Görsel Tasarım Açısından Değerlendirilmes

Anketteki maddelerden 16–25. maddeler, görsel tasarımına iliĢkin

değerlendirmeleri içermektedir. Katılımcıların bu maddelere iliĢkin cevaplarının frekans yüzde ve ortalama değerleri tablo 4‟ te verilmiĢtir.

Tablo 4. Orta Öğretim 9. Sınıflarda Okutulan Tarih Ders Kitabının Görsel Tasarımına İlişkin Maddelerin Frekans, Yüzde Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri (N=100)

Katılımcıların “Kitapta baskı hatası bulunmamaktadır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 16): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 9‟u kesinlikle katılmıyorum, % 15‟i katılmıyorum, % 21‟i kararsızım, % 45‟i katılıyorum, % 10 „u ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,32) dir. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kitapta baskı hatası olmadığını belirtirken, % 21 ile kararsızların sayısı ise azımsanmayacak kadar çoktur.

Katılımcıların “Görsel araçlar (resim, fotoğraf, harita, Ģekil, tablo, vb.) sayfalara uygun Ģekilde yerleĢtirilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 17): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i

Cevap Seçenekleri MADDE NO Kesin lik le ka tılm ıy orum K at ılm ıy orum K ara rsızım K at ılıy orum T a ma men ka tılıy orum f % f % f % f % f % x S Madde 16 9 9,0 15 15,0 21 21,0 45 45,0 10 10,0 3,32 1,12 Madde 17 1 1,0 14 14,0 5 5,0 60 60,0 20 20,0 3,84 ,93 Madde 18 12 12,0 7 7,0 55 55,0 26 26,0 3,95 ,90 Madde 19 3 3,0 20 20,0 11 11,0 49 49,0 17 17,0 3,57 1,08 Madde 20 13 13,0 11 11,0 59 59,0 17 17,0 3,80 ,87 Madde 21 2 2,0 14 14,0 10 10,0 68 68,0 6 6,0 3,62 ,87 Madde 22 5 5,0 17 17,0 8 8,0 66 66,0 4 4,0 3,47 ,98 Madde 23 1 1,0 16 16,0 13 13,0 66 66,0 4 4,0 3,56 ,84 Madde 24 14 14,0 7 7,0 73 73,0 6 6,0 3,71 ,78 Madde 25 1 1,0 18 18,0 9 9,0 70 70,0 2 2,0 3,54 ,84

kesinlikle katılmıyorum, % 14‟ü katılmıyorum, % 5‟i kararsızım, % 60‟ı katılıyorum, % 20 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,84) dir. Öğretmenlerin büyük çoğunluğunun görsel araçların sayfalara uygun Ģekilde yerleĢtirildiği görüĢüne katıldıkları belirtilebilir. Görsel araçların sayfalara uygun Ģekilde yerleĢtirilmeleri, okuma akıĢının engellenmemesi ve konu bütünlüğünün sağlanması bakımından son derece önemlidir.

Katılımcıların “Görsel araçlar öğrenilecek bilgiye çekicilik getirmektedir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 18): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 12‟si katılmıyorum, % 7‟i kararsızım, % 55‟i katılıyorum, % 26 „sı ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,95) dir. Sonuç olarak öğretmenlerin büyük çoğunluğu görsel araçların öğrenilecek bilgiye çekicilik kazandırdığını düĢünmektedirler. Görsel öğeler okuyanın imgelem gücünü harekete geçirici ve onlarda heyecan duygusunu uyandıracak biçimde tasarlanmalıdır. Öğrencinin ilgisini çeken görsel öğeler öğrencide heyecan ve merak duygusunun oluĢmasına katkı sağlamaktadır.

Katılımcıların “Renklerin kullanımı dikkat çekme ve ilgiyi odaklama bakımından uygun kullanılmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 19): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 3‟ü kesinlikle katılmıyorum, % 20‟si katılmıyorum, % 11‟i kararsızım, % 49‟u katılıyorum, % 17„si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,57) dir. Öğretmenlerin çoğunluğu renklerin dikkat çekme ve ilgiyi odaklama bakımından doğru kullanıldığı görüĢündedir. Görsel öğelerde çok fazla renk kullanılması durumunda görsel öğelerin ayırt edilemediği ve tanınmakta güçlük çekildiği, gereğinden fazla renklendirme yapılan görsel öğelerin, gözü yorduğu ve alıcısını kitabın içinden çıkamaz bir hale getirdiği dolayısıyla öğrenmeyi olumsuz etkilediği göz ardı edilmemelidir. Ders kitabının renklendirilmesinde öğrencilerin yaĢ ve geliĢim düzeyi dikkate alınmalıdır.

Katılımcıların “Görseller hedef kazanımlara uygundur.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 20): Tablo 4 Ġncelendiğinde katılımcıların % 13‟ü katılmıyorum, % 11‟i kararsızım, % 59‟u katılıyorum, % 17 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,80) dir. Bu sonuçtan hareketle öğretmenlerin önemli bir çoğunluğu görsellerin hedef kazanımlara uygun Ģekilde tasarlandığı görüĢünde oldukları belirtilebilir.

Katılımcıların “Görsel araçların baskıları açık, net, estetik ve anlaĢılırdır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 21): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 14‟ü katılmıyorum, % 10‟u kararsızım, % 68‟i katılıyorum, % 6 „sı ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,62) dir. Öğretmenlerin önemli bir çoğunluğu görsel araçların baskılarını açık, net, estetik ve anlaĢılır olduğu görüĢündedirler. Görsel araçların baskıları sayfanın arka yüzüne geçmemelidir. Sayfalarda kir ve mürekkep lekesinin bulunmaması, resim ve fotoğrafların ise silinti olmadan net basılmıĢ olması gerekmektedir.

Katılımcıların “Yazı tipi, boyutu, formatı, sayfaya düĢen satır sayısı, satır aralığı gibi teknik ayrıntılar okuma kolaylığı sağlar tarzdadır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 22): Tablo 8 incelendiğinde katılımcıların % 5‟i kesinlikle katılmıyorum, % 17‟si katılmıyorum, % 8‟i kararsızım, % 66‟ı katılıyorum, % 4 „ü ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,47) dir. Katılımcıların yazı tipi, boyutu, formatı, sayfaya düĢen satır sayısı, satır aralığı gibi teknik ayrıntılar okuma kolaylığı sağlar tarzdadır Ģeklindeki soruya önemli bir çoğunluğu olumlu yanıt vermiĢlerdir.

Katılımcıların “Görseller, görsel tasarım ilkelerine (bütünlük, denge, vurgu, hizalama vb.) uygun verilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 23): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 16‟sı katılmıyorum, % 13‟ü kararsızım, % 66‟sı katılıyorum, % 4 „ü ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu

soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,56) dir. Bu sonuçtan hareketle öğretmenlerin büyük çoğunluğu görsellerin, görsel tasarım ilkelerine (bütünlük, denge, vurgu, hizalama vb.) uygun verildiği konusunda olumlu düĢündükleri söylenebilir. Görsel tasarım ilkelerine göre planlanmadan oluĢturulan tasarımlar kiĢileri çeliĢkiye düĢürerek onların dikkatlerinin dağılmasına ve gerekli mesajların alınamamasına neden olmaktadır.

Katılımcıların “Görseller öğrencinin yaĢ ve geliĢim düzeyine uygundur.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 24): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 14‟ü katılmıyorum, % 7‟si kararsızım, % 73‟ü katılıyorum, % 6 „sı ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,71) dir. Öğretmenlerin büyük çoğunluğunun, görsellerin öğrencinin yaĢ ve geliĢim düzeyine uygun olduğu konusunda hemfikir oldukları gözlemlenmiĢtir.

Katılımcıların “Tasarım kalitesi kitabın bütününde tutarlıdır. (sayfa düzeni, renkler, baskı kalitesi)” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 25): Tablo 4 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 18‟i katılmıyorum, % 9‟u kararsızım, % 70‟i katılıyorum, % 2 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,54) dir. Öğretmenlerin önemli bir çoğunluğunun tasarım kalitesi kitabın bütününde tutarlıdır görüĢüne katıldıkları ifade edilebilir. Bu konuda olumsuz düĢünenlerinde azımsanmayacak sayıda oldukları söylenebilir. Eksikliğin tam anlamıyla giderilmeye çalıĢılması olumlu bir geliĢme olacaktır ve eğitim-öğretimde baĢarıyı arttıracaktır.