BULGULAR VE YORUMLAR
2 1 *Baba ve annenin göz genler
bulunmamaktadr. Bu yüzden çocuklarnda da bulunmaz.
- - - 1 - -
*Koparlan kulak yenilendii için, yavru kedilerin kulaklarnn uzunluunda bir deiiklik olmaz.
- - - 1 “*” iaretiyle gösterilen, örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglardr.
Tablo 20 incelendiinde, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin ön bilgilerinin birbirine çok yakn olduu; son testte ve geciktirilmi son testte deney grubundaki örencilerin, kontrol grubundaki örencilere göre soruya ilikin kavramsal anlama düzeylerinin daha yüksek olduu görülmektedir. Örencilerin soruya verdikleri cevaplar
incelendiinde; ön testte deney grubundan 1 (14. örenci), kontrol grubundan 3 örencinin (5., 7. ve 27. örenci) bu soruya “Bu çiftin çocuklarnn kör olmas beklenir. Anne ve babann kör olmas, genlere de zarar verir. Çocuklar kör olabilir.” eklinde yant verdikleri ve “Sonradan kazanlan karakterler, oul döllere aktarlr.” kavram yanlgsna sahip olduklar gözlenmitir. Kontrol grubundan 1 örenci (8. örenci) de bu soruya, “Çocuklar kör olur. Çünkü baba ve annenin göz genleri bulunmamaktadr. Bu yüzden çocuklarnda da bulunmaz.” eklinde cevap vermitir. Bu örenci, insan kör olunca, göz genlerinin de yok olduunu düünmektedir. Son testlerde de deney grubundan 1 (Deney-14) ve kontrol grubundan 2 örenci (26. ve 27. örenciler) bu soruya, “Çocuun kör olmas beklenir. Çünkü anne ve babadan gen alacaktr.” cevabn vermilerdir. Ayrca son testte kontrol grubundan 2 (8. ve 24. örenciler) ve geciktirilmi son testte 1 örencinin (7. örenci), “Sonradan yaanlm bir kaza çocuklara aktarlmaz. Bu, modifikasyona örnektir.” cevabn verdikleri ve bu örencilerin, “Kaza sonucu gerçekleen körlük, modifikasyona örnektir.” kavram yanlgsn tadklar görülmütür. Geciktirilmi son testte kontrol grubundan 1 örencinin de, kedinin koparlan kulann kendini yenileyeceini ve bunun için de yavru kedilerin kulaklarnn uzunluunda bir deiiklik olmayacan belirttii görülmektedir. Bu örenci, kedinin koparlan kulan yenileyecek kadar yüksek bir rejenarasyon yeteneine sahip olduu yanlgsn tamaktadr.
Örencilerle kavramlara ilikin olarak yaplan yar yaplandrlm görümelerin 10. sorusu, kavramsal anlama testindeki 5. soru ile paralellik göstermektedir. Aadaki tabloda, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin görüme sorusuna verdikleri cevaplar görülmekte, örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglarnn neler olduu açklanmaktadr.
Tablo 21
Örencilerin “Biri dii, dieri erkek olan iki köpein kuyruklar henüz iki haftalkken bir veteriner kliniinde kesiliyor. Bu iki köpek olgunlatklarnda çiftleiyor. Bu iki köpekten doan yavrularn kuyruklarnn uzunluu sence nasl
olur?” Sorusuna Verdikleri Cevaplara likin Kategori ve Frekanslar
Grup Deney Grubu Kontrol Grubu
Kategoriler f Örenci fadeleri f Örenci fadeleri
Kuyruk uzunluu
Normal/
uzun 9
Normal uzunlukta olur (Deney-7). Uzun olur (Deney-14).
…Kesilmeden önceki gibi olur. Uzun olur (Deney-15).
Normal, kesilmemi ekilde olur... (Deney-17).
Normal olur, uzun (Deney-20). Bence normal bir köpeinki gibi olur (Deney 21).
Uzun olur (Deney-23). Normal olur… (Deney-26).
Normal bir uzunluk olur… (Deney- 27).
8
Uzun olur… (Kontrol-1). Normal olur… (Kontrol-4). Uzun olur, kesilmi gibi olmaz yani (Kontrol-8).
Uzunluu, kesilmeden önceki gibi normal uzunlukta (Kontrol-10). Kesilmi olarak domazlar… (Kontrol-13).
Kuyruklar uzun olur (Kontrol-22). Uzun olur (Kontrol-23).
Uzunluu normal olur (Kontrol-24).
Ksa _ 1 Ksa olur (Kontrol-3).
Sebep
Genetik özellii ayn
1 …Hep genetik özellii ayn olduu
için, hep uzun olur… (Deney-23). _
Oul döllere
aktarlmaz 2
Çünkü kesildiinde, kaltsal deildir ki o. Oul döllere aktarlmaz (Deney-17).
…Çünkü kaltsal bir özellik deil, yavruya aktarlmaz… (Deney-26).
_
Doutan deil
5
…Çünkü doutan yani kaltsal bir ey deildir…(Deney-15).
Çünkü bu, sonradan kesilmi, doutan gelen bir ey deil (Deney- 21).
…Çünkü sonradan kesilmitir (Deney-23).
…Sonradan olan bir ey bu çünkü (Deney-26). …Çünkü sonradan olmutur…(Deney-27). 7 …Çünkü sonradan kesilmi (Kontrol-1). …Çünkü sonradan kesildi kuyruklar (Kontrol-4).
Çünkü sonradan, çevre koularyla kuyruk kesildii için deimez (Kontrol-8).
Çünkü onlarnki sonradan olma. Doutan uzun olduu için… (Kontrol-10).
Doutan gelen bir ey olsa, evet bir ey olurdu ama doutan deil (Kontrol-13).
Çünkü, doutan uzundu ama sonradan bunlarn kuyruklar kesilmi (Kontrol-24).
Kaltsal
deil 5
…Doutan yani kaltsal bir ey deildir. Bu nedenle uzun olur (Deney-15).
Çünkü kesildiinde, kaltsal deildir ki o…(Deney-17)
…Çünkü sonradan kesiliyor, kaltsal deil. Uzun (Deney-20).
...Bu kaltsal bir özellik olmad için normal olur (Deney-26).
5
Uzun olur, çünkü kaltsal bir ey deil(Kontrol-1).
…Kromozomlar deimez çünkü sonradan kesildii için (Kontrol-8). …Uzun olur. Çünkü geniyle ilgili…(Kontrol-10).
Çünkü kromozomlarnda yok bu, sonradan kesildii için uzun olur (Kontrol-22).
Yine uzun olur. Kaltsal deildir (Kontrol-23).
*Kaltsal
hale gelir. _ 1
Bu artk kaltsal olabilir bence. Birkaç nesil gidiyor… Doacak yavrularn kuyruklar ksa olur (Kontrol-3).
“*” iaretiyle gösterilen, örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglardr.
Deney grubundan görüme yaplan örencilerin tamam (9 örenci), kontrol grubundakilerin 8’i, kuyruk uzunluklar normal olan yavru köpekler dünyaya geleceini belirtmilerdir. Kontrol grubundan 1 örenci (3. örenci) yavrularn kuyruu kesik olarak dünyaya geleceini ifade etmi ve açklamasnda da kesik kuyrukluluun, kaltsal hale geleceinden söz etmitir. Bu örenci, “Kesik kuyrukluluk, kaltsal hale gelir.” Kavram yanlgsna sahiptir. Deney grubundan görüme yaplan örencilerin, bu soruya ilikin kavramlar daha iyi yaplandrdklar söylenebilir.
Kontrol grubundan görüme yaplan ve cevabnda kavram yanlgsyla karlalan 3. örencinin bu soruya verdii cevaplar aadaki gibidir:
G: Biri dii, dieri erkek olan iki köpein kuyruklar henüz iki haftalkken bir veteriner
kliniinde kesiliyor. Bu iki köpek olgunlatklarnda çiftleiyor. Bu iki köpekten doan yavrularn kuyruklarnn uzunluu sence nasl olur?
Ö:Uzun olur. Çünkü daha sonradan olmu bir ey bu. Kaltsal olmaz.
G: Bu köpeklerden doan yavrularn kuyruklar da ayn ekilde birkaç nesil boyunca
kesilirse, daha sonraki yavrularn kuyruklarnn uzunluu sence nasl olur? Bu düüncenin nedenini açklar msn?
Ö: Bu artk kaltsal olabilir bence. Öyle düünüyorum. Birkaç nesil gidiyor, bunlarn da
G: Bu köpeklerden doan yavrularn kuyruklar da ayn ekilde 100-200 nesil boyunca
kesilirse, daha sonraki yavrularn kuyruklarnn uzunluu sence nasl olur? Kuyruu kesik yavru dünyaya gelir mi?
Ö: Ksa olur onlarnki de (Kontrol-3).
Kavramsal anlama testinin 6. sorusu, “Tabloda verilen olaylarn mutasyon mu, modifikasyon mu, adaptasyon mu olduunu yazp nedenlerini açklaynz.” eklindedir. Tablo 22’de, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin kavramsal anlama testinin 6. sorusuna verdikleri cevaplarn doruluk düzeyi ile ilgili yüzde ve frekanslar gösterilmitir.
Tablo 22
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 6. Sorusuna Verdikleri Cevaplarn Doruluk Düzeyi ile lgili Yüzde ve Frekanslar
Cevabn Doruluk Düzeyi
Toplam 0 1 2 3 4 GRUP Deney Ön Test Frekans 24 2 0 1 0 27 % %88,9 %7,4 0 %3,7 0 %100 Son Test Frekans 0 3 6 8 10 27 % 0 %11,1 %22,2 %29,6 %37,0 %100 GST Frekans 0 9 2 7 9 27 % 0 %33,3 %7,4 %25,9 %33,3 %100 Kontrol Ön Test Frekans 21 6 1 0 0 28 % %75 %21,4 %3,6 0 0 %100 Son Test Frekans 4 13 6 5 0 28 % %14,3 %46,4 %21,4 17,9 0 %100 GST Frekans % 11 6 8 2 1 28 %39,3 %21,4 %28,6 %7,1 %3,6 %100
Tablo 22 incelendiinde, deney ve kontrol gruplarnn ön test sonuçlarna göre her iki grupta da soruyu tam doru cevaplayan örenci yoktur ve gruplarn soruya verdikleri cevaplarn doruluk düzeyinin yakn olduu söylenebilir. Son test sonuçlar incelendiinde, deney grubundaki örencilerin % 37’si bu soruyu tam doru olarak cevaplandrrken, kontrol grubundaki örencilerin bu soruya tam doru cevap veremedikleri görülmektedir. Bu sonuç, deney grubundaki örencilerin mutasyon, modifikasyon ve adaptasyon
kavramlarn daha iyi örendiklerini göstermektedir. Geciktirilmi son test sonuçlarna göre ise bu soruyu deney grubundaki örencilerin % 33,3’ünün tam doru, % 25,9’unun ksmen doru olarak cevapladklar; kontrol grubundaki örencilerin ise % 3,6’snn tam doru, % 7,1’inin ksmen doru olarak cevapladklar, deney grubundaki örencilerin soruya ilikin kavramlar hatrlama düzeylerinin kontrol grubuna göre çok daha yüksek olduu görülmektedir.
Tablo 23’te, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin, ön test, son test ve geciktirilmi son testte kavramsal anlama testinin 6. sorusuna verdikleri cevaplara ilikin kategoriler görülmektedir.
Tablo 23
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 6. Sorusuna Verdikleri Cevaplara likin Kategoriler
Gruplar Deney Grubu Kontrol Grubu
Kategoriler Ön Test Son Test GST Ön Test Son Test GST
f Neden f Neden f Neden f Neden f Neden f Neden
Modifikasyon 3 _ 17 12 20 13 6 _ 4 1 6 3 Modifikasyon 5 _ 26 18 24 17 9 _ 24 14 23 9 Adaptasyon 5 _ 21 13 21 15 13 2 19 12 22 12 Modifikasyon GST- Mutasyon 6 _ 15 9 22 10 8 _ 12 9 20 8 Adaptasyon 4 _ 20 15 21 15 11 2 17 15 10 6 Mutasyon 2 _ 27 15 24 16 6 _ 16 8 21 9 Adaptasyon 3 _ 25 18 21 15 7 _ 19 9 18 10 Modifikasyon 3 _ 19 9 19 8 10 _ 10 3 6 3 Modifikasyon 2 _ 18 10 15 11 8 _ 5 0 8 2 Mutasyon 4 _ 27 12 24 12 3 _ 21 12 14 5
Tablo 23 incelendiinde, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin ön bilgileri yaknken; son testte deney grubundaki örencilerin, kontrol grubundaki örencilere göre soruya ilikin kavramsal anlama düzeyinin daha yüksek olduu görülmektedir. Deney grubundaki örencilerin; mutasyon, modifikasyon ve adaptasyon kavramalarn zihinlerinde kontrol grubundaki örencilere göre daha iyi yaplandrdklar söylenebilir. Geciktirilmi son test olarak uygulanan kavramsal anlama testinden elde edilen sonuçlara göre de, deney grubundaki örencilerin mutasyon, modifikasyon ve adaptasyon kavramalarna ilikin bilgilerinin daha kalc olduu söylenebilir.
Kavramsal anlama testinin 7. sorusu, “Bir cinayet olayndan sonra katili saptamak için olay yerinden saç, deri, kan örnekleri alnarak aratrma yaplr. Bunun sebebi sizce ne olabilir?” eklindedir. Tablo 24’te, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin kavramsal anlama testinin 7. sorusuna verdikleri cevaplarn doruluk düzeyi ile ilgili yüzde ve frekanslar yer almaktadr.
Tablo 24
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 7. Sorusuna Verdikleri Cevaplarn Doruluk Düzeyi ile lgili Yüzde ve Frekanslar
Cevabn Doruluk Düzeyi
Toplam 0 1 2 3 4 GRUP Deney Ön Test Frekans 19 0 2 0 6 27 % %70,4 0 %7,4 0 %22,2 %100 Son Test Frekans 8 1 1 0 17 27 % %29,6 %3,7 %3,7 0 %63,0 %100 GST Frekans 6 4 2 0 15 27 % %22,2 %14,8 %7,4 0 %55,6 %100 Kontrol Ön Test Frekans 20 1 0 1 6 28 % %71,4 %3,6 0 %3,6 %21,4 %100 Son Test Frekans 12 2 6 0 8 28 % %42,9 %7,1 %21,4 0 %28,6 %100 GST Frekans 15 1 5 0 7 28 % %53,6 %3,6 %17,9 0 %25,0 %100
Tablo 24’teki ön test sonuçlar incelendiinde, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin bu soruyla ilgili ön bilgilerinin birbirine çok yakn olduunu görülmektedir.
Bu sorunun, bir cinayet olayn saptarken saç, deri ve kan örnekleri alnarak incelemeler yaplmasnn nedenine ilikin olmas, örencilerin bu konuyla ilgili kavramlarla günlük hayatta televizyon, gazeteler vb. araclyla karlamalar, her iki grubun da ön testte bu soruya yakn düzeyde cevap vermelerinin sebebi olarak gösterilebilir. Deney ve kontrol gruplarnn son test sonuçlar karlatrldnda, soruya hiç cevap veremeyen veya soruyu bo brakan örenci bulunmad görülmektedir. Son testte deney grubundaki örencilerin % 63’ü, kontrol grubundaki örencilerin ise % 28,6’s bu soruyu tam doru düzeyinde cevaplamlardr. Buna göre, deney grubundaki örencilerin, kontrol grubundaki örencilere göre bilgiyi daha iyi yaplandrdklar söylenebilir. Geciktirilmi son test sonuçlarna göre ise deney grubundaki örencilerin % 55,6’snn, kontrol grubundaki örencilerin ise % 25’inin bu soruyu tam doru olarak cevapladklar; deney grubundaki örencilerin soruya ilikin kavramlar hatrlama düzeylerinin, kontrol grubundan çok daha yüksek olduu görülmektedir.
Tablo 25’te, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin, ön test, son test ve geciktirilmi son testte kavramsal anlama testinin 7. sorusuna verdikleri cevaplara ilikin kategoriler görülmektedir.
Tablo 25
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 7. Sorusuna Verdikleri Cevaplara likin Kategoriler
Tablo 25 incelendiinde, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin ön bilgileri birbirine çok yaknken; son testte ve geciktirilmi son testte deney grubundaki
Gruplar Deney Grubu Kontrol Grubu
Kategoriler ÖT ST GST ÖT ST GST
Gen/ DNA
DNA / gen tespiti 4 - 6 5 6 5
Gen ifresi farkl - 6 5 - - 1
DNA kiiye özgü 4 11 5 2 7 7
Organik baz sras ve
says farkl - - 2 - - -
Genetik özellikleri farkl - 18 4 1 2 -
Kromozom saylarnn
örencilerin, kontrol grubundaki örencilere göre soruya ilikin kavramsal anlama düzeylerinin daha yüksek olduu, saç, deri, kan örneklerinde DNA bulunduu ve DNA’larn kiiye özgü olduunu ifade eden örenci saysnn deney grubunda daha çok olduu görülmektedir.
Kavramsal anlama testinin 8. sorusu, “ekilde DNA molekülünün, bir zincirindeki nükleotit dizilimi (ATGS) görülmektedir. Bu DNA zincirinin karsndaki zincirdeki nükleotid dizilimi nasl olur? Çizerek gösteriniz. Çizdiiniz DNA modeli üzerinde, DNA’nn kendini nasl elediini açklaynz.” eklindedir. Tablo 26, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin kavramsal anlama testinin 8. sorusuna verdikleri cevaplarn doruluk düzeyi ile ilgili yüzde ve frekanslar göstermektedir.
Tablo 26
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 8. Sorusuna Verdikleri Cevaplarn Doruluk Düzeyi ile lgili Yüzde ve Frekanslar
Cevabn Doruluk Düzeyi
Toplam 0 1 2 3 4 GRUP Deney Ön Test Frekans 22 4 1 0 0 27 % %81,5 %14,8 %3,7 0 0 %100 Son Test Frekans 2 0 0 14 11 27 % %7,4 0 0 %51,9 %40,7 %100 GST Frekans % 4 1 12 3 7 27 %14,8 %3,7 %44,4 %11,1 %25,9 %100 Kontrol Ön Test Frekans 24 1 3 0 0 28 % %85,7 %3,6 %10,7 0 0 %100 Son Test Frekans 8 2 14 3 1 28 % %28,6 %7,1 %50 %10,7 %3,6 %100 GST Frekans 4 1 15 7 1 28 % %14,3 %3,6 %53,6 %25,0 %3,6 %100
Tablo 26 incelendiinde, ön test sonuçlarna göre, deney ve kontrol gruplarnda soruyu tam doru ve ksmen doru olarak cevaplayan örenci yoktur ve her iki grubun bu soruya verdikleri cevaplarn doruluk düzeyinin yakn olduu söylenebilir. Son test sonuçlar incelendiinde, deney grubundaki örencilerin % 40,7’sinin bu soruya tam doru
olarak, % 51,9’unun ise ksmen doru olarak cevap verdikleri; kontrol grubundaki örencilerin % 3,6’snn soruya tam doru olarak, % 10,7’sinin ksmen doru olarak cevap verdikleri görülmektedir. Deney grubundaki örencilerin derste yaptklar etkinliklerin, DNA’nn yapsna ve kendini elemesine ilikin olan bu soruya verdikleri cevaplarda kontrol grubundaki örencilere göre daha baarl olmalarn salad söylenebilir. Geciktirilmi son test sonuçlarna göre ise deney grubundaki örencilerin % 25,9’unun, kontrol grubundaki örencilerin ise % 3,6’snn bu soruyu tam doru olarak cevapladklar; deney grubundaki örencilerin sorudaki kavramlara ilikin bilgilerinin kalclnn, kontrol grubundan daha yüksek olduu görülmektedir.
Tablo 27’de, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin, ön test, son test ve geciktirilmi son testte kavramsal anlama testinin 8. sorusuna verdikleri cevaplara ilikin kategoriler görülmektedir.
Tablo 27
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 8. Sorusuna Verdikleri Cevaplara likin Kategoriler
Gruplar Deney Grubu Kontrol Grubu
Kategoriler ÖT ST GST ÖT ST GST Nükleotit dizilimi TASG - 25 21 1 17 23 DNA’nn kendini elemesi Önce
DNA çift zincirli - 9 5 - 1 2
Kendini elerken fermuar gibi
açlma - 5 5 - 1 1
Nükleotitlerin ayrlmas - 3 2 - - -
Sonra
Sitoplazmadaki nükleotitlerin, açk uçtaki nükleotitlerin yanna gitmesi
- 2 - - 1 -
Nükleotitlerin kendini elemesi - 2 2 - - 1 A karsna T, G karsna S
gelir. 1 14 11 - 4 13
Hücreler bölünecei zaman eler. - - - - 1 - Tablo 27 incelendiinde, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin ön bilgileri arasnda anlaml bir fark yokken; son testte ve geciktirilmi son testte deney grubundaki
örencilerin, kontrol grubundaki örencilere göre soruya ilikin kavramsal anlama düzeyinin daha yüksek olduu ve DNA’nn kendini nasl elediini deney grubundaki örencilerin daha iyi açkladklar görülmütür.
Örencilerle kavramlara ilikin olarak yaplan yar yaplandrlm görümelerin 6. sorusu, kavramsal anlama testindeki 8. soru ile paralellik göstermektedir. Aadaki tabloda, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin görüme sorusuna verdikleri cevaplar görülmekte, örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglarnn neler olduu açklanmaktadr.
Tablo 28
Örencilerin “DNA zincirlerinden birindeki baz dizilimi levhada görüldüü gibiyse (TSAGST), DNA’nn dier zincirindeki baz dizilimi sence nasl olur? DNA’nn yaps
nasldr? DNA, nelerden olumaktadr? DNA zincirlerinin kopyas nasl oluur? (DNA kendini nasl eler?)” Sorusuna Verdikleri Cevaplara likin Kategori ve
Frekanslar
Grup Deney Grubu Kontrol Grubu
Kategoriler f Örenci fadeleri f Örenci fadeleri
Baz Dizilimi
AGTSGA 9
Timin karsna Adenin, Sitozin karsnda Guanin, Adeninin Timin, Guaninin Sitozin, Sitozinin Guanin, Timinin Adenin eklinde (Deney-7).
9
Adenin, Guanin, Timin, Sitozin, Guanin, Adenin (Kontrol-3).
DNA’nn Yaps
Çift zincirli 7
Çift zincirlidir. Fosfat, deoksiriboz ekeri, nükleotitler, Adenin, Timin,
Guanin,Sitozin nükleotitleri (Deney-26).
7
DNA’nn yaps zincirlerden oluur. 2 zinciri vardr… (Kontrol-13).
Üç zincirli
_
1
Adenin, Guanin, Sitozin, Timin’den, unuttum dierlerini. DNA üç zincirli
(Kontrol-8). Sarmal 3 Çift zincirli ve sarmaldr…
(Deney-14).
5 Çift sarmalldr (Kontrol-22).
Nükleotitlerden oluur.
3
DNA’da nükleotitler vardr, organik bazlar vardr…
(Deney-27) 4
DNA’nn yaps, nükleotitlerden oluur. DNA’da 4 çeit nükleotit bulunur… (Kontrol-24).
Fosfat 8
…DNA’nn yapsnda A, T, G, C yani organik bazlar, deoksiriboz ekeri ve fosfat vardr (Deney-21).
5
DNA’nn yapsnda A, T, G, S yani organik bazlar, fosfat, deoksiriboz ekeri. DNA iki zincirlidir (Kontrol-1).
Deoksiriboz ekeri 8
…Yapsnda fosfat, deoksiriboz ekeri ve bazlar
bulunur… (Deney-7) 5
…Adenin, Timin, Guanin, Sitozin, fosfat, deoksiriboz ekeri vardr (Kontrol-10). Organik bazlar
(A, T, G, S) 9
DNA’da fosfat, deoksiriboz ekeri, organik bazlar bulunur. Adenin, Timin, Guanin, Sitozin (Deney-15).
6
…Organik bazlar 4 çeit. Adenin, Guanin, Sitozin, Timin… (Kontrol-22).
Organik bazlar -merdivenin-
ortasnda 3
…Sarmal basamakl bir merdivene benzer. Organik bazlar, merdivenin
ortasndadr. Fosfatla eker kenarlarndadr (Deney-7).
1
DNA ip gibidir, biraz kvrktr. ki zincirlidir. Ortada organik bazlar bulunur. ekerler, fosfat da yan taraflarda bulunur (Deney-24). Fosfat ve eker -merdivenin- kenarlarnda 3 Deney-7 1 Deney-24
DNA’nn Kendini Elemesi
Zincirleri ayrlr/fermuar gibi açlr.
8
…DNA çift zincirlidir. Elerken, iki zincir ayrlr, arasna organik bazlar gelir. Adeninin karsna Timin, Guaninin karsna Sitozin gelir (Deney-15).
1
…DNA’nn zincirleri açlr. Ondan sonra sitoplazmada bulunan dier moleküller açlan uca gelir. Onlarla eleir. Adenin karsna Timin, Guanin karsna Sitozin gelir. Böylece iki DNA da olumu olur (Kontrol-22).
Azotlu organik bazlarn arasndaki hidrojen balar
kopar. 2
…Azotlu organik bazlar arasnda Hidrojen ba vardr. Bata bu hidrojen balar kopar. Daha sonra Timinin karsna Adenin, Guaninin karsna Sitozin gelmek üzere
yeni bir ba oluur (Deney-
17). _ Sitoplazmada bulunan moleküller açlan uca gelir. _ 1
DNA’nn ucu açlr. Ondan sonra sitoplazmada bulunan dier moleküller açlan uca gelir. Onlarla eleir. Adenin karsna Timin, Guanin karsna Sitozin gelir… (Kontrol-22).
Her zincir kendi kopyasn oluturur.
3
…Her zincir kendi kopyasn oluturur. Adeninin karsna Timin, Guaninin karsna Sitozin gelir (Deney-7).
_ A karsna T, G karsna S gelir. 6 Deney-17 2 Deney-22 Hücre bölünmeleri srasnda DNA kendini eler. 3
DNA, bölünmek için kendini eler. Hücre bölünmesi
olabilmesi için… (Deney-21). 3
…Bölünmeler, mayoz, mitoz bölünmeler srasnda eler (Kontrol-8).
*DNA kendini elemez.
_ 2 Kendini Eleyemez (Kontrol-
13). “*” iaretiyle gösterilen, örencilerin cevaplarnda karlalan kavram yanlglardr.
DNA’nn yapsnn nasl olduunu ve nelerden meydana geldiini, deney grubundan görüme yaplan örencilerin, kontrol grubundaki örencilere göre daha iyi açkladklar görülmektedir. Kontrol grubundan 1 örenci (8. örenci), DNA’nn üç zincirli olduunu söylemitir. Deney grubundaki örencilerin, DNA’nn yapsn, nelerden olutuunu ve kendini nasl elediini, kontrol grubundaki örencilere göre zihinlerinde daha iyi yaplandrdklar söylenebilir. Aada, deney ve kontrol grubundan görüme yaplan örencilerin bu soruya verdikleri cevaplardan örnekler görülmektedir:
G: DNA zincirlerinden birindeki baz dizilimi levhada görüldüü gibiyse (TSAGST),
DNA’nn dier zincirindeki baz dizilimi sence nasl olur?
Ö: Timin karsna Adenin, Sitozin karsnda Guanin, Adeninin Timin, Guaninin Sitozin,
Sitozinin Guanin, Timinin Adenin eklinde.
G: DNA’nn yaps nasldr? DNA, nelerden olumaktadr?
Ö: Çift zincirlidir. Nükleotitlerden oluur. Nükleotitlerde fosfat, deoksiriboz ekeri ve
bazlar bulunur. 4 çeit baz, Adenin, Timin, Guanin ve Sitozin. Sarmal basamakl bir merdivene benzer. Organik bazlar, merdivenin ortasndadr. Fosfatla eker kenarlarndadr.
G: DNA kendini eleyebilir mi? Ö: Eleyebilir.
G: DNA zincirlerinin kopyas nasl oluur?/DNA kendini nasl eler?
Ö: Çift zincirli olduu için bölünür, ayrlr ve dizili olarak kopyasn oluturabilir. Her
zincir kendi kopyasn oluturur. Adeninin karsna Timin, Guaninin karsna Sitozin gelir (Deney-7).
G: DNA zincirlerinden birindeki baz dizilimi levhada görüldüü gibiyse (TSAGST), DNA’nn dier zincirindeki baz dizilimi sence nasl olur?
Ö: Timinin karsna Adenin, Sitozinin karsna Guanin geliyordu. Adenin, Guanin, Timin,
Sitozin, Guanin, Adenin eklinde olur.
G: DNA’nn yaps nasldr? DNA, nelerden olumaktadr?
Ö: Adenin, Guanin, Sitozin, Timin’den, unuttum dierlerini. DNA üç zincirli... G: DNA kendini eleyebilir mi?
Ö: DNA kendisini eler.
G: DNA zincirlerinin kopyas nasl oluur?/DNA kendini nasl eler?
Ö: Bölünmeler, mayoz, mitoz bölünmeler srasnda eler. Bilmiyorum (Kontrol-8).
G: DNA zincirlerinden birindeki baz dizilimi, levhada görüldüü gibiyse (TSAGST),
DNA’nn dier zincirindeki baz dizilimi sence nasl olur?
Ö: Adenin, Guanin, Timin, Sitozin, Guanin, Adenin.
G: DNA’nn yaps nasldr? DNA, nelerden olumaktadr?
Ö: DNA’nn yaps zincirlerden oluur. 2 zinciri vardr. Adenin, Timin, Guanin, Sitozin
vardr.
G: DNA kendini eleyebilir mi? Ö: Eleyemez.
G: DNA zincirleri kendini kopyalayamaz m? Ö: Kopyalamaz diye hatrlyorum (Kontrol-13).
Kavramsal anlama testinin 9. sorusu A, “Tabloda baz canl türlerine ait kromozom saylar verilmitir. Verilen canllar, kromozom saylarna göre büyükten küçüe doru sralaynz.” eklindedir. Tablo 29’da, deney ve kontrol gruplarndaki örencilerin 9. açk uçlu soru A’ya verdikleri cevaplarn doruluk düzeyi ile ilgili yüzde ve frekanslar yer almaktadr.
Tablo 29
Deney ve Kontrol Gruplarnn Kavramsal Anlama Testinin 9. Sorusu A’ya Verdikleri Cevaplarn Doruluk Düzeyi ile lgili Yüzde ve Frekanslar
Cevabn Doruluk Düzeyi
Toplam 0 1 2 3 4 GRUP Deney Ön Test Frekans 7 1 0 6 13 27 % %25,9 %3,7 0 %22,2 %48,1 %100 Son Test Frekans 2 0 0 1 24 27 % %7,4 0 0 %3,7 %88,9 %100 GST Frekans 1 0 0 1 25 27 % %3,7 0 0 %3,7 %92,6 %100 Kontrol Ön Test Frekans 7 3 0 1 17 28 % %25 %10,7 0 %3,6 %60,7 %100 Son Test Frekans 3 0 0 2 23 28 % %10,7 0 0 %7,1 %82,1 %100 GST Frekans 2 2 1 1 22 28 % %7,1 %7,1 %3,6 %3,6 %78,6 %100
Tablo 29’dan, deney ve kontrol gruplarnn ön testte 9. soru A'ya verdikleri