Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Genel

Bu başlık altında araştırmaya katılan 94 aracı kuruluş yöneticisinin genel özellikleri ile ilgili frekans dağılımları açıklanmıştır. Tablo 3.21’de araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin cinsiyetlerine göre frekans dağılımları verilmiştir.

1. Muhasebe

144 Tablo 3.21: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Cinsiyetlerine Göre Frekans Dağılımı

Cinsiyet Frekans Yüzde (%) Birikimli Yüzde (%)

Bay 66 70,2 70,2

Bayan 28 29,8 100,0

Toplam 94 100,0

Tablo 3.21’de görüldüğü gibi, araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin

%70,2’si bay ve %29,8’i de bayandır.

Şekil 3. 16: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Cinsiyetlerine Göre Dağılımı

Bayan Bay

60

40

20

0

28 66

Tablo 3.22’de araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin yaşlarına göre frekans dağılımları verilmiştir.

145 Tablo 3.22: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Yaşlarına Göre Frekans Dağılımı

Araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin %36,2’si 41-50 yaş arasında,

%30,9’u 31-40 yaş arasında, %17’si 51-60 yaş arasında, % 11,7’si 20-30 yaş arasında ve % 4,3’ü de 60 yaşın üzerindedir.

Şekil 3.17: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Yaşlarına Göre Dağılımı

60 yaşın

146 Tablo 3.23’de araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin pozisyonları itibariyle frekans dağılımları görülmektedir.

Tablo 3.23: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Pozisyonları İtibariyle Dağılımı

Pozisyon Frekans Yüzde (%) Birikimli Yüzde

(%)

Genel Müdür 9 9,6 9,6

Genel Müdür Yardımcısı 19 20,2 29,8

Mali İşler Müdürü 13 13,8 43,6

Muhasebe Müdürü 3 3,2 46,8

İç Denetçi 5 5,3 52,1

Operasyon Müdürü 4 4,3 56,4

Yatırımcı İlişkileri Müdürü 8 8,5 64,9

Yatırım Fonları Yöneticisi 2 2,1 67

Şube Müdürü 8 8,5 75,5

Müfettiş 5 5,3 80,8

Yönetici 15 16,0 96,8

Türev Araçlar Müdürü 3 3,2 100

Toplam 94 100

Araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin % 20,2’si genel müdür yardımcısı, % 16’sı yönetici, % 13,8’i mali işler müdürü, % 9,6’sı genel müdür, % 8,5’i yatırımcı ilişkileri müdürü, % 8,5’i şube müdürü, % 5,3’ü iç denetçi, % 5,3’ü müfettiş, % 4,3’ü operasyon müdürü, % 3,2’si türev araçlar müdürü, % 3,2’si muhasebe müdürü ve % 2,1’i yatırım fonları yöneticilerinden oluşmaktadır.

147 Şekil 3.18: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Pozisyonları İtibariyle Dağılımı

12

Tablo 3.24’de araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin tecrübeleri itibariyle frekans dağılımları görülmektedir.

Tablo 3.24: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Tecrübeleri İtibariyle Frekans Dağılımı

148 Tablo 3.24’de görüldüğü gibi, araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin

% 64,9’u 10 yıldan fazla, %24,5’i 7-10 yıl arası, %6,4’ü 3-6 yıl arası ve %4,3’ü 3 yıldan az tecrübeye sahiptir.

Şekil 3.19: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Tecrübeleri İtibariyle Dağılımı

10 yılın üzerinde 7-10 yıl

3-6 yıl 3 yıldan az

60

40

20

0

4 6

23

61

Tablo 3.25’de araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin eğitim durumları itibariyle dağılımları görülmektedir.

149 Tablo 3.25: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Eğitim Durumları İtibariyle Dağılımı

Eğitim Durumu Frekans Yüzde (%) Birikimli Yüzde (%)

Lisans 66 70,2 70,2

Yüksek Lisans 25 26,6 96,8

Doktora 3 3,2 100,0

Toplam 94 100,0

Araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin %70,2’si lisans, %26,6’sı yüksek lisans ve %3,2’si de doktora mezunudur.

Şekil 3. 20: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Eğitim Durumları İtibariyle Dağılımı

Doktora Yüksek lisans

Lisans 60

40

20

0 ³

25 66

Tablo 3.26’da araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin mezun oldukları bölümlere göre frekans dağılımları verilmiştir.

150 Tablo 3.26: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Mezun Oldukları Bölümlere Göre Dağılımı

Bilimsel Uzmanlık Alan Frekans Yüzde (%) Birikimli Yüzde (%)

İşletme 32 34,0 34,0

Mühendislik 2 2,1 36,2

Finans 14 14,9 51,1

İktisat 20 21,3 72,3

Muhasebe 11 11,7 84,0

Maliye 3 3,2 87,2

Finansal Piyasalar 8 8,5 95,7

Hukuk 2 2,1 97,9

Kamu Yönetimi 1 1,1 98,9

İstatistik 1 1,1 100,0

Toplam 94 100

Araştırmaya katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin % 34’ü işletme bölümü, % 21,3’ü iktisat bölümü, % 14,9’ü finans bölümü, % 11,7’si muhasebe bölümü, % 8,5’i finansal piyasalar bölümü, % 3,2’si maliye bölümü, % 2,1’i mühendislik bölümü, % 2,1’i hukuk bölümü, % 1,1’i kamu yönetimi bölümü ve % 1,1’i istatistik bölümü mezunudur.

151 Şekil 3. 21: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Mezun Oldukları Bölümlere Göre Dağılımı

3.5.2. Araştırmaya Katılan Bağımsız Denetçilerin, Halka Açık Şirketlerin Yöneticilerinin ve Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Bağımsız Denetim Uygulamalarına İlişkin Algıları

Çalışmanın bu bölümünde araştırmaya katılan bağımsız denetçilerin, halka açık şirketlerin yöneticilerinin ve aracı kuruluşların yöneticilerinin aşağıdaki gibi ankette belirtilen 5 bölüme ilişkin algıları ortaya konulmaktadır:

1. İşletme

152 a) Bağımsız denetim raporunda yer alan bilgiler,

b) Bağımsız denetçinin sorumlulukları,

c) Denetlenen finansal tabloların güvenilirliği,

d) Denetlenen finansal tabloların karar alma konusunda geçerliliği, e) Dış denetçinin bağımsızlığı.

3.5.2.1. Araştırmaya Katılan Bağımsız Denetçilerin, Halka Açık Şirketlerin Yöneticilerinin ve Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgilere İlişkin Algıları

Çalışmanın bu bölümünde araştırmaya katılan bağımsız denetçilerin, halka açık şirketlerin yöneticilerinin ve aracı kuruluşların yöneticilerinin bağımsız denetim raporunda yer alan bilgilere ilişkin algıları sunulmuştur. Anketin 2. bölümünde, araştırmaya katılan kişilerin bağımsız denetim raporunda yer alan bilgiler ile ilgili görüşlerini belirlemek ve bilgi almak için verilen ifadelere katılıp katılmadıklarını aşağıdaki seçeneklerden birini işaretleyerek belirtmeleri istenmiştir:

a) Hiç katılmıyorum, b) Katılmıyorum, c) Kararsızım, d) Katılıyorum,

e) Kesinlikle Katılıyorum.

Alınan cevaplara, “hiç katılmıyorum” cevabı 1, “kesinlikle katılıyorum” cevabı 5 olmak üzere, 1-5 arası bir ağırlık verilmiş ve her bir ifade için ağırlıklı ortalama hesaplanmıştır.

153 Bağımsız denetçilerin, denetim raporunda yer alan bilgilere ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.27’de yer verilmiştir

Tablo 3.27: Bağımsız Denetçilerin Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgilere İlişkin Algılamalarına Yönelik Frekansları, Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgiler

Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Ortalama Standart Sapma

1 Bağımsız denetim raporunda anlaşılabilir

terminoloji kullanılmaktadır. - 3 4 63 37 4,25 ,66

2 Bağımsız denetçinin verdiği güvence derecesi denetim raporunda açıkça belirtilmiştir.

4 Bağımsız denetim raporunda denetlenen firmanın iç kontrolü ile ilgili denetçinin değerlendirmesini içeren bir açıklama yer almalıdır.

- 4 4 60 39 4,25 ,70

5 Olumlu denetim raporu alınan finansal tablolarda hile veya hata bulunmamalıdır.

25 59 14 18 1 2,07 ,86 ilişkin sorumlulukları açık bir şekilde bulunmalıdır.

1 4 3 58 41 4,25 ,76

154 Ankete katılan bağımsız denetçilerin, bağımsız denetim raporunda yer alan bilgiler ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye yönelik sorulan sorulardan 4’üne verilen cevapların ortalaması 4,00 ve üzerindedir. Sorulardan 1’ine verilen cevapların ortalaması 3,00-4,00 arasındadır. Sorulardan 2’sinin ortalaması ise, 2.00-3.00 arasında çıkmıştır. Cevapların ortalamaları sırası ile aşağıdadır:

a) Bağımsız denetim raporunda, işletme yönetiminin finansal tablo hazırlanmasına ilişkin sorumlulukları açık bir şekilde bulunmalıdır (ortalaması 4,25),

b) Bağımsız denetim raporunda anlaşılabilir terminoloji kullanılmaktadır (ortalaması 4,25),

c) Bağımsız denetim raporunda denetlenen firmanın iç kontrolü ile ilgili denetçinin değerlendirmesini içeren bir açıklama yer almalıdır ( ortalaması 4,25),

d) Bağımsız denetçinin verdiği güvence derecesi denetim raporunda açıkça belirtilmiştir (ortalaması 4,22),

e) Bağımsız denetim raporu, ticari başarısızlık ile ilgili (işletmenin sürekliliği ile ilgili endişeler veya şüpheler) erken uyarı vermelidir (ortalaması 3,50),

f) Mevcut denetim raporu formatı finansal tablo kullanıcısının ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirilmelidir (ortalaması 2,50),

g) Olumlu denetim raporu alınan finansal tablolarda hile veya hata bulunmamalıdır (ortalaması 2,07).

Halka açık şirketlerin yöneticilerinin, bağımsız denetim raporunda yer alan bilgilere ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.28’de yer verilmiştir.

155 Tablo 3.28: Halka Açık Şirketlerin Yöneticilerinin, Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgilere İlişkin Algılamalarına Yönelik Frekansları, Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

Ankete katılan halka açık şirketlerin yöneticilerinin, bağımsız denetim raporunda yer alan bilgiler ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye yönelik sorulan sorulardan 1’ine verilen cevapların ortalaması 4,00 ve üzerindedir. Sorulardan 5’ine verilen

Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgiler

Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Ortalama Standart Sapma

1 Bağımsız Denetim raporunda anlaşılabilir

terminoloji kullanılmaktadır. 5 9 12 71 34 3,92 ,98

2 Bağımsız denetçinin verdiği güvence derecesi denetim raporunda açıkça belirtilmiştir.

4 Bağımsız denetim raporunda denetlenen firmanın iç kontrolü ile ilgili denetçinin değerlendirmesini içeren bir açıklama yer almalıdır

4 13 33 70 11 3,54 ,89

5 Olumlu denetim raporu alınan finansal tablolarda hile veya hata bulunmamalıdır.

14 37 25 49 6 2,97 1,1 ilişkin sorumlulukları açık bir şekilde bulunmalıdır.

4 9 19 81 18 3,76 ,88

156 cevapların ortalaması 3,00-4,00 arasındadır. Sorulardan 1’inin ortalaması ise, 2,00-3,00 arasında çıkmıştır. Cevapların ortalamaları sırası ile aşağıda verilmiştir:

a) Bağımsız denetim raporu, ticari başarısızlık ile ilgili (işletmenin sürekliliği ile ilgili endişeler veya şüpheler) erken uyarı vermelidir (ortalaması 4,00),

b) Bağımsız denetim raporunda anlaşılabilir terminoloji kullanılmaktadır (ortalaması 3,92),

c) Mevcut denetim raporu formatı finansal tablo kullanıcısının ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirilmelidir (ortalaması 3,86),

d) Bağımsız denetim raporunda, işletme yönetiminin finansal tablo hazırlanmasına ilişkin sorumlulukları açık bir beyan bulunmalıdır (ortalaması 3,76),

e) Bağımsız denetçinin verdiği güvence derecesi denetim raporunda açıkça belirtilmiştir (ortalaması 3,74),

f) Bağımsız denetim raporunda denetlenen firmanın iç kontrolü ile ilgili denetçinin değerlendirmesini içeren bir açıklama yer almalıdır ( ortalaması 3,54),

g) Olumlu denetim raporu alınan finansal tablolarda hile veya hata bulunmamalıdır (ortalaması 2,97).

Aracı kuruluşların yöneticilerinin, bağımsız denetim raporunda yer alan bilgilere ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.29’da yer verilmiştir.

157 Tablo 3.29: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin, Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgilere İlişkin Algılamalarına Yönelik Frekansları, Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

Bağımsız Denetim Raporunda Yer Alan Bilgiler

Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Ortalama Standart Sapma

1 Bağımsız denetim raporunda anlaşılabilir

terminoloji kullanılmaktadır. 12 7 8 37 30 3,70 1,3

2 Bağımsız denetçinin verdiği güvence derecesi denetim raporunda açıkça belirtilmiştir.

14 15 20 37 8 3,11 1,2

3 Bağımsız Denetim raporu, ticari başarısızlık ile ilgili erken uyarı vermelidir (işletmenin sürekliliği ile ilgili endişeler veya şüpheler) .

1 3 32 41 17 3,74 ,82

4 Bağımsız Denetim raporunda denetlenen firmanın iç kontrolü ile ilgili denetçinin değerlendirmesini içeren bir açıklama yer almalıdır.

158 Ankete katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin, bağımsız denetim raporunda yer alan bilgiler ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye yönelik soruların tümüne verilen cevapların ortalaması 3,00 - 4,00 arasında çıkmıştır. Cevapların ortalamaları sırası ile aşağıda verilmiştir:

a) Bağımsız denetim raporu, ticari başarısızlık ile ilgili (işletmenin sürekliliği ile ilgili endişeler veya şüpheler) erken uyarı vermelidir (ortalaması 3,74),

b) Bağımsız denetim raporunda anlaşılabilir terminoloji kullanılmaktadır (ortalaması 3,70),

c) Mevcut denetim raporu formatı finansal tablo kullanıcısının ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde değiştirilmelidir (ortalaması 3,41),

d) Bağımsız denetim raporunda, işletme yönetiminin finansal tablo hazırlanmasına ilişkin sorumlulukları açık bir şekilde bulunmalıdır (ortalaması 3,24),

e) Bağımsız denetim raporunda denetlenen firmanın iç kontrolü ile ilgili denetçinin değerlendirmesini içeren bir açıklama yer almalıdır ( ortalaması 3,18),

f) Bağımsız denetçinin verdiği güvence derecesi denetim raporunda açıkça belirtilmiştir (ortalaması 3,11),

g) Olumlu denetim raporu alınan finansal tablolarda hile veya hata bulunmamalıdır (ortalaması 2,82).

159 3.5.2.2. Araştırmaya Katılan Bağımsız Denetçilerin, Halka Açık Şirketlerin Yöneticilerinin ve Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Bağımsız Denetçinin Sorumluluklarına İlişkin Algıları

Çalışmanın bu bölümünde araştırmaya katılan bağımsız denetçilerin, halka açık şirketlerin yöneticilerinin ve aracı kuruluşların yöneticilerinin bağımsız denetçinin sorumluluklarına ilişkin algıları sunulmuştur. Anketin 3. bölümünde, araştırmaya katılan kişilerin bağımsız denetçinin sorumlulukları ile ilgili görüşlerini belirlemek için verilen ifadelere katılıp katılmadıklarını aşağıdaki seçeneklerden birini işaretleyerek belirtmeleri istenmiştir:

a) Hiç katılmıyorum, b) Katılmıyorum, c) Kararsızım, d) Katılıyorum,

e) Kesinlikle Katılıyorum.

Alınan cevaplara, “hiç katılmıyorum” cevabı 1, “kesinlikle katılıyorum” cevabı 5 olmak üzere, 1-5 arası bir ağırlık verilmiş ve her bir ifade için ağırlıklı ortalama hesaplanmıştır.

Araştırmaya katılan bağımsız denetçilerin, denetçinin sorumluluklarına ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.30’da yer verilmiştir.

160 Tablo 3.30: Araştırmaya Katılan Bağımsız Denetçilerin, Denetçinin Sorumluluklarına İlişkin Algılamalarına Yönelik Frekansları, Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

Bağımsız Denetçinin Sorumlulukları

Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Ortalama Standart Sapma

1 Bağımsız denetçi, denetlenen firmadaki bütün hileleri belirlemekle sorumludur.

46 48 5 7 1 1,78 ,88

2 Bağımsız denetçi, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin kurulmasından ve sağlamlığından sürdürürken ve raporunu düzenlerken tarafsız ve objektif olmalıdır.

prosedürlerini seçerken mesleki yargı kullanmalıdır.

- 5 6 62 34 4,17 ,73

9 Bağımsız denetçi, denetlenen firmanın

hileye bağlı iflasından sorumludur. 34 46 17 10 - 2,03 ,92 10 Bağımsız denetçi, yasadışı eylemleri

veya düzensizlikleri bulamazsa ilgili tarafların zararından sorumlu olmalıdır.

39 46 17 15 - 1,89 ,83

161 Tablo 3.30’da görüldüğü gibi, ankete katılan bağımsız denetçilerinin, denetçinin sorumlulukları ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye yönelik sorulan sorulardan 5’ine verilen cevapların ortalaması 4,00 ve üzerindedir. Sorulardan 4’üne verilen cevapların ortalaması 2,00 - 3,00 arasındadır. Sorulardan 6’sının ortalaması ise, 1,00-2,00 arasında çıkmıştır. Cevapların ortalamaları sırası ile aşağıda verilmiştir:

a) Bağımsız denetçi, denetlenmiş olan finansal tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ile uyum içinde hazırlanmış olduğunu açıkça belirtmelidir (ortalaması 4,49),

b) İşletme yönetimi finansal tabloları hazırlamaktan sorumludur (ortalaması 4,44),

c) Bağımsız denetçi, denetim görevini sürdürürken ve raporunu düzenlerken tarafsız ve objektif olmalıdır (ortalaması 4,40),

d) Bağımsız denetçi, denetim prosedürlerini seçerken mesleki yargı kullanmalıdır (ortalaması 4,17),

Tablo 3.30: (Devam)

11 Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin sürekliliğiyle ilgili şüpheli bir durumun olmamasını sağlamalıdır.

32 55 11 19 - 1,97 ,86

12 Bağımsız denetçi, denetlenmiş olan finansal tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ile uyum içinde hazırlanmış olduğunu açıkça belirtmelidir.

- 3 5 36 63 4,49 ,71

13 Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürdüğünü vurgulamak

162 e) Bağımsız denetçi, denetlenen firmada hileyi engellemekle sorumlu değildir

(ortalaması 4,07),

f) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürdüğünü vurgulamak durumundadır (ortalaması 2,26),

g) Bağımsız denetçi, yasa dışı eylemleri bulmakla sorumludur (ortalaması 2,17), h) Bağımsız denetçi, gerekli muhasebe tahminlerini yapmakla sorumludur

(ortalaması 2,07),

i) Bağımsız denetçi, denetlenen firmanın hileye bağlı iflasından sorumludur (ortalaması 2,03),

j) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin sürekliliğiyle ilgili şüpheli bir durumun olmamasını sağlamalıdır (ortalaması 1,97),

k) Bağımsız denetçi, yasadışı eylemleri veya düzensizlikleri bulamazsa ilgili tarafların zararından sorumludur (ortalaması 1,89),

l) Bağımsız denetçi, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin kurulmasından ve sağlamlığından sorumlu olmalıdır (ortalaması 1,80),

m) Bağımsız denetçi, denetlenen firmadaki bütün hileleri belirlemekle sorumludur (ortalaması 1,78),

n) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmede gerçekleşen her bir muhasebe işlemini doğrulamalıdır (ortalaması 1,53),

o) Bağımsız denetçi, muhasebe kayıtlarını tutmakla sorumludur (ortalaması 1,46).

Halka açık şirketlerin yöneticilerinin, bağımsız denetçinin sorumluluklarına ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.31’de yer verilmiştir.

163 Tablo 3.31: Halka Açık Şirketlerin Yöneticilerinin, Bağımsız Denetçinin Sorumluluklarına İlişkin Algılamalarına Yönelik Frekansları, Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

Bağımsız Denetçinin Sorumlulukları

Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Ortalama Standart Sapma

1 Bağımsız denetçi, denetlenen firmadaki bütün hileleri belirlemekle sorumludur.

8 42 17 49 15 3,16 1,1

2 Bağımsız denetçi, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin kurulmasından ve sağlamlığından firmada hileyi engellemekle sorumlu değildir.

7 Bağımsız denetçi, yasa dışı eylemleri bulmakla sorumludur. firmanın hileye bağlı iflasından sorumludur.

10 32 25 47 17 3,22 1,1

10 Bağımsız denetçi, yasadışı eylemleri veya düzensizlikleri bulamazsa ilgili tarafların zararından sorumlu olmalıdır.

21 34 42 27 7 2,73 1,1

164 Ankete katılan halka açık şirketlerin yöneticilerinin bağımsız denetçinin sorumlulukları ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye yönelik sorulan sorulardan 4’üne verilen cevapların ortalaması 4,00 ve üzerindedir. Sorulardan 6’sına verilen cevapların ortalaması 3,00 - 4,00 arasındadır. Ayrıca, sorulardan 4’üne verilen cevapların ortalaması 2-3 arasındadır. Sorulardan birinin ortalaması ise 2,00’nin altında çıkmıştır. Cevapların ortalamaları sırası ile aşağıda verilmiştir:

a) Bağımsız denetçi, denetim görevini sürdürürken ve raporunu düzenlerken tarafsız ve objektif olmalıdır (ortalaması 4,59),

b) Bağımsız denetçi, denetlenmiş olan finansal tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ile uyum içinde hazırlanmış olduğunu açıkça belirtmelidir (ortalaması 4,50),

c) İşletme yönetimi finansal tabloları hazırlamaktan sorumludur (ortalaması 4,13), işletmenin faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürdüğünü vurgulamak

165 d) Bağımsız denetçi, denetim prosedürlerini seçerken mesleki yargı

kullanmalıdır (ortalaması 4,01),

e) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürdüğünü vurgulamak durumundadır (ortalaması 3,46),

f) Bağımsız denetçi, yasa dışı eylemleri bulmakla sorumludur (ortalaması 3,37), g) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin sürekliliğiyle ilgili şüpheli bir

durumun olmamasını sağlamalıdır (ortalaması 3,32),

h) Bağımsız denetçi, denetlenen firmanın hileye bağlı iflasından sorumludur (ortalaması 3,22),

i) Bağımsız denetçi, denetlenen firmadaki bütün hileleri belirlemekle sorumludur (ortalaması 3,16),

j) Bağımsız denetçi, denetlenen firmada hileyi engellemekle sorumlu değildir (ortalaması 3,0763),

k) Bağımsız denetçi, gerekli muhasebe tahminlerini yapmakla sorumludur (ortalaması 2,92),

l) Bağımsız denetçi, yasadışı eylemleri veya düzensizlikleri bulamazsa ilgili tarafların zararından sorumlu olmalıdır (ortalaması 2,73),

m) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmede gerçekleşen her bir muhasebe işlemini doğrulamalıdır (ortalaması 2,73),

n) Bağımsız denetçi, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin kurulmasından ve sağlamlığından sorumludur (ortalaması 2,55),

o) Bağımsız denetçi, muhasebe kayıtlarını tutmakla sorumludur (ortalaması 1,67).

Aracı kuruluşların yöneticilerinin, bağımsız denetçinin sorumluluklarına ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.32’de yer verilmiştir.

166 Tablo 3.32: Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin, Bağımsız Denetçinin Sorumluluklarına İlişkin Algılamalarına Yönelik Frekansları, Ortalamaları ve Standart Sapma Değerleri

Bağımsız Denetçinin Sorumluluklarına

Hiç Katılmıyorum Katılmıyorum Kararsızım Katılıyorum Kesinlikle Katılıyorum Ortalama Standart Sapma

1 Bağımsız denetçi, denetlenen firmadaki bütün hileleri belirlemekle sorumludur.

4 28 13 37 12 3,27 1,1

2 Bağımsız denetçi, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin kurulmasından ve sağlamlığından

5 Bağımsız denetçi, denetlenen firmada

hileyi engellemekle sorumlu değildir. 13 32 10 30 9 2,89 1,2 6 Bağımsız denetçi, denetim görevini

sürdürürken ve raporunu düzenlerken tarafsız ve objektif olmalıdır.

- 2 - 26 66 4,66 ,59

7 Bağımsız denetçi, yasa dışı eylemleri bulmakla sorumludur. firmanın hileye bağlı iflasından sorumludur.

3 30 20 30 11 3,17 1,1

10 Bağımsız denetçi, yasadışı eylemleri veya düzensizlikleri bulamazsa ilgili tarafların zararından sorumlu olmalıdır.

7 27 22 27 11 3,09 1,1

167 Ankete katılan aracı kuruluşların yöneticilerinin bağımsız denetçinin sorumlulukları ile ilgili düşüncelerini öğrenmeye yönelik sorulan sorulardan 4’üne verilen cevapların ortalaması 4,00 ve üzerindedir. Sorulardan 7’sine verilen cevapların ortalaması 3,00-4,00 arasındadır. Ayrıca, sorulardan 3’üne verilen cevapların ortalaması 2,00-3,00 arasındadır. Sorulardan birinin ortalaması ise 2,00’nin altında çıkmıştır. Cevapların ortalamaları sırası ile aşağıdadır:

a) Bağımsız denetçi, denetim görevini sürdürürken ve raporunu düzenlerken tarafsız ve objektif olmalıdır (ortalaması 4,66),

b) Bağımsız denetçi, denetlenmiş olan finansal tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS) ile uyum içinde hazırlanmış olduğunu açıkça belirtmelidir (ortalaması 4,51),

c) Bağımsız denetçi, denetim prosedürlerini seçerken mesleki yargı kullanmalıdır (ortalaması 4,10),

Tablo 3.32: (Devam)

11 Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin sürekliliğiyle ilgili şüpheli bir durumun olmamasını sağlamalıdır. işletmenin faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürdüğünü vurgulamak

168 d) İşletme yönetimi finansal tabloları hazırlamaktan sorumludur (ortalaması

4,0106),

e) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin sürekliliğiyle şüpheli bir durumun olmamasını sağlamalıdır (ortalaması 3,54),

f) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmenin faaliyetlerini verimli bir şekilde sürdürdüğünü vurgulamak durumundadır (ortalaması 3,44),

g) Bağımsız denetçi, yasa dışı eylemleri bulmakla sorumludur (ortalaması 3,43), h) Bağımsız denetçi, denetlenen firmadaki bütün hileleri belirlemekle

sorumludur (ortalaması 3,27),

i) Bağımsız denetçi, denetlenen firmanın hileye bağlı iflasından sorumludur (ortalaması 3,17),

j) Bağımsız denetçi, denetlenen işletmede gerçekleşen her bir muhasebe işlemini doğrulamalıdır (ortalaması 3,14),

k) Bağımsız denetçi, yasadışı eylemleri veya düzensizlikleri bulamazsa ilgili tarafların zararından sorumlu olmalıdır (ortalaması 3,09),

l) Bağımsız denetçi, gerekli muhasebe tahminlerini yapmakla sorumludur (ortalaması 2,97),

m) Bağımsız denetçi, denetlenen firmada hileyi engellemekle sorumlu değildir (ortalaması 2,89),

n) Bağımsız denetçi, denetlenen kuruluşun iç kontrol sisteminin kurulmasından ve sağlamlığından sorumludur (ortalaması 2,71),

o) Bağımsız denetçi, muhasebe kayıtlarını tutmakla sorumludur (ortalaması 1,95).

169 3.5.2.3. Araştırmaya Katılan Bağımsız Denetçilerin, Halka Açık Şirketlerin Yöneticilerinin ve Aracı Kuruluşların Yöneticilerinin Denetlenen Finansal Tabloların Güvenilirliğine İlişkin Algıları

Çalışmanın bu bölümünde araştırmaya katılan bağımsız denetçilerin, halka açık şirketlerin yöneticilerinin ve aracı kuruluşların yöneticilerinin denetlenen finansal tabloların güvenilirliğine ilişkin algıları sunulmuştur. Anketin 4. bölümünde, araştırmaya katılan kişilerin denetlenen finansal tabloların güvenilirliği ile ilgili görüşlerini belirlemek için verilen ifadelere katılıp katılmadıklarını aşağıdaki seçeneklerden birini işaretleyerek belirtmeleri istenmiştir:

a) Hiç katılmıyorum, b) Katılmıyorum, c) Kararsızım, d) Katılıyorum,

e) Kesinlikle Katılıyorum.

Alınan cevaplara, “hiç katılmıyorum” cevabı 1, “kesinlikle katılıyorum” cevabı 5 olmak üzere, 1-5 arası bir ağırlık verilmiş ve her bir ifade için ağırlıklı ortalama hesaplanmıştır.

Bağımsız denetçilerin denetlenen finansal tabloların güvenilirliğine ilişkin algılamalarına yönelik frekanslarına, ortalamalarına ve standart sapma değerlerine Tablo 3.33’de yer verilmiştir.

Belgede Bağımsız Denetim Uygulamalarında Beklenti Farkları ve Türkiye de Algılanması Üzerine AraĢtırma (sayfa 165-0)