Dil Anlatım ve Üslup Açısından Değerlendirilmes

Anketteki maddelerden 7–15. maddeler, dil anlatım ve üsluba iliĢkin değerlendirmeleri içermektedir. Katılımcıların bu maddelere iliĢkin cevaplarının frekans, yüzde ve ortalama değerleri tablo 3‟ te verilmiĢtir.

Tablo 3. Orta Öğretim 9. Sınıflarda Okutulan Tarih Ders Kitabının Dil Anlatımı ve Üslubuna İlişkin Maddelerin Frekans, Yüzde, Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri (N=100)

Katılımcıların “Ġmla ve dilbilgisi kurallarına uyulmuĢtur.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 7): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 14‟ü katılmıyorum, % 7‟si kararsızım, % 71‟i katılıyorum, % 6‟sı ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,52) dir. Bundan hareketle öğretmenlerin büyük çoğunluğunun imla ve dilbilgisi kurallarına uyulduğu görüĢüne katıldıkları söylenebilir. Ġmla ve dilbilgisi açısından eksiksiz hazırlanmıĢ kitaplar okuma ve anlamayı pozitif yönde etkileyecektir.

Katılımcıların “Paragraf içinde ve paragraflar arasında anlam bütünlüğü sağlanmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans yüzde ve ortalama değerleri (Madde 8): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 16‟sı katılmıyorum, % 15‟i kararsızım, % 62‟si katılıyorum, % 5‟i ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik

Cevap Seçenekleri MADDE NO _Kesin lik le ka tılm ıy orum K at ılm ıy orum K ara rsızım K at ılıy orum T a ma men ka tılıy orum f % f % f % f % f % x S Madde 7 _{2 2.0 14 14.0 7 7.0 71 71.0 6 6.0 3.65 .86} Madde 8 _{2 2.0 16 16.0 15 15.0 62 62.0 5 5.0 3.52 .89} Madde 9 _{6 6.0 6 6.0 79 79.0 9 9.0 3.91 .62} Madde 10 _{1 1.0 17 17.0 16 16.0 58 58.0 8 8.0 3.55 .90} Madde 11 _{1 1.0 14 14.0 26 26.0 56 56.0 3 3.0 3.46 .80} Madde 12 _{1 1.0 14 14.0 25 25.0 57 57.0 3 3.0 3.47 .80} Madde 13 _{2 2.0 15 15.0 10 10.0 63 63.0 10 10.0 3.64 .92} Madde 14 _{2 2,0 10 10.0 15 15.0 70 70.0 3 3.0 3.62 .78} Madde 15 _{5 5.0 3 3.0 58 58.0 34 34.0 4.21 .72}

öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,52) dir. Bundan hareketle öğretmenlerin çoğunluğu paragraf içinde ve paragraflar arasında anlam bütünlüğü sağlandığı görüĢündedir. Bu durum anlamayı kolaylaĢtıracak ve olumlu yönde katkı sağlayacaktır.

Katılımcıların “Konu alanına ait kavramlar doğru kullanılmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 9): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 6‟si katılmıyorum, % 6‟sı kararsızım, % 79‟u katılıyorum, % 9‟u ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,91) dir. Öğretmenlerin tamamına yakını konu alanına ait kavramların doğru kullanıldığı konusunda hem fikirdir. Bu durum konunun doğru anlaĢılması bakımından son derce önemlidir.

Katılımcıların “Kullanılan sözcükler ve cümle yapıları sınıf seviyesine uygundur.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 10): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 17‟si katılmıyorum, % 16‟sı kararsızım, % 58‟i katılıyorum, % 8‟i ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,55) dir. Öğretmenlerin yarıdan fazlası kullanılan sözcüklerin ve cümle yapılarının sınıf seviyesine uygun olduğunu ifade etmiĢlerdir. Öğrencilerin seviyesini aĢan sözcük ve cümle yapıları konunun anlaĢılmasını zorlaĢtıracağı gibi öğrencinin tutumunu da olumsuz yönden etkiler. Bu konuda kararsızların sayısının fazla olması ise dikkat çekicidir.

Katılımcıların “Anlatımı güçlü kılmak için farklı kelime türleri kullanılmıĢtır (Ġsim, sıfat zarf, zamir vb.).” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 11): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 14‟ü katılmıyorum, % 26‟sı kararsızım, % 56‟sı katılıyorum, % 32‟si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,46) dır. Sonuç olarak öğretmenlerin yarıdan fazlası anlatımı güçlü kılmak için farklı kelime türlerinin kullanıldığı görüĢüne katıldıklarını ifade ederken dörtte birinin ise kararsız olduğunu belirtmeleri öğretmenler açısından üzerinde düĢünülmesi gereken bir problemi ortaya

çıkarmaktadır. Anlatımda farklı kelime türlerinin kullanılması konuyu tek düzelikten ve sıkıcı olmaktan çıkararak öğrenmeye olumlu katkı sağlayacaktır.

Katılımcıların “Bir kavrama karĢılık kitabın her yerinde aynı kelimeler kullanılmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 12): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 14‟ü katılmıyorum, % 25‟i kararsızım, % 57‟si katılıyorum, % 3‟de ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,47) dir. Öğretmenlerin yarıdan fazlası bir kavrama karĢılık kitabın her yerinde aynı kelimelerin kullanıldığını ifade ederken, öğretmenlerin dörtte birinin konu hakkında kararsız olduklarını ifade etmeleri düĢünülmesi gereken bir durum olarak karĢımıza çıkmaktadır. Kavramların kitabın bütününde aynı Ģekilde ifade edilmeleri, öğrencilerin kavram kargaĢası içerisine düĢerek zihinlerinin karıĢmasını engelleyecektir.

Katılımcıların “Açık, sade ve anlaĢılır bir dille yazılmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 13): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 15‟i katılmıyorum, % 10‟u kararsızım, % 63‟ü katılıyorum, % 10‟u da kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,64) dür. Buradan hareketle öğretmenlerin büyük çoğunluğu ders kitabının açık, sade ve anlaĢılır bir dille yazıldığını ifade etmiĢlerdir. Bu durum kitabın anlaĢılır olması bakımından önemlidir.

Katılımcıların “Kitap boyunca dil, anlatım ve üslup bakımından bir tutarlılık sağlanmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 14): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 1‟u katılmıyorum, % 15‟i kararsızım, % 70‟i katılıyorum, % 3‟ü de kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,62) dir. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu kitapta dil anlatım ve üslup bakımından bir tutarlılığın sağlandığını ifade etmiĢlerdir. % 15 olan karasızların sayısı ise azımsanmayacak kadardır.

Katılımcıların “Önyargı içeren, suçlayıcı, düĢmanca ifadeler bulunmamaktadır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde15): Tablo 3 incelendiğinde katılımcıların % 5‟i katılmıyorum, % 3‟ ü kararsızım, % 58‟i katılıyorum, % 34 „ü ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 4,21) dir. Bundan hareketle öğretmenlerin nerdeyse tamamının ders kitabında önyargı içeren, suçlayıcı ve düĢmanca ifadeler bulunmadığı konusunda hemfikir oldukları görülmektedir. Bu tür ifadelerin ders kitabında yer alması öğrencilerde baĢka inanç, mezhep ve milliyetten insanlara karĢı önyargı oluĢmasına neden olabilmektedir.