4. Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçe
4.2 Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeine likin Bulgular
Yaplan güvenirlik çalmas sonucunda, tüm ölçein Cronbach Alpha güvenirlik katsays 0,94 olarak bulunmutur. Yaplan faktör analizi sonucunda elde edilen alt ölçeklere göre hesaplanan Eigen deerleri, Cronbach Alpha güvenirlik katsaylar, madde- ölçek korelasyonlar, faktör yükleri Tablo 3’te verilmitir.
“Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçei”nin faktör yaplarn incelemek amacyla elde edilen verilerin faktör analizi sonucunda, Eigen deerleri 1’in üzerinde olan 3 faktör ortaya çkmtr. Bu faktörlerin Eigen deerleri 18,07; 4,10 ve 2,66’dr.
Tablo 3
Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeine likin statistikler Faktör 1
Holanmama (Olumsuz Duygular) Cronbach Alpha : 0,91
Faktör
Yükü Madde-Ölçek Korelasyonu
1. Zilin çalmasn bekleme 0,66 0,68
2. Nefret etme 0,65 0,69
3. Ders d eyler düünme 0,64 0,61
4. Haftalk ders saatinin azaltlmas istei 0,63 0,67
5. Derse girerken sknt duyma 0,63 0,66
6. Dersi skc bulma 0,62 0,70
7. Derste uykusunun gelmesi 0,61 0,59
8. Kendini huzursuz hissetme 0,60 0,53
9. Çalrken cannn sklmas 0,59 0,58
10. Derste dikkatini toplamakta zorlanma 0,58 0,54
11. Dikkatin dalmas 0,57 0,48
12. Fen ve Teknoloji dersini kaldrma istei 0,56 0,54
13. Derse girmek istememe 0,55 0,56
14. Tahtaya kalkmak istememe 0,54 0,50
15. Sadece snf geçmek için çalma 0,53 0,51
16. Konularn azaltlmas istei 0,52 0,57
17. Derste zamann geçmemesi 0,51 0,60
18. Derse kar korku 0,49 0,49
19. Snavlardan korkma 0,46 0,42
20. Dersi istememe 0,46 0,45
21. Deney yapmaktan nefret etme 0,55 0,42
Faktör II
Olumlu Duygular Cronbach Alpha : 0,91
Faktör
Yükü Madde-Ölçek Korelasyonu 1. Dier derslere göre daha çok holanma 0,71 0,59 2. Fen ve Teknoloji dersini dier derslere tercih etme 0,70 0,66
3.Dersten bkmama 0,70 0,62
5. Fen ve Teknoloji alannda çalmak isteme 0,64 0,58 6. Fen ve Teknoloji ile ilgili problemlerle
uramaktan zevk alma 0,60 0,61
7. Dersi sevme 0,57 0,69
8.Ders ile ilgili her eyin dikkatini çekmesi 0,56 0,59
9. Dersi zevkli bulma 0,55 0,67
10. Dersi ilgi çekici bulma 0,54 0,62
11. Fen ve Teknoloji ile ilgili kitaplar okumay
sevme 0,53 0,56
12. Dersi elenceli bulma 0,52 0,62
13. Derste örendiklerini günlük hayatta
uygulamaktan holanma 0,50 0,55
14. Dersi dinlemeyi sevme 0,49 0,57
15. Ders dnda Fen ve Teknoloji konularnda
konumaktan holanma 0,48 0,55
16. Derste zamann çabuk geçmesi 0,47 0,46
17. Derste kendini rahat hissetme 0,43 0,49
Faktör III
Fen ve Teknolojiye Yönelik lgi Cronbach Alpha: 0,74
Faktör
Yükü Madde-Ölçek Korelasyonu
1. Deney yapmay sevme 0,66 0,53
2. Bulularn dikkatini çekmesi 0,65 0,56
3. Yeni gelimeleri örenmekten holanma 0,64 0,56
4. Doa olaylarn merak etme 0,59 0,47
5. Deneylerin derse ilgisini artrmas 0,56 0,37
6. Bilim ve Teknoloji ile ilgili dergilerden holanma 0,40 0,43
Tablo 3 incelendiinde, birinci faktörde genel olarak dersten nefret etme, dersten huzursuz olma, dersi skc bulma, derse girerken sknt duyma, derste dikkatini toplayamama gibi tutumlar ölçen maddelerin yer ald görülmektedir. Bu faktör “Olumsuz Duygular” olarak adlandrlm ve Eigen deeri 18,76 ve Cronbach Alpha güvenirlik katsays 0,91 olarak bulunmutur.
Dersten bkmama, dersi sevme ve zevkli bulma, dier derslere göre Fen ve Teknoloji çalmaktan daha çok holanma, dersten honut olma, derste kendini rahat
hissetme gibi tutum maddelerinin yer ald ikinci faktör “Olumlu Duygular” olarak adlandrlm ve Eigen deeri 4,10 olarak hesaplanm, Cronbach Alpha deeri ise 0,91 bulunmutur.
“Fen ve Teknolojiye Yönelik lgi” boyutunu oluturan deney yapmay sevme, doa olaylarn merak etme, bilim ve teknoloji ile ilgili kitap ve dergilerden holanma gibi tutum maddelerini oluturan üçüncü faktörün Eigen deeri 2,66, Alpha deeri ise, 0,74 çkmtr. Ancak üçüncü faktörde yer alan bir madde, olumsuz tutum içerdii için birinci faktöre aktarlmtr.
Tablo 3 incelendiinde, 44 maddenin faktör yüklerinin 0,40 ile 0,71 arasnda deitii görülmektedir. Yaplan faktör analizi sonucunda ölçekteki maddelerin 21’i birinci faktörde, 18’i ikinci faktörde ve 6’s üçüncü faktörde toplanmtr. Ölçekteki maddelerin madde-ölçek korelasyonlar ise 0,37 ile 0,70 arasnda deimektedir. Bu üç faktör altnda yer almayan maddelerin, kuramsal olarak anlaml olmad görülmütür.
4.3 Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeinin Alt Boyutlarnn ç Tutarl
Kuramsal olarak anlaml görülen üç faktörün iç tutarllk katsaylar her bir alt ölçek için ayr ayr hesaplanm ve Tablo 4’te sunulmutur.
Tablo 4
Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçei’nin Alt Boyutlarnn ç Tutarll
Boyutlar Cronbach Alpha Deerleri
Holanmama (Olumsuz Duygular) 0,91
Olumlu Duygular 0,91
Fen ve Teknolojiye Yönelik lgi 0,74
Tablo 4 incelendiinde, ölçein üç alt boyutu arasnda “Olumsuz Duygular” ve “Olumlu Duygular” alt boyutlarnn iç tutarllk katsays eit çkmtr. “Fen ve Teknolojiye Yönelik lgi” alt boyutunun, ölçein en düük iç tutarllk katsaysna sahip boyutu olduu görülmektedir. Özçelik (1992)’e göre, iç tutarllk katsays düük olan boyutun madde saysnn, dier boyutlarn madde says kadar olmas durumunda bu alt boyutun iç tutarllk katsaysnn daha yüksek olmas beklenir. Ölçein alt boyutlar incelendiinde, iç tutarllk katsays yüksek olan boyutlarn madde saylarnn yüksek ve birbirine yakn olduu görülmektedir. Ölçein tümü için Cronbach Alpha katsays ise 0,94 olarak saptanmtr.
Elde edilen bulgular dorultusunda ölçein yap, kapsam ve iç tutarllk bakmndan geçerli ve güvenilir bir ölçme arac olduu saptanmtr.
Yar Yaplandrlm Görüme Formu:
Stewart ve Cash (1985) görümeyi, “önceden belirlenmi ve ciddi bir amaç için yaplan, soru sorma ve yantlama tarzna dayal karlkl ve etkileimli bir iletiim süreci” olarak tanmlamlardr (Yldrm ve imek, 2003: 92).
Görüme teknii kullanmann temel amac, genellikle bir hipotezi test etmek deil; bunun aksine dier insanlarn deneyimlerini ve bu deneyimlerini nasl anlamlandrdklarn anlamaya çalmaktr (Seidman, 1991’den aktaran Türnüklü, 2000: 544). Karasar (1994)'a göre görüme; yaplandrlm, yar yaplandrlm ve yaplandrlmam olmak üzere üçe ayrlr. Bu aratrmada, yar yaplandrlm görüme teknii kullanlmtr.
Yar yaplandrlm görüme tekniinde görümeci, önceden sormay planlad sorular içeren görüme protokolünü hazrlar. Buna karn aratrmac, görümenin akna bal olarak deiik yan ya da alt sorularla görümenin akn etkileyebilir ve kiinin yantlarn açmasn ve ayrntlandrmasn salayabilir. Eer kii görüme srasnda belli sorularn yantlarn baka sorularn içinde yantlam ise, aratrmac bu sorular sormayabilir (Türnüklü, 2000: 547).
Yar yaplandrlm görüme, deneysel uygulama bittikten sonra deney ve kontrol grubundan örenciler ile konular Fen ve Teknoloji öretim programnda yer alan etkinliklerle ve yaplandrmac yaklama dayal kavramsal deiim stratejilerine uygun yöntem ve tekniklerle örenme arasndaki farklar, örencilerin bilgileri yaplandrma biçimlerini ve oluturduklar zihinsel modelleri belirlemek amacyla yaplmtr. Yaplan görümeler srasnda ses kaydetmek için görüülen örencilerin izinleri alnarak ses kayt cihaz kullanlmtr. Daha sonra kaydedilen bu görüme kada dökülerek kodlanm, kategoriler belirlenerek snflandrlm ve yorumlanmtr.
Nitel aratrma yöntemlerinden biri olan görümede geçerlik ve güvenirlik kavram aratrmacya ilikin olarak kullanlmaktadr (Türnüklü, 2000: 550). Aratrmaya katlan her kiiye ayn sorunun ayn sözcüklerle ve ayn biçimde sorulmasna dikkat edilmitir. Gerçek çalmaya balamadan önce, asl görümenin yaplaca kiilere benzer özelliklerdeki kiilerle görüülerek, görüme sorularnn açk ve anlalr olup olmad ve görüme için ayrlmas gereken süre belirlenmitir.
Görümenin güvenirlii için, görüme sürecinde kaydedilen konumalarn yazya dökümü sürecindeki tutarllk büyük önem tamaktadr. Bu nedenle, kaytl konumann bir bölümü iki farkl zamanda çözümlenerek, her iki çözümleme sürecindeki tutarlla baklmtr. Güvenirlik için, konumalarn çözümlenmesinden sonra elde edilen sayfalarca veri belirli kategorilerde kodlanr. Kodlama için güvenirlik iki ekilde saptanabilir: iki farkl aratrmacnn ayn paragraf farkl kategorilere kodlayp kodlamadna baklabilir veya ayn aratrmacnn ayn paragraf iki farkl zamanda ayn kategoriye kodlayp kodlamadna baklr (Türnüklü, 2000: 551). Çalmada, aratrmacnn ayn paragraf iki farkl zamanda ayn kategoriye kodlayp kodlamadna baklmtr.
Kvale (1989) geçerlii, görüme teknii ile elde edilen verilerin toplanmasnda, bunlarn kategorilere kodlanmasnda, analiz edilmesinde ve en son olarak da sunumunda kullanlan stratejilerin güvenirliinin ve kabul edilebilirliinin sürekli olarak kontrol edilmesi olarak tanmlamaktadr (Türnüklü, 2000: 552). Geçerlik için, görümeye balamadan önce görüülecek kiiye, kendisiyle nasl bir aratrma için hangi konuda
görüülecei açklanm; görüme srasnda, kaydedilme imkan olmayan sözel olmayan davranlar da not alnmtr.
Veri Çözümleme Teknikleri:
Ön test - son test kontrol gruplu desende deneysel ilemin etkililiini test etmede kullanlan, hesaplama ve yorumlama bakmndan en kolay olan teknik, iki grubun ön test- son test fark puanlarna ait ortalama puanlar arasnda anlaml bir farkn olup olmadn test etmek amacyla kullanlan ilikisiz gruplar için t-testidir (Büyüköztürk, 2003). Deney ve kontrol gruplarna ön test ve son test olarak uygulanan Fen ve Teknolojiye Yönelik Tutum Ölçeinden elde edilen veriler, SPSS paket program kullanlarak çözümlenmi, bu programda örencilerin tutum puan ortalamalar hesaplanarak deney ve kontrol grubu arasnda t-testi analizi ile karlatrmalar yaplm ve elde edilen veriler tablolatrlarak sunulmutur.
Miles ve Huberman (1994)’a göre görümeden elde edilen verilerin analizi birbirini izleyen ve etkileyen üç basamakta gerçekleir: Verilerin azaltlmas, verilerin sunumu ve sonuç çkarma ile dorulama. Verilerin azaltlmas için, ham veriler belirli kategorilere göre kodlanr (Patton, 1990). Bu kategoriler çerçevesinde veriler kodlanarak önemli ksmlar alnr, dier ksmlar ilem d braklr. Kodlama ilemi verilerin tannmasn, anlalmasn, neyin nerede olduunun bilinmesini salar. Verilerin sunumu aamasnda veriler dorudan ksa alnt, yaplandrlm özet, iletiim diyagram veya hücrelerinde kelime ya da cümlelerin yer ald matrislerle okuyucuya sergilenir. Verilerin sunumunun temel amac, okuyucuya verilerin görsel ve sistematik sunulmasn ve bu sayede geçerli ve doru sonuçlar çkarlmasn salamaktr. Sonuç çkarma ve dorulama süreci, karmaann ve belirsizliin düzenlenmesi, sistemli ve anlaml bir ekilde okuyucuya sunulmas sürecidir.
Örencilerle yaplan görümeler yazl hale getirilerek verilerin azaltlmas, verilerin sunumu ve sonuç çkarma basamaklaryla analiz edilmitir. Deney ve kontrol gruplarndaki örenciler ile yaplan görüme sonuçlarna göre her iki grubun bilgiyi nasl
yaplandrdklarn karlatrmak için, örencilerin görüme sorularna verdikleri cevaplara ilikin kategoriler ve kodlar ile örenci ifadeleri tablolatrlarak sunulmutur.