Avrupa Birli÷i ile UluslararasÕ

1953 yÕlÕnda Avrupa Kömür Çelik Toplulu÷u (AKÇT) ve ILO ilk iú birli÷i anlaúmasÕnÕ yaptÕlar. Bu anlaúma ikili danÕúmanlÕ÷a izin veriyordu. øúçilerin demir- çelik sektöründeki e÷itimi ve sözleúmelerle ilgili teknik yardÕmÕ ILO sa÷larken, AKÇT ise sektörel bilgi ve istatistikleri ILO ile paylaúÕyordu.99



96 _{UluslararasÕ ÇalÕúma Örgütü, ÇalÕúma YaúamÕnda Temel ølkeler ve Haklar Bildirgesi}

https://www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_412372/lang--tr/index.htm, 26 Haziran 2019.

97 _{UluslararasÕ ÇalÕúma Örgütü, ILO Adil Bir Küreselleúme øçin Sosyal Adalet Bildirgesi}

https://www.ilo.org/ankara/about-us/WCMS_412373/lang--tr/index.htm, 26 Haziran 2019.

98 _{International Labour Organization, List of Instruments by Subject and Status}

https://www.ilo.org/dyn/normlex/en/f?p=NORMLEXPUB:12030:0::NO:::#Equality_of_opportunity_ and_treatment, 26 Haziran 2019.

99_{Ailish Johnson, EU-ILO Relations, Between Regional and Global Governance, The European}

Union and the Social Dimension of Globalization, Jan Orbie, Lisa Tortell (drl.) , NY:Routledge

1956 yÕlÕnda ILO tarafÕndan yayÕnlanan Ohlin Raporu’na göre sosyal politikalarÕn uyumlaútÕrÕlmasÕna gerek yoktu, ancak AKÇT’ye üye devletlerden birçok alanda tavsiye kararlarÕna uymalarÕ bekleniyordu. Bunlardan bazÕlarÕ; iúçilerin serbest dolaúÕmÕ, sosyal güvenlik ve kadÕnlar için eúit ücret gibi alanlardÕ. Sonunda bu teklif kabul edilmedi ve altÕ devlet aralarÕnda iú birli÷ini sa÷lamak üzere Avrupa Komisyonu’nu yetkilendirdi. Böylece kendi ba÷ÕmsÕz hukuk düzeni içinde karar vermeyi seçtiler. AET ba÷ÕmsÕz sosyal politikalarÕ olmasÕna ra÷men, ILO ile resmi olmayan iúbirli÷i de geniúlemeye devam etti. 1958 yÕlÕnda Avrupa Komisyonu, ILO temsilcilerinin AET toplantÕlarÕna davet edilmesine izin veren anlaúmayÕ imzalamÕú ve karúÕlÕklÕ bilgi paylaúÕmÕ artÕrÕlmÕútÕr.100 ILO ofisi, AB ve Benelüks ülkeleri ile 1958’den bu yana çalÕúmaktadÕr. ILO ile AB arasÕndaki iú birli÷i, AB içine ve dÕúÕnda güçlenerek geliúmektedir.101 Günümüzde ise ço÷u ILO standardÕ ile AB standardÕ uyumludur. Örne÷in; cinsiyet eúitli÷i ile ilgili dört sözleúme AB MevzuatÕ ile tamamÕyla uyumludur.102



100_{Johnson, 83.}

101 _{International Labour Organization, ILO and EU https://www.ilo.org/brussels/ilo-and-eu/lang--}

en/index.htm, 26 Haziran 2019.

102_{European Commision, Analysis-In the Light of the European Union Acquis-of the ILO}

øKøNCø BÖLÜM

AVRUPA BøRLøöø’NDE CøNSøYET EùøTLøöø

2.1. Avrupa Birli÷i’nde Sosyal Politika ve Geliúimi

Cinsiyet eúitli÷ine dair politikalar, sosyal politikalar içinde yer alÕr ve düzenlemeleri de sosyal politika kapsamÕnda ele alÕnÕr.103 _{Bu yüzden öncelikle AB’de sosyal} politika ve sosyal politikanÕn geliúimi kÕsaca incelenecektir. Sosyal politika en genel hali ile üç úekilde tanÕmlanabilir. Bunlardan ilki, sosyal sorunlar ve avantajsÕz gruplar ve bunlara yönelik koruyucu politikalardÕr. økincisi, kapitalist sistem içerisinde sÕnÕf mücadelesinin bir sonucu olarak ortaya çÕkan politikalardÕr. Son olarak ise, sosyal adalet ve sosyal bütünleúmenin gerçekleúmesi hedefi ile ortaya çÕkan politikalardÕr. Günümüz modern sosyal politikasÕ ise bu üç tanÕmÕ kapsayacak úekilde, kapitalist ekonomi içinde artan ekonomik eúitsizliklerin azaltÕlmasÕ, toplumsal adaletin sa÷lanmasÕ ile birlikte sosyal uzlaúmanÕn sa÷lanmasÕnÕ içerir. Böylece sosyal politika hem siyasetin hem ekonominin bir parçasÕ haline gelir. 104

Genel olarak, birli÷in sosyal alanda üye devletlere uygulama zorunlulu÷u getirdi÷i bir model yoktur. Üyeler kendilerine uygun sistemi seçmekte özgürdürler, ancak



103 _{Aysun SayÕn, Avrupa Birli÷i’nin KadÕn-Erkek Eúitli÷i PolitikalarÕna Feminist Perspektiften BakÕú,}

Toplum ve Demokrasi, Cilt 2, SayÕ 4, 2008, 2.

104 _{Meryem Koray, Sosyal PolitikanÕn AnlamÕ ve øúlevini TartÕúmak…, ÇalÕúma ve Toplum, SayÕ 4,}

sosyal politika üye devletlerin birincil sorumlulu÷unda bulunmaktadÕr. Avrupa geneli için gerekli görülen uygulamalar ve standartlar dÕúÕnda yer alan tüm sosyal politika faaliyetleri üye devletlerin kendi iç iúleri içinde yer almaktadÕr.105 _Ekonomik önceliklerle kurulan AB, üyeler arasÕnda ekonomik engelleri kaldÕrmÕú, pazar ekonomisinin optimal olmasÕ adÕna atÕlÕmcÕ, kurumsal düzenlemeler oluúturmuútur. Üyelerin ekonomik refah düzeyi artÕrÕlmÕútÕr. Ekonomik geliúmenin sosyal alana yansÕyaca÷Õ düúüncesi ile sosyal politikaya yönelik düzenlemeler geri planda bÕrakÕlmÕútÕr.106 _{Ancak geniúlemeler ile birlikte zengin ve yoksul bölgeler arasÕndaki} farkÕn kapatÕlmasÕ için sosyal politika önem kazanmÕútÕr.107

Sosyal politikanÕn geliúimine bakÕldÕ÷Õnda baúlangÕçta iúçilerin serbest dolaúÕmÕ göz önündeyken, günümüzde bu alan geniúletilmiú ve iúyeri sa÷lÕ÷Õ, güvenli÷i, iúsizlikle mücadele, kadÕn-erkek fÕrsat eúitli÷i gibi konulara da de÷inilmiútir.108 1986 yÕlÕnda Tek Senet ile beraber sosyal diyalo÷un temeli oluúturulmuútur. DevamÕnda 1989 yÕlÕnda Sosyal ùart ile iúçi sa÷lÕ÷Õ ve güvenli÷ine dair önemli geliúmeler yaúanmÕútÕr. Burada ILO sözleúmeleri ile paralel düzenlemelere yer verilmiútir. 1992’de Maastricht AntlaúmasÕ ile sosyal politika uygulamalarÕ daha da derinleútirilmiútir. Birli÷in ilk istihdam zirvesi diyebilece÷imiz Lüksemburg Zirvesi toplanmÕú ve istihdam hedeflerine yönelik kararlar alÕnmÕútÕr. 2000 yÕlÕnda ise Lizbon’da toplanan konsey, sosyal korunmanÕn modernleútirilmesi ve sosyal dÕúlanmanÕn önlenmesi üzerine yo÷unlaúmÕútÕr.109 “Avrupa Sosyal Modeli” olarak bilinen birlik sosyal politikasÕyla ilgili tanÕm, 2002 yÕlÕnda AB Konseyi tarafÕndan yapÕlmÕútÕr. Bu tanÕma göre, model iyi ekonomik etkinlik, yüksek düzeyde sosyal korunma ve e÷itim ile sosyal diyalog üzerine kurulmuútur. Bu tanÕm kendinden sonra gelen yÕllÕk programlara ve sosyal ajandalara yol gösterici niteli÷inde olmuútur.110



105 _{KadÕn AdaylarÕ Destekleme ve E÷itme Derne÷i, Avrupa Sosyal PolitikasÕ ve KadÕn HaklarÕ,}

østanbul, 2005, 3.

106 _{Ayhan Gençler, Hasan ùenocak, 1951’den 2009’a Avrupa Birli÷i Sosyal PolitikasÕnÕn Geliúimine}

Panoramik BakÕú, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 11, SayÕ 1, 2009, 228-229.

107 _{Füsun Özerdem, Avrupa Birli÷i Sosyal PolitikasÕ ve Türkiye’nin Uyumu, YardÕm ve DayanÕúma,}

Cilt 1, SayÕ 1, 2010, 18.

108 _{Özerdem, 17.} 109 _{Özerdem, 18-19.}