4.2. Nitel Verilerin Analizinden Elde Edilen Bulgular
4.2.1. Özdüzenleme Faaliyetleri ile Zenginleştirilmiş Araştırma-
adaylarına ait Bulgular
Şekil 4. 1. Deney 1 Grubu Öğretmen Adaylarının Uygulama Öncesi Sahip Oldukları Alternatif Kavramlar
91
Şekil 4. 2. Deney 1 Grubu Öğretmen Adaylarının Uygulama Sonrası Sahip Oldukları Alternatif Kavramlar
4.2.1.1. Öğretmen Adayı Yasemin'in Kuvvet ve Hareket ile İlgili Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlar ile İlgili Bulgular;
Yasemin hem sınıf ortamında hem de grup arkadaşlarının arasında oldukça sessiz sakin bir kişilik olmakla beraber çoğu zaman ne düşündüğünü konuyu anlayıp anlamadığını anlayamadığınız duygularını hiç bir şekilde belli etmeyen bir karakterdir. Herhangi bir konu ile ilgili hiç bir zaman bir fikri yoktur, arkadaşları ile konuyla ilgili bir tartışmaya girmez. Fikirlerini ifade etmekten kaçınan bir öğretmen adayıdır. Görüşme sonuçlarına verdiği cevaplara ilişkin bulgular aşağıdaki gibidir.
92
Araştırmacı: Bir kişi tarafından yukarı fırlatılan topun (hava sürtünmesini ihmal edersek) hareketi süresince etki altında kaldığı kuvvetler ve sürati ile ilgili olarak deney 1 grubunda yer alan Yasemin şunları ifade etmiştir.
Uygulama öncesi:
Yasemin: Evet, kuvvet Ahmet’in elinden topa aktarılmıştır. Top yukarı doğru çıkarken yerçekimi kuvveti ve havanın sürtünme kuvveti vardır. Top yukarı çıkarken sürati yerçekimi kuvveti etkisi ile gittikçe azalacak. Top tepe noktasında iken etki eden kuvvetler birbirine eşit olduğundan bileşke kuvvet sıfırdır. Yani tepe noktasında etki eden kuvvet yoktur ve tepede iken sürati sıfırdır. Top alçalırken yerçekimi kuvveti etkilidir. Alçalırken sürati artar.
Uygulama sonrası:
Yasemin: Top yukarı doğru çıkarken, yerçekimi kuvveti havanın sürtünme kuvveti var. Sürati gittikçe azalacaktır ve belli bir süre sonra sıfırlanacaktır. Tepedeyken hızı sıfır oluyor, yerçekimi hava sürtünmesi var başka ben bu kadar biliyorum aslında bilmediğimiz birçok kuvvetin etkisindedir bence. Tepedeyken hızı sürati sıfırdır. Aşağı inerken yerçekimi kuvveti etkisindedir hava sürtünmesi vardır yerçekimi kuvvetine ters yönde bir N kuvveti var yine aşağı inerken de sürati artacaktır.
1.Soru ile ilgili Deney1 grubunda bulunan Yasemin uygulama öncesi yukarıya fırlatılan topa yukarı çıkarken yerçekimi kuvveti ve havanın sürtünme kuvvetinin etkilediği, tepedeyken hiçbir kuvvetin olmadığı ve aşağı inerken de sadece yerçekimi kuvvetinin etkili olduğunu belirtmiştir. Sürat ile hızın aynı olduğunu düşünmektedir, çünkü soru sorarken sürat şeklinde sorulmuş cevap verirken hızı olarak anlatmıştır.
Uygulama sonrasında ise topa yukarı çıkarken, tepedeyken ve aşağı inerken yerçekimi kuvvetinin ve havanın sürtünme kuvvetinin etki ettiğini ifade etmiştir. Yine hız ve sürat kavramlarından aynı şeyler gibi bahsetmiştir.
Araştırmacı: Kuvvet aktarılabilir mi, Kuvvet ile hareket kavramları arasında nasıl bir ilişki var, Bir cisim hareket ediyorsa hareketi süresince mutlaka bir kuvvet etki etmekte midir, Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmak zorunda mıdır?
93
Yasemin: Kuvvet aktarılabilir. Kuvvet ve hareket kavramları doğru orantılıdır. Bir cisme kuvvet etki ediyorsa onu hızlandırdığı için eğer aynı yönde ise doğru orantılı, ters yönde ise ters orantılı etki eder. Bir cisme hareketi süresince bir kuvvetin etki etmesi şart değildir. Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmayabilir.
Uygulama sonrası,
Yasemin: Kuvvet olarak kalmıyor. Uygulanan kuvvet bir enerjiye dönüşüyor topun harekete geçmesini sağlıyor. Kuvvet ve hareket arasında doğru orantılı bir ilişki var çünkü bir cisme kuvvet uyguladığımız zaman onun hızını artırıyoruz bu da onun hareketini artırdığından doğru orantılı bir ilişki ortaya çıkıyor. Bir cisim hareket ediyorsa mutlaka bir kuvvet etkisinde değildir örneğin sabit hızla hareket eden bir cisme kuvvet uygulanmıyordur. Dışarıdan bir şey etki etmeden de hareket edebilir.Yönleri aynı olmak zorunda değildir. Çünkü ters yönde olan sürtünme kuvveti vardır mesela bu gibi başka kuvvetler de vardır yönleri aynı değildir.
Bu soru ile ilgili Kuvvet aktarılabilir alternatif kavramına sahip olan Yasemin’in uygulama sonrasında bu fikrinin değiştiği görülmüştür. Ayrıca Yasemin hem uygulama öncesi hem uygulama sonrası Bir cisme hareketi süresince bir kuvvetin etki etmesi şart değildir. Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmayabilir fikrine sahiptir.
Araştırmacı: Resimde üç farklı durum mevcut birinci resimde bir dolap ve bir kişi var karşılıklı duruyorlar, ikincisinde ise kişi dolabı itiyor ama dolap hareket etmiyor üçüncü durumda ise kişi dolabı ittiriyor ve dolap hareket ediyor. Her üç durumda hangi kuvvet ya da kuvvetlerden söz edebilirsin?
Uygulama öncesi;
Yasemin: Birincisinde kuvvet uygulanmadığı için hareket etmiyor, ikincisinde kuvvet uyguluyor ama yeterli değil, tepki daha fazla olduğu için hareket etmiyor. Üçüncüsünde dolabın tepki kuvvetinden daha büyük bir kuvvet uyguladığı için hareket ediyor.
Araştırmacı: Peki sürtünmeden söz edebilir miyiz? Yasemin: Evet sürtünme kuvveti var tabii ki,
Araştırmacı: Sürtünme kuvveti ihmal edilebilseydi o zaman kuvvetler ve dolabın hareketi ile ilgili farklı bir durum olur muydu?
94
Yasemin: sürtünme kuvveti ihmal edilirse ikincisinde de hareket ederdi. Uygulama sonrası;
Birincide kuvvet yok, ikinci de bir itme kuvveti uyguluyor newtonun etki tepki kuvveti gibi ikisi de birbirine kuvvet uyguluyor fakat uyguladığı kuvvetin dolabın kütlesine ya da dolabı hareket ettirmeye yetecek kadar kuvvet uygulamıyor üçüncü durumda daha büyük kuvvet uyguluyor ve dolabı hareket ettirebiliyor. Kişinin cisme cismin de kişiye uyguladığı kuvvetler var sürtünme ve yerçekimi kuvveti var. İkincide yeteri büyüklükte kuvvet uygulamıyor sürtünme olmasaydı ikinci durumda da hareket edebilirdi.
Burada Yasemin hem uygulama öncesi hiç sürtünme kuvvetinden bahsetmiyor ancak sorulunca fark ediyor, dolabın ikinci durumda hareket etmemesini dolabın etki kuvvetinin kişinin uyguladığı tepki kuvvetinden büyük olmasına bağlıyor. Uygulama sonrasında ise sürtünme kuvvetinden bahsediyor ve sürtünme olmasaydı ikinci durumda da dolabın hareket edebileceğini ifade ediyor.
Araştırmacı: Bir kaydırağın el alt noktasından bir çocuk topu yukarıya doğru fırlatıyor. Topun hareketi süresince etkisinde kaldığı kuvvet ya da kuvvetler ve sürati hakkında neler söyleyebilirsin? (Not: sürtünmeyi ihmal edebilirsin.)
Uygulama öncesi;
Yasemin: Yukarı çıkarken çocuğun uyguladığı kuvvet, yerçekimi kuvveti ve yerçekimine ters bir kuvvet var adını hatırlayamıyorum. Sabit hızlı ilerliyor. Aşağı inerken hızlanan bir hareket yerçekimi kuvveti etkisindedir. Yukarıdayken kuvvet sıfır olduğundan orada duruyor.
Uygulama sonrası;
Yasemin: Aşağıdan yukarı itiyor top tepedeyken yerçekimi kuvveti vardır, top yukarı çıkarken topa kazandırdığı hızla meydana gelen kuvvet vardır, yerçekimi ve yerçekimine ters yönde bir kuvvet var. Çıkarken azalan hızla inerken artan hızla iner tepede hızı sıfır. Bu soru ile ilgili olarak Yasemin uygulama öncesinde top yukarı çıkarken çocuğun uyguladığı kuvvetin etkisinde olduğunu ve yerçekimine ters yönde bir kuvvetin olduğunu ama bu kuvvetin ismini hatırlayamadığını söylüyor. Tepedeyken kuvvetin olmadığını söylüyor. Yine sürat ve hız kavramlarını aynı kavramlarmış gibi kullanıyor. Uygulama sonrasında ise yine yukarı çıkarken çocuğun kazandırdığı hızdan kaynaklı bir kuvvetin olduğunu ve yine yerçekimi kuvvetine ters yönde bir kuvvetin olduğunu ama bu sefer top
95
tepe noktasındayken yerçekimi kuvvetinin etkisindedir şeklinde anlatıyor. Yine hız ve sürat kavramlarını birlikte kullanıyor.
Araştırmacı: Resimde kamyon ve araba birbirine çarpmıştır. Etki eden kuvvetler sadece arabaya ya da sadece kamyona mı etki ediyor? Araba kamyona, kamyon arabaya kuvvet uygulamış mıdır? Miktarlarını kıyaslayabilir misin?
Uygulama öncesi;
Yasemin: Araba kamyona uygulamıştır, kamyon da arabaya uygulamıştır. Newton’un üçüncü kuvveti gereği ikisi de kuvvet uygulamıştır. Kütleleri kıyaslarsak kamyon daha büyük kuvvet uygular kuvvetler aktarılıyor bu yüzden ikisi de hareket ederler.
Uygulama sonrası;
Yasemin: Etki tepki prensibine göre araba kamyona kamyon da arabaya kuvvet zıt uygular tabi uyguladıkları kuvvetler kütlelerine, aslında bir saniye eşit kuvvet uygularlar ama çarpıştıktan sonra kütleleri farklı olduğu için öne geriye gitme savrulma miktarları farklı olacaktır.
Bu soru için uygulama öncesi Newton’un üçüncü yasasından bahseden Yasemin Etki- Tepki kuvvetlerinin eşit olmadığını söylemiş kütlelerini kıyaslayarak kamyonun daha çok kuvvet uyguladığını belirtmiştir. Kuvvetin aktarıldığını yine ifade etmiştir. Uygulama sonrasında ise etki tepki prensibinden bahsetmiş ikisinin de birbirine kuvvet uyguladığını söylemiştir. Kuvvetlerin miktarlarının eşit olduğunu, araçların kütlelerinin çarpışmadan sonra araçların hareket durumuna etki ettiğini ifade etmiştir.
Araştırmacı: Okulda tenefüse çıkan kütlesi 50 kg olan Ahmet ile kütlesi 30 kg olan Mehmet birbirlerini itmeye başlamışlardır. Burada kim kime kuvvet uygulamıştır, miktarları hakkında ne söyleyebilirsin?
Uygulama öncesi;
Yasemin: Her ikisi de birbirine kuvvet uygulanmıştır. Kütlesi büyük olan daha fazla kuvvet uygulamıştır.
Uygulama sonrası;
Yasemin: Çocuklar birbirlerine eşit kuvvet uyguluyorlar ama kütleleri itme sonucunda yere düşüp düşmemelerini ya da itme sonrasındaki hızlarını etkiler.
96
Uygulama öncesi her ikisinin de birbirine kuvvet uyguladığını, ancak kuvvetlerin miktarlarını kütlelerine göre değiştiğini belirten Yasemin uygulama sonrası her ikisinin de birbirine eşit miktarda kuvvet uyguladıklarını ifade etmiştir.
4.2.1.2. Öğretmen Adayı Nursel'in Kuvvet ve Hareket ile İlgili Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlar ile İlgili Bulgular
Nursel sınıf içerisinde biraz daha sessiz olmakla birlikte deney grubunda en aktif, en çok konuşan ve kararları veren bir kişiliktir. Savunduğu doğruları sınıf içerisinde tartışsa bile kararlarından çabuk vazgeçen bir öğretmen adayıdır. Görüşmeler sonucunda verdiği yanıtlara ilişkin bulgular aşağıda verilmiştir.
Araştırmacı: Bir kişi tarafından yukarı fırlatılan topun hareketi (hava sürtünmesini ihmal edersek) süresince etki altında kaldığı kuvvetler ve sürati ile ilgili olarak deney 1 grubunda yer alan Nursel şunları ifade etmiştir.
Uygulama öncesi,
Nursel: Yukarı doğru giderken yerçekimi ve çocuğun uyguladığı kuvvet ekisindedir. Sürati önce hızlanıyor sonra yavaşlıyor.Top tam tepe noktasındayken sadece yerçekimi galiba. Tepede hızı sıfır, sürat yok. Aşağı inerken yine yerçekimi ııııııııııııııı bu kadar. Alçalırken sürati artar.
Uygulama sonrası,
Nursel: Yukarı giderken yerçekimi kuvveti etkisinde sürat azalıyor, tepedeyken sürat sıfır oluyor yerçekimi kuvvetinin etkisinde, aşağı inerken sürati artıyor ve yine yerçekimi kuvvetini etkisindedir.
Bu soru ile ilgili olarak Nursel uygulama öncesi yukarı doğru giden topa yerçekimi ve çocuğun uyguladığı kuvvetin etki ettiğini, tepedeyken sadece yerçekimi kuvvetinin aşağı inerken de yine yerçekimi kuvvetinin etkili olduğunu belirtmiştir. Hız ile sürati tam olarak ayıramadığı tepedeyken hızı sıfır, sürat yok ifadesinden anlaşılmaktadır.
Uygulama sonrasında ise her üç durumda da yerçekimi kuvvetinin etkili olduğunu ifade etmiştir. Bu kez sadece sürat kavramını kullanarak hız ile ikisinin farklı olduğunu kavramıştır.
Araştırmacı: Kuvvet aktarılabilir mi, Kuvvet ile hareket kavramları arasında nasıl bir ilişki var, Bir cisim hareket ediyorsa hareketi süresince mutlaka bir kuvvet etki etmekte midir,
97
Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmak zorunda mıdır?
Uygulama öncesi,
Nursel: Bir kuvvetle atıyor, attığı için de yukarı gidiyor bence kuvvet aktarılıyor. Aktarılabilir. Hareket etmeyen bir cisme kuvvet uygulayarak hareket ettirebiliriz ya da hareket eden bir cismi durdurabiliriz. Bütün hareket eden cisimlere mutlaka kuvvet etki etmeyebilir. Bir cismin yönü ile kuvvetin yönü aynı olmak zorunda değildir.
Uygulama sonrası,
Nursel: Kuvvet aktarılmaz. Bir cisme kuvvet uygulayarak, hareket ettirebiliriz ya da hareket eden bir cismi durdurabiliriz, böyle bir ilişki var. Bir cisim hareket ediyorsa mutlaka bir kuvvetin etkisinde değildir. Yönleri aynı olmak zorunda değil, farklı olabilir. Uygulama öncesinde Nursel Kuvvetin aktarılabildiğini belirtirken bütün hareket eden cisimlere kuvvetin etki etmeyebileceğini ve cismin yönü ile kuvvetin yönünün aynı olmak zorunda olmadığını ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise kuvvetin aktarılmadığını belirtirken hareket eden cisimlere kuvvetin etki etmeyebileceğini ve cismin yönü ile kuvvetin yönünün aynı olmak zorunda olmadığını ifade etmiştir.
Araştırmacı: Resimde üç farklı durum mevcut birinci resimde bir dolap ve bir kişi var karşılıklı duruyorlar, ikincisinde ise kişi dolabı itiyor ama dolap hareket etmiyor üçüncü durumda ise kişi dolabı ittiriyor ve dolap hareket ediyor. Her üç durumda hangi kuvvet ya da kuvvetlerden söz edebilirsin?
Uygulama öncesi;
Nursel: her üç durum için şekil 1 de kuvvet yok, şekil 2 de kuvvet var ama miktarı az şekil 3 de de kuvvet var. Mehmet Bey 2 de daha az kuvvet uygulamış 3 de daha fazla bu yüzden üçüncü durumda hareket ediyor.
Araştırmacı: Sürtünme kuvveti ihmal edilebilseydi o zaman kuvvetler ve dolabın hareketi ile ilgili farklı bir durum olur muydu?
Nursel: Sürtünme olmasaydı kuvvete bağlı olarak hareket ederdi ya da etmezdi. Uygulama sonrası;
98
Nursel: 1.şekilde kuvvet uygulamıyor, 2 şekilde itme kuvveti uyguluyor 3. Şekilde de. 2. şekilde hareket ettirecek kadar kuvvet uygulamıyor, 3 şekilde hareket ettirmeye yetecek kadar kuvvet uyguluyor. Ha bir de sürtünme kuvveti var. Sürtünme olmasaydı belki 2. Şekilde de hareket edebilirdi.
Bu soru ile ilgili olarak ise uygulama öncesi 1. Durumda kuvvetin olmadığını söyleyerek yerçekimi ve sürtünme kuvvetinden bahsetmemiştir. 2. Durumda daha az kuvvet uyguladığını bu yüzden dolabın hareket etmediğini üçüncü durumda daha fazla kuvvet uyguladığını bu yüzden dolabın hareket ettiğini ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise yine birinci durumda hiçbir kuvvetin olmadığını, ikinci ve üçüncü durumda itme kuvveti ve sürtünme kuvveti olduğunu belirtmiştir.
Araştırmacı: Bir kaydırağın el alt noktasından bir çocuk topu yukarıya doğru fırlatıyor. Topun hareketi süresince etkisinde kaldığı kuvvet ya da kuvvetler ve sürati hakkında neler söyleyebilirsin? (Not: sürtünmeyi ihmal edebilirsin.)
Uygulama öncesi;
Nursel: Çocuğun uyguladığı kuvvet var bu kuvvetle yukarı çıkıyor yukarı doğru hızlanıyor çocuğun uyguladığı kuvvet var tepede hareket yok kuvvet de yok duruyor aşağı inerken de sürtünme ve yerçekimi kuvveti var.
Uygulama sonrası;
Nursel: Kaydırak eğik düzlemdir. İlk olarak çocuk itiyor, hız kazandırıyor yukarı çıkarken yerçekimi kuvvetinin etkisindedir sadece. Tepede ve aşağı inerken de yerçekimi kuvvetini etkisindedir. Yukarı çıkarken sürati yavaşlar tepede sıfır olur aşağı inerken de azalır. Eğik düzlemle alakalı bu soruya ise Nursel uygulama öncesi, çocuğun topa uyguladığı kuvvetin olduğundan ve kuvvetle topun yukarıya doğru çıktığından tepe noktasında yine çocuğun uyguladığı kuvvetin olduğundan aşağı inerken de sürtünme ve yerçekimi kuvvetinin olduğundan bahsetmiştir.
Uygulama sonrasında ise her üç durumda da yerçekimi kuvvetinin etkisinde olduğunu ifade etmiştir.
Araştırmacı: Resimde kamyon ve araba birbirine çarpmıştır. Etki eden kuvvetler sadece arabaya ya da sadece kamyona mı etki ediyor? Araba kamyona, kamyon arabaya kuvvet uygulamış mıdır? Miktarlarını kıyaslayabilir misin?
99 Uygulama öncesi;
Nursel: İkisi de birbirlerine kuvvet uygulamıştır ama miktarlarını bilemiyorum. Uygulama sonrası;
Nursel: Birbirlerine eşit kuvvet uygularlar ama zıt yönlüdür. Etki –tepki yani. Çarpışmadan sonra her ikisi de hareket eder. Uygulanan kuvvete ağırlıklarının etkisi yok.
Bu soru ile ilgili olarak uygulama öncesi her iki aracın da birbirilerine kuvvet uyguladıklarını ama miktarlarını bilmediğini ifade etmiştir.
Uygulama sonrasında ise iki aracın da birbirlerine eşit ve zıt yönlü olarak kuvvet uyguladıklarını ağırlıklarının kuvvete etkisinin olmadığını belirtmiştir.
Araştırmacı: Okulda tenefüse çıkan kütlesi 50 kg olan Ahmet ile kütlesi 30 kg olan Mehmet birbirlerini itmeye başlamışlardır. Burada kim kime kuvvet uygulamıştır, miktarları hakkında ne söyleyebilirsin?
Uygulama öncesi;
Nursel: İkisi de birbirine kuvvet uygular ancak Ahmet daha ağır olduğu için onun kuvveti daha fazladır.
Uygulama sonrası;
Nursel: Yine eşit ve zıt yönlü Etki-tepki kuvveti uygularlar birbirlerine.
Nursel bu soru da ise uygulama öncesinde kütlesi büyük olan çocuğun daha fazla kuvvet uyguladığını dile getirmiştir.
Uygulama sonrasında ise her iki çocuğun da birbirlerine eşit ve zıt yönlü etki – tepki kuvveti uyguladıklarını ifade etmiştir.
4.2.1.3. Öğretmen Adayı Ayşe'nin Kuvvet ve Hareket ile İlgili Açık Uçlu Sorulara Verdiği Yanıtlar ile İlgili Bulgular
Ayşe sınıf içerisinde oldukça konuşkan arkadaşları ile iletişimi iyi bildiği ya da bildiğini düşündüğü konuları cesurca sınıfta tartışabilen öğrenmeye çok istekli, meraklı bir öğretmen adayıdır. Ayşe'nin uygulama öncesi ve sonrasında açık uçlu yanıtlara verdiği cevaplara ilişkin bulgular aşağıdaki gibidir.
100
Araştırmacı: Bir kişi tarafından yukarı fırlatılan topun hareketi (hava sürtünmesini ihmal edersek) süresince etki altında kaldığı kuvvetler ve sürati ile ilgili olarak deney 1 grubunda yer alan Ayşe şunları ifade etmiştir.
Uygulama öncesi;
Ayşe: Çocuğun itme kuvveti var sadece bir de onu durduran bir kuvvet var ama adı ne bilmiyorum. Yükselirken sürati azalacak. Tepedeyken hız sıfır olacak, kuvvet etki eder mi bilmiyorum. Tepedeyken sürati bilmiyorum. Aşağı inerken sadece yerçekimi kuvveti var hızlanacak sürati de.
Uygulama sonrası;
Ayşe: Her üç durumda da sadece yerçekimi kuvvetini etkisi altındadır. Sürati konusunda yukarı çıkarken azalır, tepede sıfır aşağı inerken artar.
Bu soru ile ilgili olarak Ayşe uygulama öncesinde topa çocuğun uyguladığı itme kuvvetinin ve onu durduran ismini bilmediği bir kuvvetin varlığından söz etmiştir. Sürat kavramına bazen hız ifadesini kullanması sürat ile hızın aynı anlama geldiğini düşündüğünün bir göstergesidir.
Uygulama sonrasında ise bu ikilem ortadan kalkmış sadece süratten bahsetmiştir. Topa ise her üç durumda da yerçekimi kuvvetinin etki ettiğini ifade etmiştir.
Araştırmacı: Kuvvet aktarılabilir mi, Kuvvet ile hareket kavramları arasında nasıl bir ilişki var, Bir cisim hareket ediyorsa hareketi süresince mutlaka bir kuvvet etki etmekte midir, Hareket eden bir cisme etki eden kuvvetin yönüyle hareketin yönü aynı olmak zorunda mıdır?
Uygulama öncesi;
Ayşe: Kuvvet aktarılır. Kuvvet topa aktarılmazsa gitmez zaten. Hareket yerdeğiştirme ıııııı…Şimdi hocam yerdeğiştirme varsa kuvvet de vardır. O zaman hareketi kuvvet sağlıyor diyelim. Hareket ediyorsa her zaman kuvvet olmayabilir, ama normal şartlarda olması lazım. evet yönleri aynı olacak.
Uygulama sonrası;
Ayşe: Kuvvet aktarılmaz, aktarılmıyor diye biliyorum. Kuvvet ve hareket derken bir cisme kuvvet uygulamazsak hareket etmez, hareketli bir cisimse mutlaka kuvvetin etkisindedir. Yönleri paralel ama aynı yönde mi bilmiyorum.
101
Uygulama öncesinde Kuvvet aktarılır ifadesinin yerini uygulama sonrası kuvvet aktarılmaz ifadesi almıştır. Ancak hem uygulama öncesi hem de sonrasında hareket eden bütün cisimlere bir kuvvet etki etmektedir alternatif kavramı mevcuttur.
Araştırmacı: Resimde üç farklı durum mevcut birinci resimde bir dolap ve bir kişi var karşılıklı duruyorlar, ikincisinde ise kişi dolabı itiyor ama dolap hareket etmiyor üçüncü durumda ise kişi dolabı ittiriyor ve dolap hareket ediyor. Her üç durumda hangi kuvvet ya da kuvvetlerden söz edebilirsin?
Uygulama öncesi;
Ayşe: Şimdi birinci durumda itmiyor itmiyorsa kuvvet de yoktur. İkinci durumda hareket etmiyorsa kuvvet var ama kitaplığın kuvveti daha fazla geliyor itemiyor mesela ben duvarı iterim ama gitmez kuvvet var ama hareket yok. Ama üçüncüde Mehmet beyin kuvveti daha ağır basıyor kitaplık gidiyor.
Araştırmacı: Sürtünme kuvveti ihmal edilebilseydi o zaman kuvvetler ve dolabın hareketi ile ilgili farklı bir durum olur muydu?
Ayşe: Sürtünmeyi ihmal edecek olursak daha hızlı giderdi 3 şekilde o zaman 2. Şekilde de en azından giderdi.
Uygulama sonrası;
Ayşe:sürtünme ihmal edilirse bu adam itiyor kuvveti sağa doğru, kitaplığın kuvveti ve sürtünme kuvveti de sola doğru demek ki ikinci durumda adamın kuvveti daha az öteki ikisini geçemiyor. Üçüncü de ise adamın kuvveti öteki ikisini geçebiliyor. Hareket ediyor. Bir dolabın hareketi ile ilgili soru için Ayşe uygulama öncesinde birinci durumda kuvvetin olmadığını ikinci durumda dolabın kuvvetinin adamın kuvvetinden daha fazla olduğunu üçüncüde ise adamın kuvvetinin daha fazla olduğunu söylerken hiç sürtünme kuvvetinden bahsetmemiştir.
Uygulama sonrasında ise sürtünme kuvveti ile dolabın kuvvetinin varlığından ve bunların adamın uyguladığı kuvvete zıt yönde olduğundan bahsetmiştir.