3. YÖNTEM
3.2. Evren ve Örneklem
Araştırmanın evrenini; Millî Eğitim Bakanlığının 2017-2018 eğitim öğretim yılında, ortaokullarda okutulmasına izin verdiği 4 yayınevine ait 6 Türkçe ders kitabındaki 78 kurmaca metin oluşturmaktadır. Örneklem ise her yayınevinin ders
kitabındaki kurmaca metin türlerinden birer örnek alınmasıyla 32 kurmaca metinden oluşmaktadır. Aşağıdaki tabloda sınıf ve yayınevlerine göre daha kapsamlı açıklama yapılmıştır:
Tablo 7:
Türkçe Ders Kitaplarındaki Toplam Metin, Kurmaca Metin ve İncelenen Metin Sayıları.
Sınıf ve Yayınevi
Toplam Metin Sayısı
Kurmaca Metin Sayısı
İncelediğimiz Kurmaca Metin
Sayısı
5. Sınıf (MEB Yay.) 40 15 5
6. Sınıf (MEB Yay.) 52 17 6
6. Sınıf (Başak Matbaacılık) 52 16 6
7. Sınıf (Ez-De Yay.) 36 14 5
8. Sınıf (MEB Yay.) 36 8 5
8. Sınıf (Dörtel Yay.) 36 8 5
Toplam 252 78 (Evren) 32 (Örneklem)
Türkçe ders kitaplarında yer alan temalardaki metinler ve türleri aşağıdaki tablolarda sınıf ve yayınevlerine göre belirtilmiştir:
Tablo 8:
MEB Yayınları 5. Sınıf Türkçe Kitabında Yer Alan Metinler ve Türleri
Tema Metnin Adı Tür Örnekleme
Alis Harikalar Diyarında- Tavşanın Peşinden Roman Anlamak (Dinleme/İzleme Metni) Şiir
Güneşin Uyuduğu Yer (Serbest Okuma Metni)
Mustafa Kemal’in Kağnısı Şiir
15 Temmuz Bilgilendirici
Metin Dersimiz Atatürk (Dinleme/İzleme Metni) Film Küçük Ağa (Serbest Okuma Metni) Roman
3. Tema Erdemler
Güvercin Fabl
Karagöz ile Hacivat-İncelik Tiyatro
Püf Noktası Hikâye
Adsız Çeşme (Dinleme/İzleme Metni) Şiir Yunus Emre’den Seçmeler (Serbest Okuma
Metni)
Şiir
4. Tema Bilim ve Teknoloji
Uzayda Bir Gün Bilgilendirici
Metin Sarımsak Soslu Makarna Bilgilendirici
Metin
Bir Dâhiyle Konuşmak Biyografi
Sanki Caminin Bakım Kılavuzu (Dinleme/İzleme Metni)
Haber Jules Verne (Serbest Okuma Metni) Bilgilendirici
Metin
Tamburî Cemil Bey Enstrümanları Anlatıyor Bilgilendirici Metin Dede Korkut-Boğaç Han (Dinleme/İzleme
Metni)
Çizgi Film Çocuk Doğru Söyledi (Serbest Okuma
Metni)
Küçük Şeylerin Hikâyesi-Kütüphane Video
(Dinleme/İzleme Metni)
Keramet Kavukta mı? (Serbest Okuma Metni) Fıkra
7. Tema Sağlık, Spor
Anadolu’nun Cirit Oyunları Bilgilendirici Metin Hasta (Serbest Okuma Metni) Hikâye
8. Tema Doğa ve Evren
Yüksek Evde Oturanın Türküsü Şiir
Reçete Sohbet
Kar Tanesinin Serüveni Hikâye
Kuş Ağacı (Dinleme/İzleme Metni) Masal
Ben Bir Çınar Ağacıydım (Serbest Okuma Metni)
Hikâye
Tablo 9:
MEB Yayınları 6. Sınıf Türkçe Kitabında Yer Alan Metinler ve Türleri
Tema Metnin Adı Tür Örnekleme Dâhil
1. Tema
Biz ve Değerlerimiz
Affet Babacığım Hikâye
Dostlar Beni Hatırlasın Şiir Sevmenin Ölçüsü, Ölçüsüz
Sevmektir
Deneme Kalp Ustası (Dinleme Metni) Hikâye
Aslan, Tilki, Bir de Geyik Fabl Bal Gibi İsim Tamlaması Anı
Beri Gel (Dinleme Metni) Şiir 2. Tema Mustafa Kemaller Tükenmez Şiir
Şehit Bacı Hikâye Kınalı Ali (Dinleme Metni) Hikâye 3. Tema
Dünya ve Çevre
İnnisfree’deki Göl Adası Şiir Güneş Nasıl Çalışır Sohbet
(Sohbet)
Bizimki Türkçe Sevdası Deneme Anadolu’da Renkler Üstüne Deneme İki Dirhem Bir Çekirdek
(Dinleme Metni)
Sohbet
Evliya Çelebi Biyografi
23 Nisan Şiir Demokrasi (Dinleme Metni) Şiir 6. Tema Mazhar Osman Uzman Biyografi Denizler Altında Yirmi Bin
Fersah (Dinleme Metni)
Roman
İlim Öğren Şiir
İletişim Alanındaki İcatlar Makale Robot (Dinleme Metni) Şiir 8. Tema Organlardan Mektup Var Mektup
Kenan Sofuoğlu Röportaj
Bilmece (Dinleme Metni) Şiir
Atari Merakı Hikâye
Tablo 10:
Başak Matbaacılık 6. Sınıf Türkçe Kitabında Yer Alan Metinler ve Türleri
Tema Metnin Adı Tür Örnekleme Dâhil Can Yoldaşıma Mektuplar Şiir Tanıdığım Çocuklardan:
Rüstem (Dinleme Metni)
Hikâye
Vatan Yolunda Anı
Benim Kararım (Dinleme Metni)
Söylev 3. Tema
Biz ve Değerlerimiz
Annem Mektup
Bisikletli Postacı (Dinleme Metni)
Hikâye Dostlar Beni Hatırlasın Şiir Hoşgörü (Dinleme Metni) Deneme
Ant Hikâye Teller Nasıl Konuşturuldu?
(Dinleme Metni)
Köstebekler Hey Gidinin Efesi Makale Ben Bir Küçük Kilimim Hikâye İstiklâl Marşı Nasıl Yazıldı
(Dinleme Metni)
Sohbet Isparta ve Güller Gezi Yazısı Türküler Dolusu Şiir
Hayvan Dostlarımız ve Biz Deneme Siwa’nın Öyküsü (Dinleme
Sağlığına Kavuşan Hasta Hikâye Körebe (Dinleme Metni) Şiir
Altın Kız Köşe Yazısı
Bir Tutam Fıkra Fıkra
Issız Ada (Dinleme Metni) Hikâye Büyüklere Mektuplar Mektup Oyuncakların Oyuncağı
Olmak
Şiir
Tablo 11:
Ez-De Yayıncılık 7. Sınıf Türkçe Kitabında Yer Alan Metinler ve Türleri
Tema Metnin Adı Tür Örnekleme Dâhil
Eşsiz Hazine (Dinleme Metni) (Hikâye) Mektup Arkadaşları (Serbest Okuma
Kitaplar Arasında Tiyatro
Okumak Deneme
Kütüphane (Dinleme Metni) Şiir Kitapların Kanatları (Serbest Okuma Metni)
Tiyatro
Kitaplar (Serbest Okuma Metni) Deneme 4.Tema
İlkbahar, Yaz, Sonbahar ve Kış Kardeşler (Dinleme Metni)
Masal
Ayşe Gül (Serbest Okuma Metni) Hikâye Yanan Ormanlarda Elli Gün (Serbest Efsane
Okuma Metni) İş ve Zaman (Serbest Okuma Metni) Deneme Zaman (Serbest Okuma Metni) Makale
Tablo 12:
MEB Yayınları 8. Sınıf Türkçe Kitabında Yer Alan Metinler ve Türleri
Tema Metnin Adı Tür Örnekleme Dâhil
1.Tema Okuma Kültürü
Kitaplarla Kurulan Dostluk Şiir Okuma Serüvenim Nasıl Başladı? Anı
Sarı Traktör Eleştiri
Benim Elli Beş Yıllık Türk Dili’m (Dinleme Metni)
Anı Okumak (Serbest Okuma Metni) Sohbet Kütüphaneler (Serbest Okuma
Metni)
Anı
2.Tema Atatürk
İşte Onun Evrensellik Anlayışı Anı
Onuncu Yıl Nutku Söylev
Atatürk ve Bilim Makale
Dil Devrimi (Dinleme Metni) Makale Atatürk’te Millet Sevgisi (Serbest
Evliya Çelebi Biyografi
Orta Oyunu Anı
İhtiyar Çilingir (Dinleme Metni) Hikâye Yunus Emre (Serbest Okuma Metni) Biyografi
Bağlamacıya (Serbest Okuma
Empati ile Yaşamak Deneme
Karanfiller ve Domates Suyu Hikâye
Martı Roman
Su Gibi (Dinleme Metni) Şiir Hellen Keller (Serbest Okuma
Metni)
Biyografi Adam Olmak (Serbest Okuma Şiir
Metni)
Seyfi Baba (Serbest Okuma Metni) Manzum Hikâye Zamanı Kazanmak veya Kaybetmek Sohbet
Kız Kalesi (Dinleme Metni) Efsane Türk Evinde Türk Dili Türk Dilinde
Türk Evi (Serbest Okuma Metni)
Deneme Yurdum (Serbest Okuma Metni) Şiir
Tablo 13:
Dörtel Yayıncılık 8. Sınıf Türkçe Kitabında Yer Alan Metinler ve Türleri
Tema Metnin Adı Tür Örnekleme Dâhil
1.Tema İletişim
Tatlı Dil Sohbet
Kişiler Arası İletişim ve Kitle İletişimi Araştırma/İnceleme Yazısı
Eğitimin Hayatî Önemi Makale Atatürk’ün Türk Diline Verdiği Sana Gelmez Bu Ufuklar… (Serbest
Okuma Metni)
Tiyatro
3.Tema Toplum
Otoray Yolculuğu Gezi Yazısı
Manisa Ovası’nda Bir Gün Röportaj
Hayatı Dostluk Derken Deneme
Yaşlılardan Gençlere Şiir
Babamın Vasiyeti Anı
Acaba? Deneme
Bir Başarının Örnek Öyküsü (Dinleme Metni)
Köşe Yazısı Macera (Serbest Okuma Metni) Şiir
Okul ve Meslek Seçimi (Serbest Okuma Metni)
Makale
5.Tema Duygular
Garip Bir Hediye Hikâye
Eski Çarıklar Tiyatro
Dokuzuncu Hariciye Koğuşu Roman
Fahrünnisa (Dinleme Metni) Anı Deniz Hasreti (Serbest Okuma
Kır Şarkısı (Serbest Okuma Metni) Şiir
Evrenin içinden örneklem oluşturulurken her ders kitabındaki metin türlerinden birer örnek alınmıştır. Seçilen metinlerin, eğer mümkünse farklı temalardan olmasına dikkat edilmiştir. Dinleme metni ve serbest okuma metni örneklerine de yer verilmesine özen gösterilmiştir.