Diğer turizm faaliyetleri ve etkinlikleri: Engelli kişilerin

katılımını sağlamak için eğlence, dinlence ve spor faaliyetlerinde uygun önlemleri alınmalı ve diğerleriyle eşit bir temel oluşturmalıdır.

• Çevre bölgelere geziler: Geziler için fiziksel engelli turistleri ağırlamak ve kör ve sağırlar için hem işitsel hem de görsel bilgi ve diğer yardımcı araçlar sağlanmalıdır.

• Spor Dalları: Engellilerin her seviyedeki spora erişimi (stadyumlar, yarış pistleri vb.) ve bunlara mümkün olduğunca spor aktivitelerine katılımı teşvik edilmelidir

• Yeşil alanlar ve doğal ortamları: Yol boyunca ilerleyen erişilebilir yollar olmalıdır. tekerlekli sandalye kullananlar için tahliye kapakları ve ızgaraları kaldırım ile aynı hizada olmalı ve sıkıca yere sabitlenmelidir.

• Sahiller: Plajlara, deniz kenarındaki gezinti yerlerine erişilebilir yollar sağlanmalıdır. Plajlara yürüyüş yolları ve rampalar, gölge

184 SAĞLIK TURİZMİ

alanları, engellilere uyarlanmış soyunma istasyonları oluşturulmalıdır.

Ülkemizde özellikle işletmelerde yaşanılan sorunlara yönelik bazı çözümler bulunmaktadır. Mülayim ve Özşahin ’ne göre (2010) konaklama işletmelerinin yapabileceği çözümler şunlardır:

• Tesislerin girişlerinde diğer insanlarla birlikte girebilecek şekilde uygun rampalar yapılmalıdır.

• Resepsiyona ulaşma konusunda kolaylık sağlanmalıdır.

• Odaya çıkmak için ve tesis içinde düşey taşıma elemanlarının düzenlenmiş olmasına önem verilmelidir.

• Zeminde sürekliliğe engel olan kot farkları mümkün olduğunca olmamalı eğer olması zorunluysa da 2 cm’yi geçen kot farklarında rampalar yapılmalıdır.

• Odaya girişlerde ve oda içerinde kısıtlayıcı engeller ortadan kaldırılmalı ve manevra alanları bulunmalıdır.

• Havuz ve diğer alanlarda hareketi kısıtlayıcı engeller kaldırılmalı ve havuza giriş kolaylığı için havuz asansörleri yapılmalıdır.

Yıldız, Yıldız ve Karaçayır (2017: 74-75) tarafından yapılan öneriler şunlardır:

• Özellikle yaya ulaşımı için destinasyonlarda engellilerin rahat hareket edebilecekleri tedbirler alınmalı ve

• Engelli turizmine teşvik amaçlı engelli bireyler için konaklama ve ulaşım yatırımlarında vergi indirimleri ve sübvansiyon uygulamaları yapılmalıdır.

Yenişehirlioğlu ve Türkay, (2013: 1184) tarafından yapılan çalışmalarda engellilerin seyahat esnasında yaşadıkları önemli sorunlar ve bunlara yönelik çözüm önerileri şunlardır;

• Konaklama tesisleri; odalar engelliler için uygun bir şekilde tasarlanmalı, restoran alanları engellilere göre düzenlenmeli, çalışanların işaret dili bilmeleri ve eğitilmeleri gerekmektedir.

185

• Altyapı; alt yapıların engelli bireylere uygun şekilde düzenlenmeli ve toplumun bu konuda hassasiyet göstererek bu alanları işgal etmemelidir.

• Ulaşım; konaklanan tesislerden başka bir yere ulaşımın sağlanmasında gitmek istedikleri yerler için ulaşım araçlarının erişilebilir olması gerekmektedir.

• Ören yerleri; turistik destinasyonlardaki gezilecek ve görülecek yerlerin erişilebilir ulaşılabilir olmalıdır. Giriş ücretleri konusunda engelli bireylere ücretsiz giriş imkanı sağlanmalı ve gerekli hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir.

• Yiyecek-içecek alanları ve eğlence yerleri; bütün turistik yerlerde engelliler için mutlaka tuvalet olmalıdır. Ayrıca bu alanlarda masa ve sandalye düzeni engeli bireylere uygun şekilde düzenlenmelidir.

Hazırlanan tur programlarının engellileri düşünmeden hazırlanması engelli turizmi için önemli sorunlardan birisidir. Bunun yerine hazırlanan tur programlarının planlanmasında engelli kişiler için ulaşılabilirlik ön planda tutulmalı ve farkındalık yaratılmalıdır (Özoğul ve Güçlütürk Baran, 2017: 1415).

Tengilimoğlu ve Gürcü (2017: 156) tarafından geliştirilen öneriler ise; • Engelli turizm pazarı için engellilerin istekler ve ihtiyaçları

gözden geçirilmelidir.

• Uluslararası ulaşımın önündeki engeller kaldırılmalıdır.

• Destinasyona, konaklama tesislerine, odalara ve turizm alanlarına erişimi kolaylaştırılmalıdır. Odalar ve yaşam alanları engellerin kullanabileceği şekilde uygun hale getirilmelidir.

186 SAĞLIK TURİZMİ

6. SONUÇ

Engelli turizmi hakkında bilgi vermeyi amaçlayan bu çalışmada engelli bireylere ve engelli turizmine ilişkin bazı öneriler geliştirilmiştir.

İnsanlar için en önemli şey sağlıktır. Hiç kimse sağlığını kaybetmeyi ya da yetiyitimi yaşamayı istemez. Ancak bazı talihsiz durumlar sonucu insan engelli bir birey olabilir. Buna bir kaza ya da yaşlanmakta sebep olabilir. Bazen de sağlıklı bireylerin çocukları ya da yakınları engelli doğabilir. Sebep her ne olursa olsun hiç kimse engelli bir birey olmak istemez. Dolayısıyla hem yarınımızı düşünerek hem de engellilerin önünde engel olmamak için yapılması gerekenler vardır. İlk olarak toplumda empati becerilerinin geliştirilmesi gerekmektedir. Hatta bu beceri çocukların ilk eğitimleri aşamasında başlamalıdır ki sonraki yaşamlarında duyarlı bireyler olabilsinler. Bunun için eğim anlamında düzenlemeler yapılabilir. Derslerde bu konular hakkında bilgi verilebilir ve almaları gereken eğitimler alınabilir. Özellikle işitme engelliler için işaret dilinin eğitimin bir parçası olması her alanda bu bireylere yardımcı olunmasını sağlayacaktır.

Ülkemiz gezilecek görülecek yer anlamında oldukça zengindir. Buralardan çoğunlukla sağlıklı bireylerin yararlanması adil değildir. İşletmelerin ve tesislerin gerekli düzenlemeyi yapması oldukça önemlidir. Gerekiyorsa yaptırımlar daha sert olmalı ve denetlenmelidir. Devletimiz bu yöndeki politikalarını bir adım daha ileriye taşımalı ve sivil toplum örgütleriyle uyum içerisinde çalışmalıdır.

187

KAYNAKÇA

5378 Sayılı Engelliler Hakkında Kanun (2005), Engelliler Hakkında Kanun. (01.07.2005). www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5. 5378.pdf, (Erişim Tarihi: 20 Aralık 2020)

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2016), Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü, (2019), Engelli ve Yaşlı Bireylere İlişkin İstatistiki Bilgiler.

Akdu, U ve Akdu, S., (2018), Engelli Turizmi: Yasal Düzenlemeler Ve Uygulamalar, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 9(23): 99-123.

Akıncı, Z ve Sönmez, N., (2015), Engelli Bireylerin Erişilebilir Turizm Beklentilerinin Değerlendirilmesine Yönelik Nitel Bir Araştırma, Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 26(1): 97-113.

Akoğlan Kozak, M ve Turan, A., (2017), Engelliler Ve Turizm: Engelli Bireylerin ve Seyahat Acentesi Yöneticilerinin Algılamaları, 1-16.

Artar, Y ve Karabacakoğlu, Ç., (2003), Türkiye’de Özürlüler Turizminin Geliştirilmesine Yönelik Olarak Konaklama Tesislerindeki Altyapı Olanaklarının Araştırılması, Milli Prodüktivite Merkezi, Ankara: 2003. Bakır, E. B ve Mesci, Z., (2017), Engelli Bireylerin Turistik Faaliyetlere

Katılımlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesine Yönelik Bir Araştırma, Journal of Recreation and Tourism Research, 4(1): 62-71.

Baş, M ve Kılıç, B., (2014), Duygusal Emek Boyutları, Süreci ve Sonuçlarının Engelli Turizm Pazarında Değerlendirilmesi, Gazi Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 2: 67-83.

Buhalis, D. and Darcy, S., (2011), Introduction: From Disabled Tourists To Accessible Tourism Introduction: From Disabled Tourists To Accessible Tourism, Buhalis D. ve Darcy S. (Ed.), Accessible Tourism Concepts And İssues, Channel View Publications, Bristol, p. 1-42.

Bulgan, G ve Çarıkçı, İ. H., (2015), Engelli Turizmi: Antalya İlindeki Dört Ve Beş Yıldızlı Otel İşletmelerinde Bir Araştırma, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi sosyal Bilimler enstitüsü Dergisi, 7(13): 15-42.

Burnett, J. J. ve Bender, B. H., (2001), Assessing the Travel-Related Behaviors of the Mobility-Disabled Consumer, Journal of Travel Research, 40(4): 4-11.