Bilimsel Ġçerik – Görsel Ġçerik Açısından Değerlendirilmes

Anketteki maddelerden 38–45. maddeler, görsel içeriğe iliĢkin değerlendirmeleri içermektedir. Katılımcıların bu maddelere iliĢkin cevaplarının frekans, yüzde ve ortalama değerleri tablo 7‟ de verilmiĢtir.

Tablo 7. Orta Öğretim 9. Sınıflarda Okutulan Tarih Ders Kitabının Bilimsel İçerik- Görsel İçeriğine İlişkin Maddelerin Frekans, Yüzde, Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri (N=100)

Katılımcıların “Konuların iĢleniĢinde açıklayıcı, tamamlayıcı ve eğitici nitelikteki öğretime yardımcı görsel araçlara (resim, fotoğraf, harita, Ģekil, tablo, vb.) yeterince yer verilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 38): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 3‟ü kesinlikle katılmıyorum, % 19‟u katılmıyorum, % 6‟sı kararsızım, % 56‟sı katılıyorum, % 16 „sı ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,63) dir. Bu bulgulardan hareketle öğretmenlerin, konuların iĢleniĢinde açıklayıcı, tamamlayıcı ve eğitici nitelikteki öğretime yardımcı görsel araçlara (resim, fotoğraf, harita, Ģekil, tablo, vb.) yeterince yer verildiği görüĢüne katıldıkları ifade edilebilir.

Cevap Seçenekleri MADDE NO Kesin lik le ka tılm ıy orum K at ılm ıy orum K ara rsızım K at ılıy orum T a ma men ka tılıy orum f % f % f % f % f % x S Madde 38 3 3,0 19 19,0 6 6,0 56 56,0 16 16,0 3,63 1,06 Madde 39 1 1,0 18 18,0 7 7,0 56 56,0 18 18,0 3,72 ,99 Madde 40 2 2,0 15 15,0 9 9,0 67 67,0 7 7,0 3,62 ,89 Madde 41 2 2,0 19 19,0 16 16,0 51 51,0 12 12,0 3,52 ,99 Madde 42 1 1,0 11 11,0 7 7,0 59 59,0 22 22,0 3,90 ,90 Madde 43 13 13,0 8 8,0 61 61,0 18 18,0 3,84 ,87 Madde 44 2 2,0 10 10,0 27 27,0 57 57,0 4 4,0 3,51 ,81 Madde 45 2 2,0 12 12,0 11 11,0 56 56,0 19 19,0 3,78 ,95

Katılımcıların “ Görseller olay, olgu ve cisimlerin basit ve açıklamalı bir Ģekilde öğretilmesine yardım etmektedir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 39): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 18‟i katılmıyorum, % 7‟si kararsızım, % 56‟sı katılıyorum, % 18 „i ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Sonuç olarak öğretmenlerin, görsel öğelerin olay, olgu ve cisimlerin basit ve açıklamalı bir Ģekilde öğretilmesine yardım ettiği düĢüncesinde oldukları belirtilebilir.

Katılımcıların “Görseller doğru ve günceldir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 40): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 2‟i kesinlikle katılmıyorum, % 15‟ü katılmıyorum, % 9‟u kararsızım, % 67‟si katılıyorum, % 7 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,62) dir. Sonuç olarak öğretmenlerin büyük çoğunluğu görsel öğelerin doğru ve güncel olduğu görüĢüne katılmaktadırlar.

Katılımcıların “Öğrencilerin zihninde canlandırması zor olan karmaĢık durumları canlandırmasına yardımcı olmaktadır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 41): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 19‟u katılmıyorum, % 16‟sı kararsızım, % 51‟i katılıyorum, % 12 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,52) dir. Ceyhan ve Yiğit (2005) göre sadece sözcükler kullanılarak yapılan anlatım konunun gerektiği gibi anlaĢılmasında yeterli olmayabilir. Kullanılan bir sözcük, değiĢik bilim ve iĢ kollarında yerine göre değiĢik anlamlara gelebildiği gibi, anlatılan konuya göre de farklı kavramları yansıtır. Anlatımda sözcüklerin yetersiz kaldığı ve onlara açıklık kazandırmak gerektiği durumlarda, yazılı anlatımları resim, fotoğraf ve grafiklerle desteklemek gerekir (s.100). Bu bilgiler doğrultusunda öğretmenlerin, görsel öğeleri öğrencilerin zihninde canlandırması zor olan karmaĢık durumları canlandırmasına yardımcı olduğunu düĢündükleri tespit edilmiĢtir.

Katılımcıların “Görseller altında verilen açıklamalar ile tutarlıdır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 42): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 11‟i katılmıyorum, %

7‟si kararsızım, % 59‟u katılıyorum, % 22 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,90) dır. Görsel araçların anlatmak istediği ile altında verilen açıklamaların tutarsız olması konunun anlaĢılmasını engeller. Bu bakımdan görsellerin altında verilen açıklamalar ile tutarlı olması son derece önemlidir. Bu bilgiler doğrultusunda öğretmenlerin, görsel öğelerin altında verilen açıklamalar ile tutarlı olduğu görüĢüne katıldıkları görülmektedir.

Katılımcıların “Kitabın bütününde görseller metinle iliĢkilendirilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 43): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 13‟ü katılmıyorum, % 8‟i kararsızım, % 61‟ı katılıyorum, % 28 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,84) dür. Bu bulgular doğrultusunda sonuç olarak öğretmenler kitabın bütününde görsellerin metinle iliĢkilendirildiği görüĢüne katılmaktadırlar.

Katılımcıların “Kitapta kullanılan haritaların baĢlık, ölçek ve lejantları eksiksiz ve doğru olarak verilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 44): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 10‟u katılmıyorum, % 27‟si kararsızım, % 57‟si katılıyorum, % 4 „ü ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,51) dir. Öğretmenlerin yarıdan fazlasının kitapta kullanılan haritaların baĢlık, ölçek ve lejantları eksiksiz ve doğru olarak verilmiĢtir ifadesine katıldıkları göstermektedir. Kararsızların sayısının çok fazla olması ise öğretmenlerin haritalara çok fazla dikkat etmediklerinin bir göstergesidir.

Katılımcıların “Görseller tarihsel düĢünme becerilerinin kazanılmasını sağlanmaktadır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 45): Tablo 7 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 12‟si katılmıyorum, % 11‟i kararsızım, % 56‟sı katılıyorum, % 19 „u ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,78) dir. Görseller, kronolojik düĢünme, tarihsel kavrama, tarihsel analiz ve yorum, tarihsel sorun analizi ve karar

verme ve tarihsel sorgulamaya dayalı araĢtırma gibi tarihsel düĢünme becerilerini kazandırmaya yönelik olmalıdır. Yoksa görsel öğeler sadece dekoratif bir unsur görevi görmekten öteye geçemezler. Bu bulgulardan hareketle öğretmenler, görsel öğelerin tarihsel düĢünme becerilerinin kazanmasını sağladığı görüĢüne katılmaktadırlar.