4.2. Nitel Verilerin Analizinden Elde Edilen Bulgular
4.2.2. Araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisinin Uygulandığı
Şekil 4. 3. Deney 2 Grubu Öğretmen Adaylarının Uygulama Öncesi Sahip Oldukları Alternatif Kavramlar
105
Şekil 4.4. Deney 2 Grubu Öğretmen Adaylarının Uygulama Sonrası Sahip Oldukları Alternatif Kavramlar
4.2.2.1. Öğretmen Adayı Elif'in Kuvvet ve Hareket ile İlgili Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlar ile İlgili Bulgular;
Elif çoğu zaman sessiz, konu ile ilgili öğretmenin ya da konuyu anlatan arkadaşlarının fikrine katılan hiç bir fikre itiraz etmeyen sakin bir öğretmen adayıdır. Görüşme sorularına verdiği cevaplara ait bulgular aşağıda verilmiştir.
Araştırmacı: Bir kişi tarafından yukarı fırlatılan topun hareketi (hava sürtünmesini ihmal edersek) süresince etki altında kaldığı kuvvetler ve sürati ile ilgili olarak deney 2 grubunda yer alan Elif şunları ifade etmiştir.
106
Elif: Önce Ahmet’in uyguladığı kuvvet, yerçekimi kuvveti ve varsa sürtünme kuvveti. Yukarı doğru giderken sürati giderek azalır. Tepedeyken sadece yerçekimi kuvveti, sürat sıfırdır. Alçalırken sadece yerçekimi kuvveti vardır, sürat giderek artar.
Uygulama sonrası;
Elif: Yükselirken çocuğun uyguladığı kuvvet, yerçekimi kuvveti bir de varsa havanın sürtünme kuvveti etkisindedir. Yükselirken azalan ivme var, hızı azalır. Tepede sıfır, inerken de hızlanır. Tepedeyken sadece yerçekimi kuvvetini etkisindedir. Aşağı inerken yerçekimi kuvveti ve havanın sürtünme kuvvetinin etkisi altındadır.
Deney 2 grubunda bulanan Elif yukarı fırlatılan topa uygulama öncesinde yukarı çıkarken Ahmet’in uyguladığı kuvvet ve yerçekimi kuvveti aşağı inerken ve tepedeyken de sadece yerçekimi kuvvetinin etki ettiğini ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında iseyine yukarı çıkarken çocuğun uyguladığı kuvvetin varlığından bahsederek bu alternatif kavramında ısrar etmiştir. Uygulama sonrası hız ile sürat kavramlarını da aynı kavramlarmış gibi kullanarak bu yanılgısını da ortaya çıkarmıştır. Araştırmacı: Kuvvet aktarılabilir mi, Kuvvet ile hareket kavramları arasında nasıl bir ilişki var, Bir cisim hareket ediyorsa hareketi süresince mutlaka bir kuvvet etki etmekte midir, Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmak zorunda mıdır?
Uygulama öncesi;
Elif: Tabi ki aktarılmıştır. Kuvvet aktarılır. Kuvvet hmmmmmmmm, hocam nasıl desem hareket etmek için kuvvet gereklidir. Hayır kuvvet etkisinde olmadan da hareket edebilir. Yönleri aynı olmak zorunda değil.
Uygulama sonrası;
Elif: Aktarılabilir. Kuvvet ve hareket ikisinin ortak noktası ivme diye düşünüyorum hocam çünkü ikisinin formülünde de ivme var. Bir cisme bir kuvvet uyguladığımızda cismi harekete geçirmiş oluyorsunuz. Hayır mutlaka bir kuvvetin etkisinde olmayabilir. Yönleri aynı olmalı en azından bileşke kuvveti aynı yönde olmalı diye düşünüyorum.
Uygulama öncesinde kuvvet aktarılabilir ve hareket için kuvvet gerekli kavramlarına sahipken uygulama sonrasında yine kuvvetin aktarılabildiğini ancak bu defa hareket için
107
kuvvetin gerekli olmadığını belirtmiştir. Hareket eden cisim ile kuvvetin yönü aynı olmalı ifadesini de kullanmıştır.
Araştırmacı: Resimde üç farklı durum mevcut birinci resimde bir dolap ve bir kişi var karşılıklı duruyorlar, ikincisinde ise kişi dolabı itiyor ama dolap hareket etmiyor üçüncü durumda ise kişi dolabı ittiriyor ve dolap hareket ediyor. Her üç durumda hangi kuvvet ya da kuvvetlerden söz edebilirsin?
Uygulama öncesi;
Elif: 1. Durumda sadece yer çekimi kuvveti, 2. Durumda yerçekimi kuvveti, sürtünme kuvveti ve Mehmet beyin uyguladığı kuvvetin etkisindedir, 3 durumda ise yerçekimi, sürtünme ve Mehmet beyin uyguladığı kuvvetin etkisinde ama bu sefer Mehmet beyin kuvveti daha fazla.
Uygulama sonrası;
Elif: 2. Şekilde daha az kuvvet uygulamış, 3. Şekilde daha fazla yani yeterince kuvvet uygulamış bu yüzden hareket edebiliyor. Yeterince kuvvet demek kitaplığın kütlesine bağlı olarak daha fazla kuvvet demektir.
Araştırmacı: Sürtünme kuvveti ihmal edilebilseydi o zaman kuvvetler ve dolabın hareketi ile ilgili farklı bir durum olur muydu?
Elif: Sürtünme kuvveti olmasaydı 2. Durumda da kitaplığı hareket ettirebilirdi belki.
Bu soru ile ilgili Elif uygulama öncesi birinci durumda dolaba yerçekimi kuvvetinin ikinci ve üçüncü durumda ise adamın uyguladığı kuvvetin, sürtünme kuvvetinin ve yerçekimi kuvvetinin olduğunu ifade etmiştir.
Uygulamadan sonra ise ikinci durumda adamın daha az kuvvet uyguladığını söylemiş ama ben soruncaya kadar sürtünme kuvvetinden bahsetmemiştir.
Araştırmacı: Bir kaydırağın el alt noktasından bir çocuk topu yukarıya doğru fırlatıyor. Topun hareketi süresince etkisinde kaldığı kuvvet ya da kuvvetler ve sürati hakkında neler söyleyebilirsin? (Not: sürtünmeyi ihmal edebilirsin.)
Uygulama öncesi;
Elif: Kaydırak, yukarı giderken yerçekimi ve çocuğun kuvveti, tepedeyken sadece yerçekimi kuvveti aşağı inerken yerçekimi kuvveti süratleri hakkında bilmiyorum bir şey söyleyemem.
108 Uygulama sonrası;
Elif: Yukarı çıkarken uygulanan kuvvet ve yerçekimi var. Tepedeyken yerçekimi aşağı inerken de sadece yerçekimi var. Süratleri yukarı çıkarken azalır tepede sıfır aşağı inerken artar.
Bu soru ile ilgili uygulama öncesi kaydırağın aşağısından itilen topa yukarıya çıkarken yerçekimi ve çocuğun kuvvetinin etki ettiğini tepede ve aşağı inerken ise sadece yerçekimi kuvvetinin etki ettiğini süratleri hakkında bir şey bilmediğini ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise yine yukarı çıkarken uygulanan kuvvet ve yerçekimi tepedeyken ve aşağı inerken de sadece yerçekimi kuvvetinin olduğunu söylerken bu kez süratlerini açıklamıştır.
Araştırmacı: Resimde kamyon ve araba birbirine çarpmıştır. Etki eden kuvvetler sadece arabaya ya da sadece kamyona mı etki ediyor? Araba kamyona, kamyon arabaya kuvvet uygulamış mıdır? Miktarlarını kıyaslayabilir misin?
Uygulama öncesi;
Elif: Araba kamyon ikisi de birbirine uygulamıştır. Hareket etmedilerse çarpışmadan sonra kuvvetler eşit, kamyona doğru hareket ettilerse araba daha fazla kuvvet uygulamış, arabaya doğru hareket ettilerse kamyon daha fazla kuvvet uygulamıştır. Etki tepki nedeniyle araba geriye kamyon ileriye gitmiştir. Etki eden kuvvetler her ikisine de etki etmektedir.
Uygulama sonrası;
Elif: Uygulamıştır evet. Etki-tepki kuvvetleri vardır burada. İkisi de birbirine eşittir. Araba daha fazla geriye savrulur, kamyon daha az ileriye gider.
Uygulama öncesi her iki aracın da birbirine kuvvet uyguladığını, ama miktarlarının çarpışmadan sonra hareket durumlarına göre değiştiğini ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise bu alternetif kavramından vazgeçmiş her iki aracın da birbirine eşit kuvvet uyguladıklarını söylemiştir.
Araştırmacı: Okulda tenefüse çıkan kütlesi 50 kg olan Ahmet ile kütlesi 30 kg olan Mehmet birbirlerini itmeye başlamışlardır. Burada kim kime kuvvet uygulamıştır, miktarları hakkında ne söyleyebilirsin?
109
Elif: Ahmet Mehmet birbirlerine eşit kuvvet uygulamışlardır. Sonuçta etki- tepki. Uygulama sonrası;
Elif: Hocam bunu da araba kamyon şeklinde mi düşünmeliyiz. İkisinin de birbirlerine uyguladıkları kuvvetler eşittir.
Bu soru için Elif hem uygulama öncesi hem de sonrası iki çocuğun da birbirine eşit kuvvet uyguladığını belirtmiştir.
4.2.2.2. Öğretmen Adayı Ayhan'n Kuvvet ve Hareket ile İlgili Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlar ile İlgili Bulgular;
Ayhan sınıfta bulunan çok az sayıdaki öğretmen adaylarından en çok konuşanıdır. Grup içerisinde sözü geçen, kararları veren deneyleri ya da konuyu idare eden bir karakterdir. Bildiğine inandığı gerçekten vazgeçirmeniz oldukça güçtür. Ayhan'ın görüşme sorularına verdiği yanıtlara ait bulgular aşağıdaki gibidir.
Araştırmacı: Bir kişi tarafından yukarı fırlatılan topun hareketi (hava sürtünmesini ihmal edersek) süresince etki altında kaldığı kuvvetler ve sürati ile ilgili olarak deney 2 grubunda yer alan Ayhan şunları ifade etmiştir.
Uygulama öncesi;
Ayhan: Top yükselirken yerçekimi kuvveti, topun ağırlığı, sürtünme kuvveti var. Sürat azalır. Tepedeyken pozitif ve negatif kuvvetler birbirini dengelemiştir. Orada yine yerçekimi kuvveti, Ahmet'in kuvveti, sürtünme kuvveti ve topun ağırlığı var. Tepedeyken sürati sıfırdır. Alçalırken ağırlığı, yerçekimi kuvveti ve yukarı yönlü sürtünme kuvveti var. Alçalırken sürati artar.
Uygulama sonrası;
Ayhan: Yukarı çıkarken yerçekimi var sadece. Sürati düzgün yavaşlar. Tepedeyken yerçekimi kuvveti var. Sürati sıfırdır. Aşağı inerken yerçekimi kuvveti etkisindedir sadece. Sürati de düzgün hızlanır.
Deney 2grubundan Ayhan yukarıya fırlatılan top için uygulama öncesinde yukarıya çıkarken yerçekimi, topun ağırlığı ve sürtünme kuvveti etki eder derken ağırlığın da bir kuvvet olduğu kavramınsa sahip olduğunu göstermiştir. Tepe noktasında Ahmet’ in kuvvetinin ve yerçekimi kuvvetinin olduğunu, alçalırken yine ağırlığın ve yerçekiminin etki ettiğini ifade etmiştir.
110
Uygulama sonrasında ise her üç durumda sadece yerçekimi kuvvetinin etkisinde olduğunu ifade ederek süratleri hakkındaki fikrini de açıklamıştır.
Araştırmacı: Kuvvet aktarılabilir mi, Kuvvet ile hareket kavramları arasında nasıl bir ilişki var, Bir cisim hareket ediyorsa hareketi süresince mutlaka bir kuvvet etki etmekte midir, Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmak zorunda mıdır?
Uygulama öncesi;
Ayhan: Top yukarı doğru hareket ettiğine göre kuvvet aktarılmıştır diye düşünüyorum. Kuvvet aktarılabilir mi? Düşündüğüm zaman bildiğim kadarıyla aktarılır gibime geliyor. Hareketin olabilmesi için bir kuvvete ihtiyaç vardır. Çünkü kuvvet hareketli bir cismi durdurabilir, durgun bir cismi de harekete geçirebilir. Hareket ediyorsa illa bir kuvvet etki etmeyebilir. Örneğin sürtünme yoksa kuvvet olmadan sürekli hareket eder. Yönleri aynı olmak zorunda değil.
Uygulama sonrası;
Ayhan: Kuvvet aktarılabilir. Hareket olması için bir kuvvete ihtiyaç vardır. Cisim hareket ediyorsa illa ki bir kuvvet etki etmeyebilir mesela sabit hızla gidiyorsa bir kuvvetin etkisinde değildir. Yönleri aynı olmak zorunda değil.
Bu soruda ise kuvvet aktarılır görüşü hem uygulama öncesi hem uygulama sonrası mevcut olup uygulama öncesi hareket için kuvvete ihtiyaç vardır ifadesini kullanmıştır. Uygulama sonrasında ise yine hareket olması için bir kuvvete ihtiyaç vardır görüşünü cisim hareket ediyorsa illa ki bir kuvvet etki etmeyebilir mesela sabit hızla gidiyorsa bir kuvvetin etkisinde değildir örneğiyle açıklamıştır.
Araştırmacı: Resimde üç farklı durum mevcut birinci resimde bir dolap ve bir kişi var karşılıklı duruyorlar, ikincisinde ise kişi dolabı itiyor ama dolap hareket etmiyor üçüncü durumda ise kişi dolabı ittiriyor ve dolap hareket ediyor. Her üç durumda hangi kuvvet ya da kuvvetlerden söz edebilirsin?
Uygulama öncesi;
Ayhan: Dolap boşsa birincide kuvvet yok. 2. De pozitif yönde kuvvet uygulanıyor. Ama hem ağırlığı hem de sürtünme kuvveti nedeniyle dolap hareket etmiyor. Son durumda kuvveti artırarak sürtünme kuvvetinden daha büyük bir kuvvet uygulayarak hareket ettirebiliyor. 2. De uygulanan kuvvet sürtünme kuvvetini aşamıyor. 3. De aşıyor.
111
Araştırmacı: Sürtünme kuvvetinden bahsettin peki sürtünme olmasaydı sonuç farklı olur muydu?
Ayhan: Sürtünme olmasaydı 2.de de 3. De de harekete ederdi. Uygulama sonrası;
Ayhan: Birinci durumda kuvvet uygulamıyor, ikincide kuvvet uyguluyor ama hareket ettirecek kadar büyük bir kuvvet değil. Üçüncüde kitaplığı hareket ettirecek kadar büyük kuvvet uyguluyor. Birinci durumda kuvvet yok, ikincide eşik kuvveti aşamadığı için (cismin sürtünme kuvvetini aşması gerekir.) hareket etmiyor kitaplık. Sürtünme olmasaydı ikincide de üçüncüde de hareket ederdi.
Bu soru için hem uygulama öncesi hem de sonrasında birinci durumda kuvvetin olmadığını ikinci durumda kuvvetin yeterli olmadığını üçüncü durumda hareket ettirebilecek kadar kuvvet uyguladığını anlatırken sürtünme kuvvetinden de bahsetmiştir.
Araştırmacı: Bir kaydırağın el alt noktasından bir çocuk topu yukarıya doğru fırlatıyor. Topun hareketi süresince etkisinde kaldığı kuvvet ya da kuvvetler ve sürati hakkında neler söyleyebilirsin? (Not: sürtünmeyi ihmal edebilirsin.)
Uygulama öncesi;
Ayhan: Bütün durumlarda çocuk itme kuvveti uyguluyor bir de ağırlık var. yukarı giderken azalan hızla, tepedeyken hareket etmez, aşağı inerken de ağırlığın etkisiyle negatif yönde artan bir hızla gider.
Uygulama sonrası;
Ayhan: Yukarı doğru kuvvet yok, pardon pardon yukarı çıkarken, tepedeyken ve aşağı inerken sadece yerçekimi kuvveti etkisindedir.
Bu soru için uygulama öncesinde her üç durum için çocuğun uyguladığı kuvvet ve ağırlığın etki ettiğini ifade ederken uygulama sonrasında her üç durum için de sadece yerçekimi kuvvetinin etkili olduğunu belirtmiştir.
Araştırmacı: Resimde kamyon ve araba birbirine çarpmıştır. Etki eden kuvvetler sadece arabaya ya da sadece kamyona mı etki ediyor? Araba kamyona, kamyon arabaya kuvvet uygulamış mıdır? Miktarlarını kıyaslayabilir misin?
112
Ayhan: ikisi de birbirine kuvvet uygulamıştır. Arabada etki,kamyonda da tepki ikisi de birbirine eşit kuvvet uygular. Etki-tepki. Kamyon daha ağır olduğu için arabanın uyguladığı kuvvetten kamyon daha az etkilendiği için ileri gider araba geri gider. Etki eden kuvvetler her ikisine de uygulanıyor.
Uygulama sonrası;
Ayhan: İkisi de birbirine eşit kuvvet uygulamıştır. Etki ve tepki kuvveti. Kamyon daha az hareket eder araba daha fazla hareket eder ağırlıklarından dolayı. Her ikisinde kuvvet uygulanmıştır.
Bu soru için hem uygulama öncesi hem sonrasında her iki aracın da birbirine eşit etki tepki kuvveti uyguladığını ifade etmiştir.
Araştırmacı: Okulda tenefüse çıkan kütlesi 50 kg olan Ahmet ile kütlesi 30 kg olan Mehmet birbirlerini itmeye başlamışlardır. Burada kim kime kuvvet uygulamıştır, miktarları hakkında ne söyleyebilirsin?
Uygulama öncesi;
Ayhan: Ahmet 50, Mehmet 30. Birbirlerini itiyorlar. Ağırlıklarını düşünürsek Ahmet daha az kuvvet uygular, Mehmet daha fazla uygular.
Uygulama sonrası;
Ayhan: İkisi de birbirine eşit kuvvet uygular. Kütlenin kuvvete etkisi yok ama harekete etkisi var. Mesela ağırlığı daha fazla olan daha az yol alır. Yerçekiminden dolayı.
Bu soru için ise Ayhan uygulama öncesinde ağır olan çocuğun diğerine daha fazla kuvvet uyguladığını düşünürken uygulama sonrasında her iki çocuğun da birbirine eşit kuvvet uyguladığı görüşünü benimsemiştir.
4.2.2.3. Öğretmen Adayı Begüm'ün Kuvvet ve Hareket ile İlgili Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlar ile İlgili Bulgular;
Begüm genel olarak kimsenin fikrine ya da görüşüne itiraz etmeyen arkadaşlarının kararları ile hareket eden çoğu zaman kendi düşüncelerinin ne olduğunu bile fark etmeyen bir karakterdir. Genel olarak sessizdir, iyi bir dinleyicidir. Begüm'ün sorulara verdiği yanıtlara ilişkin bulgular aşağıda verilmiştir.
113
Araştırmacı: Bir kişi tarafından yukarı fırlatılan topun hareketi (hava sürtünmesini ihmal edersek) süresince etki altında kaldığı kuvvetler ve sürati ile ilgili olarak deney 2 grubunda yer alan Begüm şunları ifade etmiştir.
Uygulama öncesi;
Begüm: Yukarıya doğru Fuyg. Yani çocuğun uyguladığı kuvvet ve Fçekim kuvveti. Sürat yer değiştirme miktarıdır değil mi? Sürati yukarı doğru azalır. Tepedeyken sabit olduğu için aşağı doğru ağırlık yukarı doğru Fuyg. İkisi birbirini götürüyor hiçbir kuvvet kalmıyor sanırım. Tepedeyken sürati sıfırdır. Aşağı doğru giderken hangi kuvvet var bilmiyorum. Çıkarken sürati azalıyorsa, inerken de artıyordur.
Uygulama sonrası;
Begüm: top yükselirken yerçekimi kuvveti sadece sürati azalır aşağı inerken artar tepede sıfır, tepedeyken hiçbir kuvvet yoktur alçalırken de yerçekimi kuvveti vardır.
Bu soru ile ilgili Begüm uygulamadan önce yukarı doğru fırlatılan topa yukarı çıkarken çocuğun uyguladığı kuvvet ve F çekim kuvveti, tepedeyken aşağıya doğru ağırlık yukarı yönlü F uygulama yani çocuğun uyguladığı kuvvet bu kuvvetlerin birbirini götürdüğünü ve hiç bir kuvvetin kalmadığını aşağı doğru inerken de hangi kuvvetin olduğunu bilmediğini ifade etmiştir. Aynı zamanda süratin yerdeğiştirme miktarı olduğunu düşünmektedir. Uygulamadan sonra ise topa yükselirken ve alçalırken yerçekimi kuvvetinin etki ettiğini tepedeyken de kuvvetin olmadığını süratin de çıkarken azaldığını inerkenn arttığını tepede sıfır olduğunu ifade etmiştir.
Araştırmacı: Kuvvet aktarılabilir mi, Kuvvet ile hareket kavramları arasında nasıl bir ilişki var, Bir cisim hareket ediyorsa hareketi süresince mutlaka bir kuvvet etki etmekte midir, Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmak zorunda mıdır?
Uygulama öncesi;
Begüm: Aktarılabilir.Kuvvet harekete bağlı olarak kendini yönlendirir nasıl diyim hareketi ne yönde yaparsak kuvvet de o yöne doğru yönelir. Hareket ediyorsa illa ki bir kuvvetin etkisindedir diyemeyiz. Yönleri aynı olmak zorundadır.
114
Begüm: Kuvvet aktarılır herhalde, Kuvvet arttıkça hareket artar. Kuvvet olmadan hareket olmaz.bir cisim harket ediyorsa mutlaka bir kuvvetin etkisindedir. Kuvvetin yönü ile hareketin yönü aynı olmak zorundadır.
Bu soru için uygulama öncesinde kuvvetin aktarıldığını kuvvet ile hareketin aynı yönde olmak zorunda olduğunu hareket eden cisimlerin illa ki bir kuvvetin etkisinde olmayacağını ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise yine kuvvetin aktarıldığını, kuvvet olmadan hareketin olmayacağını cisim hareket ediyorsa mutlaka bir kuvvetin etkisinde olduğunu ve kuvvet ile hareketin aynı yönde olmak zorunda olduğunu ifade etmiştir.
Araştırmacı: Resimde üç farklı durum mevcut birinci resimde bir dolap ve bir kişi var karşılıklı duruyorlar, ikincisinde ise kişi dolabı itiyor ama dolap hareket etmiyor üçüncü durumda ise kişi dolabı ittiriyor ve dolap hareket ediyor. Her üç durumda hangi kuvvet ya da kuvvetlerden söz edebilirsin?
Uygulama öncesi;
Begüm: Burada 2. Ve 3. Durumda kitaplığın ağırlığını kafasında tahmin ediyor, 2. durumda itiyor ama kuvvet yetmiyor, 3. durumda daha fazla itiyor ve kitaplık hareket ediyor.
Araştırmacı: Sürtünmeden hiç söz etmedin sence ortamın sürtünmesinin bir etkisi var mı? Begüm: Sürtünmeyi ihmal edersek kitaplık uçardı herhalde. 1.durumda kuvvet yok, 2. de kuvvet var pardon yok, 3. De kuvvet var hareket ettiği için.
Uygulama sonrası;
Begüm: Eylemsizlik falan da kuvvet oluyor mu..1. de kuvvet uygulamıyor ikincide itme kuvveti üçüncüde de yani onda da itme ama kuvvet miktarları farklı olduğu için 3. De dolabın ağırlığından daha fazla kuvvet uyguladığı için hareket ediyor.
Araştırmacı: Peki başka bir kuvvet yok mu bu kadar mı? Begüm: Yerçekimi ve birde sürtünme kuvveti var.. Araştırmacı: Peki sürütünme olmasaydı
115
Begüm bu soruda uygulama öncesinde birinci durumda hiç bir kuvvetin olmadığını, ikinci ve üçüncü durumda adamın kitaplığın ağırlığını tahmin ettiğini ikinci durumda kuvvetin olmadığını üçüncü durumda kuvvetin olduğunu belirtirken hiç sürtünmeden bahsetmemiş sorunca sürtünme olmasaydı kitaplık uçardı şeklinde ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise birinci durumda kuvvetin olmadığını, ikinci de kuvvetin dolabın ağırlığını geçmediğini üçüncü de geçtiğini bu nedenle dolabın hareket ettiğini ifade etmiştir. yine sürtünmeyi ikinci bir defa daha sorunca yer çekimi ve sürtünme kuvveti var şeklinde ifade etmiştir.
Araştırmacı: Bir kaydırağın el alt noktasından bir çocuk topu yukarıya doğru fırlatıyor. Topun hareketi süresince etkisinde kaldığı kuvvet ya da kuvvetler ve sürati hakkında neler söyleyebilirsin? (Not: sürtünmeyi ihmal edebilirsin.)
Uygulama öncesi;
Begüm: Yukarı çıkarken çocuğun uyguladığı kuvvet, tepede kuvvet yok, aşağı doğru Fçekim var. Süratlerini bilmiyorum
Uygulama sonrası;
Begüm: Yerçekimi kuvveti var ama eğik düzlemin açısı var orda o açıya göre sin alfa cos alfa hesaplanır,,, inerken de yerçekimi kuvveti var tepedeyken kuvvet yok..inerken hızlanır çıkarken yavaşlar tepede sıfır.
Bu soru için Begüm uygulama öncesinde, eğik düzlemde aşağıdan yukarıya çıkan bir cisme çıkarken çocuğun uyguladığı kuvvetin etkisinde olduğunu, tepedeyken kuvvetin olmadığını, aşağıya inerken de çekim kuvvetinin olduğunu ,ifade etmiştir. sürati konusunda bilmediğini ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise yukarı çıkarken yerçekimi kuvvetinin etkisinde olduğunu aşağıya inerken yine yerçekimi kuvvetinin etkisinde olduğunu tepedeyken ise hiç bir kuvvetin olmadığını ifade etmiştir.
Araştırmacı: Resimde kamyon ve araba birbirine çarpmıştır. Etki eden kuvvetler sadece arabaya ya da sadece kamyona mı etki ediyor? Araba kamyona, kamyon arabaya kuvvet uygulamış mıdır? Miktarlarını kıyaslayabilir misin?
116
Begüm: Araba, eğer kamyon hareket ettiyse kuvvet uygulamıştır. Kamyon da eğer araba hareket ettiyse kuvvet uygulamıştır. Birbirlerine uyguladıkları kuvveti şöyle değerlendirebiliriz. İkisinin de çarpışmadan sonra gittikleri miktar eşitse birbirlerine uyguladıkları kuvvetler de eşittir diyebiliriz. İkisine etki ediyor.
Uygulama sonrası;
Begüm: Kamyon arabaya kuvvet uygulamıştır çünkü kamyon daha ağır olduğu için kendisinden daha küçük cisme kuvvet uygular. Kamyon ağır olduğu için arabayı ileriye iter. Arabanın uyguladığı kuvvet önemsizdir kamyonun kuvveti onu bastırır. Araba ile kamyon birbirine kuvvet aktarıyor.