Araştırmaya Katılan Öğrencilerin Okul Türü ve Cinsiyete Göre

Öğrencilerin betimsel istatistikleri bir önceki bölümde verilmiştir. Ancak cinsiyet ve okul türüne göre öğrencilerin betimsel özelliklerinin daha iyi anlaşılacağı düşünülmektedir. Ek Tablo 8’de okul türü ve cinsiyete göre öğrencilerin anne ve babalarının öğrenim durumları sunulmaktadır. Tablodaki verilerin sunumunu kolaylaştırmak amacıyla “okur-yazar değil”, “okur-“okur-yazar” ve “ilkokul mezunu” seçenekleri “ilkokul mezunu ve altı”

seçeneğinde toplanmıştır. Tabloya göre öğrencilerin annelerinin öğrenim durumu incelendiğinde Anadolu Lisesi (%48), meslek lisesi (%67) ve düz lise (%52) öğrencileri arasında ilkokul mezunu ve altı eğitim grubunda yer aldıkları görülmektedir. Anadolu Lisesi (%31) ve düz lise (%26) öğrencileri annelerinin ikinci olarak lise mezunu olduğunu belirtirken meslek lisesi öğrencileri (%19) ikinci olarak annelerinin ortaokul mezunu olduğunu belirtmişlerdir.

Öğrencilerin annelerinin öğrenim durumları karşılaştırıldığında, Anadolu lisesi, meslek lisesi ve düz lise öğrencileri arasında “ilkokul mezunu ve altı” grubundaki anneler ilk

109

sırada yer almaktadır. İkinci sırada Anadolu lisesi ve düz lise için lise mezunu anneler yer alırken, meslek lisesi için ortaokul mezunu anneler yer almaktadır.

Kız ve erkek öğrenciler açısından annelerin öğrenim durumu incelendiğinde Anadolu lisesine giden öğrenciler arasında ilk olarak kızların %55’i ve erkeklerin %41’i annelerinin ilkokul mezunu ve altı eğitim grubunda olduğunu belirtirken; ikinci olarak kızların %23’ü annelerinin ortaokul mezunu, erkeklerin %41’i lise mezunu olduğunu belirtmişlerdir. Kızların %19’u üçüncü olarak annelerinin ortaokul mezunu olduğunu belirtirken erkeklerin %12’si üçüncü olarak annelerinin yüksekokul ve üzeri mezunu olduğunu belirtmişlerdir. Meslek lisesi için de benzer şekilde kızlar (%75) ve erkekler (%65) annelerinin “ilkokul mezunu ve altı” eğitim grubunda yer aldığını ifade etmiştir.

Kızlar (%2) ve erkekler (%3) arasında annelerinin “yüksekokul ve üzeri” mezunu olduğunu belirtenlerin oranı oldukça düşüktür. Düz lise öğrencileri arasında ise kız (%58) ve erkek (%43) öğrencilerin anneleri arasında ilkokul mezunu ve altı eğitim grubunda yer alan anneler ilk sırada iken; kızlar (%24) ve erkekler (%29) ikinci olarak annelerinin lise mezunu olduğunu belirtmişlerdir.

Ek Tablo 8’e göre öğrencilerin babalarının öğrenim durumu incelendiğinde Anadolu Lisesi (%40) öğrencileri arasında lise mezunu, meslek lisesi (%36) ve düz lise (%34) öğrencileri arasında ise ilkokul mezunu ve altı eğitim grubunda yer alan babaların ağırlıkta olduğu görülmektedir. Öğrencilerinin babalarının ikinci olarak Anadolu Lisesi öğrencileri (%23) için ortaokul mezunu, meslek lisesi öğrencileri (%28) için ortaokul ve lise mezunu ve düz lise öğrencileri (%29) ilkokul mezunu ve altı eğitim grubunda yer aldığı görülmektedir.

Kız ve erkek öğrenciler açısından babalarının öğrenim durumları incelendiğinde, Anadolu lisesine giden kızların %42’si babalarının lise mezunu olduğunu belirtirken erkeklerde bu oran %38’dir. Kızlarda ikinci sırayı ortaokul mezunu babalar alırken (%39), erkeklerin %29’u ikinci olarak babalarının eğitim durumunu yüksekokul ve üzeri olarak bildirmişlerdir. Meslek lisesine giden kız ve erkek öğrencilerin babalarının eğitim durumları incelendiğinde kızlar (%35) ve erkekler (%36) için ilk sırayı ilkokul ve altı

110

eğitim seviyesine sahip babalar almaktadır. Meslek lisesine devam eden kızlar (%3) ve erkekler (%9) arasında babalarının yüksek okul ve üzeri eğitim seviyesine sahip olduğunu belirtenlerin oranı oldukça azdır. Düz liseye giden kızların %37’si babalarının ilkokul mezunu ve altı eğitim seviyesinde olduğunu ifade ederken erkeklerin %31’i babalarının lise mezunu olduğunu belirtmiştir. Kız öğrencilerin babaları arasında yüksekokul ve üstü mezunların oranı düşük iken (%8), erkekler arasında nispeten daha yüksektir (%25).

Bir bütün olarak örneklemdeki tüm öğrencilerin anne öğrenim durumu ortalamasına bakıldığında %56’ya yakınının ilkokul mezunu ve altı kategorisinde yer alması yüksek okul mezunu ve üstü kategorisinde yer alanların oranının ise %6 civarında kalması anne öğrenim durumunun düşük olduğunu göstermektedir. Örneklemdeki tüm öğrencilerin baba öğrenim durumu ortalamasına bakıldığında ise %30’unun ilkokul mezunu ve altı kategorisinde olması, yüksek okul mezunu kategorisinde olanların ise yaklaşık olarak

%15’e yakın olması baba öğrenim durumunun annelere göre görece daha yüksek olduğunu ortaya koymaktadır.

Öğrencilerin anne-babalarının halen yapmakta oldukları işteki durumlarının okul türü ve cinsiyete göre dağılımı Ek Tablo 9’da sunulmuştur. Tabloya göre her üç okul türündeki öğrencilerin annelerinin halen yapmakta olduğu işteki durumunu en fazla

“çalışmıyor/işsiz” şeklinde ifade ettikleri görülmektedir. Benzer şekilde her üç okul türünde de öğrencilerin annelerinin durumunu ikinci olarak “ücretli ve maaşlı olarak çalışıyor” olduğunu belirtmişlerdir.

Her üç okul türünde de öğrencilerin babalarının çalışma durumunu en fazla “ücretli ve maaşlı olarak çalışıyor” şeklinde ifade ettikleri görülmektedir. Anadolu lisesindeki kız (%33) ve erkek (%29) öğrenciler ikinci olarak babalarının işveren olduğunu belirtirken, kızların %4’ü babalarının çalışmadığını belirtmiştir. Meslek lisesine devam eden kızların

%22’si babalarının ikinci emekli olduğunu ifade ederken, erkeklerin %20’si babalarının işveren olduğunu belirtmiş; kızların %2’si ve erkeklerin %5’i babalarının herhangi bir işte çalışmadığını ifade etmiştir. Düz liseye devam eden kızların %25’i babalarının ikinci olarak emekli olduğunu belirtirken, erkeklerin %28’i işveren olduğunu ifade etmiştir.

111

Örneklemdeki öğrencilerin anne-baba çalışma durumları bir bütün olarak incelendiğinde öğrencilerin neredeyse tamamının (yaklaşık %97) babasının çalışıyor olması, buna karşın önemli bir çoğunluğunun (yaklaşık %70) annelerinin ise çalışmaması öğrencilerin tek maaşla geçinen dar gelirli ailelerden geldikleri tezini desteklemektedir.

Öğrencilerin cinsiyet ve okul türü bağlamında hane halkı ile ilgili veriler Ek Tablo 10’da sunulmaktadır. Öğrencilerin hane halkı ile ilgili verileri incelendiğinde her üç lise türünde de öğrencilerin en fazla dört kişilik hanelerde yaşadıkları görülmektedir. Anadolu lisesi (%30) ve meslek liselerine (%22) devam eden öğrenciler ikinci sırada 5 kişilik hanelerde yaşadıklarını belirtirken düz lise öğrencileri ikinci olarak (%25) 3 kişilik hanelerde yaşadıklarını belirtmişlerdir. Anadolu lisesine devam eden kız öğrencilerin %34’ü 4 kişilik hanelerde yaşadığını ifade ederken, erkek öğrencilerin %42’si 4 kişilik hanelerde yaşadığını belirtmiştir. Meslek lisesine giden kızların %46’sı ve erkeklerin %50’si 4 kişilik hanelerde yaşadıklarını ifade etmişlerdir. Düz lisede öğrenim gören kızların %48’i 4 kişilik, erkeklerin %37’si 3 kişilik hanelerde yaşadıklarını belirtmişlerdir.

Oturulan konut sahipliği incelendiğinde üç okul türü için de öğrencilerin ailelerinin oturdukları evin mülkiyetine sahip oldukları anlaşılmaktadır. Kız ve erkek öğrencilerin okul türü fark etmeksizin, konut sahipliği oranları birbirine benzerdir.

Öğrencilerin ailelerin aylık toplam geliri bütün okul türleri için en fazla “1000-2000 TL”, olduğu görülmektedir. Anadolu lisesine giden kızların %37’si ve erkeklerin %13’ü ailelerinin gelirini ikinci olarak “2001-3000” arası olduğunu belirtmiştir. Meslek lisesine devam eden kızların %20’si ve erkeklerin %23’ü ailelerinin gelirini ikinci olarak “1000 TL altı” şeklinde ifade etmişlerdir. Düz liseye giden kızların %19’ü ve erkeklerin %25’i ailelerinin gelirini ikinci olarak “2001-3000” arası olduğunu belirtmiştir. Öğrencilerin ailelerinin mali yardım alma durumu için ise her üç okul türünden de öğrencilerin tamamına yakını ailelerinin herhangi bir yardım almadığını ifade etmişlerdir.

Öğrencilerin hane halkı özellikleri toplu olarak değerlendirildiğinde, her üç lise türü için de öğrencilerin önemli bir bölümünün dört kişilik hanelerde yaşadığı yani çekirdek aile

112

içerisinde yaşadığı; Anadolu lisesi ve düz lise öğrencilerinin ailelerinin meslek lisesi öğrencilerinin ailelerine oranla görece gelirlerinin daha yüksek olduğu, ancak her üç okul türü için de öğrencilerin ailelerinin gelirlerinin yoksulluk sınırının altında olduğu; bu duruma rağmen her üç lise türü için de öğrencilerin ailelerinin tamamına yakınının mülkiyeti kendilerine ait evlerde ikamet ettikleri ve tamamına yakınının yardım almadığı görülmektedir. Ancak öğrencilerin ailelerinin yardım alması konusunda böyle bir sonuç çıkması öğrencilerin yeterince bilgilerinin olmadığı veya bu durumu ifade etmekten kaçındıkları şeklinde değerlendirilebilir.