Büyükada’da deprem riski analizi

Büyükada’da deprem riski analizi kapsamında üç analiz yapılmıştır:

• Zemin tehlike analizi (Şekil 4.12), jeolojik yapı ile olası deprem etkilerinin analizidir.

• Tsunami tehlike analizi (Şekil 4.13), olası deprem etkilerinin, batimetri, kıyı topografyası ve denizde heyelan etkilerinin bütünleşik analizidir.

• Yapısal hasar görebilirlik analizi (Şekil 4.14), mevcut yapıların yapı tarzı ve bina durumuna bağlı olarak deprem davranışı ve hasar görebilirliklerinin bütünleşik analizidir.

Tsunami tehlike analizi, ĐBB tarafından yapılan ‘Đstanbul kıyılarını etkileyebilecek tsunamiler için benzetim ve hasar görebilirlik analiz’ raporundan alınmıştır (ĐBB

15 _{Tutarlılık indeksine göre üç değişkenle yapılan çalışmada, tutarlılık oranının 0,58’den küçük olması}

Tsunami Hasar görebilirlik Analizi Raporu-Ekler, 2007). Deprem riski analizinde kullanılan kriterler ve eşik değerleri çizelge 4.8’de görülmektedir. Bu değerlendirmeye bağlı olarak, parametreler arasındaki hiyerarşik yapılanma, şekil 4.12’deki gibidir. Zemin kaynaklı tehlikeler kapsamında ĐBB tarafından hazırlanan Jeolojik yerleşime uygunluk haritasında uygulanan sınıflandırma ve bu kapsamda yapılmış olan zemin analizi kullanılmıştır. Tutarlılık indeksi 0,02, tutarlılık oranı ise 0,03 olarak hesaplanmıştır ve Saaty indeksine göre bu değerlendirme tutarlıdır.

Çizelge 4.8 :Deprem riski analizinde kullanılan parametrelerin karşılaştırmalı değerlendirmesi. lsbsdrtsfdsgtlkdfgjskdfgskfdı

Tsunami Yapı Zemin Önem

Matris çarpımı λmax Tsunami 1 1/3 1/5 0,11 0,32 3,01 Yapı 3 1 1/3 0,26 0,79 3,03 Zemin 5 3 1 0,63 1,95 3,07 9 4 1/3 1 1/2 3,04

Tsunami Yapı Zemin Önem

Tsunami 0,11 0,08 0,13 0,11

Yapı 0,33 0,23 0,22 0,26

Zemin 0,56 0,69 0,65 0,63

Bu değerlendirmelere bağlı olarak, deprem riski analizini oluşturan bileşenler şekil 4.12’deki biçimde ele alınmaktadır. Buna göre toplam risk analizinde, zemine bağlı tehlikeler en yüksek, yapıya bağlı tehlikeler orta derecede ve tsunamiye bağlı tehlikeler daha düşük oranda değerlendirilmektedir. Zemin açısından tehlikeler belirlenirken, bölgenin jeolojik uygunluk haritalarına bağlı olarak; jeolojik açıdan uygun olmayan alanlar, deprem tehlikesi açısından önlemli alanlar, mühendislik problemleri, kütle hareketleri açısından sorunlu alanlar ile jeolojik açıdan uygun alanlar değerlendirmeye eklenmiştir. Tsunami tehlike analizi ĐBB tarafından yapılan Tsunami Hasar görebilirlik Analizinde yer alan farklı dalga boylarına göre derecelendirilerek deprem riski analizine eklenmiştir (ĐBB Tsunami Hasar görebilirlik Raporu, 2007). Yapısal hasar görebilirlik ise, kötü ve harabe durumdaki yığma yapıların kendileri ile kötü ve harabe durumdaki yığma ve betonarme yapıların yakın çevrelerinde oluşturabilecekleri hasar göz önüne alınarak ele alınmaktadır.

Şekil 4.12 :Deprem riski analizini oluşturan bileşenler ve bu bileşenlerin hiyerarşik yapılanması. lsbsdrtsfdsgtlkdfgjskdfgs

Deprem riski analizi

(Ağırlık D=0.53)

Deprem tehlikesi açısından önlemli alanlar (ÖA1) Ağırlık D.=75 Zemin Tehlike Analizi

Zemin kaynaklı tehlikeler Ağırlık D.= 0.33

Jeolojik yapı açısından değerlendirme:

Aktif faya yakınlık, jeolojik açıdan uygun olmayan ve önlemli yapılaşma gerektiren zemin türleri

Jeolojik açıdan uygun olmayan alanlar

Ağırlık D.=100

Tsunami dalga boyu 3m< Ağırlık D.=100

Tsunami Tehlike Analizi Tsunami tehlikesi Ağırlık D.=0.11

Olası bir depremin etkileri ve deniz tabanındaki heyelanların

tetiklenmesi sonucu

oluşabilecek Tsunami ve kıyı topoğrafyasına bağlı olarak tsunami etki alanı

Yapısal Hasargörebilirlik

Analizi

Yapısal Hasargörebilirlik Ağırlık D.=0.56

Yapı tarzı olarak kâgir yığma yapılar ve kötü harabe durumdaki yapılar kendi risk dereceleri ve yakın çevrelerine oluşturdukları risk açısından ele alınmaktadır.

Jeolojik açıdan uygun alanlar Ağırlık D.=0 Mühendislik problemleri ve kütle hareketleri ve eğim açısından önlemli alanlar (ÖA2-ÖA5)

Ağırlık D.=50

Tsunami dalga boyu 3m<x<0.5 m

Ağırlık D.=75

Tsunami dalga boyu x<0.5 m

Ağırlık D.=0

Kötü ve harabe durumdaki yığma yapılar, Ağırlık D.=100 Kötü ve harabe durumdaki yığma ve betonarme yapılara 10 m. mesafe Ağırlık D.=75 Diğer Ağırlık D.=0

Şekil 4.15 :Tsunami tehlike analizi (Veri kaynağı: ĐBB Tsunami Hasargörebilirlik Raporu, 2007).lkdgjsk

Yapısal hasar görebilirlik analizinde, tarihi kentsel çevrenin tamamında birbirini tetikleyebilecek riskleri ortak olarak değerlendirebilmek için sadece tescilli yapılar değil, alandaki bütün yapılar risk analizine dâhil edilmiştir.

Büyükada zemin tehlike analizine göre, yerleşim bulunmayan güneyinde çok yüksek risk alanları bulunmaktadır. Adanın düşük yoğunluklu yerleşim alanı olan orta kesimlerinde ise bölgesel olarak çok yüksek ve yüksek risk alanları ortaya çıkmıştır.

ĐBB tarafından hazırlanan Tsunami hasar görebilirlik analizine göre, Tsunami tehlike analizinde adanın kuzey, kuzey batı kıyılarında, anakaraya çarparak geri döneceği düşünülen tsunami dalgalarından kaynaklanan risk alanları görülmektedir. Özellikle Adalar Đtfaiye binasının bulunduğu alanın tsunami açısından yüksek risk alanında bulunması, olası bir deprem anında Đtfaiye’nin kullanılamaz hale gelmesine neden olabilir. Yapısal hasar görebilirlik analizinde ise yüksek risk altındaki yapılar nizam mahallesinde yaygın bir biçimde yer almakta ve yapı tarzı ile ilişkili olarak 23 Nisan ve Kadıyoran Caddeleri boyunca yoğunlaşmaktadır.

Zemin tehlike analizi, tsunami tehlike analizi ve yapısal hasar görebilirlik analizinin ortak değerlendirmesi ile deprem risk analizi ortaya çıkmaktadır. Deprem risk analizinde (Şekil 4.16) Đskele meydanı ve Zağnos Paşa Caddesi, Yılmaz Türk Caddesi ve sahil kesimi, Nizam caddesi ve sahil kesimi ve Dilburnu’nda yoğunlaşan çok yüksek risk alanları ortaya çıkmıştır. Bu bölge içinde Hıntıryan Köşkü gibi ahşap fakat harabe durumunda olan tescilli yapılar da bulunmaktadır.

Sismik risk açısından oluşan risk bölgeleri Adalar’ın idari yapılarının (Belediye,

Đtfaiye, AYM) ve acil durumlarda müdahale araçlarının (itfaiye otoparkı, çıkarma gemisi vb) olduğu alanları kapsadığı için oluşabilecek yangın gibi tehlikelerin etkileri artacaktır.