4.1. BĠR VARLIĞIN KULLANIM DEĞERĠNĠN HESAPLANMASI
4.1.2. Değer DüĢüklüğünün Test Edilmesi
Değer düĢüklüğü zararı: Bir varlığın veya nakit yaratan birimin defter değerinin geri kazanılabilir tutarı aĢan kısmını ifade eder (TMS-36, 6).
ABC A.ġ. ilgili varlıklarının piyasa değerini tespit ettirmek amacıyla, Sermaye Piyasası Kurulu‟ndan lisanslı AAA Gayrimenkul Değerleme A.ġ. ile anlaĢma sağlamıĢtır. AAA Gayrimenkul Değerleme A.ġ.nin “Piyasa Değeri” yöntemi ile hazırlamıĢ olduğu 31.12.2015 tarihli değerleme raporu, aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur.
141
Tablo 4.4: Maddi Duran Varlıkların Gerçeğe Uygun Değeri Duran Varlıklar Gerçeğe Uygun Değer Elden Çıkarma
Maliyeti Net Gerçeğe Uygun Değer 1.Triko Makinesi 100.000 TL 8.000 TL 92.000 TL 2.Triko Makinesi 120.000 TL 5.000 TL 115.000 TL 3.Triko Makinesi 100.000 TL 5.000 TL 95.000 TL NakıĢ Makinesi 250.000 TL 11.000 TL 239.000 TL Remayöz 12.000 TL 1.500 TL 10.500 TL Sanayi Ütüsü 17.000 TL 500 TL 16.500 TL Güç Kaynağı 22.000 TL 1.000 TL 21.000 TL Kompresör 6.000 TL - 6.000 TL
Elden çıkarma maliyetleri; finansman maliyetleri ve gelir vergisi gideri hariç, doğrudan bir varlığın veya nakit yaratan birimin elden çıkarılması ile ilgili maliyetlerdir (TMS-36, 6). Varlığın elden çıkarılmasını müteakip, bir faaliyetin azaltılması ya da yeniden yapılandırılmasına iliĢkin maliyetler, varlığın elden çıkarılması ile doğrudan ilgili ek maliyetler değildir (TMS-36, 28). Makineleri satıĢa hazır hale getirmek için yapılması öngörülen; temizleme, paketleme, yükleme vb. giderler elden çıkarma maliyetlerine örnek verilebilir.
Gerçeğe uygun değer, kullanım değerinden farklıdır. Gerçeğe uygun değer piyasa katılımcılarının varlığı fiyatlandırırken kullandıkları varsayımları yansıtır. Kullanım değeri ise, iĢletmelere genel olarak uygulanamayan iĢletmeye özgü olabilen faktörlerin etkisini yansıtır. Örneğin gerçeğe uygun değeri ölçülen varlığın, iĢletmede yer alan diğer varlıklarla arasında oluĢan sinerji önemsenmez (TMS-36, 53A). Ancak kullanım değerinin hesaplanmasında, varlıkların birbiri üzerindeki etkisi, özellikle dikkate alınır.
142
Aktif bir piyasada özdeĢ bir varlığın kotasyon fiyatı bulunmasa dahi, elden çıkarma maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değeri ölçmek mümkün olabilir. Ancak, bazen elden çıkarma maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değeri ölçmek mümkün olmayacaktır; çünkü piyasa katılımcıları arasında ölçüm tarihinde olağan bir iĢlemde, bir varlığın satıĢından elde edilecek fiyatı tahmin etmek için temel alınacak bir esas yoktur. Bu durumda iĢletme, varlığın kullanım değerini geri kazanılabilir tutar olarak kullanabilir (TMS-36, 20).
Tablo 4.5: Defter Değeri-Gerçeğe Uygun Değer KarĢılaĢtırması Duran Varlıklar Net Defter
Değeri Net Gerçeğe Uygun Değer Değer DüĢüklüğü 1.Triko Makinesi 131.250 TL 92.000 TL 39.250 TL 2.Triko Makinesi 150.000 TL 115.000 TL 35.000 TL 3.Triko Makinesi 125.000 TL 95.000 TL 30.000 TL NakıĢ Makinesi 248.000 TL 239.000 TL 9.000 TL Remayöz 15.000 TL 10.500 TL 4.500 TL Sanayi Ütüsü 23.476 TL 16.500 TL 6.976 TL Güç Kaynağı 24.000 TL 21.000 TL 3.000 TL Kompresör 4.803 TL 6.000 TL -
Geri kazanılabilir tutar; bir varlığın veya nakit yaratan birimin, satıĢ maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değeri ile kullanım değerinden yüksek olanıdır (TMS-36, 6). Kompresör dıĢındaki varlıkların tamamının gerçeğe uygun değeri, defter değerinin altına düĢmüĢtür. Değer düĢüklüğünün olup olmadığının varsa ne kadar olduğunun bulunabilmesi için kullanım değerinin hesaplanarak geri kazanılabilir tutarın tespit edilmesi gerekmektedir.
143 4.1.3. Nakit AkıĢlarının Hesaplanması
Varlık, diğer varlık ya da varlık gruplarına iliĢkin nakit giriĢlerine büyük ölçüde bağımlı nakit giriĢleri yaratmadıkça, geri kazanılabilir tutar her bir varlık için ayrı olarak belirlenir. Varlığın, diğer varlık ya da varlık gruplarına büyük ölçüde bağımlı nakit giriĢleri yaratması durumunda, geri kazanılabilir tutar aĢağıdaki hususlardan herhangi biri gerçekleĢmedikçe, varlığın ait olduğu nakit yaratan birim için belirlenir (TMS-36, 22):
Varlığın satıĢ maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değerinin defter değerinden daha yüksek olması
Varlığın kullanım değerinin, elden çıkarma maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değerine yakın olduğunun tahmin edilmesi ve elden çıkarma maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değerin ölçülebilir olması durumunda
Nakit yaratan birim, diğer varlıklardan veya varlık gruplarından sağlanan nakit giriĢlerinden büyük ölçüde bağımsız bir nakit giriĢi yaratan belirlenebilir en küçük varlık grubudur (TMS-36, 6).
Bir varlık veya varlık grubunun ürettiği ürünün bir kısmı veya tamamı iĢletmenin diğer tarafından kullanılıyor olsa da, iĢletmenin ürünü aktif bir piyasada satabilecek olması durumunda, bu varlık veya varlık grubu ayrı bir nakit yaratan birim oluĢturur. Bu durum, ilgili varlığın veya varlık grubunun diğer varlıklardan veya varlık gruplarından kaynaklanacak nakit giriĢlerinden büyük ölçüde bağımsız nakit giriĢi yaratabilmesinden kaynaklanmaktadır (TMS-36, 71).
144
Maddi duran varlıklardan güç kaynağı ile kompresör nakit üreten birim olmayıp, diğer nakit üreten birimlere destek vermektedir. Kompresörün net gerçeğe uygun değeri, defter değerinden yüksek olduğundan baĢka bir ifadeyle değer düĢüklüğüne uğramadığından, kullanım değerinin hesaplanmasına ihtiyaç duyulmamıĢtır. Diğer nakit üreten birimlerle beraber güç kaynağı için de kullanım değerinin hesaplanması gerekmektedir. Ancak güç kaynağı, nakit üreten birim olmadığından, güç kaynağının defter değeri, diğer nakit üreten birimlerin defter değerlerine bir dağıtım anahtarı doğrultusunda dağıtılacaktır.
Tablo 4.6: Nakit Üretmeyen Birimlerin Nakit Üreten Birimlere Dağıtımı
Duran Varlıklar Net Defter Değeri Anahtarı* Dağıtım Dağıtım Miktarı Defter Değeri DağıtılmıĢ
1.Triko Makinesi 131.250 131.250/692.726 X 24.000 4.547 135.797 2.Triko Makinesi 150.000 150.000/692.726 X 24.000 5.197 155.197 3.Triko Makinesi 125.000 125.000/692.726 X 24.000 4.331 129.331 NakıĢ Makinesi 248.000 248.000/692.726 X 24.000 8.592 256.592 Remayöz 15.000 131.250/692.726 X 24.000 520 15.520 Sanayi Ütüsü 23.476 23.476/692.726 X 24.000 813 24.289 Güç Kaynağı ** 24.000 0 0 0
* Dağıtım anahtarı, varlıkların defter değerine göre oluĢturulmuĢtur. Güç kaynağı dıĢındaki varlıkların defter değeri toplamı 692.726 TL dir.
* * Nakit üretmeyen birim örneği için Greuning, Scott ve Terblanche (2010: 293)‟ten yararlanılmıĢtır.
ĠĢletme, gelecekteki nakit akıĢlarının tutarında ve zamanlamasında olabilecek değiĢikliklerle ilgili beklentilerini yansıtmak için hangi yaklaĢımı kabul ederse etsin; elde edilecek sonuç, gelecekteki nakit akıĢlarının beklenen bugünkü değerini, diğer bir deyiĢle, her türlü muhtemel sonucun ağırlıklı ortalamasını yansıtır (TMS-36, 32).
145
Bir iĢletme, kullanım değerini ölçerken aĢağıdakileri uygular (TMS-36, 33): Nakit akıĢ projeksiyonlarını, ilgili varlığın geriye kalan yararlı ömrü
boyunca var olacak ekonomik koĢullara iliĢkin yönetimin yaptığı en iyi tahminleri içeren mantıklı ve desteklenebilir varsayımlara dayandırır. ĠĢletme dıĢı kanıtlara daha fazla ağırlık verir.
Nakit akıĢ projeksiyonlarını, yönetim tarafından onaylanan en güncel finansal bütçelere/tahminlere dayandırır; ancak gelecekte gerçekleĢtirilecek yeniden yapılandırmalardan veya varlığın gelecekteki performansını artırma veya iyileĢtirme çalıĢmalarından kaynaklanan nakit giriĢ ya da çıkıĢlarını dikkate almaz. Bu bütçeleri/tahminleri esas alan projeksiyonlar, daha uzun bir dönemin kullanılması gerektiğine iliĢkin haklı gerekçeler bulunmadığı sürece, en fazla 5 yıllık dönemi kapsar.
En güncel bütçelerin/tahminlerin kapsadığı dönemin ilerisindeki dönemler açısından nakit akıĢ projeksiyonlarını, artan bir oranın kullanılması gerektiğine iliĢkin haklı gerekçeler bulunmadığı sürece; takip eden yıllarda sabit ya da azalan büyüme oranları uygulamak suretiyle mevcut bütçeler/tahminlere iliĢkin olarak yapılan projeksiyonlar çerçevesinde tahmin eder. Anılan büyüme oranı, daha yüksek bir oranın kullanılması gerektiğine iliĢkin haklı gerekçeler bulunmadığı sürece, iĢletmenin faaliyet gösterdiği ürünler, endüstriler, ülke veya ülkeler ya da varlığın kullanıldığı piyasalar için geçerli uzun vadeli ortalama büyüme oranlarını aĢmaz.
Geleceğe yönelik nakit akıĢları tahmin edilirken, iĢletmenin geçmiĢ yıllarda sağladığı nakit akıĢları incelenir, nakit akıĢlarını etkileyen unsurlar tespit edilir, söz konusu unsurların gelecekteki olası durumları değerlendirilir, iyimser ve kötümser senaryolar üzerinden dengeli bir varsayımla nakit akıĢları tahmin edilir. TMS 36‟ya göre, nakit akıĢlarının tahmininde göz önünde bulundurulması gereken unsurlar aĢağıda sıralanmıĢtır.
146
Uygulayıcılar, geçmiĢ nakit akıĢ projeksiyonları ile gerçekleĢen nakit akıĢları arasındaki farkların sebeplerini inceleyip, cari nakit akıĢ projeksiyonlarının esas aldığı varsayımların uygunluğunu değerlendirir (TMS-36, 34).
Gelecekteki nakit akıĢlarına iliĢkin olarak, 5 yıldan uzun dönemler için detaylı, kesin ve güvenilir finansal tahminler genellikle mevcut olmaz. Bu nedenle, yönetimin gelecekteki nakit akıĢ tahminleri, en fazla 5 yıllık bir döneme iliĢkin en güncel tahminleri esas alır. Yönetim, söz konusu projeksiyonların güvenilir olduğundan emin olması ve geçmiĢ deneyimler dikkate alındığında, daha uzun dönemler için nakit akıĢlarını doğru tahmin edebildiğini kanıtlaması durumunda, 5 yıldan daha uzun dönem için yapılan finansal tahminlerin yer aldığı nakit akıĢlarını esas alabilir (TMS-36, 35).
Takip eden yıllar için bir büyüme oranı kullanılmak suretiyle, finansal tahminler esas alınarak hazırlanan nakit akıĢ projeksiyonlarının uygulanması suretiyle, varlığın yararlı ömrünün sonuna kadar olan döneme iliĢkin nakit akıĢ projeksiyonları tahmin edilir (TMS-36, 36).
Geleceğe yönelik nakit akıĢ tahminleri, aĢağıdakileri içerir (TMS-36, 39): Varlıktan, kullanımı süresince elde edilecek nakit giriĢlerine iliĢkin
projeksiyonlar
Varlığın kullanımı süresince nakit giriĢi yaratabilmek için katlanılacak ve varlıkla doğrudan iliĢkilendirilebilecek veya mantıklı ve tutarlı bir biçimde dağıtılabilecek nakit çıkıĢları ile ilgili projeksiyonlar
Varlığın yararlı ömrünün sonunda elden çıkarılması karĢılığında elde edilecek (ya da ödenecek) nakit akıĢları
Nakit çıkıĢ projeksiyonları, varlıkla doğrudan iliĢkilendirilebilecek veya mantıklı ve tutarlı bir temelde dağıtılabilecek gelecekteki genel giderlerin yanı sıra, varlığın günlük bakımı ile ilgili nakit çıkıĢlarını da içerir (TMS-36, 41). Gelecekteki nakit akıĢları iĢletmenin henüz taahhüt etmediği gelecekteki bir yeniden yapılanmayı veya varlığın performansını artırma veya iyileĢtirmeyi ön gören beklentileri içermez (TMS-36, 44).
147
ABC A.ġ. aĢağıda sıralanan verileri göz önünde bulundurarak, 5 yıllık nakit akıĢ tahmini yapmıĢtır:
GeçmiĢ 3 yılda gerçekleĢen nakit akıĢları
Türkiye Ġstatistik Kurumunun 10 Aralık 2015 tarihinde yayımladığı 18730 sayılı, 10 Eylül 2015 tarihinde yayımladığı 18729 sayılı ve 10 Haziran 2015 tarihinde yayımladığı 18728 sayılı haber bültenlerinde yer alan, 2015 yılının ilk 3 çeyreği büyüme oranı olan % 3.43
DEF A.ġ ile 2016 yılından itibaren geçerli olmak üzere 3 yıllığına yapılan ürün satıĢ sözleĢmesi
ABC A.ġ.‟nin satıĢlarının %20‟sini gerçekleĢtirdiği Rusya ile yaĢanan siyasal kriz
ABC A.ġ.‟nin satıĢlarının %25‟ini gerçekleĢtirdiği Suriye‟de yaĢanan iç savaĢ
ABC A.ġ,‟nin, yapımı devam eden ve 2017 yılında faaliyete girecek, fabrika satıĢ mağazası
Makinelerin bakım, onarım ve tamir giderleri
2016-2018 yıllarını kapsayan 3 yıllık orta vadeli ekonomi programı Yukarıda sayılan veriler ıĢığında yapılan hesaplamalara göre, 2015 yılında gerçekleĢen nakit akıĢlarının 3 yıl boyunca, bir önceki yıla göre % 11 artacağı, sonraki yıllarda, bir önceki yıla göre % 6 artacağı öngörülmüĢtür. Ancak tekstil sektöründe nakıĢ iĢlemesine olan ilginin azalmasından dolayı nakıĢ makinesinin sağlayacağı nakit akıĢının, 2015 yılında gerçekleĢen nakit akıĢına göre her yıl, bir önceki yıla göre % 2 azalacağı tahmin edilmektedir.
148
Tablo 4.7: Maddi Duran Varlıklardan Beklenen Nakit AkıĢları
Bir varlığın yararlı ömrünün sonunda elden çıkarılması karĢılığında elde edilecek tahmini net nakit akıĢları, tahmini elden çıkarma maliyetleri düĢüldükten sonra, bilinçli ve istekli taraflar arasında karĢılıklı pazarlık ortamında yapılacak bir iĢlemde, iĢletmenin varlığın elden çıkarılmasından elde etmeyi beklediği tutardır (TMS-36, 52).
4.1.4. Ġskonto Oranının Belirlenmesi
Bir projeden ekonomik ömrü boyunca beklenen net nakit akıĢlarının, çeĢitli verilere dayanarak belirlenen iskonto oranı kullanılarak, bugünkü değere indirgenmiĢ değeri, projenin net bugünkü değeridir (Demirbugan, 2008: 2).
Yıl Varlıklar
2015 Y. Nakit AkıĢı
Yıllara Göre Beklenen Net Nakit AkıĢları
(TL) Elden Çıkarma Değeri 2016 2017 2018 2019 2020 1.Triko Makinesi 15.000 16.650 18.482 20.514 21.745 23.050 35.000 2.Triko Makinesi 19.000 21.090 23.410 25.985 27.544 29.197 45.000 3.Triko Makinesi 18.000 19.980 22.178 24.617 26.094 27.660 45.000 NakıĢ Makinesi 41.000 40.180 39.376 38.589 37.817 37.061 60.000 Remayöz 2.500 2.775 3.080 3.419 3.624 3.842 5.000 Sanayi Ütüsü 3.500 3.885 4.312 4.787 5.074 5.378 7.500 Güç Kaynağı Nakit üreten birim olmadığından nakit akıĢı hesaplanmadı.
Kompresör Net satıĢ değeri, net defter değerinden yüksek olduğundan değer düĢüklüğü söz konusu değil.
149
Kullanım değerinin tespitinde kullanılacak iskonto oranı, tahmine dayalı olarak bulunmaktadır. TMS-36‟ya göre iskonto oranının tespitinde yapılacak tahminler için dikkat edilecek hususlar aĢağıda sıralanmıĢtır:
Ġskonto oranı, aĢağıda yer alanlara iliĢkin cari piyasa değerlendirmesini yansıtan vergi öncesi oran olacaktır (TMS-36, 55):
Paranın zaman değeri
Gelecekteki nakit akıĢ tahminlerinde dikkate alınmamıĢ olan, varlığa özgü riskler
Ġskonto oranı, gelecekteki nakit akıĢ tahminlerini düzeltmede dikkate alınan riskleri yansıtmayacaktır. Aksi takdirde, bazı varsayımların etkisi iki kez dikkate alınmıĢ olacaktır (TMS-36, 56).
Varlığa özgü bir oranın doğrudan piyasadan elde edilemediği durumlarda, iĢletme, iskonto oranını tahmin etmek için onun yerine geçebilen baĢka oranları kullanır (TMS-36, A16). ĠĢletme böyle bir tahminde bulunurken, baĢlangıç noktası olarak aĢağıdaki oranları dikkate alabilir (TMS-36, A17):
Sermaye varlıkları fiyatlandırma yöntemi gibi teknikler kullanılmak suretiyle belirlenen, iĢletme sermayesinin ağırlıklı ortalama maliyeti ĠĢletmenin marjinal borçlanma oranı
Gelecekte gerçekleĢmesi tahmin edilen nakit akıĢları, iskonto oranının belirlenme yöntemiyle tutarlı bir Ģekilde yapılan varsayımları yansıtır. Aksi takdirde, bazı varsayımların etkileri iki defa dikkate alınacak veya yok sayılacaktır. Paranın zaman değeri, gelecekte gerçekleĢmesi tahmin edilen nakit akıĢlarının iskonto edilmesiyle dikkate alındığından, bu nakit akıĢları finansal faaliyetlerden kaynaklanan nakit giriĢlerini veya çıkıĢlarını hariç tutar. Çünkü benzer bir Ģekilde, iskonto oranı vergi öncesi belirlendiğinden, gelecekteki nakit akıĢları da vergi öncesi tahmin edilir (TMS-36, 51).
150
Ġskonto oranı, iĢletmenin sermaye yapısından ve varlığın satın alınmasını finanse etme yönteminden bağımsızdır, çünkü varlıktan kaynaklanması beklenen gelecekteki nakit akıĢları, varlığın satın alınmasının finanse edilme yöntemine bağlı değildir (TMS-36, A19).
ĠĢletme, bir varlığın kullanım değerini tahmin ederken, normal koĢullarda tek bir iskonto oranı kullanır. Ancak, kullanım değerinin, ayrı dönemlerde risklerde meydana gelecek bir farklılığa ya da faiz oranlarının vade yapısına duyarlı olduğu durumlarda, iĢletme farklı gelecek dönemler için ayrı iskonto oranları kullanır (TMS- 36, A21).
ABC A.ġ. önümüzdeki 5 yıl için beklenen nakit akıĢlarının bugünkü değerine ulaĢmak için kullanılması gereken iskonto oranını, aĢağıdaki veriler doğrultusunda tahmin etmiĢtir:
Kredi ile finanse edilen yatırımlar için ödenen faiz oranı Piyasa borçlanma oranı
ĠĢletmenin marjinal borçlanma oranı
ĠĢletme sermayesinin ağırlıklı ortalama maliyeti
Merkez Bankası tarafından uygulanan, 2015 yılı reeskont faiz oranı ABC A.ġ. beklenen nakit akıĢlarının bugünkü değerini bulmak için kullanacağı iskonto oranını yukarıdaki veriler doğrultusunda % 5 olarak belirlemiĢ, net bugünkü değer aĢağıdaki formül yardımıyla hesaplanmıĢtır. Net bugünkü değerin hesaplanmasında; Warren, Reeve ve Duchac (2013: 1169-1192)‟tan yararlanılmıĢtır.
NBD
=
2016 N.A (1.05)+
2017 N.A (1.05)2+
2018 N.A (1.05)3+
2019 N.A (1.05)4+
2020 N.A (1.05)5+
Elden Çık Değ N.A (1.05)5
151
Tablo 4.8: Beklenen Nakit AkıĢlarının Net Bugünkü Değeri
4.1.5. Geri Kazanılabilir Tutarın Belirlenmesi
Geri kazanılabilir tutar; bir varlığın veya nakit yaratan birimin, satıĢ maliyetleri düĢülmüĢ gerçeğe uygun değeri ile kullanım değerinden yüksek olanıdır (TMS-36, 6).
Tablo 4.9: Geri Kazanılabilir Tutarın Tespiti Yıl
Varlıklar
Yıllara Göre Beklenen Net Nakit AkıĢları
(TL) Elden Çıkarma Değeri Net Bugünkü Değer 2016 2017 2018 2019 2020 1.Triko Makinesi 16.650 18.482 20.514 21.745 23.050 35.000 113.715 2.Triko Makinesi 21.090 23.410 25.985 27.544 29.197 45.000 144.562 3.Triko Makinesi 19.980 22.178 24.617 26.094 27.660 45.000 138.809 NakıĢ Makinesi 40.180 39.376 38.589 37.817 37.061 60.000 214.479 Remayöz 2.775 3.080 3.419 3.624 3.842 5.000 18.300 Sanayi Ütüsü 3.885 4.312 4.787 5.074 5.378 7.500 26.011 Varlıklar (TL) DağıtılmıĢ Defter Değeri Net Gerçeğe Uygun Değer Kullanım Değeri Geri Kazanılabilir Tutar Değer DüĢüklüğü 1.Triko Makinesi 135.797 92.000 113.715 113.715 22.082 2.Triko Makinesi 155.197 115.000 144.562 144.562 10.635 3.Triko Makinesi 129.331 95.000 138.809 138.809 - NakıĢ Makinesi 256.592 239.000 214.479 239.000 17.592 Remayöz 15.520 10.500 18.300 18.300 - Sanayi Ütüsü 24.289 16.500 26.011 26.011 -
152
Geri kazanılabilir tutarın tespitinden sonra belirlenen değer düĢüklüğü, ilgili varlıklar arasında aĢağıdaki tabloya göre dağıtılmıĢtır.
Tablo 4.10: Değer DüĢüklüğünün Varlıklara Dağıtımı
Değer DüĢüklüğü Dağıtımı 1.Triko Makinesi 2.Triko Makinesi NakıĢ Makinesi DağıtılmıĢ Değer DüĢüklüğü 22.082 10.635 17.592 Güç Kaynağı Değer DüĢüklüğü Anahtarı 4.547/135.797 X 22.082 5.197/155.197 X 10.635 8.592/256.592 X 17.592 Güç kaynağının Değer DüĢüklüğü * 739 356 589 Makineler Değer DüĢüklüğü Anahtarı 131.250/135.797 X 22.082 150.000/155.197 X 10.635 248.000/256.592 X 17.592 Güç Kaynağından ArındırılmıĢ Değer DüĢük. 21.343 10.279 17.003
* Tabloda uygulanan dağıtım anahtarı için Örten, Kaval ve Karapınar (2013:519)' dan yararlanılmıĢtır. Dağıtım sonrası güç kaynağı için tespit edilen değer düĢüklüğü: 1684 TL
4.2. BĠR VARLIK GRUBUNUN KULLANIM DEĞERĠNĠN HESAPLANMASI
Varlığın geri kazanılabilir tutarının tahmin edilmesinin mümkün olmaması durumunda; iĢletme, varlığın ait olduğu nakit yaratan birimin geri kazanılabilir tutarını tespit eder (TMS-36, 66). Yukarıdaki örnekte yer alan makinelerin tek baĢlarına nakit üretemediği, nakit üretiminde birbirini tamamladığı, diğer bir anlatımla, üretim tesisinin nakit üreten birim olduğu varsayımına göre geri kazanılabilir tutarın hesaplanması aĢağıdaki gibi olacaktır.
4.2.1. Üretim Tesisinin Değer DüĢüklüğünün Test Edilmesi
ABC A.ġ. duran varlıklarından oluĢan, nakit üreten birim niteliğindeki triko kazak üretim atölyesinin piyasa değerini tespit ettirmek amacıyla, Sermaye Piyasası Kurulu‟ndan lisanslı AAA Gayrimenkul Değerleme A.ġ. ile anlaĢma sağlamıĢtır. AAA Gayrimenkul Değerleme A.ġ.‟nin “Piyasa Değeri” yöntemi ile hazırlamıĢ olduğu 31.12.2015 tarihli değerleme raporu aĢağıdaki tabloda sunulmuĢtur.
153
Tablo 4.11: Üretim Tesisinin Gerçeğe Uygun Değeri Varlıklar Gerçeğe Uygun Değer Elden Çıkarma
Maliyeti
Net Gerçeğe Uygun Değer
Üretim Tesisi 627.000 TL 32.000 TL 595.000 TL
ABC A.ġ.‟nin üretim tesisinde yer alan makinelerin net defter değeri aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.
Tablo 4.12: Üretim Tesisindeki Maddi Duran Varlıkların Defter Değeri Varlıklar Defter Değeri BirikmiĢ Amor. Net Defter Değeri
Üretim Tesisi 1.225.000 TL 503.471 TL 721.529 TL 1.Triko Makinesi 350.000 TL 218.750 TL 131.250 TL 2.Triko Makinesi 240.000 TL 90.000 TL 150.000 TL 3.Triko Makinesi 200.000 TL 75.000 TL 125.000 TL NakıĢ Makinesi 310.000 TL 62.000 TL 248.000 TL Remayöz 25.000 TL 10.000 TL 15.000 TL Sanayi Ütüsü 32.000 TL 8.524 TL 23.476 TL Güç Kaynağı 60.000 TL 36.000 TL 24.000 TL Kompresör 8.000 TL 3.197 TL 4.803 TL
ABC A.ġ.‟nin üretim tesisinde yer alan makinelerin net defter değerleriyle, net gerçeğe uygun değerlerinin karĢılaĢtırılması aĢağıdaki tabloda gösterilmiĢtir.
Tablo 4.13: Üretim Tesisinin Defter Değeri-Gerçeğe Uygun Değer KarĢılaĢtırması
Varlıklar Net Defter Değeri Uygun Değer Net Gerçeğe DüĢüklüğü Değer Üretim Tesisi 721.529 TL 595.000 TL 126.529 TL
Üretim tesisinin net gerçeğe uygun değeri, net defter değerinin altına düĢmüĢtür. Değer düĢüklüğünün olup olmadığının varsa ne kadar olduğunun bulunabilmesi için kullanım değerinin hesaplanarak, üretim tesisinin geri kazanılabilir tutarının tespit edilmesi gerekmektedir.
154
4.2.2. Üretim Tesisin Nakit AkıĢlarının Hesaplanması
“4.1.3. Nakit AkıĢlarının Hesaplanması” baĢlığında sayılan veriler