2, 3.bs, Macmillan and Co., London 1883, s.214). Ancak daha sonra bu doktrindeki “hukuka aykırı hareket”, sadece cürüm teşkil eden suçlarla sınırlandırılmıştır (TORCIA, Charles E., Wharton’s Criminal Law, 15. bs, C:2, West Group, … 1993, s.296). Cürüm teşkil etmeyen hukuka aykırı bir hareket neticesinde meydana gelen ölüm neticesi ise “kin ve nefret bulunmaksızın istemeyerek ölüme neden olma suçu (involuntary manslaughter) içerisinde ele alınmaya başlanmıştır (LAFAVE, C:II, s.530).
düzenleyen neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipidir70. Söz konusu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipine, cinayet suçunun içerisinde bir cinayet suçu türü şeklinde yer verilmektedir. Cürüm-cinayet kuralı (felony-murder rule) olarak da ifade edilen bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipine, üç eyalet dışında (Kentucky71
, Michigan ve Hawaii72) bütün eyalet yasalarında yer verilmiştir73.
Common law’da, cürüm–cinayet kuralı temelinde bütün cürümlerin, cürüm- cinayet suçunun oluşması açısından “temel suç” olarak değerlendirilmesi söz konusuydu. Ancak objektif sorumluluğun söz konusu olduğu bu kuralın sertliği karşısında Amerikan yargı çevreleri, cürüm-cinayet kuralını, sadece “insan yaşamı için tehlikeli olan cürümlerle” sınırlandırma cihetine gitmişlerdir74. İfade etmek isteriz ki cürüm-cinayet suçu içerisinde temel suçun ayrıca belirtilmesi yaklaşımının temelinde, kanunilik ilkesinden ziyade, cürüm-cinayet kuralının sadece bu suçlarla ilgili olarak uygulanmasını sağlamak suretiyle bu doktrini sınırlandırma amacı yatmaktadır.
Bu bağlamda eyaletlerin çoğunda75
yasama organları, hangi cürümlerin bu kural çerçevesinde değerlendirileceğini tek tek sayma yoluyla belirtmiş (genellikle gasp, cinsel saldırı, adam kaçırma, bina hırsızlığı, kundaklama gibi) ve bu kuralın dolayısıyla da bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinin uygulanmasını sadece bu suçlarla sınırlandırmıştır76. Diğer eyaletler ise sayma şeklinde bir sınırlandırma yerine, sadece “doğasında tehlikeli olan” cürümlerin, cürüm – cinayet suçunda temel
70 Model Penal Code and Commentaries, Part II, § 210.0 to § 213.6, Definition of Specific Crimes, The American Law Institute, PA 1980, s.5; KADISH - SCHULHOFER, s.455; TORCIA, C:II, s.295; SINGER-LA FOND, s.184; DRESSLER, s.556-557; LOEWY, s.45; ROBINSON, s.658; LAFAVE, C:II, s.444; Blackstone tanımlamasında da söz konusu kural “Burada kişi başka bir kişiye karşı bir cürüm işlemeyi istemektedir ve kastı olmaksızın bir insanın ölümüne neden olur, bu aynı zamanda bir cinayettir” şeklinde ifade edilmiştir (BLACKSTONE, s.200-201).
71 Ky. §507.020. 72 Haw. §707-701. 73
Bu doktrinin kaynak ülkesi olan İngiltere, 1957 yılında bu kuralı yasalarından çıkarmıştır (Homicide Act, 1957, 5&6 Eliz. 2, ch. 11&1). Aynı şekilde Hindistan da söz konusu kuralı yürürlükten kaldırmıştır (Indian Penal Code §299- §300). Ancak Amerikan Ceza Hukuku, bu kuralın varlığını sürdürmekte ve bu konuda büyük bir dayanıklılık göstermektedir (TOMKOVICZ, s.1431). 74
LAFAVE, C:II, s.452; BINDER, Guyora, The Origins of American Felony Murder Rules, 57 Stan. L. Rev., Y: 2004, s.59; DRESSLER, s.562.
75 Ala. § 13A-6-2(a)(3); Ariz. § 13-1105; Colo. §18-3-102; Conn. § 53a-54c; Fla. § 782.04; Ind. § 35- 42-1-1; La. § 14:30.1; Me. Tit. 17A, 203; Mont. § 94-5-102; N.H. § 630:1-a; N.J. § 2C:11-3; N.Y. § 125.25; N.D. § 12.16-01; Ore. § 163.115; Pa. Tit. 18, § 2502; P.R. tit. 33, § 4002; Utah § 76-5-203; Wash. §§ 9A.32.030.050) gibi.
76 KAPLAN-WEISBERG-BINDER, s.421; LAFAVE, C:II, s.449; The American Law Institute, Part II, § 210.0 to § 213.6, s.41.
suçu teşkil edebileceğini kabul etmişler ve hangi cürümlerin doğasında yaşam için bir tehlike bulundurduğunun belirlenmesini mahkemelere bırakmışlardır77
. Bu doğrultuda mahkemeler, ya işlenen cürmü soyut olarak ele alarak özünde böyle bir tehlikenin olup olmadığına karar vermekte78
ya da somut olayda bu suçun işlenişi esnasında yaşam için tehlikeli bir durumun ortaya çıkıp çıkmadığına bakmaktadır79
. Yasalarında modernleştirmeye giden eyaletlerden yedisi, cürüm-cinayet kuralının bütün cürümler için uygulanmasını kabul etmişlerdir80. Bazı eyaletler ise bu kuralın sadece zor kullanılarak işlenen cürümlerde uygulanmasını kabul etmişlerdir81
.
MPC yaklaşımında ise bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde hem temel suça hem de daha ağır neticeye yer verildiği görülmektedir82. MPC’nin neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç şeklindeki tek düzenlemesini teşkil eden ve §210.2(1)(b)’de
77
KAPLAN-WEISBERG-BINDER, s.439.
78 People v. Taylor (11 Cal App 3d 57, 89 Cal Rptr 697 (1970, 2nd Dist)) kararında sanık, mağdura eroin satmış ve mağdur tarafından yüksek dozda kullanılan eroin, onun ölümüne yol açmıştır. Mahkeme cürüm – cinayet kuralı çerçevesinde sanığı ikinci dereceden cinayetten sorumlu tutmuştur. Mahkemeye göre failin işlediği eroin satma suçu bir cürümdür ve özünde, bir insanın yaşamını tehlikeye düşürecek özelliğe sahiptir (Aynı yönde: People v. Patterson, 262 Cal. Rptr. 195, 49 Cal. 3d 615 (1989)); People v. Mattison (4 Cal. 3d 177 (1971)) kararında ise sanık, bir hapishanenin tıp laboratuvarında teknisyen olup bir mahkûma içmesi için metil alkol tedarik etmiştir. Aldığı metil alkolü portakal suyu ile karıştırıp içen mağdur, üçüncü günü sonunda rahatsızlanmış ve hastaneye kaldırılmıştır ve kısa bir süre sonra da metil alkol zehirlenmesi nedeniyle hayatını kaybetmiştir. Labaratuar sorumlusu, metil alkolün bir zehir olduğunu her çalışanın bildiğini ifade etmiştir. Mahkeme, yasalarda zehir satma suçunun bir cürüm olarak düzenlendiği ve bu suçun doğasında bir insanın yaşamını tehlikeye düşürecek niteliğe sahip olduğu gerekçesiyle cürüm-cinayet kuralı gereği (felony-murder rule) sanığı ikinci dereceden cinayetten (murder) sorumlu tutmuştur; People v Nichols (3 Cal. 3d 150 (1970)) kararında sanık, karısını korkutmak için garajda duran arabanın karbüratörünün çevresine gazete sıkıştırarak tutuşturmuş. Evde bulunan iki kişi dumandan zehirlenerek ölmüş. Sanık amacının sadece korkutmak olduğunu kimseye zarar vermek olmadığını söylemişse de mahkeme, motorlu araç yakma suçunun bir cürüm olduğunu ve bu suçun doğasında insan yaşamı için tehlikeli ihtiva ettiğini kabul ederek faili cürüm-cinayet kuralı gereği ikinci dereceden cinayetten sorumlu tutmuştur. Ayrıca bkz. People v. Kelso (64 Cal. App. 3d 538 (1976)): “adam kaçırma”; People v
Ordonez (226 Cal App 3d 1207, 277 Cal Rptr 382, 91 CDOS 527, 91 Daily Journal DAR 692 (1991
2nd Dist)): “adam kaçırma”; Mahone v State ((1989, Ind) 541 NE2d 278) “soygun”; State v Wallace ((1975, Me) 333 A2d 72): “8 yaşındaki çocuğa fiili livatada bulunma”; People v. Olsen (80 Cal. 122, 22 P. 125 (1889): “hırsızlık” suçları, doğasında ölüm tehlikesi olan suçlardan kabul etmiştir.
79
DRESSLER, s.562-563; KAPLAN-WEISBERG-BINDER, s.439 vd.; LAFAVE, C:II, s.448; LOEWY, s.46; SINGER-LA FOND, s.189-190. People v. Phillips (64 Cal.2d 574, 51 Cal.Rprt. 225, 414 P.2d 353 (1966)) kararında doktor olan sanık, göz kanseri olan sekiz yaşındaki kızın ailesine, çocuğun ameliyat olmasını önermediğini onun yerine kendisinin onu tedavi edeceğini söylemiştir. Sonuçta kız hayatını kaybetmiştir. Yapılacak ameliyatın çocuğun hayatını kurtarabilmesi ya da yaşam süresini uzatabilmesi ihtimali vardır. Mahkeme, -tıbbi- sahtekarlık (Grand Theft) suçunun tabiatında tehlikeli bir suç olmadığı gerekçesiyle cürüm-cinayet kuralını (felony-murder rule) uygulamamıştır. 80 Ga. § 26-1101; Kan. § 21-3401; N.M. § 40A-2-1; S.D. § 22-16-9; Tex. § 19.02; Va. §§ 18.2-32, - 33; Wis. § 940.03; Okla. (p) § 2-202; Tenn.(p) § 39-1102.
81 Iowa § 707.2; Ill. Ch. 38, § 9-1.
82 MPC, objektif sorumluluğa dayanan cürüm-cinayet kuralına yer vermemiştir (The American Law Institute, Part II, § 210.0 to § 213.6, s.5).
düzenlenen bu cürüm-cinayet suçunda, hangi suçların “temel suç” olduğu (firar, adam kaçırma, bina hırsızlığı, kundaklama, cinsel saldırı, gasp) tek tek sayılmış ve ağır netice olarak da “ölüm neticesi” belirtilmiştir.
bb- Cünha-Öldürme Suçu (Misdemeanor-manslaughter veya unlawful act- manslaughter): Bir cürüm ağırlığına ulaşmamakla birlikte “hukuka aykırı” bir hareket sergileyen kişinin, bu hareketinin sonucunda meydana gelen ölüm neticesinden, kusurluluğun herhangi bir türünün varlığı aranmaksızın “kin ve nefret bulunmaksızın ve planlamaksızın istemeyerek ölüme sebebiyet verme suçundan (involuntary manslaughter)” sorumlu tutulacağını düzenleyen neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipidir83. Hukuka aykırı hareket-öldürme kuralı (unlawful act- manslaughter doctrine veya misdemeanor- manslaughter rule) olarak da ifade edilen neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipine, kin ve nefret olmaksızın istemeyerek öldürme suçunun (involuntary manslaughter) içerisinde ve bu suçun bir türü şeklinde yer verilmektedir.
Bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde temel suçun belirlenmesine gelince; öncelikle buradaki “hukuka aykırı hareket” ifadesi belirsiz bir ifade olup cezai anlamda bir cürüm84
ya da cünha85 olabileceği gibi cezai bir suç içermeyen
83 LOEWY, s.50-51; LAFAVE, C:II, s.531; DRESSLER, s.584; SINGER-LA FOND, s.205-206; TORCIA, C:II, s.372-373; KADISH - SCHULHOFER, s.455; BRACTON, Henry de, On the Laws and Customs of England, C:2, s.341; STEPHEN, James Fitzjames, Stephen’s Commentaries on the Laws of England, C:4, 21. bs., Warmington 1950, s.49.
84 Bazı eyaletlerde cürüm-cinayet kuralı kapsamında değerlendirilmeyen cürümler, cünha-öldürme kuralı (misdemeanor-manslaughter rule) kapsamında değerlendirilmekte ve bu suçların işlenmesi halinde fail, meydana gelen ölüm neticesi bakımından kusurlu olup olmadığına bakılmaksızın kin ve nefret bulunmaksızın istemeyerek öldürme (involuntary manslaughter) suçundan sorumlu tutulmaktadır (LAFAVE, C:II, s.531). Bu tür düzenlemelere yer veren eyaletlere: Ind.Code Ann. § 35- 42-1-4; Kan.Stat.Ann. § 21-3404; Ohio Rev.Code Ann. § 2903.04; S.D.Cod.Laws § 22-16-15 örnek gösterilebilir.
85
Misdemeanor-manslaughter kuralının esas kategorisini oluşturan cünha suçlarıdır (misdemeanor). Basit yaralama suçu bu kapsamda kabul edilir ve bu kuralın geçerli olduğu eyaletlerde, failin basit bir yaralama kastıyla hareket etmesi ve bu hareketin neticesinde mağdurun ölmesi halinde, nedensellik bağı yeterli görülerek fail bu ölüm neticesinden sorumlu tutulur. State v Frazier, 339 Mo 966, 98 SW2d 707 (1936): Bu kararda sanık mağdura hafif bir yumruk atmış ve bu yumruk mağdurda hafif bir yaralanma meydana getirmiştir. Ancak mağdur hemofili hastası olduğu için hayatını kaybetmiştir. Yaralama suçu bir cünha (misdemeanor suç) olduğundan fail “kin ve nefret bulunmaksızın istemeyerek ölüme sebebiyet verme” suçundan sorumlu tutulmuştur.
yönetmelik ihlali86, bir görev ihlali87
ve hatta cezai bir davranış sahasının dışındaki bazı hareketler dahi88
bu kapsama girebilecektir89. Ancak kamu yararına karşı işlenen ve objektif sorumluluğun geçerli olduğu kabahat nev’inden suçların işlenmesi sonucu ölüm neticesinin meydana gelmesi halinde ilke olarak misdemeanor- manslaughter kuralına başvurulmamaktadır90
. Son olarak dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı olarak yapılan bir hareketin, cünha-öldürme kuralı için gereken “hukuka aykırı hareket” olarak kabul edilip edilmeyeceği hususu tartışmalı olup; her iki yönde de kararlar mevcuttur91
.
Modern eğilim, yasal değişiklikle cünha-öldürme kuralı temeline dayalı kin ve nefret bulunmaksızın istemeden öldürme suçu türünün tamamıyla terk edilmesi ve kin ve nefret bulunmaksızın istemeden öldürme suçunun sahasında sadece bilinçli taksirle ve bilinçsiz taksirle öldürme suçlarına bırakılmasıdır92. Bugün eyaletlerin yaklaşık yarısı, kin ve nefret bulunmaksızın ve planlamaksızın istemeyerek ölüme
86 Hayes v. State (11 Ga. App.371, 75 S.E. 523 (1912)): “Kin ve nefret bulunmaksızın istemeyerek
öldürme suçu (involuntary manslaughter) için gerekli olan “hukuka aykırı hareket”, bu eyaletin bazı yasalarında veya belediye yönetmeliğinde hakkında hüküm bulunan ve kınanan bir harekettir”.
87 People v. Nelson (309 N.Y. 231, 128 N.E.2d 391 (1955)): Bu kararda sanık, kiraladığı evin yangın koruma cihazlarını koymamıştır. Sanığın bu hatası, iki kiracının çıkan yangın sonucu ölmesine neden olmuştur. Sanığın bu hareketi cünha (misdemeanor) olarak kabul edilmiş ve sanık, “kin ve nefret bulunmaksızın istemeyerek öldürme suçundan (manslaughter) sorumlu tutulmuştur.
88 Commonwealth v. Mink (123 Mass. 422, 25 Am.R. 109 (1877)): Bu kararda sanık intihara teşebbüs etmiş ancak kazayla onu engellemek için müdahale eden nişanlısını öldürmüştür. İntihara teşebbüs, bir suç olmamasına rağmen bu bir hukuka aykırı hareket (unlawful act) olarak kabul edilmiş ve unlawful- manslaughter kuralı gereği ölüm neticesinden (manslaughter) sorumlu tutulmuştur. Aynı yönde
Wallace v. State, 232 Ind. 700, 116 N.E.2d 100 (1953); Aksi yönde: State v. Campbell, 217 Iowa 848,
251 N.W. 717 (1933): Mahkeme, ‘intihara teşebbüs’ bir suç olmadığı için, bunu hukuka aykırı bir hareket olarak kabul etmemiştir.
89 LAFAVE, C:II, s.531.
90 LAFAVE, C:II, s.533. People v. Stuart (47 Cal.2d 167, 302 P.2d 5 (1956)): Bu kararda eczacı olan sanık hazırlamış olduğu ilacı kastı ya da taksiri olmaksızın yanlış etiketlemiştir. İlacı satın alan kişi onu çocuğuna içirmiş ve çocuk hayatını kaybetmiştir. Bir ilacı yanlış etiketlemek kamu yararına karşı işlenen bir kabahattir ve objektif sorumluluk söz konusudur. Mahkeme, misdemeanor-manslaughter kuralının işletilebilmesi için gereken “hukuka aykırı hareketin” söz konusu olabilmesi için, failin bilerek ya da en azından bilinçsiz taksir düzeyinde bir kusurla hareket etmesi gerektiği, somut olayda bu durumun söz konusu olmadığını belirtilerek, meydana gelen ölüm neticesinden dolayı kin ve nefret bulunmaksızın istemeyerek ölüme neden olma (involuntary manslaughter) suçunun oluşmadığına karar vermiştir.
91 LAFAVE, C:II, s.532. Minardo v. State (204 Ind. 422, 183 N.E. 548 (1932)) kararında mahkeme, dikkatsizce araba sürmeyi bir “hukuka aykırı hareket” olarak kabul etmiştir; Johnson v. State, 66 Ohio St. 59, 63 N.E. 607 (1902) kararında ise mahkeme, dikkatsizce bisiklet sürmeyi bir “hukuka aykırı hareket” olarak kabul etmemiştir.
sebebiyet verme suçunun bu çeşidini tamamen yasalarından çıkarmışlardır93 . MPC’de de söz konusu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipine yer verilmemiştir94
. Kalan diğer eyaletler ise bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçlar tipine yasalarında yer vermeye devam etmekle birlikte eyaletlerin geneli, hangi suçun bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçun temel suçu olacağını belirtmemiş ve bu konuyu mahkemelere bırakmıştır95
.
Söz konusu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde temel suçun belirlenmesi uygulamaya bırakılmış olmakla birlikte; yasa koyucular ve mahkemeler, temel suçu oluşturacak hukuka aykırı hareketle ilgili olarak özünde kötülük olan (malum in se) ve özünde kötülük olmayan (malum in prohibit) şeklinde96
bir ayrıma gitmektedirler97. Bu ayrım temelinde, sadece özünde kötülük olan (malum in se) suçların cünha-öldürme suçu bakımından “temel suç” olarak kabul edileceği, özünde kötülük olmayan (malum in prohibit) suçların ise bu suç bakımından “temel suç” olarak kabul edilmeyeceği yaklaşımı hâkimdir98. Ancak bu tür bir ayrım
93 Ala.Code § 13A-6-3; Alaska Stat. § 11.41.129; Ariz Rev.Stat.Ann § 13-1103; Ark..Code Ann. § 5- 10-104; Colo.Rev.Stat.Ann. § 5-10-104; Colo.Rev.Stat.Ann. § 18-3-104; Conn.Genn.Stat.Ann. § 53a- 56; Del.Code Ann. tit. 11, § 632; Haw.Rev.Stat. § 707-702; Ill.Comp.Stat.Ann. ch. 720, § 5/9-3; Ky.Rev.Stat.Ann. § 507.040; Me.Rev.Stat.Ann. tit. 17-A, § 203; Minn.Stat.Ann. § 609.20; Mont.Code Ann. § 45-5-103; N.H.Rev.Stat.Ann. § 630:2; N.J.Stat.Ann. § ‘c:11-4; N.Y.Penal Law § 125.15; N.D.Cent.Code § 12.1-16-02; Or.Rev.Stat. § 163.125; Pa.Cons.Stat.Ann. tit. 18, § 2504; S.C.Code Ann. § 16-3-60; Tenn.Code Ann. § 39-13-211; Tex.Penal Code Ann. § 19.05; Utah Code Ann. § 76-5- 205; Wash.Rev.Code § 9A.32.060; Wis.Stat.Ann. § 940.05. Kaynak İngiliz ceza hukuku da bu kuralı yürürlükten kaldırmıştır.
94 The American Law Institute, Part II, § 210.0 to § 213.6, s.51/77.
95 Cal. Penal Code § 192; Fla.Stat.Ann. § 782.07; Ga.Code Ann. § 16-5-3; Idaho Code § 18-4006; Ind.Code Ann. 35-42-1-4 (bu cünha (misdemeanor) yaralama suçu olmalı ya da özünde ciddi vücut yaralanması ortaya çıkarma tehlikesi bulundurmalı); Iowa Code Ann. 707.5; Kan.Stat.Ann. § 21-3404 (bu, insan hayatının ve güvenliğinin korunması için yürürlüğe sokulan cünhalardan (misdemeanor) biri olmalı); La.Rev.Stat.Ann. § 14:31; Mi§.Code Ann. § 97-3-33; Neb.Rev.Stat. § 28-305; Nev.Rev.Stat.Ann. § 200.070; N.M.Stat.Ann. § 30-2-3; Ohio Rev.Code Ann. § 2903.04; Okla.Stat.Ann. tit. 21 § 711; S.D. Cod.Laws § 22-16-15 (bu suç, ahlaki kötülük içeren suçlardan biri olmalı). Geri kalan eyaletlerde ise neticesi sebebiyle ağırlaşmış suçların bu türünde temel suçu hangi suçun oluşturacağına yönelik herhangi bir ifade kullanılmamıştır. Bu eyaletler bakımından hukuka aykırı bir hareketin, misdemeanor-manslaughter kuralı çerçevesinde bu suç kapsamında olduğu sonucuna varılabilir (LAFAVE, C:II, s.531).
96
Malum is se suçları, kendi özünde kötülük içeren suçlardır (ör: yaralama suçu gibi). Malum in
prohibit suçları ise özünde bir kötülük içermezler (ör: trafik suçları gibi). Malum in prohibit
suçlarında kötülüğün olduğu, yasa koyucu tarafından söylenmektedir (LOEWY, s.51).
97 WECHSLER, Herbert – MICHAEL, Jerome, A Rationale of the Law of Homicide I, s.37, Colum.L.Rev. 701, Y: 1937, s.722; LAFAVE, C:II, s.541; LOEWY, s.51; KADISH - SCHULHOFER, s.456; DRESSLER, s.585.
98 United States v. Walker (380 A.2d 1388 (D.C.App.1977)): D.C Code 1973 §22-3204’e göre ruhsatsız silah taşımak, bir cünhadır (misdemeanor). Sanık, ruhsatsız silahı üzerinde iken ikamet ettiği apartmana girmiş ve üzerindeki silah kazayla binanın merdiven boşluğuna düşürmüştür. Yere çarpma
yapmaksızın tüm hukuka aykırı hareketleri, cünha-öldürme suçunda temel suçu
olarak kabul eden eyaletler de mevcuttur99.
Neticede bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde temel suçun belirlenmesi, genel olarak uygulamaya bırakılmış olup malum in se ve malum in prohibit şeklinde bir ayrıma gidilmesinin temelinde, kanunilik ilkesinden ziyade, objektif sorumluluk
esasına dayalı sorumluluk öngören hukuka aykırı hareket-öldürme kuralının (unlawful act-manslaughter doctrine veya misdemeanor-manslaughter rule) uygulama alanının sınırlandırma düşüncesi yatmaktadır.
cc- Ciddi Yaralama – Cinayet Suçu (Intent to Serious Bodily Injury – Murder): Bu neticesi sebebiyle ağırlaşmış suç tipinde fail, ölüm neticesinin gerçekleşmesini istememekle birlikte mağdur üzerinde ciddi bir vücut yaralaması100 meydana getirme kastıyla hareket etmektedir101. Ölüm neticesine yönelik bir kastı sonucu patlayan silah, o sırada tesadüfen orada bulunan mağdura isabet ederek onun ölümüne neden olmuştur. Uzman raporunda silahın arızasız olduğu ve horozunun çekili olmadığı, sadece belirli bir açı ile düşmesi sonucu patladığı belirtilmiştir. Yasaya göre özünde tehlikeli olan (malum in se) bir cünha (misdemeanor) işleme sonucunda ölüm neticesinin meydana gelmesi halinde sanık, kin ve nefret bulunmaksızın istemeden öldürme (involuntary manslaughter) suçundan sorumlu tutulacaktır. Mahkeme ruhsatsız silah taşıma suçunu “kendiliğinden, doğasında tehlikeli bir misdemeanor suçu” olarak kabul etmiş ve sanığı, ölüm neticesi bakımından kusurlu olup olmadığına bakmaksızın “kin ve nefret bulunmaksızın istemeden öldürme (involuntary manslaughter)” suçundan sorumlu tutmuştur. Mahkeme sürecinde sanık, ruhsatsız silah suçunun kendiliğinden insan hayatı için tehlikeli bir suç olmadığını, aynı caddede yürüyen ve biri ruhsatlı diğeri ruhsatsız silah taşıyan iki kişiden ilkinin, ikincisinden daha az tehlikeli olmadığını ileri sürmüştür. Mahkemeye göre ise “bir silah ruhsatı alabilmek için çeşitli psikolojik ve ruhsal koşullara sahip olunması, çeşitli testlerden geçilmesi, silahı güvenli bir şekilde tutma, kullanma ve taşıma eğitiminin alınması gerekir. Ruhsat alabilmek için bu