Bebek Patlayıcılar

Bebek Patlayıcılar (Baby Boomer) adı verilen bu kuşak, 1946-1964 yılları arasında doğan nüfusun yaş aralığına atıfta bulunmaktadır. Yani 1940’lı yılların ortalarından 1960’lı yılların ortalarına kadar uzanan kapsamlı yaş dilimini haizdir.

Genel olarak yetişkin nüfusunda %40’ından oluşan bu kuşak, pazarlamacıların ve etkin olarak piyasa çalışanlarının kritik kısmını oluşturmaktadır (Schiffman, vd., 2012: 356). Diğer taraftan Bebek Patlayıclar yaşı alt kültürü, ebeveynleri II. Dünya Savaşı'nın sonunda aileleri kuran ve barış zamanı ekonomisinin güçlü ve istikrarlı olduğu 1950'lerde yaşayan insanlardan oluşur. Genel bir kural olarak, insanlar dünyada işlerin nasıl yürüdüğünden emin olduklarında, çocuk sahibi olmaya karar vermeleri daha olasıdır, bu yüzden doğum odaları için bu bir patlama zamanıydı. 1960'larda ve 1970'lerde gençler olarak Woodstock kuşağı tarz, politika ve tüketici tutumlarında devrim oluşturdu (Solomon, 2018: 500).

2.5.3. X Kaşağı (Sessiz Kuşak)

Bu kuşak 1965 ile 1985 yılları arasında doğmuş, dikkat dağınıklığı yüksek, iş etiği az olan ve hoşnutsuz bir gurubu temsil emektedir. Ekonomik belirsizlik ve işten çıkarmalar zor zamanlarda büyümelerine yol açmıştır. Dahası, toplumsal ve ırksal farklılıkların kabul edilmeye başlanan, teknolojinin yaşama ve çalışma biçimlerine hızla yansıdığı bir evredir. Ancak eğitimsel başarılarda yeni normlar oluştursalar da, ebeveynlerinin hayat standartlarını aşan ve ciddi zorluklarla karşılaştıklarını keşfeden ilk nesildir (Kotler ve Keller, 2012: 221).

2.5.4. Y Kuşağı

Geçtiğimiz yüzyılda yaşanan teknolojik gelişmeler dünya tarihinde köklü değişiklikleri de beraberinde getirmiştir. Teknoloji özellikle 21. yüzyılda toplumsal gelişmenin kritik sacayaklarından biri olmuş ve yeni iletişim teknolojileri sonucunda ortaya çıkan sosyal medya, sadece medyanın değil bireylerin yaşam tarzlarının da yeniden şekillenmesine neden olmuştur. Bu durumdan en fazla etkilenen kuşaklardan biri ise, 1979 ile 1999 yılında doğan ve Y kuşağı olarak adlandırılan nesil olmuştur. Önceki kuşakların teknoloji ile ilişkileri limitli iken Y kuşağı özellikle internet teknolojileri ve sosyal medya ile daha fazla iç içe olmuştur. Y kuşağı olarak adlandırılan kuşağın önceki kuşaklara göre daha pratik, dinamik ve daha sonuç odaklı bir kuşak olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Hatta önceki kuşaklardan daha sabırsız, daha hırslı ve sadakat duygusu daha zayıf bir kuşak olarak adlandırılmaktadır. Bir diğer önemli nitelik de internet ve çok kanallı televizyonlar

ile büyümüş olmalarıdır. Dahası bu kuşak için, tüketim alışkanlıklarından konuşma biçimlerine kadar birçok alanda değişimler gözlendiğinde ve sosyal medya platformları aracılığıyla yaşam tarzlarının şekillendiği de söylenebilir (Kuyucu, 2014: 79-81).

2.5.5. Z Kuşağı

Bu kuşak 1990’ların sonlarında ve 2000’li yılların başlarında doğmuş ve birkaç yıl içinde üniversiteye gidebilen çocukları kapsamaktadır. Bu kuşak 21. yüzyılın ilk nesli ve şimdiye kadar ki en kozmopolite yapıdaki gruptur. Farklı ırk ve etnik köklerde ve alt kültürlerde arkadaşların bulunması kabul edilebilir bir norm olarak görülmektedir. Zamanlarının büyük bir çoğunluğunu çevrimiçi ve dijital enstrümanları kullanarak harcamaktadırlar. Dijital olarak daha yoğun şekilde yönlendirilebilen, sosyal medyayı ve özellikle Facebook’u daha fazla kullandığını ve önceki nesillerden daha fazla müzik indirdiğini söyleyebiliriz. Sanal ağ, bir dizi yeni iletişim teknolojisi, e-ticaret ve yoğun geribildirim gibi kavramlar bu kuşağın günlük yaşamının bir parçasıdır. Bu değişiklikler ve yeni eğilimler sadece bu kuşak içindir diye kısıtlanamayacak kadar önemlidir. Yani farklı düzeylerde toplum, piyasa ortamı, sosyal çevre ve kuruluşların ortaya çıkan duruma cevap verme şekillerindeki değişimler, birlikte değerlendirildiğinde, bu durum yakın yaşlarda olsalar da önceki nesillerden farklı davranış kalıpları sergileyen bireyler için yeni bir durum ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, bireylerin tutumları, öncelikleri ve seçimleri değişmektedir. Bu kuşağın bireyleri teknoloji meraklısı ve dijital yerlileri oldukları tartışılsa da, internet ve içerdiği fırsatlar ve zorluklarla, kesinlikle bilgisayara ebeveynlerinden daha fazla alışkındırlar. Bu nesil işlerini diğer nesillerden daha etkin ve verimli bir şekilde yürütmek için yeni teknolojileri kullanarak işlerinde bir avantaj elde edebilirler (Parment, 2013).

1990’lı nesiller olarak da değerlendirilen bu kuşak, ticari mesajlar ve hiç bitmeyen bir seçenek ve fırsat temini ile kalabalık ve markaları olan bir toplumdan oluşmaktadır. Tüketici pazarları açısından, ürün, teklif, marka ve seçenek sayısında bir patlama meydana gelmektedir. Artan talepkâr alıcılar, ürün ve fiyat karşılaştırmalarını yürütmek için harika araçlar ve haklarının farkındalıkları nedeniyle genel anlamda olduklarından daha az ürün sadakatına yol açmaktadır.

Bilhassa genç alıcılar, markaları tüketimin ve kişisel imaj oluşumunun ayrılmaz bir parçası olarak görmektedir. Bu nedenle gerek bireysel markalaşma (komedyen Mindy

Kaling, Çinli mimar Wang Shu), işveren markalaması (Google, IKEA) ve yer

markalaması (Barcelona, Hong Kong, Sydney) gibi aktiviteler doğal olarak meydana gelmektedir. Daha da ötesi, politikacılar, kültürel kişilikler, kamu otoriteleri, hastaneler, üniversiteler ve ilköğretim okulları da bu durumu takip etmektedir (Parment, 2014: 2-3).

Y ve Z kuşakları genel olarak teknoloji ve sosyal medya iletişim araçları ile büyüme ve gelişme gösterdiklerinden teknolojiye duyarlılıkları kullanım süreleri ve ilgileri birbirine yakınlık göstermektedir (Parment, 2014: 3). Farklı yazarlar tarafından farklı tarihsel ayrıma tabi tutulsa da genel kabul görmüş ayrımı esas alınacaktır.

Akdemir ve arkadaşları (2013: 16) Deneçli ve Deneçli (2013)’den aktardıklarına göre, kuşakları temelde dört önemli kesimde sınıflamakta ve sahip oldukları değerleri açıklamaktadır. Öyle ki gelenekselcilerin sahip oldukları özellikleri de göz ardı edilerek sınıflandırmaya dâhil etmeye gerek duyulmamaktadır. Tablo 2.6’da kuşakların sınıflandırılması gösterilmektedir.

Tablo 2.6: Kuşak Özellikleri ve Değerleri

Bebek Patlayıcılar

X Kuşağı Y Kuşağı Z Kuşağı

Özellikleri Ve Değerleri Sadakat duyguları yüksek İşkolik Takım çalışmasına ehemmiyet veren Kanaatkâr Rekabetçi Teknolojiye uzak Sadakat duyguları değişken Otoriteye saygılı Topluma duyarlı İş motivasyonları yüksek Kanaatkâr Kaygılı Teknolojiyle ilişkisi yüksek Sadakat duyguları az Otoriteyizor kabullenen Bağımsızlığına düşkün

Çok sık iş değiştiren Bireyci Teknolojiyle büyüyen İşbirlikçi Özgün Teknoloji ile doğan Kaynak: Akdemir vd., 2013.