Değerlendirme Soruları Açısından Değerlendirilmes

Anketteki maddelerden 31–37. maddeler, değerlendirme sorularına iliĢkin değerlendirmeleri içermektedir. Katılımcıların bu maddelere iliĢkin cevaplarının frekans, yüzde ve ortalama değerleri tablo 6‟ da verilmiĢtir.

Tablo 6. Orta Öğretim 9. Sınıflarda Okutulan Tarih Ders Kitabının Ölçme Değerlendirme- Değerlendirme Sorularına İlişkin Maddelerin Frekans, Yüzde Aritmetik Ortalama ve Standart Sapma Değerleri (N=100)

Cevap Seçenekleri MADDE NO Kesin lik le ka tılm ıy orum K at ılm ıy orum K ara rsızım K at ılıy orum T a ma men ka tılıy orum f % f % f % f % f % x S Madde 31 1 1,0 20 20,0 8 8,0 51 51,0 20 20,0 3,69 1,04 Madde 32 1 1,0 16 16,0 11 11,0 64 64,0 8 8,0 3,62 ,88 Madde 33 23 23,0 11 11,0 64 64,0 2 2,0 3,45 ,86 Madde 34 17 17,0 35 35,0 13 13,0 34 34,0 1 1,0 2,67 1,14 Madde 35 1 1,0 20 20,0 5 5,0 60 60,0 14 14,0 3,66 ,98 Madde 36 5 5,0 30 30,0 9 9,0 47 47,0 9 9,0 3,25 1,13 Madde 37 2 2,0 22 22,0 10 10,0 61 61,0 5 5,0 3,45 ,95

Katılımcıların “Değerlendirme çalıĢmaları okul dıĢı etkinlik ve araĢtırmalara yer vermektedir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 31): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % ‟i kesinlikle katılmıyorum, % 20‟si katılmıyorum, % 8‟i kararsızım, % 51‟i katılıyorum, % 20 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,69) dur. Öğretmenlerin önemli bir çoğunluğu değerlendirme çalıĢmalarının okul dıĢı etkinlik ve araĢtırmalara yer verdiği görüĢüne katıldıkları görülmektedir. Okul dıĢı etkinlik ve araĢtırmalar öğrencinin tarihsel bilginin üretilme yöntemi hakkında bilgi edinmesini sağlamasına yardımcı olmaktadır.

Katılımcıların “Her öğrenci seviyesine uygun sorular bulunmaktadır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 32): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % 1‟i kesinlikle katılmıyorum, % 16‟sı katılmıyorum, % 11‟i kararsızım, % 64‟ı katılıyorum, % 8 „i ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,62) dir. Bundan hareketle öğretmenlerin önemli bir çoğunluğu her öğrenci seviyesine uygun sorular bulunduğu görüĢüne katıldıkları görülmektedir.

Katılımcıların “Sorular öğrencilerin bilgi ve beceri birikimine uygun Ģekilde hazırlanmıĢtır.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 33): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % 23‟ü katılmıyorum, % 11‟i kararsızım, % 64‟ü katılıyorum, % 2 „si ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,45) dir. Bu sonuçlar doğrultusunda öğretmelerin çoğunluğu soruların öğrencilerin bilgi ve beceri birikimine uygun Ģekilde hazırlandığını düĢündükleri söylenebilir. Bu görüĢe katılmayanların ise azımsanmayacak sayıda olduğu görülmektedir. Açık uçlu sorudan anlaĢılacağı üzere bu görüĢe katılmayan öğretmenlerin meslek lisesinde görev yapan öğretmenler olduğu anlaĢılmaktadır. Katılımcıların “AraĢtırma, inceleme ve gözleme dayalı çalıĢmalar için sürecin değerlendirilmesine imkân verecek değerlendirme ölçütü verilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 34): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % 17‟si kesinlikle katılmıyorum, % 35‟i katılmıyorum,

% 13‟ü kararsızım, % 34‟ü katılıyorum, % 1 „i ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 2,67) dir. Bu bulgular doğrultusunda öğretmenlerin yarısının araĢtırma, inceleme ve gözleme dayalı çalıĢmalar için sürecin değerlendirilmesine imkân verecek değerlendirme ölçütü verilmediğini düĢündükleri görülmektedir. Öğrencinin yapmıĢ olduğu bir çalıĢma değerlendirilirken sadece sonuca bakarak hareket edilmemeli öğrencinin hazırladığı çalıĢma planı, konuyla ilgili yaptığı kaynak taraması, planı gerçekleĢtirme durumu gibi sürecin de değerlendirilmesi gerekmektedir. Bunun için de ders kitabında sürecin değerlendirilmesine yönelik değerlendirme ölçütünün verilmesi gerekir. Bu bakımdan ders kitabının önemli bir eksikliği ortaya çıkmaktadır.

Katılımcıların “Değerlendirme sorularında ölçme ve değerlendirme çeĢitliliğine (doğru-yanlıĢ, doldurmalı, soru-cevap, eĢleĢtirme, araĢtırma inceleme soruları) yeterince yer verilmiĢtir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 35): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % ‟i kesinlikle katılmıyorum, % 1‟ katılmıyorum, % 20‟si kararsızım, % 60‟ı katılıyorum, % 14 „ü ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x= 3,66) dir. Bu sonuçtan hareketle öğretmenlerin değerlendirme sorularında ölçme ve değerlendirme çeĢitliliğine yeterince yer verildiği görüĢüne katıldıkları görülmektedir. Değerlendirme çeĢitliliğine yer verilmesi öğrencinin bilgiyi tanıma ve ezberlemesine, yorumlamasına, baĢka durumlara uyarlamasına ve problem çözme becerisine, özetle her düzeyde düĢünme becerisi kazanmasına katkı sağlamaktadır.

Katılımcıların “Değerlendirme soruları, öğretilen ünite ve konuların pekiĢtirilmesi açısından uygun sayıda ve niteliktedir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 36): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % 5 ‟i kesinlikle katılmıyorum, % 30‟u katılmıyorum, % 9‟u kararsızım, % 47‟si katılıyorum, % 9 „u ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,25) dir. Öğretmenlerin yarısı değerlendirme sorularını, öğretilen ünite ve konuların pekiĢtirilmesi açısından uygun sayıda ve nitelikte olduğunu düĢünmektedirler. Bu görüĢe katılmayanların sayısı dikkate alındığında değerlendirme sorularının sayısının arttırılması ve niteliğinin düzenlenmesinin gerekliliği anlaĢılacaktır.

Katılımcıların “Sorular öğrencinin bilgiyi sadece hatırlamasına ve tanımasına yönelik değil, aynı zamanda onu çeĢitli Ģekillerde kullanmasına ve yaratıcı düĢünmesine fırsat verecek niteliktedir.” ifadesine verdikleri cevaplara göre frekans, yüzde ve ortalama değerleri (Madde 37): Tablo 6 incelendiğinde katılımcıların % 2‟si kesinlikle katılmıyorum, % 22‟si katılmıyorum, % 10‟u kararsızım, % 61‟i katılıyorum, % 5 „i ise kesinlikle katılıyorum yanıtını verdikleri görülmektedir. Bu soruya yönelik öğretmenlerin görüĢlerinin puanlarının ortalaması (x = 3,45) dir. Hayta‟ya (2003) göre sentez ve değerlendirme düzeyine yönelik sorular karar verme, yaratıcı düĢünme, eleĢtirel düĢünme, empati kurma, çok yönlü düĢünebilme gibi üst biliĢsel becerilerin kazanılmasını sağlar. Değerlendirme sorularının tamamı hatırlama ve kavrama düzeyinde olursa tek tip beslenme gibi öğrencinin sadece alt düzey becerileri geliĢecek ve öğrenci bilgiyi kullanan değil sadece öğrenen olacaktır. Öğretmenlerin değerlendirme sorularını, öğrencinin bilgiyi sadece hatırlamasına ve tanımasına yönelik değil, aynı zamanda onu çeĢitli Ģekillerde kullanmasına ve yaratıcı düĢünmesine fırsat verecek nitelikte gördüklerini söyleyebiliriz (s. 105).