Faaliyet Ruhsatı Edinme Zorunluluğu

Serbest bölgelerde faaliyet gösterebilmek için alınması gereken faaliyet ruhsatı başvurularının, yenileme ve süre uzatımı müracaatları dahil olmak üzere değerlendirilmesinde, serbest bölgeler Genel Müdürlüğünce bölgesel ve sektörel farklılıklar da göz önünde bulundurularak aşağıda belirtilen hususlar dikkate alınır:³⁰³

1) Faaliyetin üretim faaliyeti niteliğinde ve çoğunlukla yurtdışına satışa yönelik olması esastır.

301 “Soru ve Cevaplarla Serbest Bölgeler Mevzuatı”,

http://www.mkptso.org.tr/sayfa.asp?ContentID=Icerik&id=serbest_b%F6lge, (26.08.2013).

302 “Soru ve Cevaplarla Serbest Bölgeler Mevzuatı”,

http://www.mkptso.org.tr/sayfa.asp?ContentID=Icerik&id=serbest_b%F6lge, (26.08.2013).

303 “Türkiye’de Serbest Bölgeler ve Serbest Bölgelerde Şirket Kuruluşu”, http://www.ongoren.av.tr/library/Library0907.aspx, (26.08.2013).

2) Alım-satım faaliyetlerinde de yurtdışına satış esas olup, hammadde, aramalı ve yatırım malları öncelikli olmak üzere yurtiçine satışa da belli oranlarda izin verilebilir.

3) Müracaat konusu faaliyetin;

a) İnsan sağlığı ve çevre açısından zarar verici mahiyette olmaması, b) Genel Müdürlükçe belirlenecek hassas ürünleri kapsamaması,

c) Yurtiçi piyasada yıkıcı ve haksız rekabete ortam sağlayıcı vasıfta olmaması nitelikleri aranır.

4) Faaliyetin;

a) Belli kapasitede istihdam yaratacak nitelikte olması, b) Doğrudan yabancı yatırım niteliğinde olması, c) Yeni ve/veya yüksek teknoloji içermesi,

d) Uluslararası ticareti destekleyecek bir hizmet mahiyetinde olması,

e) Serbest bölgedeki sektörel ihtisaslaşma ve kümelenmeyle uyumlu olması, hususları değerlendirme sürecinde göz önünde bulundurulur.

Ayrıca; ³⁰⁴

5) Bölgenin fiziki ve altyapı imkanlarının, yapılması planlanan faaliyet için uygun olması,

6) Başvuru sahibi firma ile ortaklarının veya yeni kurulacak firma ortaklarının geçmiş performanslarının müracaat formunda yer alan taahhüt niteliğindeki yatırım, üretim, ticaret ve sermaye büyüklüklerini doğrulayacak mahiyette olması,

304 “Soru ve Cevaplarla Serbest Bölgeler Mevzuatı”,

http://www.mkptso.org.tr/sayfa.asp?ContentID=Icerik&id=serbest_b%F6lge, (26.08.2013).

7) Türkiye ve dünyadaki genel ekonomik durum, iç ve dış piyasalardaki arz ve talep dengesindeki değişmeler ile firmalarımızın rekabet gücünün korunması,

hususları da Genel Müdürlükçe göz önüne alınmaktadır.

6.4.3.2 Faaliyet Ruhsatı Edinimi ve Geçerlilik Süresi

Serbest Bölgede faaliyet gösterebilmek için kullanıcıların faaliyet ruhsatı edinmeleri gerekmektedir. Serbest Bölge Uygulama Yönetmeliği’nin 11 inci maddesinde faaliyet ruhsatlarının ne tarzda verileceği açıklanmış olup 98/1 Sayılı Genelgede de söz konusu ruhsatın edinilmesine ilişkin esaslar belirlenmiştir.³⁰⁵

Serbest bölgelerde faaliyette bulunmak için Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğünden Faaliyet Ruhsatı alınması gerekmektedir.

Faaliyet ruhsatı almak üzere;³⁰⁶

 Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü, Serbest Bölge Müdürlüğü veya serbest bölgenin işletici/kurucu-işletici şirketinden temin edilecek Faaliyet Ruhsatı Müracaat Formu ve bir fotokopisi,

 Müracaatçı ve serbest bölgede yapacağı faaliyet hakkında tanıtıcı bilgi,

 İmza sahibinin yetki belgesi ve imza sirküleri ile (varsa) firma temsilcisinin yetki belgesi ve imza beyannamesi,

 Müracaatçı firmanın kuruluş ilanı ile son sermaye ve ortaklık yapısının yayımlandığı Türkiye Ticaret Sicil Gazeteleri ve Ticaret ve/veya Sanayi Odası kaydı (Yabancı firmalar için kendi ülkelerinde geçerli olan kuruluş belgesinin Türkiye'nin o ülkedeki temsilciliğince onaylı örneği),

 Firmanın son üç yıla ilişkin bilançosu, kar ve zarar cetveli,

305 Şeker, s.658.

306 http://www.ekonomi.gov.tr/upload/DAC3C6CE-D8D3-8566-45209FA02C177971/Faaliyet_RB.pdf, (26.08.2013) .

 Müracaat ücretinin Merkez Bankası'na yatırıldığını gösterir banka dekontunun aslı ve bir fotokopisi,

 Varsa son üç yılda Türkiye'ye getirilen döviz tutarını gösterir belgeler,

hazırlandıktan sonra bir dilekçe ile birlikte iadeli taahhütlü olarak doğrudan Dış Ticaret Müsteşarlığı Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü 06510 Emek / ANKARA – TÜRKİYE adresine gönderilebileceği gibi ilgili Serbest Bölge Müdürlüğüne de teslim edilebilir.³⁰⁷

Faaliyet Ruhsatı süresi, hazır işyeri kiralamak suretiyle faaliyet gösterecek kiracı kullanıcılar için 10 yıl, kendi işyerini inşa etmek suretiyle faaliyet gösterecek yatırımcı kullanıcılar için 20 yıldır. Ancak, bu süre; üretim konusunda faaliyet gösteren kullanıcılardan kiracı kullanıcılar için 15 yıl, yatırımcı kullanıcılar için ise 30 yıl olup, geçerli olabilmesi için üretimin süreklilik arz etmesi gerekmektedir. Üretim konusunda faaliyet gösteren yatırımcı kullanıcıların aynı işyerinde diğer konularda da faaliyet ruhsatı talep etmeleri halinde verilecek faaliyet ruhsatlarının süresi 20 yıldır. Diğer Yandan Serbest bölgede faaliyette bulunan yatırımcı kullanıcılara hazinenin özel mülkiyetinde bulunan arazi, arsa ve binalar kiralanabilir veya bunlar üzerinde 49 yıla kadar irtifak hakkı tesis edilebilir. ³⁰⁸

Genel Müdürlükçe yapılan inceleme sonucu faaliyet ruhsatı alması uygun görülen firmalar 30 gün içinde; açık alan kiralayacak iseler serbest bölge işletici/kurucu işletici firması ile, hazır işyerlerinden birini kiralayacak iseler bölgede kiralama ruhsatına sahip herhangi bir kuruluş ile kira sözleşmesi yaparlar. Arazisi özel sektöre ait bazı serbest bölgelerde ise firmaların arazi veya işyeri satın alması da mümkün bulunmaktadır. Genel Müdürlükçe yapılan inceleme sonucu Faaliyet Ruhsatı alması

307 “Türkiye’de Serbest Bölgeler ve Serbest Bölgelerde Şirket Kuruluşu”, http://www.ongoren.av.tr/library/Library0907.aspx, (26.08.2013).

308 “Soru ve Cevaplarla Serbest Bölgeler Mevzuatı”,

http://www.mkptso.org.tr/sayfa.asp?ContentID=Icerik&id=serbest_b%F6lge, (26.08.2013).

uygun görülen firmalar 30 gün içinde; arazi veya işyeri satın alacak iseler, serbest bölge işletici/kurucu işletici firması ile satış sözleşmesi yaparlar. ³⁰⁹

İlgili Serbest Bölge Müdürlüğünce onaylanmış sözleşmenin bir sureti Serbest Bölgeler Genel Müdürlüğü'ne iletilir. Genel Müdürlükçe verilen süre içerisinde kira/satış kontratı yapanlar adına Faaliyet Ruhsatı düzenlenir. Yatırımcı kullanıcılar, Faaliyet Ruhsatını aldıktan sonra, Bölge Müdürlüğüne müracaat ederek, hazırlatmış oldukları inşaat projelerini uygulamak üzere "İnşaat Ruhsatı" alırlar. İnşaat çalışmalarını bitirdikten sonra "İskân Ruhsat"larını alarak ticari faaliyetlerine başlarlar. Faaliyet Ruhsatı alması uygun görülmeyenlere ise, faaliyet ruhsatı için ödedikleri müracaat ücretleri iade edilir.³¹⁰

6.4.3.3 Faaliyet Ruhsatının İptali

Serbest bölgelerde faaliyet ruhsatı iptalini gerektiren husular şöyle sıralanmaktadır: ³¹¹

 Faaliyetlerin geçici olarak durdurulduğu 3 aylık süre sonunda, aykırı işleme devam edildiğinin Bölge Müdürlüğünce tutanakla tespit edilmesi,

 Faaliyet ruhsatı müracaat formunda beyan ve taahhüt edilen hususlara uyulmaması veya beyan edilen hususların gerçek dışı olduğunun sonradan yapılan araştırma ve incelemeler veya denetimler neticesinde tespit edilmesi,

 Kanun, Yönetmelik, Tebliğ ve genelge hükümlerine uyulmadığının tespit edilmesi,

 Bölge dışındaki faaliyetler nedeniyle elde edilen kazanç ve iratların, bölgede elde edilmiş kazanç ve iratlar gibi gösterilerek muhasebe kayıtlarının birleştirilmesi

309 http://www.ekonomi.gov.tr/upload/DAC3C6CE-D8D3-8566-45209FA02C177971/Faaliyet_RB.pdf, (26.08.2013) .

310 http://www.ekonomi.gov.tr/upload/DAC3C6CE-D8D3-8566-45209FA02C177971/Faaliyet_RB.pdf, (26.08.2013) .

311 “Soru ve Cevaplarla Serbest Bölgeler Mevzuatı”,

http://www.mkptso.org.tr/sayfa.asp?ContentID=Icerik&id=serbest_b%F6lge, (26.08.2013).

ve/veya bu amaçla sahte ve muhteviyatı yanıltıcı belge kullanılması suretiyle vergi kaçırıldığının tespit edilmesi,

 Mevzuata aykırı olarak bölgeye mal getirildiğinin veya bölgeden mal çıkarıldığının tespit edilmesi, envanter kayıtları ile mevcut stoklar arasında eksiklik veya fazlalık bulunduğunun tespit edilmesi,

hallerinde kullanıcının faaliyet ruhsatı hiçbir uyarıya gerek kalmaksızın Genel Müdürlükçe iptal edilir.