Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Öğrencilerin Oluşturduğu Temsillerin

Daha önceki bölümlerde, katılımcıların ders planlarında ÖOTlere oldukça az sayıda başvurdukları belirtilmişti. Fen öğretiminde ÖOTlere başvurmanın avantajları ve dezavantajları ile ilgili görüşleri bu tür temsillerden yararlanıp, yararlanmayacaklarını etkileyebileceği için bu görüşleri de sorgulanmıştır. Çalışmaya katılan 11 fen bilgisi öğretmen adayının bu sorulara verdikleri cevaplar analiz edilmiştir. Analiz sonucunda Tablo 4.7’de bulunan veriler elde edilmiştir.

Tablo 4.7.

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretiminde ÖOTlere Yer Vermenin Avantajları ile İlgili Görüşleri

Tablo 4.7’de görülebileceği gibi fen bilgisi öğretmen adayları fen öğretiminde ÖOTlerden yararlanmanın, belirtilen ifadelerin sıklıklarına göre genellikle; öğrencilerin aktif katılımını sağlama, kalıcı öğrenmeyi sağlama, ilgiyi artırma, kavram yanılgısını ortaya çıkarma, yaratıcı düşünmeyi sağlama ve konuyu öğrenmeyi sağlama gibi olumlu yanları olduğundan bahsetmişlerdir. Örneğin, Emel bilimsel kavramların ve süreçlerin öğretiminde ÖOTlerden yararlanmanın avantajları neler olabilir sorusunu şu şekilde yanıtlamıştır:

Emel: Avantaj olarak öğrenciler kendi fikirlerini önemsendiğini düşünmeleri daha çok katılım sağlayacaktır. Biz onlara bir şey dayattığımız zaman genelde buna hep karşı çıkıyorlar, dersi dinle dediğimiz zaman, dersi dinlememek için her şeyi yapıyorlar. Onun yerine bunu bir oyunmuş gibi, benim girdiğim grup çok küçük ve oyun çağındaki çocuklar ve bunu zevkli bir hale getirmek onların derse katılımını arttırır diye düşünüyorum. (1. görüşme, satır 1542-1546)

Emel öğrencilerin kendi temsillerini oluşturmasının fikirlerinin önemsendiği düşüncesini doğuracağını, böylece öğrencilerin derse daha çok katılacağını ifade

ÖOTlerin Avantajlarına Yönelik Görüşler Öğretmen Adayları

Aktif katılımı sağlama Kalıcı öğrenmeyi sağlama İlgiyi arttırma

Kavram yanılgılarını ortaya çıkarma Yaratıcı düşünmeyi sağlama

Kavramsal anlamayı sağlama Eleştirel düşünmeyi sağlama Özgüveni arttırma

Öğrencilerin doğru ve yanlış bilgilerini fark edebilmesi Hazırbulunuşluk düzeyini arttırma

Pekiştirme

Bilişsel kazanımların seviyesini arttırma Sözlü ifadeyi geliştirme

Yazılı ifadeyi geliştirme

Emel, Mert, Leyla Dilek, Nihal, Hakan Mert, Nihal, Leyla Feride, Nihal Mert, Feride Anıl, Hakan Feride Feride Canan Bahar Mert Hakan Hakan Hakan

etmektedir. Bununla birlikte ‘Öğretmenlik Uygulaması’ dersi kapsamında gözlemlediği 5. Sınıf öğrencilerinin oyun çağında olduklarından, bu yüzden kendi temsillerini bir oyun gibi geliştirmelerinin öğretimi daha eğlenceli hale getirerek, derse katılımlarını arttıracağını düşünmektedir.

Leyla: Bence yer verilmelidir çünkü çocuk yaptığının işe yaradığını fark edince, o derse daha bir aktif katılır, kendini daha bir mutlu hisseder, derse karşı daha ilgili olur. (1. görüşme, satır 1952-1953)

Leyla ise öğrencilerin geliştirdiği temsillerin işe yaradığını fark etmelerinin onları motive edeceğinden ve bu sayede derse daha ilgili yaklaşarak aktif bir şekilde katılacaklarından bahsetmektedir.

Feride: Yani onların işte yaratıcı ve eleştirel düşünme özellikleri gelişmiş olur, hani yaratma gücü gelişmiş olur, burada şöyle yapmak lazım bence; hani bunu yapıyorsak, çocuğun getirdiği objede hani bir kavram yanılgısı varsa, yanlış tasarlanmış, yanlış (ııı) özelliği yanlış algılanarak yapılmış bir şey varsa onları geri dönüt olarak düzeltilmesi gerekir. Bu güzel bir uygulama onlardan bir şeylerin gelmesi, onlara özgüven de kazandırır, konuyu hem de derinlemesine araştırmalarına falan da neden olur yani, gerçekten çok faydalı olur ama geri dönütün çok sağlam yapılması gerekiyor. Çünkü orada bir kavram yanılgısını daha net görebiliriz. Her türlü düşüncesini ona yansıtacağı için, onun geri düzeltilmesi gerektiğini düşünüyorum. (1. görüşme, satır 354-362)

Feride ise öğrencilerin oluşturduğu temsillere yer verilmesinin onların eleştirel ve yaratıcı düşünme becerilerini geliştireceğini söylemektedir. Bunun yanı sıra öğrencilerin temsillerini tasarladıkları bir materyal olarak düşünerek, materyalin öğretmen tarafından incelenerek öğrencilerin kavram yanılgılarını ortaya çıkarabileceğini düşünmektedir. Özellikle öğretmen tarafından verilecek geri dönütlere vurgu yaparak, bu dönütlerin öğrencilerin kavram yanılgılarını ortaya çıkarmada önemli bir rolü olduğunu söylemektedir. Aynı zamanda öğrencilerin bir takım temsilleri geliştirmesinin, onların özgüven kazanmalarını ve konuyu derinlemesine araştırmalarını sağlayabileceğini dile getiriyor.

Dilek: Öğrenciler tarafından bir temsil gerçekleştirilirse öğrenci daha iyi daha kalıcı bir öğrenme yapar. Çünkü yaparak öğreniyor, daha kalıcı olur. (1. görüşme, satır 430-431)

Dilek de, Hakan ve Nihal gibi öğrencilerin geliştirdiği temsillerin, yaparak öğrenmeden dolayı kalıcı öğrenmeyi sağlayacağını düşünmektedir.

Nihal: Bir kere kavram yanılgıları daha iyi ortaya çıkabilir. Hani onlar bire bir yapıyor. Mesela bir hafta önce hani deneyimden söyleyeyim, proje tasarımları vardı, ödevleri. Hani seri bağlama, paralel bağlama çocuk öyle biliyor. Ama tamamen materyaline yanlış yapmış. Ve bu sınıfta hani, hocanın karşısında sunum yaparken fark etti. Kendisi yapmasaydı belki tamamıyla o şekilde öğrenecekti bunu, yani kendi uğraşın her zaman birinin anlatmasından çok daha yararlı. Kavram yanılgısı açısından yararlı olabilir. (1. görüşme, satır 1330-1335)

Nihal sınıf içerisinde gözlemlediği bir öğrenciyi örnek vermiştir. Öğrencinin seri ve paralel bağlama konularıyla ilgili proje tasarımını sunarken materyali ile ilgili yanlışlıkları fark ettiğini, bu sayede öğrencinin kavram yanılgısının ortaya çıkarıldığını söylemiştir.

Bahar: ya böyle şey gibi performans ödevi gibi bir şekilde bir şeyler verilse sonra onların yaptıklarıyla derslere gelseler, bu daha iyi olur. En azından kendileri yaptıkları için ön bilgiye sahip olacaklar, yapmaları için öncelikle bir bilgi birikimlerinin olması gerekecek. Bunun içinde önceden bir araştırma yapmalılar. O açıdan güzel. Derse hazırbulunuşluk seviyesiyle gelecekler yani, o güzel. (1. görüşme, satır 1304-1307)

Bahar, ÖOTlere örnek olarak performans ödevlerini düşünerek, bu ödevlerin, öğrencilerin konuyla ilgili ön bilgiye sahip olmalarını sağlayacağını öne sürmüştür. Öğrencilerin performans ödevlerini yapmak için derse gelmeden önce bir takım araştırmalar yapacağını böylece öğrencilerin konuyla ilgili hazırbulunuşluklarının sağlanabileceğini söylemiştir.

Hakan: …yani öğrenciler konunun ne olduğunu anlar, hani konuyu anlar, neler yapacaklarını anlar, yani bunlardan çıkarımda bulunurlar, yani mesela bir yaptığı deneyin sonucunu kendisi yazmak farklı ya da öğretmenin yani sonuç yani, bir deneyi yaptırıp sonuç yazdırması çok farklı şeylerdir yani. Bir insanın, kendi sonucu gözlemleyerek yazması, yani kendi seviyesini arttırır yani, analiz, sentez.. işte değerlendirme basamakları olur yani, analiz- sentez yapması kendi hem düşünsel kabiliyetini geliştirmesini sağlar, hem de yani sözlü ifadesini geliştirmesini sağlar, yazılı ifadesini geliştirmesini sağlar. Yani yorumlayıp, akılda kalıcılığını arttırır diye düşünüyorum. (1. görüşme, satır 616-623)

Hakan, anlatılan konuyla ilgili öğrencilerin kendi temsillerini geliştirmelerinin, konuyu anlamalarında yardımcı olacağını düşünmektedir. Bu düşüncesini bir deneyin ardından gözlemlerin yazılması etkinliği ile örneklendirmiştir. Öğretmenin yapılan deneyin sonucunu yazdırmasıyla, kendisinin gözlemleyerek sonucu yazmasının Bloom Taksonomisi’ne göre bilişsel kazanımların düzeyini arttıracağından bahsetmektedir. Bu durumunda bilginin kalıcılığını sağlayacağını öne sürmektedir.

Yukarıda belirtilen kodlar ve katılımcıların görüşmelerinden yapılan alıntılar, fen bilgisi öğretmen adaylarının fen öğretiminde ÖOTlerden faydalanmanın, öğrencilerin anlatılan bilimsel kavramların ve süreçlerin öğrenmesi üzerinde olumlu etkisi olduğu görüşüne sahip olduklarını göstermektedir. Ancak, hazırlamış oldukları ders planlarının analizi, öğretmen adaylarının bu olumlu görüşlerine rağmen, ışık ve ses ünitesine ilişkin kazanımları öğretirken ÖOTlere yeterince yer vermediklerini göstermektedir. Bu durumun, fen öğretiminde ÖOTlerden yararlanmanın olumsuz tarafları olduğunu düşünmelerinden kaynaklanabileceği varsayılarak katılımcılara “Farklı temsil

modlarından yararlanmanın dezavantajları neler olabilir?” diye sorulmuştur. Tablo 4.8 öğretmen adaylarına göre ÖOTlerden yararlanmanın dezavantajları ile ilgili görüşlerini göstermektedir.

Tablo 4.8.

Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Fen Öğretiminde ÖOTlerden Yararlanmanın Dezavantajları ile İlgili Görüşleri

Tablo 4.8’de görülebileceği gibi fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşme verilerinin analizi sonucunda ifadelerin sıklığına göre zaman yönetimi, belirli öğrencilerin derse katılımı, öğrencilerin yanlış bilgiye ulaşması, velilerin temsilleri geliştirme olasılığı, sınıf yönetimi, anında dönüt verememe ve ekonomik olmaması gibi nedenlerden dolayı öğrencilerin kendi temsillerini oluşturmasının olumsuz sonuçları olabileceğinden bahsetmişlerdir.

Bazı öğretmen adaylarının bilimsel kavramların ve süreçlerin öğretilmesinde ÖOTlere yer vermenin dezavantajları neler olabilir sorusuna verdikleri cevaplar şöyledir:

Bahar: …dezavantajı olarak da; her öğrencinin bunu yapmaya olanağı var mı bilemiyoruz. Şimdi ben herkesten sınıfta yaptıracağım etkinliği yapmasını istesem ve hepsinden ayrı ayrı bunu göstermeleri istesem, yine bir vakit sıkıntısı yaşayacağım. E çoğu bir yerde velilerine yaptırıyor bu olayı, hani ne kadar özümseyecekler. (1. Görüşme, 1845-1849)

Bahar, öğrencilerin kendi temsillerini oluşturduktan sonra ortaya çıkan ürünlerin, her biri tarafından gösterilmesi için olanak olamayabileceğini başka bir deyişle zaman yönetimi açısından sıkıntı doğabileceğini belirtmiştir. Öğrencilerden kendi temsillerini ÖOTlerin Dezavantajlarına Yönelik Görüşler Öğretmen Adayı

Zaman yönetimi

Velilerin temsilleri geliştirme olasılığı Öğrencilerin yanlış bilgiye ulaşma ihtimali Belirli öğrencilerin derse katılımı

Sınıf yönetimi

Anında dönüt verememe Ekonomik olmaması

Mert, Anıl, Bahar Bahar, Işıl, Nihal Canan, Emel, Hakan Anıl, Işıl

Leyla Nihal Nihal

oluşturmalarını istediğinde, velilerin bu temsilleri geliştirebileceğinden bahsederek bu durumda öğrencilerin bilgiyi özümseyemeyeceklerini söylemiştir.

Anıl: ya şimdi hocam şöyle bir şey var. (eee) dersler kırkar dakika, (eee) fen dersi için 2 saat üst üste, 80 dakikalık bir zaman dilimi var. Yani şu anda mesela devlet okullarındaki sınıf mevcutları 30 ile 40 arasında değişiyor. 40 öğrenciye de o şekilde bir görev verip, ardında da kırk öğrencinin kırkına da yaptıramayız. Yaptıramadığımız için yani bu sefer yapan öğrencinin şevki de kırılacak, çünkü uğraşmıştı. Anlatmak için çabalamış. (1. Görüşme, 1015-1019)

Anıl öğrencilerin kendi temsilleri oluşturması durumunda tüm öğrencilerin bu temsilleri ders süresince sunabilmesinin mümkün olmadığını düşünmektedir. Ürününü sunamayan öğrencinin şevkinin kırılacağından bahsetmiştir.

Işıl: Hocam, ben (eee) aslında ben şeyi doğru bulmuyorum. Bu hani öğrencilere proje ödevleri veriliyor, öğrenciler evlerine gidip yapıyor, bunu doğru bulmuyorum, çünkü ne kadar da desem işin içine veliler giriyor. Ben daha çok öğrenci yapacaksa, uygulamayı da yapacaksa, bir proje yapılacaksa bu okulda yapılmalı diye düşünüyorum. Hani 2 saatlik ders varsa, 1 saat konu anlatılacak, 1 saat öğrenciye uygulama yaptırılacak diye düşünüyorum. Bu şekilde avantajlı olabilir. Diğer şekilde, hani öğrenciye yaptırılması istenir, evde yaptırılması istenirse işin içine başka kişiler girecek, ya öğrencinin yaptığı belli bile olmayacak. O zaman dezavantaj.(1. Görüşme, 1681-1688)

Işıl öğrencilerin oluşturduğu temsilere örnek olabilecek proje ödevlerini örnek göstererek, bu ödevlerin evde yapılmasının istenmesi durumunda öğrencilerin ödevlerini başkalarına yaptırmaları ihtimali olduğunu öne sürmektedir. Bu durumun önlenebilmesi içinse 2 saatlik bir derste 1 saatinin öğrencilerin kendi temsillerini oluşturmaları için kullanılabileceğini dile getirmektedir.

Canan: İşte (eee) yani yanlış bir şey yaptığında, onun doğrusunun sonucuna ulaşamayabilir. Hani, ya onu gözlemek gerekiyor ve sınıf 30 kişilik hani hepsinin doğru yaptığını ve sonuca tamamen ulaştığını.. Ulaşmadan da gidebilir yani öğrenci oradan.(1. Görüşme, 189-191)

Canan ise öğrencilerin temsillerini oluştururken yanlış bilgiye ulaşabileceğini öne sürmektedir. Bu yüzden öğretmenin öğrencilerin doğru bilgiye ulaşıp ulaşmadığını kontrol etmesi gerektiğini ancak sınıf mevcudunun fazla olmasının bu açıdan sıkıntı yaratabileceğini söylemektedir.

Emel: Dezavantaj olarak düşündüğümüzde de, eğer ki yine burada da plan işin içerisine giriyor, biz planlamamışsak, öğrenciyi kendi haline bırakmışsak, nasılsa öğrenci merkezli, kendileri bulacaklar, kendileri bilecekler dersek, rehberlik yapmazsak yanlış bilgiye ulaşabilirler. Her yaptıklarını iyi bir şekilde denetlememiz gerekir. Yanlış bir kavram oluşmasın kafalarında diye. Yani burada da bence iyi bir plan yapıp, o plan çerçevesinde öğrencilerin bilgiye ulaşmasını sağlamamız gerekiyor.(1. Görüşme, 1546- 1552)

Emel anlatılan konuyla ilgili öğrencilerin kendi temsillerini oluşturmalarının öğrenci merkezli öğretimi sağlayacağını düşünerek, öğretmenin iyi bir plan ve rehberlik yapmaması durumunda öğrencilerin yanlış bilgiye ulaşabileceğini vurgulamıştır.

Leyla: Belki bir sınıfta bir hır gür çıkabilir, bir gürültü falan oluşabilir ama sınıf kontrolünde sıkıntı olabilir.(1. Görüşme, 1954-1955)

Leyla ise öğrencilerin kendi temsillerini geliştirmeleri için fırsat vermenin sınıfta gürültülü bir ortam yaratabileceğini ve bu durumun da sınıf yönetimi açısından sıkıntı doğurabileceğini söylemektedir.

Katılımcılara niçin ders planlarında ÖOTlere başvurmadıkları sorulduğunda, Tablo 4.9’da belirtilen nedenlerden dolayı ÖOTlere ders planlarında yer vermediklerini söylemişlerdir.

Tablo 4.9.

Katılımcıların Ders Planlarında ÖOTlere Yer Vermeme Sebepleri

Nedenler Öğretmen Adayı

Zaman yönetiminin zorluğu Sınıf mevcudunun fazla olması Sınıf yönetiminin zorluğu Öğrenciyi tanımama

Öğrencilerin ulaştığı bilginin güvenilir olmaması

Mert, Bahar, Leyla Nihal, Bahar, Işıl Işıl

Feride, Nihal Anıl

Katılımcılardan bazıları ÖOTlere yer vermeme nedenleriyle ilgili görüşme verilerinden örnekler aşağıdaki sunulmuştur.

Bahar: yani ben süreyi çok düşündüm. Sonuçta 40 dakikamız var ve sınıfın zaten bir 5 dakikası falan, ilk 5 dakika sınıfa kontrollü davranabilmem lazım, herkesin oturması lazım. Onun dışında konunun anlaşılabilir olması için benim böyle biraz daha yavaş yavaş anlatmam lazım. Onu daha çok pekiştirmeliler, ona zamanın kalmayacağını düşündüm yoksa ben hepsini yapmak isterim öğrencilere. Gerçekten çok da seviyorum zaten. Tabi ki vaktim kalırsa ekstradan 2-3 şey daha kafamda var. Onları da yapıp getireceğim hani bir şekilde ama kalmazsa diye biraz daha kısıtlı tuttum öğrenciyi. Bir de bizim öğrenci merkezli yapmamız gerekiyor ama okul koşulları, sınıf mevcudu sayısı bunlar çok elverişli olmuyor. Hani sınıfta 20 30 kişi var. Her öğrenciye belli bir süre ayırırsam, bu sefer benim verebileceğim bir şey kalmıyor….(1. görüşme, satır 1812-1820)

Bahar, zaman yönetimi açısından ÖOTlere ders planında yer vermediğini dile getirmiştir. Ayrıca konunun anlaşılması için kendisinin yavaş bir şekilde anlatması gerektiğini, bu durumda ÖOTler için zaman kalmayacağını söylemiştir. Sınıf

mevcudunun da ÖOT kullanımı için elverişli olmadığını dile getiren Bahar, ÖOTlerin kullanımı için her öğrenciye ayrı ayrı zaman ayrılması gerektiğini düşündüğü için, 20- 30 kişi bulunan bir sınıfta bu durumun bir ders süresi için uygun olmayacağını düşünmüştür.

Öğretmen adayı Işıl ve Feride ÖOTlere yer vermeme sebeplerini şu şekilde açıklamışlardır.

Işıl: Şimdi hocam öğrencilerin tabi kendi sordukları şeylerine… (ııı) cümlelerine falan yer vereceğim, onlar tabi ki olacak. Ama dediğim gibi sınıf ortamı çok şey, ben daha farklı şeyler yapmayı düşündüm aslında ama sınıf ortamına gittiğimde, sınıf çok kalabalık ve sınıf hâkimiyeti kurmak o kadar zor ki, şimdiki hocamız bile kurmakta zorlanıyor. Hani sonuçta şey yapmayacaklarını düşündüm; beni dinlemeyeceklerini falan düşündüm. Ancak böyle toparlayabilirim diye düşündüm, yoksa diğer türlü de sınıf eğer biraz daha uslu olsaydı ve ya daha az olsaydı, diğer aktivitelere de yer vermeyi düşünüyordum. Sınıfın durumu için ben böyle düşündüm. (1. görüşme, satır 1652-1659)

Işıl, öğrencilerin sözlü anlatımlarına yer vereceğini, diğer ÖOTlerden yararlanmayı istediğini ama sınıf yönetimi ve sınıf mevcudu açısından uygun bulmadığını söylemiştir. ÖOTlerden yararlanması durumunda öğrencilerin kendisini dinlemeyeceğini ve bu yüzden sınıf yönetimini sağlayamayacağını düşünmüştür.

Feride: Hocam, çünkü öğrenciyi tanımıyorum, katılacaklar mı, hani sınıf düzeyi nedir? Sorularıma bile ne derece cevap vereceklerini bilmiyorum. O yüzden çok büyük tedirginlik içindeyim, hatta bir ön yönerge versem mi diye düşünüyorum yani. Çünkü, ders yani, sizde biliyorsunuz; ben böyle anlatırım, anlatırım; karşılık gelmeyince hem verimli olmaz hem de çok sıkıcı geçer. Yürümez. (1. görüşme, satır 325-329)

Feride öğrencileri tanımadığı için ÖOT’lere ders planında yer vermediğini söylemiştir. Öğrencilerin tepkilerini tahmin edemediği için de bu konuda tedirginlik yaşamaktadır.

Bunun dışında ÖOT kavramını bir temsil türüyle kısıtlı düşünen ve ders planlarında neden yer vermedikleri açıklayan katılımcılar vardır. Örneğin, Canan ÖOT kavramını yalnızca deney temsili olarak değerlendirip, ona göre cevap vermiştir. Canan’a benzer şekilde Ali de ÖOTleri öğrencilerin oluşturduğu projeler olarak düşünmüştür. Aşağıda Canan ve Mert’in görüşme verilerinden yapılan alıntılar bulunmaktadır.

Araştırmacı: …Daha sonra (ııı) şunu sormak istiyorum sana; sen genellikle kendi seçtiğin temsilleri öğrencilere aktarmayı uygun bulmuşsun ders planında. Genel olarak öğrencilerin kendi ürettiği temsillerden yararlanmamışsın. Bunlar neler olabilir; onların ürettiği bir takım modeller olabilir, onların kendi çizimleri olabilir, bir son kısımda öğrenci çizimlerine yer vermişsin, onun dışında deneyleri de sen yapıyorsun.(ııı)

öğrencilerin aktif olduğu temsiller genellikle daha az, senin aktif olduklarına göre. Bunun nedeni neydi? Niye daha çok öğrenci odaklı temsillere yer vermedin?

Canan: yani, hocam mesela materyal kısıtlı, yani dersin hızlı bir şekilde işlenebilmesi için, yani birkaç masada birden aynı düzeneğin olması gerekiyor. Ben de okulun laboratuvarına baktığımda, çok kısıtlı malzeme var. Yoksa onlara da yaptırmak isterdim ama hem malzeme sıkıntısı var hem konu biraz ayrıntılı. Bir de lazer ışını biraz tehlikeli olabilir falan birbirinin gözüne tutabilirler diye ben yapmayı tercih ettim açıkçası. (1. görüşme, satır 150-161)

Canan, araştırmacının ÖOTlere modeller, öğrenci çizimleri gibi örnekler vermesine rağmen, ÖOTleri deneyler ile sınırlı düşünerek, her grubun deney yapmasına yetecek kadar malzeme olmadığını düşünüyor. Bazı malzemelerin öğrencilerin kullanması için tehlikeli olacağını düşündüğü için deneyleri kendisinin yapmayı planladığını dile getiriyor.

Araştırmacı:…şunu sormak istiyorum: sen genel anlamda kendi seçtiğin temsilleri öğrencilere göstermeyi seçmişsin, işte kendi sözlü anlatımlarını, seçtiğin resimler, diyagramlar, ya da işte bir takım deneyleri sen yapıyorsun, öğrenciler izliyor. Bunun dışında öğrencilerin aktif olduğu son kısımlar var sadece. Orada da konunun tekrarı amacıyla yapmış olduğun aktivitelerde öğrencilerin düşüncelerine yer veriyorsun. İşte, o kartonlu oyun ve tartışma kısmı, vızıltı 22 dediğin kısımda. Genel olarak kendi seçtiğin temsilleri göstermeyi tercih etmişsin. Bunun nedeni neydi? Niye daha çok öğrencilerin ürettiği temsillere, aktivitelere yer vermedin?

Mert: Öğrencilerin ürettiği temsillere (ııı) hani sınıf ortamında 40 dakikalık bir süre var biliyorsunuz. Bunu bir anda çocuk böyle yapamaz, bir dersi sunuş yoluyla anlattığımız için, yeterli zamanı, yeterli hayal gücünü sağlayabileceklerini zannetmiyorum bu konuda (eee) onun için hani. Projeye dayalı bir ders işlemem gerektiğini düşündüm. Onu ev ödevi şeklinde çocuklara belki verebilirdim. Ama sınıfta benim daha çok, yönlendirdiğim bir sistemi tercih ettim. Bu yüzden, zamandan dolayı.

Araştırmacı: Anladım. Yani öğrenci odaklı temsillerin daha çok proje tarzında mı olabileceğini düşünüyorsun?

Mert: evet (1. görüşme, satır 757-773)

Mert, ÖOTlere yer verilmesi için bir ders süresinin yetersiz olduğunu ve öğrencilerin bu sürede yeterli hayal gücünü sağlayamayacaklarını düşünmektedir. Zamanın yetersiz olmasından dolayı kendisinin temsilleri sunduğu bir ders planını tercih ettiğini belirtmiştir. Mert’in zamanın yetersiz olmasını ve öğrencilerin kendi temsillerini geliştirecek kadar hayal güçlerini geliştiremeyeceğini düşünmesinin sebebi, ÖOT kavramından bahsedilince öğrencilerin yaptığı projeler gibi uzun bir süre gerektiren aktiviteleri zihninde canlandırması olabilir.

Ders planlarının ve ilgili görüşme sorularının analizinden sonra fen bilgisi öğretmen adaylarının Işık ve Ses ve Işık ünitesine ilişkin ders planlarında genellikle sözel anlatımlar, sözel ve yazılı sorular, ders kitabında yer alan okuma metinleri gibi

sözel-metinsel temsil modlarından yararlandıkları ortaya çıkmıştır. Bunun dışında fen bilgisi öğretmen adaylarının anlatmayı planladıkları konunun kazanımlarına ilişkin yer verdikleri diğer bir temsil türü ise deneylerdir. Yani, fen bilgisi öğretmen adayları ders planlarında ağırlıklı olarak sözel anlatımları, soruları, okuma metinlerini ve deneyleri