En Çok İzlenilen Kanallar

Son yıllarda yaşanan teknolojik gelişmelerin bir sonucu olarak kablo ve uydu ortamlarından sayısal olarak yapılan yeni iletim yöntemleri başlamış, sektörde radyo ve televizyon kuruluşlarının sayısında hızlı bir artış olmasıyla rekabet ortamının zorlaştığı görülmüştür. Hali hazırda Türkiye’de TRT’nin televizyon kanalları haricinde 24 ulusal, 16 bölgesel ve 224 yerel televizyon faaliyet göstermektedir. Türkiye’deki kablo sisteminde ise 76 televizyon kanalı bulunmakta olup, bunlardan bir kısmı yabancı ülke kanallarıdır (www.rtuk.org.tr.).

Ödemeli TV hizmetleri de başlamış olup, beş adet ödemeli kanal mevcuttur. Bunlardan dört adeti bir sayısal uydu platformunda bulunmaktadır ve özel program yayınları sunmaktadırlar. Özel kanallar finansmanlarını temelde reklamlardan sağladıkları gelirlerle elde etmektedirler. Kamu televizyonu TRT ise karma fon sistemi ile; televizyon bandrollerinden, reklamlardan ve diğer kamu kaynaklarından finansmanını sağlamaktadır (www.rtuk.org.tr.)

İletişim hizmetleri sayısında artış sağlayan sayısallaşma daha çok özel yayıncı kuruluşların yararına rekabeti getirmektedir. DIGITURK -sayısal uydu platformu- hali hazırda değişik bir çok radyo ve televizyon hizmetini, buketinde sunduğu bir çok ek hizmetle birlikte sağlamaktadır. Bunların yanı sıra hemen her ilde yerel televizyon kanalları yayın yapmaktadır. Yeni haberleşme ve iletişim teknolojileri ve hizmetleri, Internet ve sayısal veri hizmetleri Türkiye’de şimdiden yaşamın bir parçası olmaya başlamıştır (www.rtuk.org.tr.)

Televizyon karşısına geçilip sadece kumanda aletinin bir düğmesine basılarak yüzlerce yerli-yabancı kanalı izleme imkanı veren bir araç olması karşısında izleyicinin yoğun ilgisi yukarıdaki sayıların daha çok artacağının göstergesi olabilir. Keane, “çok kanallı seçim demek, çok kanallı saçmalık demek olduğuna göre-ucuz yarışma programları, dışardan alınmış eski programların tekrarları, reklamlardan farkı olmayan içi boş eğlence programları-'daha fazla seçenek' demek, daha iyi eğlence değil, daha kötü medya demeye gelecektir. Ucuz yapımlardan geçilmeyen, tekrarlarla dolu, sonu gelmez dizilerden ve eldeki malzemenin temcit pilavı gibi ısıtılmasından oluşan bir yayıncılık” anlayışı kaçınılmaz olacağından kalitenin yerini “ticaret kurtları” alacaktır (Keane, 1992: 71) görüşündedir. Keane’nin televizyon kanallarının çok sayıda olmasının kalitesizliği beraberinde getirmesinin kaçınılmaz oluşuna ve konuya ticari

olarak yaklaşan medya sahiplerinin yayıncılık anlayışlarına karşı olması haklı gerekçelere dayanmakla birlikte televizyon sahipleri kara odaklandıklarından, yayınlarının içeriğini ve kalitesini geride tutma anlayışından vazgeçecek gibi görünmemektedirler. En azından bütün dünyada görülen genel eğilim şimdilik bu yöndedir.

Televizyonun tüketicileri, izleyicilerdir. Doğal olarak izleyiciler de kendi kişisel tercihleri ve gereksinimlerini karşılayan kanallara, programlara ilgi duymaktadırlar. Ien Ang izleyiciyi tanımlamanın çok güç olduğunu bu durumun izleyicinin görünmezliğinden kaynaklandığını belirtir. Çünkü televizyonun evlerde kapalı mekanlarda izleniyor oluşu izleyicinin denetlenmesini ve tanınmasını imkansızlaştırmaktadır (Çaplı, 2002: 151-152).

Ang’in ifade ettiği gibi izleyici profilinin tam bir tespitini yapmak zor görünmektedir. İnceleme konusunun insan oluşu, ifadelerin kesin olması yönündeki en büyük engeldir. Bu yönüyle yapılan seçimler insan, olmanın gerektirdiği birtakım özelliklerden etkilenmeyi kaçınılmaz kılmaktadır. Ancak değişebilir olmakla birlikte ana hatlarıyla bir tespit yapmak yine de mümkündür. Çok fazla detayın araştırmanın sonucuna yansıyacak ciddi bir etkisinin olacağı düşünülmediğinden, izlenilen kanalların aşağı-yukarı hangileri olduğunun belirlenmesi yeterli görülebilir.

Tablo 27: Kadınların Sürekli İzledikleri Kanalların Dağılımı

Sürekli Olarak İzlenen Kanallar Sayı %

Yok 244 63.7 ATV 60 15.7 KANAL D 41 10.7 KANAL 7 51 13.3 SAMANYOLU 63 16.4 SHOW TV 57 14.9 TGRT 29 7.6 TRT Kanalları 15 3.9 Diğer 5 1.3

Not: Birden çok seçenekle cevaplandırılmıştır.

Bu bağlamda tablo 27 kadın izleyicilerin sayısı günden güne artan sayısız kanal arasında en çok izledikleri kanalların dağılımını vermektedir. İzleyicilerin bu noktada ciddi bir tercihleri yoktur. 244 kadın beğenilerine hitap eden programlar hangi kanalda ise kanal ayırımı yapmaksızın o kanalı izlediklerini belirtmişlerdir. Burada yaygın medya kanallarını izlemeleri ise dikkati çekmektedir. Böylelikle çoğunluğun

tercihlerini kanala göre değil, beğendikleri programlara göre oluşturduğu anlaşılmaktadır. Tabloda en fazla izlenen kanalların sayıca birbirine yakın olduğu gözlenirken, TRT Kanallarının en az sayıda kişi tarafından izlendiği görülmektedir. Diğer seçeneğini işaretleyen 5 kişi ise NTV, TV 5, Ulusal TV izleyicileridir.

İzlenen kanalların formatı, genelde eğlence, show, magazin, dizi, yarışma veya kadın programlarına göre oluşturulmuş ya da bunların dışında daha ciddi yayın yapan kanallardır. Ancak kanalların çoğu içerik açısından birbirine benzemektedir. Bunun sebebi, en çok izlenen programların ratinginin yüksek olmasına bağlı olarak reklam gelirlerinin artmasıdır. Bu durumu gözeten kanal sahipleri ister istemez beğenilen programların benzerini veya taklidini yaptırarak, kendi kanallarının daha çok izleyiciyi ekran başına çekmesi için yarışa girmektedirler. Böylelikle kanalların birbirine benzeşikliği kaçınılmaz olmaktadır. Sonuç itibariyle bu kanalların vermek istedikleri mesajın daha az izlenen kanallara kıyasla daha etkili olabileceği söylenebilir.

Kanal ayrımını kendilerini son derece dindar olarak ifade eden kadınlar ile belli ideolojilere sahip olan kadınların yaptığı belirlenmiştir. Sayıları bir kaçı geçmeyen bazı kadınlar, dini görüşlerine ters olan kanalları asla izlemediklerini belirtirken, bazıları ise dini inançlarının son derece zayıf olduğunu bu nedenle bu yönde yayın yapan kanalları asla izlemediklerini belirtmişlerdir. Bu durum inanç noktasında her iki uçta olan kadınların tutumlarını sert bir şekilde davranışa dönüştürdüklerini göstermektedir. Ancak daha ılımlı olanlarda böyle bir ayrım dikkati çekmemiştir.