Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Görüşlerine Göre Öğretmenlik Meslek Etiği Değerleri ve Tanımları

Araştırmanın birinci alt problemine yönelik olarak eğitim fakültesi öğrencilerine öğretmenlik meslek etiği değerlerinin neler olduğu ve bu değerleri nasıl tanımladıklarına yönelik sorular sorulmuş ve bu doğrultuda görüşleri alınmıştır. Görüşülen öğrencilerin belirttikleri öğretmenlik meslek etiği değerleri ile belirtilen bu değerleri nasıl tanımladıkları, bazı öğrencilerin konu ile ilgili görüşlerinden alıntılar ve görüş bildiren öğrenci sayısı Tablo 4.1’de sunulmuştur.

Tablo 4.1. Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Görüşlerine Göre Öğretmenlik Meslek Etiği Değerleri ve Tanımları

Değerler Tanımlamalar Doğrudan Alıntılar Görüş Bildiren Öğrenci Sayısı Saygı  Farklılıklara saygı

gösterme

 Öğrencinin değerine ve varlığına saygı gösterme

İÖ5, s. 15: Öğrenciyi her ne olursa

olsun kabul etme… Herhangi bir sınıflamaya koymamak, farklılıkları kabullenmek, farklılıklara saygı göstermek.

İÖ12, s. 25: Bütün öğrencilere aynı

derecede saygı olmalı. Her şeyden önce bir insan oldukları için saygı duyulmalı.

OÖÖ3:… Çocuklara saygı duymak

önemli tabii burada.

OÖÖ4: En önemlisi çocuklara duyacağımız saygı... (Okul Öncesi Öğretmenliği I. Grup, s. 39)

İMÖ2, s. 66: … öğrencilerin

farklılıklarına saygı duyma

SÖ2, s. 79: Bütün öğrencilerin biricik,

tek olduğunu düşünerek onlara yaklaşması… En azından ben, onlara öyle yaklaşacağım.

17

Eşitlik  Ayrımcılık yapmama İÖ11, s. 25: … Ayrımcılık yapmamalı. OÖÖ1, s. 39: Bence eşitlik daha önce

geliyor.

SÖ1: En başta herkese eşit olması,

ailelerinin yaşam tarzı ne olursa olsun hangi bölgeden olursa olsun…

SÖ2: Bütün öğrencilerin biricik, tek

olduğunu düşünerek onlara yaklaşması. En azından ben, onlara öyle yaklaşacağım. (Sınıf Öğretmenliği I. Grup, s. 79).

SÖ8: Eşitlik önemli; çocuğu sevmiyor

diye ona kötü davranmamalıdır. Herkese eşit davranmalıdır.

SÖ9: Çocuğun davranışlarını beğenmiyor diye, ayrımcılık yapmamalıdır. (Sınıf Öğretmenliği II. Grup, s. 94).

Tablo 4.1. (Devam)

Değerler Tanımlamalar Doğrudan Alıntılar Görüş Bildiren Öğrenci Sayısı Adalet  Ölçme ve değerlendirmede adaletli davranma  Adaletli olma

 Öğrencilerin hak etme düzeylerine göre paylaşım

OÖÖ8, s. 54: … Öğretmen adaletli

olmalıdır.

İÖ9: Öğretmenlik meslek etiği, bir

öğretmenin benimsemesi gereken prensiplerdir. Bana göre de en başında adalet gelir, yani herkesin hak ettiğini elde etmesi. İyiyi hak ediyorsa iyi, kötüyü hak ediyorsa kötüyü elde etmesi…

İÖ11:… Siz farklı düşünüyorsunuz ya

da başka şey düşünüyorsunuz diyerek notlarını kırmamalı. (İngilizce Öğretmenliği II. Grup, s. 25)

SÖ1, s. 79: … adaletli bir şekilde

davranması.

7

Tarafsızlık  Objektif olma

 İdeolojik davranmama  Konu anlatırken kendi

düşüncelerini katmama

OÖÖ5, s. 53: … objektiflik, yani

tarafsız olmalı.

SBÖ1, s. 87: … kendi ideolojilerine

yönelik çalışmamalı.

SÖ5: Bence öğretmenin ideolojik

davranmaması gerekiyor. Kendi ideolojisinden olanların tarafını tutmaması gerekiyor yani.

SÖ11: … konu anlatırken kendi kişisel

düşüncelerimizi de buna katmamalıyız ya da katarken de bunları bir akademik düzeyde katmalıyız (Sınıf Öğretmenliği II. Grup, s. 94).

Tablo 4.1. (Devam)

Değerler Tanımlamalar Doğrudan Alıntılar Görüş Bildiren Öğrenci Sayısı Sevgi  Öğrenciyi sevme

 Mesleğini sevme

İÖ1: Bence öğretmenlik öncelikle

insanın içinde çocuklara karşı olan sevginin olmasıyla başlıyor. Eğer gereken sevgi yoksa çocuklara olan o sıcaklığı hissedip, hissettiremeyince başarılı da olamıyorsun. O yüzden bence öncelikli etik değer sevgi, çocuklara duyduğumuz sevgi. Çünkü ben de mesleğimi sevgiyle yapmaya çalışıyorum.

İÖ6: Benim de meslek etiği deyince ilk

aklıma gelen 40 dakikayı doldurmak için giren öğretmenlerle çok karşılaşıyor olmamız. Bence ilk etik olmayan durum bu. Severek ve isteyerek derse girmek, mesleğini, işini sevmek gerekiyor (İngilizce Öğretmenliği I. Grup, s. 15)

İÖ14, s. 25: Öğretmenlik mesleğinin

doğası gereği, saygıyla beraber sevginin de mutlaka olması gerekir. Öğrencileri sevebilmeli. Öğretmenlik mesleğinde, mesleği sevebilmek için ilk önce öğrenciyi sevmek lazım. İlk önce bu gerekli bence.

5

Sürekli Gelişme  Kendini geliştirme  Değişime açık olma  Kendini yenileme

SBÖ6, s. 4: … Her şeyden önce

öğretmenin kendini geliştirmesi gerekir.

OÖÖ8, s. 53: … Kendini sürekli

geliştirme çabası taşımalıdır.

5

Sorumluluk  Öğretim sorumluluğu  Mesleki görev ve

sorumluluk

 Topluma karşı

sorumlu olma

İÖ13, s. 25: Öğretim sorumluluğu…

yani öğretmesi gereken şeyin sorumluluğunu almalı.

OÖÖ, s. 53: Davranışlarında topluma

ve kendine karşı sorumluluk duymalıdır.

İMÖ4, s. 66: Mesleğin bu boyutunu

düşündüğümüzde, evrensel değerler, toplumun getirdiği değerlerin yanı sıra bir de öğretmen olmamızdan kaynaklı görev ve sorumluluklarımız var. Bence, bu görev ve sorumlulukların uygulanması, meslek etiğinin içinde düşünülmesi gerekir.

Tablo 4.1. (Devam)

Değerler Tanımlamalar Doğrudan Alıntılar Görüş Bildiren Öğrenci Sayısı Güven  Öğrenciye güven

verme

OÖÖ4: Okul öncesine yönelik konuşuyorum, güven çok önemli…

OÖÖ1: Evet güven verme çok önemli.

Genelde bir saat sonra “annemi özledim” diyerek ağlamaya başlıyorlar. Bize güvendikleri zaman bu daha az oluyor ya da ağlamayı daha çabuk

bırakıyorlar. (Okul Öncesi

Öğretmenliği I. Grup, s. 39)

2

Tablo 4.1’e bakıldığında, görüşülen eğitim fakültesi öğrencilerinin, öğretmenlik meslek etiği değerlerini, saygı (n=17), eşitlik (n=10), adalet (n=7), tarafsızlık (n=7), sevgi (n=5), sürekli gelişme (n=5), sorumluluk (n=3) ve güven (n=2) olarak belirttikleri görülmektedir.

Bu bulgular ışığında, öğrencilerin, öğretmenlik meslek etiği değerlerine ilişkin olarak “saygı” ve “eşitlik” değerleri üzerinde yoğunlaştıkları söylenebilir. Yazar (2012) tarafından yapılan araştırmada da öğretmen adayları, sorumluluk sahibi olma, öğrencilere karşı eşit olma, öğrencilere karşı adil olmayı öğretmenlik mesleğini oluşturan temel değerler arasında görmektedirler. Buradan hareketle, araştırma sonuçlarının, eldeki araştırma bulguları ile bazı paralellikler gösterdiği söylenebilir.

Tablo 4.1 incelendiğinde, eğitim fakültesi öğrencilerinin, belirttikleri bu öğretmenlik meslek etiği değerlerine ilişkin; saygı değerini, farklılıklara saygı gösterme, öğrencinin değerine ve varlığına saygı gösterme; eşitlik değerini, ayrımcılık yapmama; adalet değerini, ölçme ve değerlendirmede adaletli davranma, adaletli olma ve öğrencilerin hak etme düzeylerine göre paylaşım; tarafsızlık değerini, objektif olma, ideolojik davranmama ve konu anlatırken kendi düşüncelerini katmama; sevgi değerini, öğrenciyi sevme ve mesleğini sevme; sürekli gelişme değerini, kendini geliştirme, değişime açık olma ve kendini yenileme; sorumluluk değerini, öğretim sorumluluğu, mesleki görev ve sorumluluk, topluma karşı sorumlu olma; güven değerini, öğrenciye güven verme şeklinde tanımladıkları görülmektedir.

Ilgaz ve Bilgili (2006, s. 205-206), öğretmenlerin etik açıdan, öğrenciler arasında zengin-fakir, başarılı-başarısız olarak ayırım yapmamaları, sınıf içindeki ve dışındaki her türlü etkinliği adaletli bir şekilde yürütmeleri, velilerin sosyo-ekonomik durumuna göre eşit olmayan davranışlar sergilememeleri, doğru, dürüst ve güvenilir olmaları, objektif olmaları, sürekli bir gelişme içinde olmaları, yeniliklere açık olmaları, mesleki gelişmeleri ve yayınları sürekli izlemeleri, insanın varlığına ve değerine, özel yaşamına, özerkliğine, kararlarına ve insanlar arasındaki farklılıklara saygı göstermeleri gerektiğini vurgulamaktadırlar. Ekinci ve Öter (2010, s. 14-15) de öğretmenlik meslek etiği ile ilgili bazı davranışları, “başkalarının fikirlerine değer verir, davranışlarında saygılıdır, farklıklara karşı önyargısızdır, dedikodudan uzak durur, sorumluluklarını yerine getirir, topluma karşı sorumluluk bilinci duyar, adil tutum ve davranışlara sahiptir” şeklinde belirtmektedirler. Buradan hareketle, alan yazındaki kuramsal açıklamaların, araştırmadan elde edilen bulgular ile paralellik gösterdiği söylenebilir.

4.1.2. Öğretim Elemanlarının Görüşlerine Göre Öğretmenlik Meslek Etiği