Binaların Bakımı, Onarımı ve Korunması

Kamu binaları, hizmete girdikleri andan itibaren çeĢitli sebeplerle bakıma, onarıma ve korunmaya ihtiyaç duymaktadır. Özellikle kamu binaları için bu üç durum ile de karĢılaĢılmaktadır (Söyler, 2005: 143). ġöyle ki karakol, okul veya hastane gibi kamu binalarında tasarım, teknoloji, kapasite vb. sebeplerle ihtiyaca bağlı bakım ve onarımlar yapılırken zamanla ortaya çıkan tesisat vb. kısımlardaki eskimeye bağlı tamirler de yapılmaktadır. Ayrıca kamu binalarında bu türden faaliyetler yanında binaların korunması ve eskimesinin geciktirilmesi veya kullanılıĢının etkin Ģekilde devam ettirilmesi de önemli bir konudur. Kamu binalarının tasarım, malzeme, Ģehir planlaması vb. kriterler açısından kaliteli üretilmesi korunması ve çabuk yıpranmasını önlemesi açısından önemlidir. Kamu binalarının bakım ve onarımının periyodik ve zamanında yaptırılması da etkin kullanımını sağlayacaktır. Bir kamu binası için bakım ve onarım, iĢin özelliğine göre çok büyük veya küçük çapta olabilmektedir.

Kamu binalarının bakım ve onarımı konusunda yetkili kuruluĢlar, genel bütçe kapsamındaki binalar için yararına tahsis veya devir yapılan kamu kurum ve kuruluĢları tarafından gerçekleĢtirilir. Örneğin bir okul binasının boya, badana iĢleri

43

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yapılmaktadır. Ancak kanun koyucu tarafından yerel yönetimlere veya baĢka bir kuruma bu tür yetkiler de verilebilir.11

Özel bütçeli kuruluĢlar, (yani tapuda kendi adına kayıtlı olup fiilen binayı kullanan kuruluĢlar) tüzel kiĢilikleri adına kayıtlı olan bu binaların bakım, onarım ve korunmasından sorumludurlar (KardeĢ, 2009: 1457). Örneğin Kamu Denetçiliği Kurumu veya bir üniversite kendi adına kayıtlı taĢınmazın bakım, onarım ve korunmasından sorumludur. Bu anlamda kamu mallarının bakımı ve onarımı sürecinde kurumların kendi baĢlarına oldukları, bu tür harcamaların kontrolü ve koordinasyonunu sağlayacak bir kurumun olmadığı görülmektedir. Sonuç olarak her harcama yapan kurum devletin bütçesinden harcama yapmaktadır (Söyler, 2005: 146).

Devlet binalarının ve müĢtemilatının mimari, yapım yönünden bakım ve onarımlarının yapılması ve bu binaların içinde veya dıĢında olup bina ile ilgili tesis ve donatımın iĢletme, koruyucu bakımları, onarımları ve temizlik iĢleri 27/10/1971 tarih ve 13999 sayılı Resmi Gazete‟de Bakanlara Kurulu kararı ile yayımlanarak yürürlüğe giren Devlet Binalarının ĠĢletme, Bakım, Onarım Yönetmeliği hükümlerine ve 24/06/2015 tarih ve 29396 sayılı Resmi Gazete‟de yayımlanarak yürürlüğe giren Asansör Yönetmeliği hükümlerine göre yürütülmektedir. Kamu binalarının bakım, onarım veya korunmasına iliĢkin olarak yönetmelik hükümlerinde çok fazla detay bulunmamaktadır. Yani devlet binalarının bakım, onarım ve korunmasına iliĢkin ve iĢletilmesine iliĢkin sağlıklı ve detaylı bir kanuni düzenleme bulunmamaktadır.

Yönetmeliğe göre iĢletme ve bakım iĢlerinin gerektirdiği teknik hizmetle ilgili talimat, izahname ve tarifnamelerin hazırlanması, bunlardan hazır olanların ve hazırlanacakların kuruluĢlara gönderilmesi, kuruluĢların onarım iĢlerinin, öncelik ve önem sırasına göre kuruluĢlarla birlikte yıllık programlarının hazırlanması, projelendirilmesi, keĢiflerinin yapılması, uygulamanın gerektirdiği teknik hizmetlerin sağlanması ve uygulamanın programa göre gerçekleĢtirilmesi, yıllık programlarının

11_{5393 sayılı Belediye Kanunu madde 14: “…Devlete ait her derecedeki okul binalarının inĢaatı ile} bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karĢılayabilir; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve iĢletebilir; mabetlerin yapımı, bakımı, onarımını yapabilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taĢıyan mekânların ve iĢlevlerinin korunmasını sağlayabilir; bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inĢa edebilir…”

44

düzenlenmesi ile birlikte iĢletmede görev alacak teknik personelin niteliklerinin ve gerekli kadronun ve hizmete alınmadaki esasların, hizmete alınmıĢ personelin teknik yönden görev yetki ve sorumluluklarının tespiti, hizmet içi eğitim ve denetimleri Bayındırlık Bakanlığı (Çevre ve ġehircilik Bakanlığı) tarafından sağlanacaktır.

Bayındırlık Bakanlığınca (Çevre ve ġehircilik Bakanlığı) gönderilecek iĢletme talimatı, izahname ve tarifnamelerin ilgililere ulaĢtırılması ve uygulanması, temizlik iĢlerinin yürütülmesi, tespit edilen ihtiyaca göre, iĢletmede görev alacak teknik personel ile temizlik iĢlerinde görevlendirilecek hizmetlilerin kadrolarının sağlanması ve atamalarının yapılması, teknik elemanlarının ve diğer hizmetlilerin sevk ve idareleri ile idari denetimlerinin yapılması ilgili Bakanlık veya bunlara bağlı kuruluĢlar tarafından sağlanacaktır.

Ayrıca yönetmelik gereğince Bayındırlık Bakanlığınca (Çevre ve ġehircilik Bakanlığı) yapılacak iĢler bakanlığın görevlendireceği merkez ve taĢra örgütleri tarafından, diğer bakanlıklar ve bunlara bağlı kuruluĢlarca yapılacak iĢler ise merkezde bakanlıkların kendi bünyelerinden seçilecek ve bu iĢlerle görevlendirilecek daire müdürleri, illerde valilerce görevlendirilecek idare amirleri, ilçelerde kaymakamlarca görevlendirilecek idare memurları; müstakil olarak idare edilen kuruluĢlar ile bucaklarda bunların amirleri tarafından yürütülmesi kararlaĢtırılmıĢtır.

Bakım iĢleri zaman yönünden haftalık, aylık, mevsimlik, yıllık ve gerektiğinde olmak üzere hazırlanmıĢ ve hazırlanacak talimat, izahname ve tarifnamelerdeki teknik esaslara göre bina, tesisat ve donatıma uygulanmakta, onarım iĢleri acil haller dıĢında öncelik ve önemleri sırasına göre düzenlenecek yıllık program uyarınca yürütülmekte ve devlet binalarının iĢletme, bakım, onarım ve temizlik iĢleri için lüzumlu ödenek her yıl ilgili bakanlıklar bütçesine konulmuĢ ödeneklerden karĢılanmaktadır.

1.3. TÜRKĠYE’DEKĠ KAMU BĠNALARININ YÖNETĠMĠNĠN DĠĞER