KAVRAMSAL ÇERÇEVE
C. Endüstri alanında yer tutan bitkiler tarımı a Şeker bitkileri.
4. Dış ticaretimizde ulaşım: a Kara ulaşımı.
b. Deniz ulaşımı. c. Hava ulaşımı. II. BÖLÜM
Başlıca Dünya Ülkeleri
( Ülkeler: a. Tabiat şartları, b. Nüfus ve şehirler, c. Ekonomik hayat, d.Coğrafi yönünden yurdumuzla ilişkileri şeklinde ele alınacaktır )
Ortadoğu Ülkeleri 1. Mısır, 2. Suudi Arabistan, 3. İsrail.
Doğu Avrupa Ülkeleri Romanya, 2. Yugoslavya. 3. Macaristan. 4. Çekoslovakya. 5. Avusturya.
Orta Avrupa Ülkeleri 1. Almanya, 2. İsviçre.
Batı ve Kuzey Avrupa Ülkeleri 1. Fransa, 2. Birleşik Krallık ve İrlanda Cumhuriyeti,
3. Hollanda, 4. İsveç, Norveç.
Akdeniz Ülkeleri 1. İtalya, 2.Fas-Cezayir, 3. Tunus-Libya.
Diğer Afrika Ülkeleri (G. Rodezya, Etiyopya, Güney Afrika, Nijerya. )
Kuzey Amerika Ülkeleri 1. Amerika Birleşik Devletleri, 2.Kanada.
Güney Amerika Ülkeleri 1. Brezilya, 2. Arjantin.
Asya Devletleri 1. Pakistan, 2. Hindistan, 3. Afganistan, 4. Çin, 5. Japonya.
1973 Öğretim Programında lise III. sınıflarda “Türkiye Coğrafyası” olarak öğretimi yapılması istenen program 1982 Lise III Öğretim Programında “Türkiye’nin ekonomik coğrafyası’ adıyla öğretiminin yapılması istenmiştir. 1973 lise II ülkeler coğrafyasındaki konuların bir kısmı 1982 Lise III Öğretim Programına dâhil edilmiştir.
1982 Lise III Öğretim Programının ilk bölümünde konuların sıralanışına bakıldığında Türkiye’de tarımdan sonra Türkiye’nin ormanları konusunun yer alması mantıksal sıralanış açısından bir eksiklik olarak belirlenmiştir. Türkiye’de tarım konusundan sonra Türkiye’nin ormanları yerine Türkiye’de hayvancılık konusuna yer verilmesinin mantıksal sıralanış açısından daha doğru bir sıralanış olacağı düşünülmektedir.
1982 Lise III Öğretim Programından 1973 lise III öğretim programında yer alan Türkiye’nin nüfus ve yerleşme sorunları konusunun çıkarılması bir eksiklik olarak değerlendirilmektedir. 1970’li yıllardan itibaren köyden kente göçün artmasına bağlı olarak artan çarpık kentleşme konusunun programda yer almaması ciddi bir eksikli olarak görülmektedir.
1982 Lise III Öğretim Programında öğretimi yapılacak ülkelere başlıca dünya ülkeleri başlığı altında Ortadoğu, Doğu Avrupa, Orta Avrupa, Batı ve Kuzey Avrupa, Akdeniz, Diğer Afrika, Kuzey Amerika, Güney Amerika ülkeleri başlığı altında yer verilmiştir. Başlıklar belirlenirken hangi ölçütlerin temel alındığı ve öğretimi yapılması
istenen ülkelerin nasıl belirlendiği konusunda programda bir açıklamaya yer verilmemesi bir eksiklik olarak tespit edilmiştir.
1982 Lise III Öğretim Programında başlıca dünya ülkeleri başlığı altında ülkelerin öğretimi yapılırken tabiat şartları, nüfus ve şehirler, ekonomik hayat, coğrafi yönünden işlenmesine yönelik açıklama yapılması öğretimi kolaylaştırıcı bir uyarı olarak değerlendirilmektedir. Ancak açıklamalarda öğretimde referans alınacak noktalar arasında ülkelerin siyasi ve idari yapılarının özellikle yönetim biçimlerinin yer almaması önemli bir eksiklik olarak tespit edilmiştir.
Ayrıca programda öğretimi yapılması istenen bazı ülkeler ile başlıklara arasında gerek içerik gerek ilgililik açısından bazı eksiklikler tespit edilmiştir. Bunları şunlardır: • Ortadoğu Ülkeleri başlığı altında yer alan İsrail, Suudi Arabistan ve Mısır ülkelerinin
öğretimi istenirken başlıkla uyumlu bir şekilde diğer Ortadoğu ülkelerine de yer verilmesi gerekirdi.
• Orta Avrupa ülkeleri başlığı altında Almanya ve İsviçre’nin yanında Polonya, Doğu Almanya, Belçika vb. ülkelere yer verilmesi gerekirdi.
• Batı ve Kuzey Avrupa ülkeleri başlığı altında Danimarka ve Finlandiya yer verilmesi gerekirdi.
• Akdeniz ülkeleri başlığı altında yer alan ülkelerde şayet kast edilen Akdeniz’e kıyısı olan ülkeler ise İtalya, Fas, Cezayir, Tunus ve Libya’nın yanında Akdeniz’e kıyısı olan bütün ülkelere yer verilmesi gerekirdi. Şayet kast edilen Kuzey Afrika ülkeleri ise o zaman ünitenin başlığı değiştirilerek İtalya’ya ilgili olduğu ünitenin başlığı altında yer verilmesi gerekirdi.
• Afrika Ülkeleri başlığı altında herhangi bir konuya programda yer verilmemişken Diğer Afrika Ülkeleri başlığı altında işlenecek konulara yer verilmemesi gerekirdi.
• Kuzey Amerika ülkeleri başlığı altında Meksika’ya yer verilmesi gerekirdi.
• Güney Amerika ülkeleri başlığı altında bölgede yer alan diğer ülkelere de yer verilmesi gerekirdi.
4.1.7. 1983 Coğrafya Öğretim Programı
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 08.07.1983 ( MEB, 1983; 334)
Öğretim Programının gözden geçirilerek gerekli bazı değişikliklerin yapılması sonucunda geliştirilmiş bir programdır.
1983 Coğrafya Öğretim Programına göre coğrafya dersinin öğretimi lise I. sınıflarda Genel Coğrafya adıyla haftada iki saat, lise II sınıflarda Türkiye’nin Coğrafi Bölgeleri adıyla haftada iki saat, lise III sınıflarda Türkiye’nin Ekonomik Coğrafyası adıyla haftada iki saat olarak yapılacaktı.
1983 Coğrafya Öğretim Programında da 1982 Programında olduğu gibi
coğrafya öğretimine ilişkin genel amaçlara yer verildikten sonra konuların öğretimi yapılırken dikkat edilecek hususlara yönelik açıklamalar ve tavsiyeler belirtilmiş ve sınıflara göre öğretimi yapılacak konuları tablolar şeklinde gösterilmiştir.
1982 Programında dokuz madden oluşan programın genel amaçları 1983 Programı ile on üç maddeye çıkarılarak daha kapsamlı hale getirilmiştir. Bu maddeler şunlardır:
• Yakın çevrelerinden başlayarak yurdumuzu ve dünyayı tanıtmak; onlarda vatan millet ve insanlık sevgisini daha bilinçli, daha köklü kılmak
• Türkiye’nin dünya üzerindeki yerini ve önemini belirterek ve onlarda ülkemizin kalkınmasında severek sorumluluk alma duygusunu geliştirmek
• Çeşitli coğrafî olayların (tabii, beşerî, ekonomik) yeryüzündeki dağılışlarını, bunların sebep ve sonuç ilişkilerini ve yeryüzü, canlılar, özellikle insan hayatı üzerindeki etkilerini inceleterek, olayların farklı dağılışı sonucunda yeryüzünde meydana gelmiş olan değişik karakterdeki alanların özelliklerini kavratmak
• İnsanların birbirleriyle ve coğrafi çevreleriyle karşılıklı ilişkilerini, insan topluluklarının yaşama yerlerini ve geçinme yollarını inceleterek, onların yurdumuzun ekonomik kalkınmasında faydalı birer eleman olarak yetişmelerini sağlamak
• İnsanın yaşama alanı olarak yeryüzünün şartlarını, imkân ve kaynaklarını tanıtmak, bu imkân ve kaynakların sınırsız olmadığını, bu sebeple onların israfından kaçınmak gerektiğini kavratmak; tabiatı sevdirmek ve onu koruma alışkanlığını kazandırmak • Milletlerin refah ve mutluluklarının coğrafi çevreden yararlanma derecesine ne kadar
bağlı olduğunu, yurdumuzun henüz işlenmemiş olan tabi kaynaklarının ne kadar geniş çalışma alanı teşkil ettiğini örnekleriyle belirtmek
• Komşu ve uzak ülkeleri, ülkemizi ilgilendiren yönleri ile tanıtmak, ülkeleri birbirleri ile karşılaştırarak onlar hakkında bilgi kazandırmak
• Milletlerin birbirlerine muhtaç olduklarını ve birbirleriyle işbirliği yapma zorunluluğunda bulunduklarını; ortak sorunların karşılıklı iyi niyet ve çabalarla çözümlenebileceğini kavratmak
• Türkiye’nin başlıca tarım ve endüstri ürünleri ile ticari ilişkileri hakkında bilgi kazandırırken dünya milletleri arasındaki ekonomik bağları inceleterek, ülkemizin dünya ekonomisindeki yerini ve önemini kavratmak
• Bulundukları tabii çevrenin, bölgenin, diğer bölgelerin ve bütünüyle Türkiye’nin ekonomik ve sosyal kalkınmasına yarayan yerüstü ve yeraltı kaynakları ile turistik zenginliklerini tanıtmak
• Çeşitli haritaları, resimleri, istatistik, grafik ve diyagramları yorumlamayı, bunlardan yararlanmayı öğretmek ve onlarda plan, kroki özellikle Türkiye haritası çizme becerisini geliştirmek
• Öğrencilerin, milli servet kaynaklarımızı koruma ve değerlendirme gereğine inanmış ve bu yolda alışkanlıklar kazanmış vatandaşlar olarak yetişmelerini sağlamak
• Öğrencileri, yurdumuzun ve milletimizin sorunları üzerine eğilen, bunları inceleyip öğrenen ve bu sorunların yurt ve millet yararına çözümlemesine içtenlikle katılan aydın yurttaşlar olarak yetiştirmektir.
1983 Coğrafya Öğretim Programında yer verilen amaçlar içerisinde ikinci maddede yer alan “Türkiye’nin dünya üzerindeki yeri ve önemini belirterek ve onlarda ülkemizin kalkınmasında severek sorumluluk alma duygusunu geliştirmek” ifadesi coğrafi konumun programlarda ilk kez yer aldığı belirlenmiştir ( Geçit, 2008: 123).
Ayrıca on üçüncü maddede yer alan “öğrencileri, yurdumuzun ve milletimizin sorunları üzerine eğilen, bunları inceleyip öğrenen ve bu sorunların yurt ve millet yararına çözümlemesine içtenlikle katılan aydın yurttaşlar olarak yetiştirmek” ifadesinin programda yer alması soran, sorgulayan, aktif ve üretken vatandaş yetiştirmenin benimsenmesi önem bir gelişme olarak mütalaa edilmektedir.
1983 Coğrafya Öğretim Programında da 1982 ve 1973 Öğretim Programlarında olduğu dibi konuların öğretiminde dikkat edilecek hususlara ilişkin on iki maddeden oluşan açıklama ve tavsiyelere yer verilmiştir ( Bakınız Tablo 24 ).
Tablo 24
1983 Programına Göre Konular İncelenirken Dikkat Edilecek Hususlara İlişkin Açıklama ve Tavsiyeler
Sıra
Nu Açıklama ve Tavsiyeler
1 Yeryüzü, havaküre, suküre ve taşkürenin temas alanı, diğer bütün canlı varlıklarla birlikte insanın yaşama yeridir.
Yeryüzünde görülen iklim, yer şekilleri ve bu şekillerin aralıksız değişip gelişmeleri, yeraltı suları, akarsular, buzullar, göller, denizler, topraklar, doğal bitki örtüleri, hayvanlar ve bunlarla ilgili bütün belirtiler coğrafya etmenleridirler. Fakat tabiat belirtilerinin yanında onlarla ahenkli bir tarzda insan topluluklarının çeşitli faaliyetleriyle tesisleri de yer almaktadır. Yeryüzünde köy, kasaba, şehir vb. yerleşme yerleri, endüstri ve maden işletmeleri ve merkezleri kurulup gelişmiş, tarlalar, bağlar ve bahçeler açılmış, hava meydanları vb. inşa edilmiştir. Bütün bunlar gün geçtikçe gelişmekte, değişmekte veya yenileri ortaya çıkmaktadır. Arı tabiat belirtileri yanında, insanın tabiat kapsamından ve koşullarından yararlanarak yapıp yarattığı ve geliştirdiği pek çok şeyler vardır. İnsanın ayak bastığı her yer az veya çok değişmektedir. İşte insanın hayati faaliyet ve organizasyonlarıyla ilgili bütün belirtiler de beşeri belirtiler (kültür etmenleri) adı altında toplanabilir. Beşeri belirtiler toplumları da kültür seviyeleri ile ölçülü olmak ve tabiat koşullarına uygun bulunmak kaydıyla çevreleri üzerinde değiştirici etkiler yapmaktadırlar. İşte coğrafyanın araştırma ve inceleme konusu, yeryüzünde görülen olayların sebep ve sonuç ilişkileridir. Bu bağıntı ve ahenk içinde özellikle zamanımızda en belirgin rol insana düşmektedir.
2 Coğrafya, yeryüzü olaylarının tek tek her birini değil, bu olayların yeryüzü ile ve birbirleriyle olan ilişkilerini ve
ahenklerini araştırıp incelemekle doğrudan doğruya bu belirtilerin her birini ayrı ayrı inceleyen bilimlerden farklıdır; sözgelişi coğrafyada, aslında pek çok değişebilen hava basıncı, rüzgâr, yağmur, şimşek, yıldırım vb. meteorolojik olaylar, bunların tabi olduğu olaylar, bunların tabi olduğu kanunlar ve sürekli olarak değişen hava durumları incelenmez; bunlarla ilgili hesaplar yapılmaz ve bu hesaplara dayanılarak hava tahminleriyle uğraşılmaz; bütün bunlar meteorolojinin amacı ve görevidir.
Coğrafya, meteorolojinin eriştiği sonuçlardan yararlanır; iklim tiplerini, bu tiplerin yeryüzüne dağılışlarını (iklim bölgelerini), iklim şartlarının, yeryüzü şekilleri, akarsuların rejimleri, bitki toplulukları, hayvanların hayatı ve nihayet bütün bu faktörlerinin nüfusun dağılışı, yerleşme, konut, ekonomi ve organizasyon üzerindeki etkilerini araştırır ve yine yeryüzünü bu bakımdan bir takım bölümlere ayırır. Bu cümleden olmak üzere coğrafya, belli iklim ve toprak şartlarına bağlı bulunan orman, savan, bozkır, yüksek dağ otlakları, tundralar şeklindeki bitki topluluklarını, bu toplulukları tanıtan karakteristik bitkileri ve insanın bu bitki topluluklarından hangi amaçlarla nasıl yararlandıklarını ve yararlanabileceklerini, bu doğal bitki topluluklarının tahribi ve tabiattaki dengenin nasıl bozulacağını, toprağın erozyona açık bir duruma düşeceğini ve bütün bunların ekonomik sonuçlarını araştırır. Bu itibarla coğrafyanın konusu insan ile tabiat arasındaki karşılıklı ilişkilerdir.
3 Coğrafyada fiziki ve beşeri olayları açıklayabilmek için yardımcı bilimlere başvurulur; onların araştırmalarından
doğan sonuçlardan yararlanılır.
4 Genel coğrafya ile ülkeler coğrafyası aynı bilimin birbirini tamamlayan iki araştırma ve inceleme koludur. Genel
coğrafya coğrafi olayların yeryüzünde nasıl meydana geldiğini ve yeryüzünün değişik bölgelerindeki benzerleriyle mukayeselerini, başka deyişle coğrafi olay esas olmak üzere yeryüzüyle ilişkilerini inceler. Buna karşılık ülkeler coğrafyası, çeşitli coğrafi olayların yeryüzünün bir bölümünde veya bütününde meydana getirdiği etkileri ve bunlardan çıkan sonuçları inceler. Yeryüzünün o bölümünde veya bütününde farklı bölgeler olup olmadığını araştırır ve bunların coğrafi niteliklerini ortaya koyar. Bundan dolayı coğrafya bir bütündür ve bir tek disiplindir.
5 Türkiye’nin coğrafi bölgelerinin incelenmesine okulun bulunduğu bölgeden başlanmalıdır.
6 Kıtalardaki bölgeler ve ülkeler coğrafi yönden genel olarak tanıtılacaktır. Programdaki ülkelerin beşeri ve ekonomik
coğrafyası hakkında kısa ve özlü bilgiler verilecek, ekonomik etkinlikler bakımından Türkiye ile karşılaştırılacaktır. Ülkemizde tarihi, kültürel, ekonomik ve siyasi ilişkileri bulunan ülkeler üzerinde yeterince durulacaktır. Bu arada Türklerin bulunduğu yerler belirtilecektir.
7 Programdaki konular üzerinde etraflı ve yeterli çalışmaların yapılabilmesi için yerküre,
çeşitli haritalar, ansiklopediler, dergi, grafik, resim, projeksiyon gibi araçlar ile büyük Türk araştırıcıların biyografyalarının okullarda bulundurulmasına çalışılmalıdır.
8 Öğrencilerden, okuyacakları konularla ilgili, çeşitli kaynaklardan bilgiler toplamaları istenerek, onlara derse hazır
girme alışkanlığı kazandırılmalıdır.
9 Öğrenciler atlaslarda ve duvar haritalarında bulunabilen yer adları ile değişken olan istatistik bilgileri ezberleme
yerine, coğrafya olaylarını açıklamaya ve sonuç çıkarmaya yönetilmelidir.
10 Öğrencilerin bilgilerinin ölçülmesinde belleğe dayalı sorulardan kaçınılmalı, onlara coğrafya öğretiminin amaçlarına
uygun olarak düşündürücü, araştırıcı, sebep ve sonuç arasında ilişki kurabilecek sorular sorulmalıdır.
gezilerine ve gözlemlere teşvik edilmeli, bu gezi ve gözlemlerdeki izlenimlere göre hazırlanacak raporlar sınıfta tartışılarak değerlendirilmelidir.
12 Türkiye coğrafyası içine giren konular işlenirken:
a. Türkiye’nin dünyadaki yeri ve önemi konusunda, yurdumuzun bugünkü sınırlarının
Atatürk’ün önderliğinde yapılan milli mücadele sonunda çizilmiş olduğuna ve coğrafi konumu itibariyle stratejik önemine değinilmeli; ayrıca Türkiye’nin komşu olduğu Ortadoğu ülkeleri arasında gerek ekonomi, gerek kültürel alandaki üstünlüğün Atatürk inkılâbının bir sonucu olduğu belirtilmelidir.
b. Karadeniz Bölgesi konusunda Atatürk’ün 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışı ile Kurtuluş Savaşının başlamış
olduğu vurgulanmalı; Havza ve Amasya Tamimlerinin kapsam ve sonuçlarına değinilmeli; Kastamonu’dan bahsederken da şapka ve dolayısıyla kılık kıyafet değişikliklerinden söz edilmelidir.
c. Marmara Bölgesi konusunda, boğazların önemine ve Lozan Antlaşmasının bu konudaki sonuçları ile daha sonra
boğazlara yeni bir statü getiren Montreux Antlaşmasına yer verilmelidir.
d. Ege Bölgesi konusunda, Kurtuluş Savaşında bu bölgede yapılan savaşlar ile sonuçlarından bahsedilmelidir.
e. İç Anadolu Bölgesi konusunda, Sivas Kongresi ve önemi Atatürk’ün Ankara’ya gelişi, Sakarya Meydan
Muharebesi, Büyük Millet Meclisinin açılışı ve Ankara’nın başkent oluşunun coğrafi sebepleri üzerinde durulmalıdır.
f. Akdeniz Bölgesi konusunda, Atatürk’ün Hatay’a verdiği önem ve Hatay’ın anavatana katılmasına değinilmelidir. g. Doğu ve Güneydoğu Bölgeleri konularında, Erzurum Kongresi ile bu kongrede alınan kararların önem ve
sonuçlarına yer verilmelidir. Ayrıca, bölgeler incelenirken yöre halkının milli mücadele sırasındaki kahramanlıkları, Gaziantep ve Kahramanmaraş örnekleriyle açıklanmalıdır.
h. Türkiye’de nüfus ve yapısı konusunda, Atatürk’ün eğitim ve öğretime verdiği önem, yeni Türk alfabesinin kabul
edilmesi ve okuma-yazma seferberliği üzerinde durulmalıdır.
ı. Türkiye ekonomisi konusunda Lozan Barış Antlaşması ile kapitülasyonların kaldırılması ve bunun ekonomik
yönden sonuçları açıklanmalıdır. Atatürk’ün tarım, endüstri ve madencilik alanındaki gelişmelerin gerekliliği hususundaki görüşleri belirtilmeli ve Cumhuriyetin ilk yıllarında kurulan şeker, dokuma ve demir-çelik fabrikaları gibi endüstri kuruluşlarına örneklerle yer verilmelidir.
Ülkeler coğrafyası içine giren ünite ve konular işlenirken.
i. Siyasi gelişmeler konusunda, İkinci Cihan Savaşından sonra dünyada ve güvenliği sağlamak amacıyla kurulan
kuruluşlar anlatılırken, Atatürk’ün “Yurtta Sulh, Cihanda Sulh” ilkesi açıklanmalıdır.
j. Asya ve Afrika ülkeleri konularında, bu kıtalardaki bağımsızlık savaşı veren; Fas, Tunus, Libya, Irak, Pakistan, gibi
devletlerin Atatürk’ün yolunu izlediklerini, Atatürk ve Türk inkılaplarından esinlendikleri; böylece Atatürk’ün yalnız Türklerin önderi olmayıp dünya devletlerine de örnek bir lider olduğu belirtilmelidir.
1983 Coğrafya Öğretim Programında yer verilen açıklama ve tavsiyelerin
büyük ölçüde 1982 Öğretim Programı ile örtüştüğü belirlenmiştir. Bununla beraber 1983 Coğrafya Öğretim Programında bazı yenilikler tespit edilmiştir Bunlar şunlardır: • 5. Maddedeki “Türkiye’nin coğrafi bölgelerinin incelenmesine okulun bulunduğu
bölgeden başlanmalıdır” ifadesi ile eğitim ve öğretim faaliyetlerinde yakından uzağa ilkesinin öne çıkarılması
• 9. Maddedeki “öğrenciler atlaslarda ve duvar haritalarında bulunabilen yer adları ile değişken olan istatistik bilgileri ezberleme yerine, coğrafya olaylarını açıklamaya ve sonuç çıkarmaya yönetilmelidir” ifadesi ile coğrafya öğretiminde ezberleme yerine öğrenci merkezli bir yaklaşımı öne çıkarması
• 10. Maddedeki “öğrencilerin bilgilerinin ölçülmesinde belleğe dayalı sorulardan kaçınılmalı, onlara coğrafya öğretiminin amaçlarına uygun olarak düşündürücü, araştırıcı, sebep ve sonuç arasında ilişki kurabilecek sorular sorulmalıdır” ifadesi ile öğrenme faaliyetlerin ölçümlenmesinde birden çok ölçme ve değerlendirme yaklaşımını ve öğrenme süreçlerini ortaya çıkaracak şekilde yer verilmesi
• 12. Maddede Türkiye Coğrafyası konuları işlenirken mili mücadele ile birlikte ülkemizin stratejik öneminde değinilmesinin istenerek siyasi coğrafya konularının programa yansıtılması
• 12. Maddede Türkiye Coğrafyası konularında bölgeler işlenirken bölgenin milli mücadeledeki rolünün ( yapılan savaşlar, kongreler, Atatürk’ün ziyaretleri vb.) işlenmesinin istenmesi
• 12. Maddedeki I bendindeki konular işlenirken Atatürk’ün ekonomik konularla ilgili görüşlerine yer verilmesinin istenmesi
• 12. Maddede İ ve J bendindeki konular işlenirken Atatürk’ün barış politikası ile sömürge devletlerin ( Fas, Tunus, Libya, Irak, Pakistan vb. ) Atatürk’ün yolunu nasıl izlediklerinin işlenmesinin istenmesidir.
1983 Coğrafya Öğretim Programında yer verilen açıklama ve tavsiyeler 1982 öğretim programı ve kendinden önceki diğer öğretim programları ile karşılaştırılmalı olarak değerlendirildiğinde gelişme olarak değerlendirdiğimiz durumların çağın ve toplumun beklentilerinden ziyade 12 Eylül 1980 askeri darbesi sonucunda ülkede hâkim olan anlayışa bağlı olarak program geliştirme çalışmalarında yer alan personelin4 görüşlerinin doğrudan etkili olduğu düşünülmektedir.
1983 Lise I Genel Coğrafya Öğretim Programında konular giriş başlığından sonra yer alan yedi ünite başlığı altında konulara yer verilmiştir. Ünite başlıkları şunlardır: yeryuvarlığı ve evren, harita bilgisi, karalar ve denizler, iklim, yeryuvarlağının yapısı ve yer şekillerinin oluşumu, yeryüzünün biçimlenmesi ( dış kuvvetler ), insan ve tabii çevredir ( Bakınız Tablo 25).
1983 lise I Genel Coğrafya Öğretim Programında öğretimi yapılacak konular ve üniteler 1982 programı ile karşılaştırmalı olarak değerlendirildiğinde ünite sayısının on beşten yediye düştüğü belirlenmiştir. Ünite sayısında bu azalmaya bağlı olarak öğretimi yapılacak konularda azaltmaya gidildiği yargısına ulaşılabilir.1983 programı ile 1982 programında yer verilen yer altı zenginlikleri, yeryüzünde bitki ve hayvanların dağılışı çıkarılmış ve atmosfer ve rüzgârlar iklim ünitesine, yer altı suları ve kaynaklar,
412 Eylül 1980 askeri darbesi ile göreve gelen yeni hükümetin Millî Eğitim Bakanı asker kökenli Hasan Sağlamdır.
buzullar, dalgalar ve akıntılar ise iklim ünitesine eklenmiştir. Yapılan bu düzenlemeler ile 1982 programındaki mantıksal dağılımın hatasının giderildiği belirlenmiştir.
Tablo 25
Lise I Genel Coğrafya Öğretim Programına Göre Öğretimi Yapılacak Konuların Ünitelere Göre Dağılımı
Ünite Adı Öğretimi Yapılacak Konular
Giriş Coğrafyanın konusu, bölümleri ve gelişimi
Yeryuvarlığı ve Evren 1. Güneş sistemi, yerin şekli ve boyutları: Paralel, meridyen, enlem, boylam.
2. Yeryuvarlağının hareketleri ve sonuçları. a. Gece ve gündüz b. Mevsimler