Deney Grubunda Yürütülen Uygulama Süreci

2013-2014 eğitim-öğretim yılı güz döneminde 4/ C sınıfında öğrenim gören 23 öğrenci ile tamamlanmıĢtır. Bu sınıfta karma yaklaĢıma dayalı bilgisayar destekli etkinliklerle hoĢgörü değerinin öğretimi yapılarak süreç gözlenmiĢ ve öğrencilerin hoĢgörü değerine yönelik tutumları tespit edilmeye çalıĢılmıĢtır. Bu süreçte takip edilen iĢlem basamakları aĢağıdaki gibidir:

 AraĢtırma için gerekli izinler (Ek 1) alınıp, deney ve kontrol grubunun bulunduğu okulla iletiĢime geçildikten sonra, okulun idarecileriyle ve sınıf öğretmenleri ile görüĢülmüĢ ve çalıĢma hakkında bilgi verilmiĢtir.

 AraĢtırmacı, öğrencilerle tanıĢtıktan ve çalıĢmanın amacını açıkladıktan sonra uygulama sürecini açıklamıĢtır.

 Uygulamanın baĢında öğrencilere ön uygulama olarak; KiĢisel Bilgi Formu, HoĢgörü Tutum Ölçeği uygulanarak kompozisyon yazdırılmıĢtır. Bununla beraber sınıftan üç farklı seviyeden seçilen öğrencilerle ön mülakat yapılmıĢtır.

 AraĢtırmacı, 2013-2014 eğitim öğretim yılının güz döneminde birlikte olacaklarını ve bu süreçte bilgisayar destekli etkinliklerle hoĢgörü değerinin öğretimini yapacaklarını ve etkinliklerin özelliklerini anlatmıĢtır.

 Haftalık olarak neler yapacakları ve öğrencilerden beklenen çalıĢmalar (proje, performans ödevleri) açıklanmıĢtır.

 Sınıf öğretmeninin dönem baĢında (4 Ekim 2013) yaptığı veli toplantısında velilerle tanıĢılmıĢ ve Ek 10‟da verilen veli mektubu dağıtılarak süreç hakkında bilgilendirme yapılmıĢtır.

 Grup çalıĢmaları için, grupların heterojenliğini sağlayabilmek adına sınıf öğretmeninin yardımı ile öğrencilerin grupları belirginleĢtirilmiĢtir.

 Uygulama sürecinde, öğrencilerin etkinliklerde daha aktif olabilmeleri için grup kimliği (grup adı, yaka kartı, iĢ bölümü) kazanmaları sağlanmıĢtır.

 AraĢtırmacı, öğrencilerin çalıĢmaları esnasında öğrenciler arasında gezerek öğrencilerin etkinlikleri uygulayabilme baĢarılarını, birbirlerine karĢı tutumlarını gözlemlemeye çalıĢmıĢ ve kayıt altına almıĢtır.

 Öğrencilerin hazırladıkları ödevler, sınıfta yaptıkları çalıĢmalara düzenli olarak geri bildirimler ve pekiĢtireç mahiyetinde küçük hediyeler de verilmiĢtir. Ayrıca gerekli yerlerde yönlendirmelerle öğrencilerin ders içi aktifliğinin arttırılması sağlanmaya çalıĢılmıĢtır.

 Süreç esnasında haftalık olarak öğrencilerle etkinliklerden önce ve etkinliklerden sonra olmak üzere en az üçer öğrenci ile mülakat yapılmıĢtır. Böylece tüm sınıfta yer alan öğrencilerle en az iki defa mülakat yapılmıĢtır.

 Deney grubunda araĢtırmacı tarafından yürütülen “Bilgisayar Destekli Etkinliklerle Hoşgörü Değerinin Öğretimi” haftada altı saat olmak üzere ön-son- izleme testlerinin uygulamaları dıĢında on haftada tamamlanmıĢtır.

 Uygulama bitiminde son test olarak; “Hoşgörü Tutum Ölçeği”, son test uygulamasından bir ay sonra izleme testi olarak ise “Hoşgörü Tutum Ölçeği” ve “Günlük Hayattaki Hoşgörü Formu” uygulanmıĢtır.

 Uygulamaların bitiminde sınıftaki farklı seviyelerdeki öğrencilerle son mülakatlar da yapılmıĢtır.

 Deney grubunda yürütülen uygulamaya ait çalıĢma düzeni Tablo 16‟da verilmiĢtir.

Tablo 16. Esas Uygulamaya Ait ÇalıĢma Düzeni

Hafta Tarih Etkinlik Süre Tür

1. Hafta 16-20 Eylül Ön Uygulamalar KiĢisel Bilgi Formu 40‟ Yazılı Kompozisyon 40‟ Yazılı Mülakat Sözel HoĢgörü Tutum Ölçeği 40‟ Yazılı 2. Hafta 23-27 Eylül

Sınıfımızın Resim Atölyesi 50‟ Yazılı Kelime ĠliĢkilendirme 50‟ Yazılı, Görsel Çizgi Film Ġzleme: Saygı 60‟ Görsel

Günlük Doldurma ve

Değerlendirme 80‟ Yazılı, Görsel

3. Hafta 30 Eylül-4 Ekim

Video: BayramlaĢma 20‟ Görsel Bir Bayram Sabahı 40‟ Yazılı, görsel Melike-Ali Ġkilemi 40‟ Görsel Hikâye Ġzleme: Gezgin Kırlangıç

Ve Küçük KuĢlar 40‟ Görsel Örnek Olay Ġnceleme: BaĢkası Ne

DüĢünürdü? 40‟ Yazılı, Görsel Değerlendirme 40‟ Yazılı, Görsel Günlük Doldurma 20‟ Yazılı 4. Hafta 7-11 Ekim

ġiir Okuma 80‟ Yazılı, Görsel

Kelime Avı 60‟ Görsel

HoĢgörü ÇalıĢma Kâğıdı 60‟ Yazılı, Görsel Günlük Doldurma 40‟ Yazılı

Tablo 16‟nın devamı

Hafta Tarih Etkinlik Süre Tür

5. Hafta 21 Ekim- 1 Kasım

HoĢgörü kurallarını oluĢturma 60‟ Yazılı, Görsel Örnek olay inceleme 60‟ Görsel Proje ödevi: röportaj yapma 40‟ Yazılı, Görsel

Değerlendirme 40‟ Yazılı Günlük doldurma 40‟ Yazılı

6. Hafta 11-22 Kasım

EleĢtirel Okuma: Büyüklenme

PadiĢahım 80‟ Yazılı, Görsel Masal Saati: At Ġle Kurt 30‟ Yazılı, Görsel Yaratıcı Yazma: Renk CümbüĢü 40‟ Yazılı, Görsel

Çizgi Film Ġzleme: Alçak

Gönüllülük (Çıplak Kral) 50‟ Görsel Günlük Doldurma ve

Değerlendirme 40‟ Yazılı, Görsel 7. Hafta 2-6 Aralık

Proje ödevlerinin sunumu 80‟ Yazılı, Görsel Drama 80‟ Yazılı, Görsel Değerlendirme 40‟ Yazılı, Görsel Günlük doldurma 40‟ Yazılı

8. Hafta 16-27 Aralık

Video Ġzleme: Örnek KiĢiler 10‟ Görsel Örnek KiĢilerin Tanıtımı 70‟ Yazılı, Görsel

Kitapçık Ġnceleme 60‟ Yazılı Grup ÇalıĢması 40‟ Yazılı, Sözel

Değerlendirme 40‟ Yazılı

Günlük Doldurma 20‟ Yazılı

9. Hafta 30 Aralık - 3 Ocak

Öykü Ġnceleme 80‟ Yazılı, Görsel Örnek Olay Ġnceleme 40‟ Görsel Örnek Simge EĢleĢtirme 40‟ Görsel Simge EĢleĢtirme 40‟ Görsel Günlük Doldurma 40‟ Yazılı

10. Hafta 6-10 Ocak

Mektup Yazma 60‟ Yazılı

AraĢtırma Ödevi 20‟ Yazılı, Görsel Okulda HoĢgörü Havası 80‟ Yazılı HoĢgörü Sergisi Hazırlıkları 60‟ Yazılı, Görsel

Günlük Doldurma 20‟ Yazılı 11. Hafta 13-17 Ocak

AraĢtırma Ödevlerinin Sunulması 80‟ Yazılı, Görsel HoĢgörü Sergisinin Hazırlıkları 80‟ Yazılı, Görsel

HoĢgörü Sergisi 80‟ Yazılı, Görsel 12. Hafta 20-24 Ocak Son

Uygulamalar

Kompozisyon 40‟ Yazılı

Mülakat Sözel

HoĢgörü Tutum

Ölçeği 40‟ Yazılı

13. Hafta 24-28 ġubat Ġzleme Testleri

HoĢgörü Tutum

Ölçeği 40‟ Yazılı Günlük

Hayattaki

3.4.2.1. HoĢgörü Değerine Yönelik Karma YaklaĢıma Dayalı Bilgisayar Destekli Etkinlikler

ÇalıĢma kapsamındaki etkinlikler, ilkokul dördüncü sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında yer alan “Birey ve Toplum” öğrenme alanı kapsamındaki “Kendimi Tanıyorum Ünitesi” nde içerisinde doğrudan verilmesi gereken değerler arasında geçen değerlerden biri olan “Hoşgörü” değerine yönelik hazırlanmıĢtır.

Etkinlikler geliĢtirilirken sosyal bilgiler öğretim programında yer alan kazanımlar ile birlikte araĢtırmacı tarafından hazırlanan ilave kazanımlar ve öğrencilerin içinde bulundukları sosyoekonomik çevre de göz önünde bulundurulmuĢtur.

Pilot çalıĢma ile geliĢtirilen etkinliklerde değer öğretimi yaklaĢımlarının dördü de kullanılmaya çalıĢılmıĢtır. Çoğu zaman iki ya da üç yaklaĢım bir arada kullanılırken yaklaĢımların tek baĢına kullanıldığı zamanlarda olmuĢtur.

Etkinlikler içerisinde:

 HoĢgörü değerinin ve sevgi, saygı, alçak gönüllülük, dürüstlük, yardımseverlik gibi onun alt boyutları ile ilgili örnek olan ve olmayan davranıĢ örnekleri ile ilgili powerpoint ya da videolar kullanılması,

 HoĢgörü ile ilgili örnek kiĢilikler (Mevlana, Atatürk, Yunus Emre, BarıĢ Manço, vb.) ve onlara ait söz, Ģiir, hikâye ve özdeyiĢlerle ilgili powerpoint ve videolar, bu kiĢilerin internetten araĢtırılması,

 HoĢgörü ve onun alt boyutları ile ilgili Ģarkılarının dinlettirilmesi,  HoĢgörü ve onun alt boyutları ile ilgili çizgi filmlerin izlettirilmesi,

 HoĢgörü ve onun alt boyutları ile ilgili örnek olayların video ya da power point olarak izlettirilmesi,

 HoĢgörü ve onun alt boyutları ile ilgili karikatür ve resimlerin gösterimi,

 Öğrencinin etkileĢimli olarak kendini değerlendirebileceği bir çalıĢma kâğıdının flash programında hazırlanarak uygulanması,

 Ahlaki ikilemlerin videolar ve powerpointler aracılığı ile sunulması, yer almaktadır.

Etkinlikler içerisinde kullanılan yazılı materyal araĢtırmacı tarafından ilgili literatür taranarak elde edilmiĢ, güvenilir kaynaklardan yararlanılmıĢtır.

AraĢtırmacı, süreç esnasında çeĢitli yönergeler, etkinliklere yönelik farklı formlar ve çalıĢma kâğıtları dağıtarak destekleyici çalıĢmalara da yer vermiĢtir.