E. Almanya
4. Azınlık Pay Sahiplerinin Genel Kurul Toplantısı Öncesinde
§ 327c III – V AktG uyarınca, genel kurulun toplantıya davet edilmesinden itibaren, belli başlı bir takım belgelerin, şirket bünyesinde incelenmek üzere pay sahipleri emrinde hazır bulundurulması gerekir.
Bu çerçevede pay sahipleri, şirketin mutat çalışma saatleri süresince, şirketin idare merkezinde, söz konusu belgeleri inceleyebilir431.
Azınlık pay sahiplerinin çıkarılmasına karar vermek üzere toplanan genel kurul toplantısının başlamasıyla birlikte, söz konusu yükümlülük sona erer, zira bunun amacı pay sahiplerine bir ön bilgi verilmesinden ibarettir432
.
Şirket bünyesinde pay sahipleri için hazır bulundurulacak belgelerin başında, devre ilişkin alınması planlanan genel kurul kararının taslağı gelir. Keza, şirketin son üç faaliyet yılına ilişkin bilançolar ve faaliyet raporları da bu kapsamda yer alır. Topluluk (konzern) bilançoları ve raporları ise bu kapsamda değerlendirilmemektedir433
.
428 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.12; EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327c, Rn.13. 429 HÜFFER, § 327c, Rn.5; MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.15. 430 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.16. 431 HÜFFER, § 327c, Rn.6; MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.15. 432 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.16. 433
HÜFFER, § 327c, Rn.6; MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.17; EMMERICH/
Dikkat çekilmesi gereken husus, söz konusu belgelerin yalnızca çıkarma işlemine konu anonim şirkete ilişkin olması gerektiği; başka bir ifade ile hakim pay sahibi açısından da bu belgelerin aranmadığıdır. Nitekim nakit tazminatın değerinde, yalnızca anonim şirketin değeri dikkate alınmaktadır ve hakim pay sahibi açısından tek önemli husus olan ödeme gücü meselesi de banka kefaleti yoluyla teminat altına alınmaktadır434
.
Aynı şekilde, hakim pay sahibi tarafından hazırlanan rapor ile uygun tazminat bedeline ilişkin denetim raporu da, incelenmek üzere hazır bulundurulması gereken belgeler arasındadır. O halde tüm bu belgelerin genel kurulun toplantıya davet edilmesinden önce mevcut olması ve herhangi birinin eksikliği durumunda yönetim kurulu tarafından genel kurulun toplantıya davet edilmemesi gerekmektedir.
§ 327c AktG hükmü sınırlayıcı (abschliessend) olup, yukarıda sayılanlar dışında, bunlara dayanak teşkil edenler de dahil olmak üzere, başkaca herhangi bir belgenin incelenmek üzere hazır bulundurulması zorunluluğu söz konusu değildir435
. § 327c AktG’e sonradan eklenen436
beşinci fıkra uyarınca, söz konusu belgelerin suretlerinin, toplantıya davetten genel kurul toplantısının yapıldığı güne kadarki süreçte, şirketin internet sitesinde erişime açık tutulması durumunda, belgelerin incelenmek üzere şirket bünyesinde hazır bulundurulması yükümlülüğünün ortadan kalkacağı öngörülmüştür (§ 327c V AktG). Böylece anonim şirkete, bilgilendirme yükümlülüğünü yerine getirmek üzere alternatif bir yol sunulmuştur.
Söz konusu yükümlülüğün hiç yerine getirilmemesi veya belgelerin geç hazır edilmesi, kural olarak genel kurul kararının iptal edilebilirliğine sebep olacaktır437.
Bu süreçte pay sahiplerinin söz konusu belgelerin hazır bulundurulmasına ilişkin olarak dava açmaları da mümkündür438
.
434 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.17.
435 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.18; EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327c, Rn.13.
436 Söz konusu ekleme, Pay Sahiplerinin Haklarının Yeniden Ele Alınmasına İlişkin Kanunun (ARUG) 1’inci maddesinin 48’inci bendi uyarınca yapılan değişiklik ile gerçekleştirilmiştir (BGBl. I Nr. 50, 04.08.2009, s.2479).
437
MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.18. 438 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.18.
Ayrıca hakim pay sahibi de dahil olmak üzere439, tüm pay sahipleri, talep
etmeleri halinde, § 327c AktG’de belirtilen belgelerin birer suretini, derhal, bedelsiz olarak temin edebilir (§ 327c IV AktG). Söz konusu talep, anonim şirkete yöneltilir ve gerekirse dava yoluyla da kullanılabilir440.
Pay sahiplerinin bu yöndeki talebinin karşılanmaması durumunda da, genel kurul kararının iptal edilebilirliği gündeme gelecektir441
.
ii. Genel Kurul Toplantısının Yapılması § 327d AktG düzenlemesi şöyledir:
“Genel kurulda § 327c AktG’de gösterilen belgeler pay sahiplerinin bilgisine sunulur. Yönetim kurulu, toplantının başında hakim pay sahibine devre ilişkin genel kurul kararı taslağı ve nakit tazminat miktarının hesabına ilişkin sözlü açıklamalar yapma imkanı tanıyabilir.”
Genel kurul toplantısında pay sahiplerinin bilgilendirilmesi amaçlanmaktadır442. Bu doğrultuda, § 327d AktG’de iki farklı husus hüküm altına
alınmıştır. Bunlardan ilki, § 327c AktG’de gösterilen devre ilişkin genel kurul karar taslağının, faaliyet raporları ve bilançoların, hakim pay sahibi ve bilirkişi tarafından sunulan raporların, genel kurul toplantısında erişime açılması zorunluluğu getirilmesidir. İkincisi de, genel kurul toplantısının başında, yönetim kurulu tarafından hakim pay sahibine söz verilerek, devre ilişkin genel kurul karar taslağı ve nakit tazminat miktarının hesaplanmasına ilişkin açıklamalar yapılması suretiyle, pay sahiplerinin bilgilendirilmesinin sağlanması imkanının öngörülmesidir.
iii. Azınlık Pay Sahiplerinin Genel Kurulda Bilgilendirilmesi
§327c III AktG’de sayılan ve genel kurulun toplantıya davetinden itibaren fiili olarak veya online ortamda pay sahiplerinin emrine sunulması gereken belgelerin, genel kurul toplantısında da hazır edilmesi gerekmektedir (§ 327d AktG).
439 EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327c, Rn.15. 440 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.20.
441 EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327c, Rn.15; MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327c, Rn.20.
Böylece pay sahiplerinin, genel kurul toplantısı esnasında da, satın alma hakkı süreci konusunda bilgilendirilmesi güvence altına alınmıştır.
Öte yandan söz konusu belgelerin, genel kurul toplantısı esnasında okunmasına gerek yoktur443
.
Söz konusu yükümlülüğün ihlali durumunda da, azınlık paylarının devrine ilişkin genel kurul kararının iptal edilebilirliği gündeme gelecektir444
.
Genel kurul toplantısını yürüten divan başkanı, satın alma hakkı prosedürünü azınlık pay sahiplerinin zihninde canlandırmak için, genellikle sözü ilk önce yönetim kuruluna verir. Bu bağlamda yönetim kurulu, hakim pay sahibinin anonim şirketteki iştirak oranı, satın alma hakkı kararı taslağı veya azınlık pay sahiplerine payları karşılığında ödenecek nakit tazminat miktarının hesaplanmasına ilişkin açıklamalarda bulunabileceği gibi, sözü hakim pay sahibine de bırakabilir (§ 327d, c.2 AktG). Gerek genel kuruldan bu yönde çıkacak kararla en yakından ilgilenen, gerekse azınlık pay sahiplerinin bilgi alma ihtiyacını en iyi şekilde karşılayabilecek kişi olması sebebiyle, sözün hakim pay sahibine bırakılması, yerinde bir davranıştır445
.
Yasa koyucu bu düzenleme ile, yönetim kuruluna ait olan bilgilendirme yükümlülüğünün, kısmen de olsa süreci başlatan ve süreçten faydalanan kişi durumundaki hakim pay sahibine devredilebilmesine imkan tanımaktadır446. Ancak yönetim kurulunun bu yola başvurma yükümlülüğü bulunmamaktadır. Hakim pay sahibi de aynı şekilde yönetim kurulu sözü kendisine verirse, yalnızca açıklama yapma hakkına sahiptir; böyle bir yükümlülüğü bulunmamaktadır447
.
Şayet hakim pay sahibi arzu ederse, genel kurulda azınlık pay sahiplerini özellikle süreç başladıktan meydana gelen gelişmeler ve değişiklikler hakkında bilgilendirme ve onları nakit tazminat miktarının uygunluğu konusunda ikna etme
443
EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327d, Rn.2.
444 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327d, Rn.2; EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327d, Rn.1.
445 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327d, Rn.3. 446
EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327d, Rn.3. 447 EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327d, Rn.4.
imkanına sahip olmaktadır448. Bu süreçte kendisinden istenen bilgileri verebilir;
ancak şirketin organı vasfını taşımadığından, bu yönde bir yükümlülüğü bulunmamaktadır449
.
Hakim pay sahibinin açıklamalarda bulunmayı kabul etmemesi halinde ise, yönetim kurulunun pay sahiplerini bilgilendirme yükümlülüğü ortaya çıkar450
. Bu kapsamda yönetim kurulu, hakim pay sahibini sunduğu rapor doğrultusunda açıklamalarda bulunabilir; kendi görüşünü bildirmek zorunluluğu bulunmamaktadır.
Yönetim kurulunun genel kurulu bilgilendirmemesi veya yapılan açıklamaların yetersiz kalması ve açığın hakim pay sahibinin açıklamalarıyla tamamlanmaması durumunda, genel kurul kararının iptali gündeme gelebilir451
. Son olarak genel kurul toplantısı esnasında divan başkanının, hakim pay sahibinin anonim şirketteki sermaye oranını kontrol etme yükümlülüğü bulunmadığını hatırlatmakta fayda vardır. Ancak bu koşulun sağlanmaması bir iptal edilebilirlik sebebi teşkil ettiğinden, sonradan bir sürprizle karşılaşmamak adına, hakim pay sahibi bu konuda yönetim kurulunu bilgilendirebilir veya genel kurul toplantısında yapacağı açıklamalar esnasında bu durumu ispatlayabilir452
. iv. Devre İlişkin Genel Kurul Kararının Tescili
Satın alma hakkının kullanılması ve azınlığa ait payların devrine ilişkin genel kurul kararı, tescil ile hüküm ifade edecektir. Tescil talebinin nasıl yapılacağı, sonuçları ve tescil engelleri gibi hususlar, Alman yasa koyucu tarafından § 327e AktG’de düzenlenmiştir.
Bahsi geçen § 327e AktG düzenlemesi şu şekildedir:
“Yönetim kurulu, devre ilişkin genel kurul kararını Ticaret Siciline tescil ettirmekle yükümlüdür. Tescil talebine devre ilişkin genel kurul kararı tutanakları ve eklerinin suretleri veya noter tasdikli nüshaları eklenir.
448
MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327d, Rn.3; EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327d, Rn.4.
449 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327d, Rn.3. 450 EMMERICH/ HABERSACK (Habersack), § 327d, Rn.4. 451
MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327d, Rn.5. 452 MünchKommAktG/GRUNEWALD, § 327d, Rn.4.
§ 319 f.5 - 6 AktG hükümleri kıyasen uygulanır.
Devre ilişkin genel kurul kararının Ticaret Siciline tesciliyle, azınlık pay sahiplerine ait tüm paylar hakim pay sahibine devrolunur. Bu paylara ilişkin olarak çıkarılmış pay senetleri, hakim pay sahibine teslimine kadar, (zilyedine) yalnızca nakit tazminat talep etme hakkı verir.”
Düzenlemenin amacı, aleniyet ve hukuk güvenliğinin sağlanması olarak açıklanmaktadır453
.