Her şeyi yönlendirebilme gücünün çekici geldiği sanal mekânlar (Uzun, Aydın, 2012: 276), küresel olarak birbirine bağlanmış bilgisayar temelli ve erişimli, çok
boyutlu, yapay ya da sanal birer gerçekliktir. Sanal mekânda enformasyona dayalı kurumların ve çalışmanın tıpkı sıradan fiziksel mekânda olduğu gibi bir tarza, kimliğe, mimariye ve çalışma gerçekliğine sahip olduğu bilinmektedir. Bir coğrafya, bir fiziksel mekân, bir doğa ve yasaya sanal mekânların da sahip olduğu ve burada insanların eğlenme, kendini eğitme, arkadaşlık ya da dayanışma arama gibi beklentilerine cevap bulma gayretinde olduğu görülmektedir (Güzel, 2006: 5-6).
İletişim teknolojisi geliştikçe ve aradaki engeller kayboldukça internet ağı üzerindeki insanlar birbirlerine daha fazla yakınlaşmaktadırlar. Bu yakınlaşma ortak paylaşım alanları oluşmasını ve bunu takiben de elektronik bir internet kültürünün meydana gelmesini sağlamaktadır. Bilgisayarlardan oluşan küresel bir ağın biçimlendirdiği etkileşim mekânı anlamına gelen siberuzay, internet kullanıcılarının yaşadığı yeni bir alanı ifade etmektedir. Bu alanda kişiler artık insanlar olarak değil, birbirlerinin ekranındaki mesajlar olarak görünmektedirler. Kullanıcıların kimliklerini tanımadıkları e-postalar dışında, internette kimin gerçekten kim olduğu, cinsiyeti ya da dünyanın neresinde olduğu konusunda kimse emin olamamaktadır (Denizci, 2009: 50).
Sosyal ağlar özellikleri ve sundukları imkânlarla zaten bireyi bir yönlendirme ve sınırlama halindedirler. Profil özellikleriyle oluşturulan ve zaman içinde paylaşılan içeriklerle derinleşen kimlikler, her ne kadar bireyin tekelindeymiş ve bu oluşum sürecinde birey özgürmüş gibi gözükse de bu süreçte farkında olmaksızın yönetilmektedirler. Bütün bu yeni toplumsal ilişki biçimleri, internet üzerinde kurulan toplumsal bir alana dikkatleri çevirmektedir. Gündelik hayatın fiili erişim alanları dışında, bir ekran üzerinden ilişki ve etkileşimlerin yürütüldüğü, insanların bir araya geldiği görülmektedir (Kılıç, 2012: 144-147).
İnsanlar kendilerini internette birçok benliğe dönüştürerek yeni bir benlik inşa edebilmektedirler. Internet postmodern yasamın özelliği olan benlik inşa etmek ve yeniden inşa etmeyi deneyimlemek için önemli bir sosyal laboratuar olarak değerlendirilmeye başlanmıştır. Sanal gerçeklikte kişiler kendilerini yeniden yaratır ve yeniden sekilendirir (Doğan,2006: 56). İnternet fiziksel mekân ve toplumsal ilişkilerle
olan paralelliği sayesinde, sanal topluluklar ve kimlikler oluşturmakla kalmayıp kişilerarası iletişime katkı sağlayabilmektedir (Güzel, 2006: 5-6).
1. İnternet Üzerinden Şekillenen Kimlik
Kimlik, bireyin kendi kendisini, ihtiyaçları, davranışları ve ilgileri belirli ölçüde tutarlık gösteren, kendi kendine sadık, diğerlerinden ayrı ve farklı bir varlık gibi algılanmasını içeren, bilişsel ve duyuşsal bir nitelikte bileşik bir zihinsel yapı olarak tanımlanmıştır (Bilgin, 2001: 182). Toplumun sosyal sisteminin en temel ve en önemli kökenini kimlik kavramı oluşturmaktadır. Topluma etki eden kimlik, bireylerin gerek kültürel gerekse yaşadıkları çevrelerdeki sosyal konum ve statülerinin karşılığı olan çok boyutlu, inanç, tutum, değer yargıları gibi yaşam biçimini sembolize eden bir kavram olarak kullanılmaktadır. Kimliğimizi sarmalayan özellikler, toplumda yaşayan diğer bireylerle girdiğimiz sosyal ilişkiler ve etkileşimler içinde oluşan niteliklerdir. Bu da kültür içinde biçimlenen bir temeli oluşturmaktadır (Karaduman, 2010: 288).
Günlük yaşantı ve diğer insanlarla ilişkiler değerlendirildiği zaman karşı tarafın hakkımızdaki duygu ve düşüncelerine ne kadar önem verildiği herkes tarafından kabul görmüş bir gerçekliktir. Çoğu zaman karşı tarafta olumlu bir izlenim yaratılması için çok çeşitli yollar izlenebilmektedir. Karşımızdakinin düşüncelerini tesadüfe bırakmak yerine onları biçimlendirme davranışı sergilendiğini de görebiliriz. Yani bazen kimliğe yeni bir şekil vererek karşı tarafı sunumu söz konusudur. Kimlik bu noktada, olayları ölçen ve değerlendiren bir mekanizma olarak işlev gördüğü gibi bireyin motivasyonlarının, tutumlarının ve tepkilerinin belirlenmesinde de önemli bir etken olmaktadır (Bilgin,2001: 197-211).
Bir toplumu oluşturmanın aşamaları olarak gösterilen formlar, kimlik, ilişki gibi öğelerin internet ortamında da uyarlanabildiği görülmüştür. Belli bir süre sonra insanlar online kimlikler yaratırlar. Kullanıcılar cinsiyetleri, görünüşleri, cinsel kimlikleri ve umum ile ilgili diğer özelliklerini değiştirir ve olmak istediği kimliğe dönüştürür. Bu açıdan değerlendirildiğinde sanal toplumların oluşmasına etki eden en önemli unsurun uygarlıkla gelen tüm maskeleri bir tarafa bırakmayı kolaylaştırması sonucuna varılmıştır. Kendini nasıl görmek istiyorsa o şekilde sunmayı başarmak artık kişinin kendi denetimine bırakılmıştır (Güzel, 2006: 6-7).
Tarihte toplumsal yapılanma şekillerine göre kimlik oluşumlarının da etkilendiği bilinmektedir. Toplumlar karmaşıklaştıkça ve çeşitlendikçe kimliklerin de değişken bir yapıya sahip olduğunu görülmektedir. Bu değişken yapı örneğin geleneksel toplumlarda bireyin dışında ve yaşadığı topluluğun aidiyetleriyle biçimlenirken, modern toplumlarda bireyselliğin ve bireysel aklın ön planda olduğu şekliyle karşımıza çıkmaktadır. Günümüzde ise kimliğin, aşırı parçalanmış, çoklu özellikler gösterdiği ve çok çeşitli karakteristiğe büründüğü saptanmıştır (Karaduman, 2010: 287).
Bazı insanlar için sanal ortam araçlarını kullanmak, yüz yüze iletişim biçimlerinin yerini almasından ziyade destekleyici bir işlev olarak görülmektedir. Yeni teknolojiler sahip oldukları özellikleri nedeniyle kullanıcılarına izleyici ya da topluluk karşısında imajlarını vurgulamalarına ve ya kendilerini ortaya çıkarmalarına izin veren bir yapıdadır. Bu sayede internet üzerinde kimlikler yeniden yaratılabilmekte ya da şekillendirilebilmektedir (Uzun, Aydın, 2012: 264).
2. İnternette Online Flörtün Motivasyonları
En az son otuz yıldır internet, gündelik bir iletişim ve ilişki kurma aracı haline gelmiş ve bireyler bu aracı giderek daha fazla kullanır olmuşlardır. İnternet kullanarak evde tek başına olmaktan çıkarak sanal bir topluma katılmak suretiyle başkalarıyla paylaşımlarda bulunmak, gündelik hayatın yeni bir gerçekliğidir. İnternet aracılığı ile sanal âlemde kurulan toplumsal yapı, devamlı surette kullanıcıların katkılarıyla inşa edilmekte ve sürekli yenilenerek canlılığını korumaktadır (Kılıç, 2012: 144).
Son yıllarda sosyal paylaşım ağlarının hayatımızı ele geçirmesi ile birlikte, dünyanın diğer ucundaki insanlar ve bunların alışkanlıkları, yaşayışları ve kültürleri hakkında birebir kendilerinden bilgi alınmaya başlandı. Normal şartlarda belki asla tanışma fırsatını bulunamayacak insanları tanıma fırsatının elde edilmesinin yanında, internet üzerinden tanıdığı insanlarla hayatlarını birleştirerek evlenen çiftler sıklıkla duyulmaya başlandı. Ülkemizde de bu tür evliliklere yurdun pek çok yerinde rastlandığı ortaya çıktı. Örneğin Mardin’de son yıllarda internet üzerinden tanışıp evlenen çiftlerin sayısında büyük artış yaşandığı belirtildi. 2010 yılının ilk on ayında 150 çift internet üzerinden tanışıp evlendiği belirlenirken, Mardin Belediyesi
Evlendirme Dairesi’nin açıklamalarına göre, internet üzerinden yabancı uyruklu kadınlarla tanışarak yapılan evlilikler de de son yıllarda artış meydana geldiği saptanmıştır. Öyle ki son iki yılda 400'ün üzerinde yabancı uyruklu kadının Mardin’e gelin olarak geldiği belirtilmektedir (Duygulu, 2011).
İnternet üzerinde sosyal ağ sitelerinin kullanıcı sayısının giderek artması ile son yıllarda popüler bir iletişim ortamı olması kişilerin neden bu ortamda olmak istedikleri ile ilgili araştırmaların yapılmasına da olanak tanımıştır. Pek çok sebeple bu ağların kullanılması ile birçok motivasyon harekete geçirilebilmektedir. Özellikle kişilerin bireysel ve toplumsal birtakım gereksinimlerine göre kitle iletişim araçlarını seçtikleri ve bu kullanım sonucunda belirli doyumlara ulaştıkları görüşü savunulmaktadır(Biçer, 2014;60). Yeni insanlarla tanışmak, kimlik değiştirebilmek, kişinin her şeyi yönetebilme gücünü kendinde görmesi, merak, zaman geçirme günlük sorunlardan uzaklaşma gibi nedenlerle internet aracılı ilişkiler tercih edilmeye başlanmıştır (Uzun, Aydın, 2012: 283-284).