Deneysel Süreçte Uygulanan Etkinlikler

Deney sürecinde uygulanacak olan etkinlikler, Ġlköğretim Sosyal Bilgiler 4. sınıf dersinde kazandırılması amaçlanan değerler arasında yer alan “Doğa sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Olmaya Önem Verme” değerlerini kazandırmaya yönelik olarak hazırlanmıĢtır. AĢağıda değer eğitimi yöntemlerine uygun olarak hazırlanan bu etkinlikler ve hazırlık aĢaması ile ilgili kısaca bilgi verilmiĢtir.

3.3.3.1. Amaçlar

Etkinliklerin amaçlarının ve kazanımlarının hazırlık aĢamasında öncelikle “Doğa Sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Olmaya Önem Verme” değerleri ile ilgili yurt içinde ve dıĢında yapılmıĢ araĢtırmalar incelenmiĢtir. Bu aĢamada yurt içinde doğrudan “Doğa sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Sağlıklı Olmaya Önem Verme” değerlerinin kazandırılmasına yönelik bir araĢtırmaya rastlanmamıĢtır. Yurt dıĢında ise UNESCO‟da (2005) “Sağlık ve Doğayla Uyum” adlı değerin kazandırılmasına yönelik etkinliklere ve amaçlara ulaĢılmıĢtır. Daha sonra “Doğa, Temizlik ve Sağlık” ile ilgili yerli ve yabancı araĢtırmalar ve yayınlar incelenmiĢtir. Ayrıca Çevre ve Orman Bakanlığının, Sağlık Bakanlığının ve Milli Eğitim Bakanlığının (genel amaçları ve tüm derslerdeki konu ile ilgili amaçları) konuyla ilgili genel ve özel amaçları incelenmiĢtir. Bu araĢtırmanın sonunda elde edilen amaçlar toplanmıĢ ve bir havuz oluĢturulmuĢtur.

Bu havuzdan “Doğa sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Sağlıklı Olmaya Önem Verme” değerlerinin kazanımlarına yönelik olan amaçlardan 4. sınıf öğrencilerin seviyelerine uygun olanlar seçilerek uzman görüĢüne (Eğitim Bilimleri, Sosyal Bilgiler

Eğitimi ve Psikolojik DanıĢma ve Rehberlik alanında) sunulmuĢtur. Uzmanların da görüĢü alınarak gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra amaçlar oluĢturulmuĢtur.

3.3.3.2. Etkinlikler

Etkinliklerin hazırlık aĢamasında öncelikle; doğa, temizlik, sağlık ve değerler eğitimi ile ilgili yurtiçi ve yurtdıĢı kaynaklar incelenmiĢtir. Bu iĢlemden sonra “Doğa sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Sağlıklı Olmaya Önem Verme” değerlerinin öğretimi için değerler eğitimi yöntemlerine uygun olarak 18 adet etkinlik ve 2 adet değerlendirme hazırlanmıĢtır. Bu etkinliklere iliĢkin açıklamalar aĢağıda verilmiĢtir:

1. Etkinlikler, uygulamanın yapılacağı Aksaray ilinde Milli Eğitim Bakanlığı tarafından ücretsiz olarak dağıtılan “Sosyal Bilgiler 4 Öğretmen Kılavuz Kitabındaki (A yayınları)” üniteler dikkate alınarak hazırlanmıĢtır.

2. Etkinliklerin planları Milli Eğitim müfredatının ders planlarına uygun olarak hazırlanmıĢtır.

3. Etkinlikler, ilköğretim 4. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde “Doğa sevgisi, Temizlik ve Sağlıklı Olmaya Önem Verme” değerlerinin verilmesine yönelik ünite ve konularla bağlantılı olarak hazırlanmıĢtır.

4. Etkinliklerin her birinin iĢleniĢ süreci; bilmek, anlamak ve iliĢkilendirmek (biliĢsel süreç), değer biçme (duyuĢsal süreç), hareket ve değerlendirme olmak üzere 4 safhadan oluĢmaktadır. Bu safhalardan aĢağıda kısaca bahsedilmiĢtir.  Bilmek, Anlamak ve ĠliĢkilendirmek (biliĢsel süreç): Değerler bir boĢluk içinde oluĢmaz. O, değerlerin inceleneceği ve ayırt edileceği bir bilgi temeline sahip olmak gerekir (Quisumbing, 2004: Akt. UNESCO, 2005). Bu bölümde ünite konuları ile ilgili temel kavramlar verilmiĢtir. Her etkinliğin biliĢsel sürecini ilgili ünitenin konuları oluĢturmaktadır. Yani biliĢsel süreçteki konular Sosyal Bilgiler 4. sınıf Öğretmen Kılavuz kitabındaki ilgili konuya göre iĢlenmiĢtir. Ayrıca etkinlikler iĢlenirken bu konular verilecek değere uygun olan diğer derslerin konuları ile iliĢkilendirilecek ve gerek görülürse ilgili ders iĢlenirken etkinliğin belli bir bölümü o derste uygulanmıĢtır.

 Değer Biçme (duyuĢsal süreç): Her insanın bireysel olarak gerçeklikler üzerine koyduğu anlamlar, onların değer yargılarının temelini oluĢturur. Konuyla ilgilenen uzmanların da üzerinde fikir birliğine vardığı gibi bilmek ve anlamak

değerlerin kesinlikle özümsenileceğini ve birleĢtirileceğini garanti etmemektedir. Bu nedenle değer kavramlarının kiĢinin deneyimleri ve düĢünceleriyle birleĢtirilmesi ve daha sonra bunların duygusal boyutta doğrulanmasını gerektirir (UNESCO, 2005). Bu bölümde, kiĢinin hem kendisinin hem de diğer insanların değer yargılarına karĢı beğeni, kabullenme ve saygı geliĢtirmesi sağlanmaya çalıĢılmıĢtır.

Değer biçme süreci, biliĢsel süreçte öğrenilen bilgilerin ve düĢüncelerin öğrenene kiĢisel olarak bir anlam ifade edip etmediği üzerine yoğunlaĢmaktadır. Bu bölümde öğrenenlerin kendi değerlerini doğru bir Ģekilde seçmelerine ve bu değerleri davranıĢa dönüĢtürmelerine yardımcı olmak amacıyla değerler eğitiminde yeni yaklaĢımlardan “Değerlerin Açıklanması (Değer Aydınlanması)”, “Değer Analizi”, “Ahlaki Ġkilem (muhakeme)” ve “Empati” gibi yöntemlerden, hazırlanan etkinliklerin içeriğine uygun bir Ģekilde ayrı ayrı veya birleĢtirilerek faydalanılmıĢtır. Bu bölümde ayrıca drama, müzik ve oyunlardan da faydalanılmıĢtır.

 Hareket: Bu bölüm, asıl yeteneklerin ve becerilerin uygulanmasıyla öğrenilen ve özümsenen Ģeyleri gerçekleĢtirmeye yardım etmek amacıyla değer eğitim yöntemlerine uygun olarak hazırlanmıĢ birtakım sorulardan oluĢmaktadır.

 Değerlendirme: Bu bölüm duyuĢsal davranıĢ eğitimi yöntemlerinin değerlendirme süreçlerine uygun olarak hazırlanmıĢtır. Değerlendirme sürecinin hazırlanmasında açık uçlu sorulardan, bitmemiĢ cümlelerden, değerlerin derecelendirilmesine yönelik alternatifler verilerek seçim istenmesinden, kesinlikle katılıyorum veya katılmıyorum gibi değerlendirmelerden, otobiyografik sorulardan, sadece iyi veya kötüye yönelik olmayan ve ara duyguların da açıklanmasına yönelik cümlelerden vb. faydalanılmıĢtır.

Bu bölümün, iĢlenen etkinlik sonrası öğrencilerin duygularının anlık olacağı düĢüncesiyle, tema sonlarında uygulanmasına karar verilmiĢtir. Ayrıca, öğrencilerin kendilerini öğretmene kanıtlama düĢüncelerinin önlenmesi amacı ile tarafsız bir öğretmen tarafından yapılmıĢtır.

Doğa sevgisi değerinin kazandırılmasına yönelik olarak uygulanan değerlendirme formu ağaç dikimi ve bakımı çalıĢmalarının Mart ve Nisan aylarında yapılması nedeniyle tüm etkinliklerin uygulanmasında sonra (6 Nisan 2010) tekrar uygulanmıĢtır.

3.3.3.4. Kontrol Grubunda Dersin ĠĢlenmesi

Kontrol grubunda dersler sınıf öğretmeni tarafından MEB‟in Ġlköğretim 4. sınıf Sosyal Bilgiler dersi müfredatının programına göre iĢlenmiĢtir.