1 Erelti otu, dier canllara göre

BULGULAR VE YORUMLAR

daha az gelimitir. - - 4 - - 2

nsan, deniz yldzndan daha

grubundan 1 ve kontrol grubundan 3 örenci; geciktirilmi son testte ise yine deney grubundan 1 ve kontrol grubundan 2 örencinin bu kavram yanlgsna sahip olduu görülmektedir. Son testte kontrol grubundaki örencilerden birinin bu soruya verdii yantn açklamas “Deniz yldznda daha çok kromozom vardr, en gelimi canl odur. Fare de gelimilik yönünden en sonuncusudur.” eklindedir (Kontrol grubundan 3. örenci). Son testte deney grubundaki örencilerden biri de “Deniz yldznda kromozom says dier canllara göre daha çoktur. Deniz yldz daha çok gelimitir.” (Deney grubundan 5. örenci) açklamasn yapmtr. Ayrca ön testte, deney grubundaki örencilerden 1’inin (21. örenci) “Kromozom says en fazla olan canl en az gelimitir.” kavram yanlgsna ve yine deney grubundaki örencilerden 2’sinin (14. ve 21. örenci) “Kromozom says en fazla olan canl daha çok ürer.” kavram yanlgsna sahip olduklar görülmütür.

Örencilerle kavramlara ilikin olarak yaplan görümelerin 1. sorusu, kavramsal anlama testindeki 9. soru ile paralellik göstermektedir. Aadaki tabloda, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin görüme sorusuna verdikleri cevaplar görülmekte ve örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglarnn neler olduu açklanmaktadr.

Tablo 32

Örencilerin “Kromozom saylaryla, canl türleri arasnda nasl bir iliki vardr sence? Tüm canllarn kromozom says ayn mdr? Ayn tür canllarn kromozom

says ayn mdr?” Sorusuna Verdikleri Cevaplara likin Kategori ve Frekanslar

Grup Deney Grubu Kontrol Grubu

f Örenci fadeleri f Örenci fadeleri

liki yok

Tüm canllarn

kromozom says ayn deil

Bence canllarn gelimilik özellikleri ile bir alakas yoktur. Yani baz canllarda ayndr fakat gelimilik düzeyiyle hiçbir alakas yoktur bence (Deney-7).

Hepsinde farkl farkl kromozom saylar vardr (Kontrol-3).

Ayn tür canllarn

kromozom says ayn 9

Ayndr. Mesela tüm insanlarn kromozom

saylar ayndr (Deney-23) 6

Ayn tür canllarn kromozom saylar ayndr (Kontrol-22).

Tüm insanlarn

kromozom says ayn 9

Bence ayndr. Mesela insanlarn kromozom says 46’dr (Deney-7)

Ayn. Sadece bir tane kaltsal hastalk vard, akraba evliliiyle çocuklar hasta oluyor. Onlarda 47, bizde 46 kromozom var (Kontrol-22). Down sendromlu

insanlarn kromozom says, dier

insanlardan farkl

Tabi ki de normal insanlarn kromozom says 46’dr. Ancak mutasyon geçirmi Down sendromlu insanlarn 47 kromozomu vardr (Deney-17).

Down sendromu falan, onlar saymazsak ayndr. 46’dr. Down’lularn 47 (Kontrol-8).

liki var

*Kromozom says çok olan canl daha gelimitir.

_ 3

Kromozom says çok olan daha çok gelimitir (Kontrol-10).

*Ayn tür canllarn kromozom says farkldr.

_ 1 Farkldr bence (Kontrol-3).

“*” iaretiyle gösterilen, örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglardr.

Görüme yaplan örencilerin hepsi (n=18), tüm canllarn kromozom saylarnn farkl olduunu söylemilerdir. Kontrol grubundaki örencilerden 1’i (3. örenci), ayn tür canllarn kromozom saylarnn farkl olduunu söylemi, dierleri ayn olduunu ifade etmi, 2’si bu soruya cevap verememitir. Görüme yaplan örenciler, tüm insanlarn ayn kromozom saysna sahip olduunu ifade ederlerken, deney grubundaki örencilerden 4’ü (17., 21., 26. ve 27. örenciler), kontrol grubundaki örencilerden 2’si (8. ve 22. örenciler) Down sendromu gibi kaltsal hastal olan insanlarda kromozom saysnn farkl olduunu belirtmilerdir.

Deney grubundaki tüm örencilerle kontrol grubundaki örencilerden 5’i, canllarn gelimilik düzeyi ile kromozom says arasnda bir iliki olmadn belirtmilerdir. Kontrol grubundaki örencilerden 3’ü ise (10., 13. ve 23. örenciler) canllarn gelimilik düzeyi ile kromozom saysnn ilikili olduunu söylemilerdir. Açklama olarak kromozom says fazla olan canlnn daha fazla gelitiini belirtmilerdir, bu bir kavram yanlgsdr.

Deney grubundan görüme yaplan örencilerden birinin, yöneltilen sorulara verdii cevaplar aadaki ekildedir:

G: Kromozom saylaryla, canl türleri arasnda nasl bir iliki vardr sence?

Ö: Bir iliki yoktur. Çünkü Moli bal ile insann kromozom says ayn. ki canl türü de

farkl olduu için, bir iliki yoktur bana göre.

G: Tüm canllarn kromozom says ayn mdr?

Hayr deil. Sanrm köpein 98 kromozomu var, insann 46. Onun için ayn deil, her canl türüne göre deiiyor.

Ö: Ayn tür canllarn kromozom says ayn mdr?

Evet ayndr.

G: Tüm insanlarn kromozom says ayn mdr sence?

Ayndr ama hastalkl olduklarnda bazen fazla olabiliyordu. Normal insanlarn kromozom says 46’dr. Hatrladm kadaryla 47 kromozomlu olanlar da olabiliyordu. Down sendromlu insanlarn 47 kromozomu oluyor (Deney-26).

Deney grubundaki 26. örencinin, kromozom saysyla canllarn gelimilikleri arasnda bir iliki olmadn ve kromozom saysnn türe özgü olduunu zihninde iyi yaplandrd anlalmaktadr. Kontrol grubundan görüme yaplan örencilerden birinin, yöneltilen sorulara verdii cevaplar ise aadaki gibidir:

G: Kromozom saylaryla, canl türleri arasnda nasl bir iliki vardr sence? Ö: Kromozom says fazla olan daha gelimi.

Ö: Ayn deil.

G: Ayn tür canllarn kromozom says ayn mdr? Ö: Ayndr.

G: Tüm insanlarn kromozom says ayn mdr sence? Ö: Ayndr. 46 (Kontrol-10).

Kontrol grubundaki 10. örencinin verdii cevaplara bakldnda; bu örencinin, “Kromozom says büyük olan canl, daha çok gelimitir.” kavram yanlgsna sahip olduu görülmektedir.

Kavramsal anlama testinin 10. sorusu, “Mehmet dütüü zaman kolu ve bacaklarndaki yaralardan gelen kan neden durduramamaktadrlar? Mehmet’in anne ve babas ile kardei Zeynep’te böyle bir durum görülmedii halde, onda böyle bir hastalk olmasnn nedeni ne olabilir?” eklindedir. Geciktirilmi son testte ise örencilere, bu soruda yer alan ayn kavramlar ölçmeye yönelik edeer soru olan “Ahmet neden krmz ve yeil renkleri birbirine kartrmtr? Ahmet’in anne ve babas ile kardei Zeynep’te böyle bir durum görülmedii halde, onun krmz ve yeil renkleri kartrmasnn nedeni ne olabilir?” sorusu sorulmutur. Tablo 33, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin kavramsal anlama testinin 10. sorusuna verdikleri cevaplarn doruluk düzeyi ile ilgili yüzde ve frekanslar göstermektedir.

Tablo 33

Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 10. Sorusuna Verdikleri Cevaplarn Doruluk Düzeyi ile lgili Yüzde ve Frekanslar

Cevabn Doruluk Düzeyi

Toplam 0 1 2 3 4 GRUP Deney Ön Test Frekans 19 3 4 0 1 27 % %70,4 %11,1 %14,8 0 %3,7 %100 Son Test Frekans 1 1 11 0 14 27 % %3,7 %3,7 %40,7 0 %51,9 %100 GST Frekans 2 0 11 0 14 27 % %7,4 0 %40,7 0 %51,9 %100 Kontrol Ön Test Frekans 28 0 0 0 0 28 % %100 0 0 0 0 %100 Son Test Frekans 12 1 15 0 0 28 % %42,9 %3,6 %53,6 0 0 %100 GST Frekans 3 24 0 0 1 28 % %10,7 %85,7 0 0 %3,6 %100

Tablo 33'teki ön test sonuçlar incelendiinde, kontrol grubunda bu soruyu tam doru cevaplayan örenci yokken, deney grubundaki örencilerin % 3,6’s soruya tam doru cevap vermitir ancak deney grubundaki örencilerin % 70,4’ü, kontrol grubundaki örencilerin tamam bu soruyu cevapsz brakmlardr. Deney grubundaki örencilerin bu soruyu ön testte cevaplama düzeyinin, kontrol grubundaki örencilerden daha yüksek olduu görülmektedir. Deney ve kontrol grubu örencilerinin son test sonuçlar karlatrldnda, deney grubundaki örencilerin % 51,9’u bu soruya tam doru cevap verirken, kontrol grubundaki örencilerin soruya tam doru cevap veremedikleri görülmütür. Deney grubundaki örencilerin kaltsal hastalklarn kaltmn, kontrol grubundaki örencilere göre daha iyi kavradklar söylenebilir. Geciktirilmi son test sonuçlarna göre ise deney grubundaki örencilerin % 51,9’unun, kontrol grubundaki örencilerin ise % 3,6’snn bu soruyu tam doru olarak cevapladklar, deney grubundaki örencilerin soruya ilikin kavramlar hatrlama düzeylerinin kontrol grubundan çok daha yüksek olduu görülmektedir.

Tablo 34’te, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin, ön test, son test ve geciktirilmi son testte kavramsal anlama testinin 10. sorusuna verdikleri cevaplara ilikin kategoriler görülmektedir.

Tablo 34

Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 10. SorusunaVerdikleri Cevaplara likin Kategoriler

Gruplar Deney Grubu Kontrol Grubu

Kategoriler ÖT ST GST ÖT ST GST

Sebep

K Vitamini eksiklii 5 - - 13 4 -

Mikrop kapmas - - - 1 1 -

Genlerinde olmas 5 - - - 3 1

Çekinik genden dolay - - - - 2 1

Kaltsal hastalk

Hemofili (kann phtlamamas)

GST - Renk körlüü 6 25 25 - 25 25 Kaltsal hastalk sebebi Akraba evlilii - 3 1 - 1 4 Atalarnda olmas _{- - - - - 2} Annesi tayc - 13 14 - - 1 Babas salkl - 5 5 - - 1 Zeynep tayc - 4 3 - - 1

DNA’snn anne, baba ve Zeynep’ten

farkl olmas 1 - - -

Anne karnnda radyasyona uramas - - - - 3 2 *Babasnda baskn olmayan hemofili

geni olmas - 1 - - - -

*Babas hasta - 3 - - 1 -

*Babas tayc - - - - 1 -

*Zeynep hemofili geni tamaz. - 2 - - - -

*Kz çocuklarnda bu hastalk yok veya

çekiniktir. - 2 - - - -

*Annesinden ve babasndan çekinik

gen gelir. - - - - - 2

*Zeynep’te babasnn genleri baskn olduu için hastalk görülmemi, Ahmet’te annesinin genleri baskn olduu için hastalk görülmütür.

- - - - - 1

Belgede Öğrencilerin "Hücre Bölünmesi ve Kalıtım" konularındaki kavram yanılgılarının giderilmesinde ve zihinsel modelleri üzerinde yapılandırmacı yaklaşımın etkisi (sayfa 141-147)