Özdüzenleme Faaliyetleri ile Zenginleştirilmiş

Derslerinin Uygulanması

Araştırmanın uygulama süreci ön test ve son testlerin uygulandığı haftalar da dahil toplam 7 hafta sürmüştür. Bu 7 hafta süresince Deney 1 grubunda bulunan öğretmen adaylarına Kuvvet ve Hareket konuları Özdüzenleme faaliyetleri ile zenginleştirilmiş Araştırma- sorgulamaya dayalı öğretim stratejisi ile anlatılmıştır. Derslerin genel olarak işleyişi aşağıdaki gibi gerçekleşmiştir.

 Uygulama araştırmacı ve bir yardımcı araştırma görevlisi eşliğinde yürütülmüştür.

 Çalışma grubunu oluşturan her üç sınıftan gönüllü 3er kişi seçilerek Kuvvet ve Hareket ile ilgili açık uçlu sorular ile yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmış ve görüşmeler ses kayıt cihazına kaydedilmiştir.

65

 İlk hafta öğretmen adaylarına Kuvvet ve Hareket Kavramsal Değerlendirme Testi ve Akademik Özyeterlik ölçeği uygulanmıştır.

 Ölçeklerin uygulanmasının ardından yine aynı ders saatinde çalışma anlatılmış çalışma sürecinde öğretmen adaylarının oluşturması gereken rapor, günlük ve çalışma planları tanıtılmıştır.

 Yine aynı hafta bir sonraki haftanın konusu ile ilgili oluşturulan örnek olay bütün öğretmen adayları tarafından okunduktan sonra sınıf ortamında tartışılmıştır.

 Daha sonra her grup kendine belirlediği gün ve saatte toplanıp çalışarak örnek olayla ilgili soruları oluşturmuş, oluşturulan sorulardan hipotezler kurulmuştur. Konu ile ilgili bildikleri, bilmedikleri tespit edildikten sonra literatür taraması yapmışlardır.

 Kurdukları hipotezleri kendi içlerinde tartıştıktan sonra test edilebilecek deney yapmaya uygun ve örnek olayı çözüme götürecek hipoteze karar verip yazmışlardır.

 Gerekli hazırlıkları ve çalışmaları tamamladıktan sonra derse gelen öğretmen adayları hipotezlerini denemek için deney yapma aşamasına geçmişlerdir.

 Her grup kendi hipotezi doğrultusunda deneyini yaparken araştırmacı ve yardımcı araştırma görevlisi grupların masalarını dolaşarak sordukları sorularla öğretmen adaylarının çalışmalarını yakından gözlemlemişlerdir.  Deneylerini tamamlayan gruplar, deney sonuçlarını kendi aralarında

tartışarak kurdukları hipotezi doğru olup olmadığını ya da deneyin hipotezi doğrulayıp doğrulamadığına karar vermişlerdir.

 Araştırmacı ve yardımcı araştırma görevlisi konu ile ilgili anlatılması gereken teorik bilgileri vermişlerdir.

 O haftanın konusu ile ilgili olarak video, animasyon veya simülasyon izletilmiştir.

 Her grup kendi hipotezlerini, sonuçlarını ve hatalarını bir kağıda not almış ve sonra sınıfta tek tek okunarak tartışılmıştır.

 Bütün grupların sonuçları tartışıldıktan sonra örnek olay için en uygun çözümün hangi hipotez ve sonuç olduğuna karar verilmiştir.

66

 En doğru sonuca karar verildikten sonra grupların raporlarını tamamlama süreci başlamıştır.

 Son hali verilen raporlar araştırmacı ve yardımcı araştırma görevlisine teslim edildikten sonra ertesi haftanın örnek olayı okunmuş ve gruplar arası tartışma yapılmıştır.

 Böylece bir haftalık yani dört saatlik uygulama kısmı tamamlanmıştır.  Dersler bu şekilde beş hafta daha sürdükten sonra yedinci hafta yani son

hafta son testler uygulamış ve uygulamamız bu şekilde sonlandırılmıştır. 3.6.2.1.1. Derslerin Özdüzenleme Faaliyetleri ile Zenginleştirilmiş

Araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisi ile Yürütüldüğü Deney 1 Grubunda Öğretmen Adayları Tarafından haftalık Yapılması Gereken Görevler

Uygulama süreci içerisinde öğretmen adaylarının daha düzenli ve sistemli bir şekilde kendi öğrenmelerini düzenlemeleri, kendi öğrenmeleri hakkında düşünmeleri ve sorumluluk almaları için öğretmen adaylarından derslerden önce haftalık Çalışma Planı oluşturmaları, ders öncesinde, ders esnasında ve ders sonunda yaptıkları her şeyi kaydettikleri bir rapor oluşturmaları ve her dersin sonunda kendilerini daha ayrıntılı değerlendirebilmeleri için bir günlük tutmaları istenmiştir. Çalışma Planı, Deney Raporu ve Günlüklerin oluşturulma süreci ve örnekleri aşağıda verilmiştir.

3.6.2.1.2. Çalışma Planı

Uygulama süreci içerisinde öğretmen adaylarının özdüzenleme faaliyetlerini daha düzenli ve sıklıkla kullanmalarını sağlamak amacıyla her ders öncesi bir çalışma planı oluşturmaları istenmiştir. Çalışma planı oluşturulurken çalışma planı örnekleri literatür taraması sonucu bulunmuş, bulunan örneklerden uygun olan maddeler belirlenerek Özdüzenleme ve Araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisinin aşamalarına uygun olacak şekilde yeniden düzenlenmiş ve sıraya konmuştur. Oluşturulan taslak alanında uzman iki öğretim üyesinin görüşleri doğrultusunda yeniden düzenlendikten sonra son halini almıştır. Oluşturulan çalışma planı formatı öğretmen adaylarına ön testlerin yapıldığı hafta tanıtılmış ve derslerden önce, hazırlık sürecinde ve deney esnasında doldurulmak üzere verilmiştir. Öğretmen adayları uygulamalar sürecinde gruplar halinde çalıştığı için bu çalışma planı grup olarak doldurulmuştur. Her hafta oluşturulan çalışma planları deney

67

sonrasında oluşturdukları raporlar ile birlikte bize teslim edilmiştir. Uygulama sürecinde grupların oluşturdukları çalışma planı örneği ve açıklaması aşağıda verilmiştir.

Tablo 3.6. Çalışma Planı Örneği

Yapmamız gerekenler Ne zaman-ne kadar süre Kimler ne yapacak?

Örnek olayı okuyup üzerinde tartışmak. Hedef belirlemek.

İlk iki basamak deney haftasından bir önceki hafta örnek olayı verdikten sonra sınıf ortamında dolduruldu.

Bu olay ile ilgili bildiklerimizi, bilmediklerimizi not etmek

Hedefimize ulaşabilmemiz için oluşturduğumuz hipotezleri belirlemek ve bunlardan en uygun olanı seçmek

Daha sonra bu üç basamak grupların kendi içlerinde uygun odluları gün ve saatte bir araya gelip konu ile ilgili hazırlık yaptıkları süreçte dolduruldu.

Hipoteze uygun yöntemleri/deneyleri belirleyip bunların içinden en uygun olanı seçmek Deneyi yapabilmek için bilmemiz gerekenleri belirleyip bunları araştırmak

Gerekli malzeme, materyal v.s temin etmek Ve son olarak geriye kalan basamaklar deney ve deney sonrası tartışmalar ve sonuca ulaşma sürecinde dolduruldu.

Deney basamaklarını belirleyip dikkatli bir şekilde yapmak, deney esnasında not almak Deneyi tamamladıktan sonra gerekli verileri temize çekip varsa şekil grafik çizmek Verileri hipotezimize uygunluk açısından karşılaştırmak deney hatalarını hesaplamak, deney hatalarının nedenini tartışmak

Sonuçları tartışmak ve yorumlarımızı yazmak Süreci ve sonuçları diğer gruplarla paylaşarak sınıf içinde tartışmak

68 3.6.2.1.3. Günlük

Öğretmen adaylarından kendilerini izleme, değerlendirme ve düzenleme becerilerini alışkanlık haline getirmeleri için ders bitiminde günlük yazmaları istenmiştir. Günlük konusunda ise öğretmen adaylarına geçtiğimiz dersi, deneyi ve konuyu daha çok düşündürmesi ve hatırlatması adına ve bazılarının çok kısa bazılarının gereksiz yere uzun yazabileceği ihtimalini düşünerek hazır sorulardan oluşmuş bir günlük formatı oluşturulmuştur. Formatın oluşturulması aşamasında yine literatürde bulduğumuz günlük örnekleri ve deneyler için son yıllarda çok kullanılan Science Writing Heuristic (SWH) modellerinden örnek ifadeler incelenmiş bizim uygulamamız çerçevesinde hem Özdüzenleme hem de Araştırmaya Dayalı Öğrenme basamaklarını içerecek şekilde boşluk doldurmalı cümleler oluşturulmuştur. Oluşturulan ifadeler yine alanında uzman iki öğretim üyesinin görüşleri doğrultusundan düzenlendikten sonra son hali verilmiştir. Oluşturulan günlük formatı öğretmen adaylarına verilmiştir. her hafta sonunda bu günlüğü bireysel olarak doldurmaları ve ertesi hafta bize teslim etmeleri hatırlatılmıştır. Aşağıda günlükte kullanılan bazı örnek cümleler verilmiş, Deney 1 grubunda bulunan öğretmen adaylarının tuutukları günlüklerden bir tanesi örnek olarak Ek-6 da verilmiştir.

Daha önceden bu konu ile ilgili……….

………

……… ………...biliyordum.

Daha önceden bu konu ile ilgili……….

……… ……… ……… ……… ……… ……… ………...bilmiyordum. Bu derste ………. ………. ……….

………. ……….. öğrenince çok şaşırdım. Bu konu ile ilgili en iyi öğrendiğim noktalar……….. ………

……….

……… oldu. Bunları

69

………. …………..

……… ………. yapmalıyım.

Bu konu ile ilgili anlamadığım zorlandığım noktalar……….. ………..

……….

……….. oldu. Bu

eksiklerimi gidermek için, ………

……….. ………yapmalıyım. 3.6.2.1.4. Deney Raporu

Laboratuvar derslerinde yapılan deneylerin olmazsa olmazı deney raporlarıdır. Deney raporları, derslerde yapılan deneylerin kalıcılığını artırırken rapor yazma sürecinde deney hatalarını görme şansımız artar. Araştırmanın amacı doğrultusunda deney raporlarının, öğretmen adaylarının kavramsal öğrenmesine ve akademik özyeterliğine etkisi incelenen özdüzenleme faaliyetleri ve Araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisinin basamaklarına uygun olarak doldurulması gerektiği düşünülmüştür. Bu nedenle öğretmen adaylarına hazırlanan rapor formatı hem Özdüzenleme Faaliyetleri hem de Araştırmaya Dayalı Öğrenme faaliyetleri basamakları doğrultusunda oluşturulmuştur. Böylelikle öğretmen adaylarına rapor hazırlama sürecinde de kendi öğrenmelerini düzenleme alışkanlığı kazandırılmaya çalışılmıştır.

Uygulama süresince öğretmen adaylarından oluşturmalarını istediğimiz raporlar Deney 1 grubuna, Özdüzenleme faaliyetleri ile Araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisi basamaklarından harmanlayarak oluşturulurken, Deney 2 grubuna ise sadece Araştırma- sorgulamaya dayalı öğretim stratejisi basamaklarına uygun olarak oluşturulmuştur. Sözü edilen yöntemlere ilişkin basamaklar aşağıdaki tabloda verilmiştir.

70

Tablo. 3.7. Özdüzenleme Aşamaları ile Araştırmaya Dayalı Öğrenme Basamakları ve Deney 1 Deney 2 Gruplarında Kullanılan Deney Raporlarının basamaklara uygun örnek ifadeleri

ÖZDÜZENLEME ve ARAŞTIRMAYA

DAYALI ÖĞRENME

ARAŞTIRMAYA DAYALI

ÖĞRENME

Örnek olayın verilmesi Örnek olayın verilmesi

Hazırlık, ön düşünme, görev analizi, soruyu belirlemek, zamanı ve görevleri planlama, motivasyon

Burada anlatılanlardan yola çıkarak problem nedir? Bizim için bu konuyu öğrenmek neden önemli olabilir?

Problemin çözümü için gerekli olacak bilgiler, Bunlardan hangilerini biliyoruz, neleri araştırmalıyız?

Hipotezimize uygun yöntemler neler? Yöntem sonucu hipotezi test etmeye uygun mu? Değişkenler nedir?

Gerekli araç gereçler neler? Bunları nasıl temin edebilirim?

Veri toplamak için nasıl bir çalışma yapmalıyız? Nasıl bir iş bölümü yapmalıyız?

Soruyu belirlemek

Burada anlatılanlardan yola çıkarak problem nedir?

Gerekli bilgileri araştıralım. Konu ile ilgili teorik bilgi;

Hipotez kurmak

Problemin çözümü için belirlediğimiz hipotezler,

Deney ortamı oluşturmak Veri toplama ve kaydetme

İzleme, yardım arama

Hipotezimize uygun yöntemler neler? Yöntem

71 sonucu hipotezi test etmeye uygun mu? Ulaşmam gereken hedef hala aynı mı değiştirmem gereken bir şeyler var mı? Bu noktada kimden nereden yardım almalıyım?

Kontrol

Deney sonuçları nelerdir varsa şekil grafik çizelim. Hipotezimi doğruladı mı? Sonuçları günlük hayatta nasıl kullanabilirim?

Sonuca ulaşma

Deney sonuçları nelerdir?

Yansıtma, değerlendirme, tepki

Bulduğumuz sonuçlardan en uygun olanı hangisi? Buna nasıl karar verdik?

Aynı deneyi yeniden yapsam nelere dikkat ederim? Verilen problemin çözümü için farklı olasılıklar var mı?

Diğer gruplarla kendimizi karşılaştırırsak, Süreci baştan sonra özetleyip sınıfta paylaşalım

Paylaşma

Süreci baştan sonra özetleyip sınıfta paylaşalım

3.6.2.2. Araştırma-sorgulamaya dayalı öğretim stratejisi ile Yürütülen