Balkan Coğrafyasında Rum Casusluk Faaliyetleri

Osmanlı coğrafyasında düĢman devletlere casusluk eden ayrılıkçı Rumlar, aynı zamanda ülke sınırları dıĢında da faaliyet göstermekteydiler. Özellikle Balkan coğrafyasında bulunan Yunanistan ve Romanya bu konuda önemli birer merkez konumundaydılar. Osmanlı Devleti‟nin batı kıyılarında düĢman devletlere etkili bir Ģekilde casusluk yaptıklarından dolayı harice sevk edilen Rumların çoğunluğu Ġstanbul ve Ġzmir, bir kısmı da Bursa Ģehrinden göç etmiĢtir. Cenevre‟de yayınlanan Genet Aynens adlı risaleye göre Yunanistan‟da Ġtilaf Devletleri hesabına casusluk eden kiĢiler aĢağıdaki Ģu kiĢilerden oluĢmaktaydılar269

:

269

103

Tablo 8: Yunanistan’da Ġtilaf Devletleri Hesabına Casusluk Yapanların Listesi

Ġsim Açıklama Ġsim Açıklama

P. Billas Ġzmirli, iĢsiz, kumarcı,

birçok lisan bilir ve para için her Ģeyi yapar.

Gad, Gabridides Ġzmirli, iĢsiz, serseri, para için herĢeyi irtikâp eder.

Gear, Gabridides Ġzmirli, Gad, Gabridides

ile akrabadır. Ahlaken ona benzer.

P.Georgantzoglou Ġzmirli, iĢsiz

Q.Georgantzoglou Ġzmirli, iĢsiz N. Galionos Ġstanbullu, Girid sabık

Polis memuru, serseri

M. Gamprilas Ġstanbullu, mülteci, iĢsiz P. Eugenides Ġstanbullu, konsoloshanede

çalıĢmıĢ. Fransız ve Ġngiliz propagandacısı

G. Eughedjoglou Ġstanbullu, iĢsiz Landi, Zinaldi Ġstanbullu, iĢsiz

F. Ieannides (?) Ġstanbullu, iĢsiz D. Kotzamanis Ġstanbullu, serseri, beyaz

kadın ticaretiyle meĢgul.

A. Kassissoglou Ġzmirli, iĢsiz, beyaz

kadın ticaretinden

dolayı müttehem ^Kurtoğlu

Ġstanbullu, iĢsiz

A. Kozmatopoulos Ġzmirli, Alman Propagandasının eski memuru

Kokinides Ġstanbullu, iĢsiz

Kr. Miridis Ġzmirli, Alman

propagandasının eski memuru

M. Moussiades Ġstanbullu, kendini ütücü

tanıtmıĢtır.

Marinos Marinou Ġzmirli, iĢsiz N. Nicolaides Ġzmirli, mülteci, iĢsiz

P. Nicolaides Ġstanbullu, iĢsiz Z. (?) Paskalides Ġstanbullu, mülteci, iĢsiz

Papadopulos Ġstanbullu, iĢsiz,kumarcı T. Papas Ġzmirli, iĢsiz, kumarcı

J. (?) Panayotides Ġzmirli, iĢsiz, kumarcı Paskalis yahud

Ernes

Ġzmirli, kaçak

Pas. Smirneos Anadolulu, kaçakçı Sambroves (?) Ġstanbullu, iĢsiz, suistimal

maddesinden mahkûm

Sebastopoulos Ġstanbullu, mülteci, iĢsiz L. Sarighianis Ġzmirli, iĢsiz

G. Çakiris (?) Ġzmirli, iĢsiz, beyaz

ticaretiyle meĢgul

Theodere Tripos Ġzmirli, Askerlik hizmeti esna-

sında yankesicilikten mahkum olmuĢtur. Terhisten sonra Ġngiliz, Fransız Polisinine girmiĢtir. … mahbustur.

A. Taidsidis (?) Ġzmirli, seyyar kitapcı Spi. Talenis

Fr. Talenis

Ġzmirli, Bulgar sefaretine suikaste memur edildiler.

Terghiou Ġstanbullu, muhacir,

iĢsiz hükümete hırsızlıkla mahkûm

M. Phessopoulos Bursalı, iĢsiz

T. Phessopoulos Bursalı, iĢsiz V. Thalkias Ġzmirli, kaçakçı

N. Thionis Ġzmirli, iĢsiz Andre Shlonos (?) Ġzmir, iĢsiz

T. Chrissaverghis (?)

Ġstanbullu, gazetecilik ünvanıy icra-i fesad eder

Christides Ġstanbullu, muhacir, iĢsiz

N. Psiroikis Ġstanbullu, muhacir,

iĢsiz, hırsızlıkla, müttehem

Jean Moussiades Ġstanbullu, iĢsiz, Ģüpheli

104

Osmanlı Devleti aleyhinde casusluk yapan bu Rumların çoğu Ġstanbul ve Ġzmir doğumluydu. Yine bu casusların önemli bir kısmı iĢsiz ve gayri ahlaki iĢlerle uğraĢıyorlardı.

Yunanistan‟da Osmanlı Devleti aleyhinde casusluk eden bu Osmanlı Rumlarının yanında Atina‟da Osmanlı vatandaĢı olup itilaf kuvvetleri hesabına hizmet eden Ģu casus Rumlar bulunmaktaydı:

Tablo 9: Atina’da Ġtilaf Devletlerine Hizmet Eden Rumların Listesi

Ġsim Açıklama

Doktor Nikola Galinos Ġstanbullu bir kadınla birlikte Ġngiliz sefarethanesi hizmetin-

dedir. Kadın Osmanlı Devletine gidip gelmektedir.

Kefalonyalı Yani Travlos HaydarpaĢa‟da kahvehanesi olup, Ġngiltere Sefarethanesi

hizmetinde çalıĢmaktadır. Aleksandr Varosas ve zevcesi

Katina

Aleksandr Atina‟da, eĢi ise Ġstanbul‟da ikamet edip her ikisi de düĢman hizmetindedir.

Kostanti Filandros “Karterya” Cemiyeti Katibi

Gelibolulu Eczacı Aspiridis Venizelos‟un propagandacılarından olup Ġngiltere Sefaretha

nesi hizmetindedir. Morreal, Toker, Makenzin, Heyl ve

Gambel

Ġngiltere Sefarethanesi istihbarat Ģubesinde çalıĢmaktadırlar. Kavala‟da Dimandi Konduplo,

Morokis, Yorgi

Çartaniyodis, Anton Vafiyadis Halkida‟da Kostanti Papadopulos Nafplion‟de Aspiro Klinaras Mihail Linaras

Korint‟de Sarfologos Larisa‟da Hriso Forçis Preveze‟de Nikole Laskos

Lavrion‟da Dimitri Nikolaidis Ġstanbul‟da bir fabrikada istihdam olunmuĢtur.

Kaynak: BOA. DH. EUM. 3. ġube 24/32.

Yukarıda zikredilen Rumlardan Galinos‟un pederi Darıcalıydı. Bir ara Yunan tabiiyetine geçmiĢtir. Yunan Hariciye Nezareti kurye memuru olan Nikolaidis‟in adamlarındandı. Aynı zamanda Kalidi namında bir kadınla hayatını sürdürmekteydi ve bu kadın ile birlikte Ġngilizlere hizmet etmekteydi.

Kefalonyalı Yani Travlos, Atina‟da geceleri bir hanede kalıyordu. Kendisi Ġstanbul‟da iken ticari gemilere su verirdi. Bir ara Yunan zabıtası tarafından sevk edilmesi kararı

105

alınmasına rağmen, her nasılsa infaz olmamıĢtır. Aleksandr Varosas yakalanırken Filanros‟un ahval ve hareketi araĢtırılmaktaydı.

Aspiridis ve Alikonomo namındaki Rum, Küçük Asya ve Trakya Muhacirlerinden düĢman ordusuna gönüllü ve çete kaydetmek vazifesiyle görevliydi. Aspiridis‟in Atina‟da Kolanaki civarında bir eczanesi vardı. Papa Alikonomo ise Evros Askilipo‟da 123 numaralı hanede oturuyordu. Bunların dıĢında yukarıda ismi belirtilen Toker‟in iki evladı ile Ramze, Roz, Bovenriz, Hayden ve Lafonten adındaki kiĢiler dahi Ġngiltere sefarethanesinde çalıĢıyorlardı. Bu kiĢiler, propaganda ve istihbarat iĢleriyle ilgilenmekteydiler²⁷⁰.

BükreĢ Sefaretinden alınan bir telgrafta ise Cevahirizade Ahmed ile birlikte Rus Ticaret Mektebi muallimlerinden olan Dimitri Liyanapulo‟nun Ruslara casusluk ettiği beyan ediliyordu. Dimitri Liyanapulo, Viyana‟ya seyahati ve buradaki faaliyetleri hakkında Ruslara iki adet rapor sunmuĢtu. Bu bilgiler ıĢığında casusluk meselesinden dolayı Liyanapulo hakkında Divan-ı Harbi Örfice takibat baĢlatılmıĢtır²⁷¹.

Sonuç olarak, Balkan coğrafyasında özellikle Yunanistan‟da önemli bir Rum nüfusun casusluk yaparak Osmanlı Devleti aleyhinde faaliyet gösterdiğini söyleyebiliriz. Bunlar muhtelif yollar ile Osmanlı Devleti‟nin askeri ve siyasi durumu hakkında Ġtilaf Devletlerine istihbarat sağlamaktaydılar.