Derinlemesine görüşme tekniği, bir takım hazırlık sürecini barındırmaktadır. Öncelikle, görüşme yapılacak kişi ve çalışma hakkında gerekli bilgiye sahip olunmalı ve yanıtlayıcı ile iyi bir ilişki kurulması hususunda hassas davranılmalıdır. Kişinin verdiği yanıtlara göre başka sorular yöneltebilecek olan görüşmeci, konuya çok iyi hâkim olmalıdır. Araştırmacı, yanıtlayıcıyı rahatsız edecek hassas konuları samimi bir ortam oluştuktan sonra yönlendirmelidir (Tekin, 2006: 106). Sıradan bir görüşmeden farklı olarak gerçekleşen derinlemesine görüşmede araştırmacı, günlük konuşmadan farklı bir konuşma tarzı benimsemelidir. Görüşmede, araştırmacının zaman zaman konuşmayı yönlendirip zenginleştirdiği ve konuşanın kendini rahatça ifade edebildiği bir süreç yaşanmaktadır (Kümbetoğlu, 2005: 72).
Çalışmada yukarıda belirtilen hazırlık süreçlerine dikkat edilmiş, katılımcılarla iyi ilişkiler kurulmasına özen gösterilmiştir. Katılımcıların kendilerini rahat ifade etmeleri için görüşme başlamadan önce belli bir süre sohbet havasında bir görüşme gerçekleştirilmiş, katılımcıya konuyla ilgili ön bilgi verilmiştir. Görüşme yapılacak kişilerden ses kaydı için izin alındıktan sonra görüşme başlatılmıştır. Hassas konular ile ilgili sorular görüşme sonuna doğru sorulmuş, katılımcıların kadın ve cinsellik konularında fikir beyan etmek istememeleri durumunda görüşme diğer sorularla devam etmiştir.
Araştırmada; erkek dergilerinin erkek okurlar tarafından nasıl anlamlandırıldığını anlamak amacıyla 11 erkek dergi okuruyla derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Trabzon dışında ikamet eden üç dergi okuruyla Skype üzerinden görüşme sağlanmıştır. Üç odak grup görüşmesinin gerçekleştirildiği çalışmada öncelikle dergi okuru olmayan erkeklerin dergilere olan bakış açısını
anlayabilmek için 6 erkekten oluşan bir grup ile görüşme yapılmıştır. Daha sonra kadınların erkek dergilerine yönelik alımlamalarının ve görüşlerinin öğrenilmesi amacıyla erkek ve kadınlardan oluşan iki karma grup ile odak grup görüşmeleri gerçekleştirilmiştir.
Odak gruplarda öğrenilmesi amaçlanan; erkek yaşam tarzı dergilerini hiç eline almamış, dergi okuru olmayan erkeklerin ve kadınların erkek dergileri hakkındaki fikirlerini anlamaktır. Odak grup katılımcıları birbirlerini tanıyan öğrenci gruplarından seçilmiştir. Odak grupta yer alan katılımcılardan öncelikle erkek dergilerini incelemeleri istenmiş, daha sonra dergiler hakkında neler söyleyebilecekleri, izlenimleri ve dergilerin erkeklerin hayatında nasıl bir yere sahip olduğu ile ilgili veriler sorulan sorular yardımıyla toplanmıştır.
Çalışmada; derinlemesine görüşme, odak grup görüşmesi ve yayıncılar için ayrı sorular hazırlanmıştır. Erkek dergi okurlarıyla gerçekleştirilen derinlemesine görüşmeler kapsamında katılımcılara; dergilerdeki erkeklik temsilleri, temsillerin bulundukları mekanlar, dergi temaları, derginin hedef kitlesi, dergilerin spor, moda, kişisel bakım ve tüketim ile olan ilişkisi, dergilerde kadınların temsil ediliş biçimi ve dergilerin erkek okurlar için ne anlam ifade ettiğine ilişkin sorulara cevap aranmıştır.
Dergi okuru olmayan iki karma ve bir erkek grubuyla gerçekleştirilen odak grup görüşmelerinde ise, dergilerdeki erkeklik temsilleri, erkekliğin değişimi bağlamında; değişen iş bölümü, moda anlayışı, sporla olan ilişki, kişisel bakıma duyulan ilgi, duygusal anlamda gerçekleşen değişim konularına, dergilerdeki kadın temsillerine ve erkek yaşam tarzı dergilerine ihtiyaç duyulmasının sebeplerine ilişkin sorulara yanıt aranmıştır.
Yayıncılara sorulan sorular dergi içeriklerine göre farklılık göstermiştir. Esquire ve GQ dergilerinin içeriklerinin ve hedef kitlelerinin benzer olması sebebiyle bu iki derginin yayıncılarına aynı sorular yöneltilmiştir. Görüşme kapsamında yayıncılara; dergi tirajları, fiyat politikaları, hedef kitleleri, yayıncılık anlayışları, dergilerdeki erkek ve kadın temsilleri, dergi içerikleri, dergilerin tüketim ve modayla olan ilişkisi, erkekler için ne önerdikleri ve dergilerin gelecekleriyle ilgili ne düşündüklerine ilişkin sorular yöneltilmiştir.
Men’s Health dergisinin hedef kitlesinin Esquire ve GQ dergilerine göre daha spesifik olması sebebiyle yukarıdaki sorulara ek olarak dergi içeriği ve hedef kitlesi ile ilgili birkaç soru daha eklenmiştir. Gerçekleşen görüşmede; dergi tirajları, fiyat politikaları, hedef kitleleri, yayıncılık anlayışları, hedef kitleye spor ve beslenme konusunda ne söylediği, spor salonlarıyla herhangi bir işbirliklerinin olup olmadığı, dergilerdeki erkek ve kadın temsilleri, dergi içerikleri, dergilerin tüketim ile olan ilişkisi, erkekler için ne önerdikleri ve dergilerin gelecekleriyle ilgili ne düşündüklerine ilişkin sorular yöneltilmiştir.
Derinlemesine görüşme yapılan 11 katılımcının demografik özellikleri Tablo 8’de belirtilmiştir.
Tablo 8: Araştırmaya Katılan Okurların Demografik Özellikleri
Katılımcı Yaş Meslek Şehir Eğitim Düzeyi Takip Ettiği Erkek Dergisi
K1 39 Akademisyen Trabzon Lisans Esquire
K2 26 Öğrenci Trabzon Lisans GQ
K3 22 Öğrenci Trabzon Lisans GQ
K4 26 Öğrenci Uşak Yüksek Lisans GQ
K5 21 Öğrenci Uşak Lisans GQ
K6 45 Esnaf Trabzon Lisans Esquire
K7 42 Bankacı Trabzon Lisans GQ ve Men’s Health
K8 22 Öğrenci Trabzon Lisans GQ
K9 48 Müteahhit Trabzon Lisans Esquire
K10 32 İşçi İzmir Lise GQ ve Men’s Health
K11 26 İşçi Manisa Ön lisans Men’s Health
Odak grup görüşmelerine katılan katılımcılarının demografik özellikleri Tablo 9’da belirtilmiştir.
Tablo 9: Odak Grup Katılımcılarının Analizi
Grup Katılımcı Yaş Meslek
Karma Grup 1 K1 21 Öğrenci K2 21 Öğrenci E1 20 Öğrenci E2 19 Öğrenci E3 19 Öğrenci K3 26 Öğrenci Erkek Grubu E4 24 Öğrenci E5 20 Öğrenci E6 23 Öğrenci E7 20 Öğrenci E8 24 Öğrenci E9 22 Öğrenci Karma Grup 2 E10 23 Öğrenci K4 23 Öğrenci E11 24 Öğrenci K5 23 Öğrenci K6 23 Öğrenci K7 23 Öğrenci
Odak grup görüşmelerinde yer alan katılımcılar, Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde öğrenim gören öğrenciler arasından amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Görüşmeler, Mayıs 2018'de Karadeniz Teknik Üniversitesi İletişim Fakültesi toplantı salonunda birer gün ara ile gerçekleştirilmiştir. Kadın katılımcılar; “K”, erkek katılımcılar ise; “E” harfiyle kodlanmıştır. Odak grup bulgularının analizinde katılımcıların hepsinin öğrenci olduğu göz önünde bulundurularak öğrenci oldukları tekrar belirtilmemiş yalnızca cinsiyet kodlamaları ve yaşlarına yer verilmiştir. Derinlemesine görüşme bulgularında ise, her katılımcıya bir sıra numarası verilmiştir. Bulgular analiz edilirken katılımcılar sıra numaraları, meslekleri ve yaşlarıyla birlikte kodlanmıştır.
Dergi yayıncılarının, erkek dergilerinin içeriğinin hazırlanmasında ve sunulmasında en etkili faktörlerden biri olduğu göz önünde bulundurularak GQ dergisinin fotoğraf editörü Ceyda Hürcan, Esquire dergisinin genel yayın yönetmeni Togan Noyan ve Men’s Health dergisinin genel yayın yönetmeni Fatih Büyükbayrak ile derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Yayıncılar, araştırma bulguları kısmında “GQ”, “Esquire” ve “Men’s Health” olarak kodlanmıştır.